presenteert 2011-2012 Lesmap voor de leerling Familie en keuzes Voornaam Naam
INLEIDING : Het verhaal Fiddler On The Roof ging in september 1964 voor de eerste keer in première op Broadway, en laat sindsdien een spoor van succes, prijzen en filmadaptaties achter zich. Het originele verhaal werd geschreven door Sholom Aleichem in 1894 (Tevye and his daughters), een schrijver van Russisch-Joodse afkomst. De musical introduceert ons in de wereld van Tevye, een arme Joodse melkman uit het Russische dorpje Anatevka aan het begin van de 20 e eeuw. Tevye houdt vast aan tradities, en heeft het niet makkelijk wanneer een van zijn vijf dochters (Tzeitel) met de arme kleermaker Mottel wil trouwen, in plaats van met de rijke slager Leiser Wolf, aan wie ze beloofd was. Ook dochter Hodel wil zich binden aan student Perchik uit Kiev, die er niet voor terugdeinst radicale ideeën te verkondigen. Tot slot is er Chava, de derde huwbare dochter uit het gezin, zij valt voor de Rus Fyedka, een man met een ander geloof. In de achtergrond van deze liefdesverhalen wordt de Joodse gemeenschap van Anatavka bedreigd. De inwoners strijden tegen de etnische vijandigheid en het verdwijnen van tradities. Het eens zo hechte en vredige dorpje wordt het centrum van een naderende revolutie waar Tevye en zijn gezin onvermijdelijk mee te maken krijgen. In Nederland werd de musical in 2008 opgevoerd als Anatevka, met Henk Poort in de rol van Tevye, in een regie van Frank Van Laecke. Nu komt het gezin van Tevye eindelijk overgewaaid naar Vlaanderen. De regie is opnieuw het werk van Van Laecke, die kiest voor een sobere aanpak, rijkelijk overgoten met humor. De hoofdrol van Tevye wordt vertolkt door Lucas Van Den Eynde (De ronde, Van Vlees en Bloed, Het Eiland), al eerder te zien in de musical Daens. Van Den Eynde wordt vergezeld door Jelle Cleymans (Perchik), zijn zus Clara (Chava) en hun moeder Karin Jacobs (die met z n drieën voor het eerst samen op scène staan). Verder staan ook Deborah de Ridder, Anne van Opstal en Eddy Vereycken op de planken. Het verhaal van Tevye, de strijd met moeilijke keuzes, armoede en vernieuwing spreekt nog steeds aan. Fiddler On The Roof gaat over pure emotie, humor, traditie en zware thema s die op een herkenbare, menselijke manier worden gebracht. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 2
LESDEEL 1 : De huwelijksperikelen Opdracht : fotoroman - situatie 1 Situatie 1 : Tzeitel Hierna vind je een scène uit Fiddler On The Roof, gevisualiseerd in een fotoroman. Je hebt zonet kennis gemaakt met het personage Tzeitel, de oudste dochter van Tevye en moet nu proberen om het einde van deze roman te voorspellen. Vul de lege tekstballonnen in en hou rekening met wat je weet over het dorpje Anatevka, haar inwoners, en de traditiegetrouwe aard van vader Tevye. De vraag die je jezelf kan stellen is deze : Zal Tevye de liefde tussen Mottel en Tzeitel goedkeuren of voelt hij zich te gekwetst door hun beslissing? MOTTEL VERTELT TEVYE DAT HIJ AL EEN HELE TIJD VAN PLAN WAS OM MET TZEITEL TE TROUWEN Tijden veranderen, reb Tevye. Uw dochter Tzeitel en ik hebben elkaar meer dan een jaar geleden trouw beloofd. Trouw beloofd? Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 3
Ja papa, we hebben ons woord gegeven.. Waar moet dat heen? Heb ik nog iets te zeggen over mijn eigen dochter? Ik wilde het al zo lang vragen, reb Tevye, maar ik wilde eerst sparen voor een naaimachine Onzin! Jij bent maar een arme kleermaker. Maar zelfs een arme kleermaker heeft recht op een beetje geluk!... Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 4
Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 5
Opdracht : fotoroman - situatie 2 Situatie 2 : Hodel Behoor je tot de Hodel-groep? Dan zit je hier op de juiste plaats. Hierna vind je een stukje fotoroman, waarin Hodel en Perchik uitkomen voor hun liefde voor elkaar. Lees de fotoroman en probeer er nadien 3 mogelijke eindes voor te verzinnen. Van elk einde maak je een kort toneelstukje dat je straks vooraan in de klas brengt. Bespreek de eindes. PERCHIK VERTELT TEVYE DAT HIJ VERTREKT NAAR KIEV, WAAR DE REVOLUTIE VOLOP AAN DE GANG IS Goedenavond, reb Tevye. Ik heb slecht nieuws. Ik moet vertrekken. Dat spijt me, Perchik. We zullen je allemaal missen. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 6
Maar ik heb ook goed nieuws. U kunt me feliciteren. Ik ben verloofd. Verloofd? Ja, papa, we zijn verloofd. Ik gaf mijn toestemming aan Tzeitel en Mottel en nu denken jullie dat je ook ergens recht op hebt. Maar het spijt me, Perchik, ik mag je graag, dus ga in gezondheid en het antwoord is nee. U begrijpt het niet, papa! PERCHIK VERTELT TEVYE DAT ZE ZIJN TOESTEMMING ZELFS NIET VRAGEN. ZE HEBBEN HET MET Z N TWEEËN BESLIST, EN VRAGEN ENKEL OM TEVYE S ZEGEN. PERCHIK VER- TREKT NAAR KIEV, EN ZAL HODEL LATEN OVERKOMEN OM DAAR TE TROUWEN. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 7
De foto s in de fotoroman zijn afkomstig uit Fiddler On The Roof, de film met Chaim Topol uit 1971 (in een regie van Norman Jewison), naar de gelijknamige originele musical. De teksten in de tekstballonnen komen uit het script van de Vlaamse Fiddler On The Roof. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 8
Opdracht : fotoroman - situatie 3 Situatie 3 : Chava Behoor je tot de Chava-groep? Dan zit je hier op de juiste plaats. Je hebt daarnet enkele videofragmenten gezien waarin je hebt kennis gemaakt met Chava, Tevye s jongste dochter. Nu is het de bedoeling dat je een kort scenario schrijft, waarbij je vertrekt vanuit dit korte stukje informatie hieronder: Chava werd verliefd op Fyedka, een Rus. Ze hielden hun relatie een hele tijd geheim, tot nu. Chava is van plan om haar vader Tevye vandaag eindelijk te vertellen over de liefde die ze voelt voor Fyedka, een man met een ander geloof. Samen met je groepje, bedenk je hoe je deze situatie kan uitschrijven. Hou rekening met wat je over Chava en Tevye weet, en schrijf een dialoog uit, die aansluit bij de situatie. Het is aan jullie om Chava s beslissing en Tevye s reactie in een boeiende dialoog te gieten. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 9
LESDEEL 2 : Leesopdracht : artikels Leesopdracht Hierna vind je 2 artikels die je aandachtig dient te lezen. Wanneer de klas hiermee klaar is, zal je gezamenlijk de volgende vraag moeten beantwoorden: Welke overeenkomsten zie je tussen het verhaal van Tevye en zijn dochters, en de thema s in deze artikels? Hou deze vraag dus al in je achterhoofd tijdens het lezen van de teksten. Artikel 1 Warm familieleven bevordert gemengd huwelijk Willem Huijnk 14 maart 2011 De houding tegenover mensen met een andere etnische afkomst wordt deels bepaald door het type familie waarin men is grootgebracht. Willem Huijnk stelt vast dat vooral de gezinnen waarin warmte en emotionele ondersteuning een rol speelden positief staan tegenover vreemdelingen en gemengde huwelijken. In het algemeen worden gemengde huwelijken gezien als een belangrijke indicator van sociale integratie en een teken van wederzijdse acceptatie van etnische groepen. Uit mijn promotieonderzoek bleek dat verschillende mechanismen van het familieleven een rol spelen bij de houding tegenover het gemengde huwelijk. Hierbij is gebruik gemaakt van een grootschalige steekproef onder meer dan 8000 autochtone Nederlanders en 1400 personen van Marokkaanse, Turkse, Surinaamse of Antilliaanse afkomst. Warme familierelaties bevorderen positieve etnische houding Ten eerste blijken families met veel onderling contact, onderlinge afhankelijkheid en sterke familienormen grote weerstand te hebben tegen gemengde huwelijken. Deze constatering ondersteunt de gedachte dat er bij mensen met sterke familiebanden een neiging bestaat om vreemdelingen buiten de familie te houden. Mensen met een andere etnischculturele achtergrond zouden een bedreiging vormen voor de identiteit en solidariteit van de eigen groep. Eerder is al aangetoond dat groepscohesie en geslotenheid gepaard kunnen gaan met het afwijzen van leden van outgroups, in het bijzonder wanneer deze groep als ondermijnend voor de eigen leefwijze wordt beschouwd. Gemengde huwelijken zouden de mogelijkheid beperken voor families om culturele gewoonten, tradities en opvattingen door te geven aan opeenvolgende generaties. Deze studie laat echter ook nog iets anders zien: dat (hechte) families zich niet per definitie verzetten tegen gemengde huwelijken. Want als er tegelijk sprake is van warme en emotioneel ondersteunende relaties binnen een familie, dan kan dat gepaard gaan met sterkere gevoelens van vertrouwen en empathie, en minder met gevoelens van angst en onzekerheid. En dat zijn precies de factoren die positieve etnische houdingen bevorderen. Familie heeft géén invloed op aanpassing Een belangrijke bevinding van dit onderzoek is daarnaast dat familiecontacten (en het geven van hulp aan elkaar) bij de grote migrantengroepen in Nederland niet van invloed zijn op de houding tegenover sociaal-culturele aanpassing. Dit is een belangrijke bevinding omdat in het publieke debat vaak wordt verondersteld dat familierelaties, vooral die in het land van herkomst, een obstakel vormen voor de integratie van migranten in Nederland (bijvoorbeeld volgens Paul Scheffer in: Het multiculturele drama (2000)). Daarentegen werken familiebanden die vanaf hun jeugd bestaan bij volwassenen wèl door op hun houding tegenover sociaal-culturele aanpassing. Volwassen migranten die tijdens hun jeugd een warme, ondersteunende band hadden met hun ouders staan meer open voor sociaal-culturele aanpassing. Ouderlijke warmte en affectie kunnen de ontwikkeling van gevoelens van veiligheid, zelfverzekerdheid en algemeen vertrouwen stimuleren. Deze gevoelens kunnen een naar binnen gekeerde, gesloten oriëntatie beperken, Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 10
Bron : socialevraagstukken.nl en de aanpassing aan een nieuwe en onbekende omgeving bevorderen. Een andere factor in het aanpassingsproces waarvan het belang niet voldoende kan worden benadrukt, is de individuele taalvaardigheid. Aangetoond is dat migranten uit families waar meer Nederlands wordt gesproken een positievere houding hebben ten aanzien van sociaal-culturele aanpassing en minder gericht zijn op sociaal-cultureel behoud. Willem Huijnk is werkzaam als wetenschappelijk onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau. Daar doet hij onderzoek naar de structurele en culturele posities van verschillende etnische minderheidsgroepen in Nederland. Hiervoor deed hij promotieonderzoek bij de vakgroep Algemene Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht. Artikel 2 Rechter weigert gemengd huwelijk voor welzijn van kinderen vrijdag 16 oktober 2009 Bron: BBC tdm In de Verenigde Staten is er grote opschudding ontstaan nadat een rechter de huwelijksakte van een gemengd koppel weigerde te ondertekenen. De rechter uit Louisiana beweert geen racist te zijn, en oppert dat hij in het belang van de kinderen handelde. Het koppel in kwestie overweegt om naar de rechtbank te stappen om deze discriminatie aan te klagen. Bron: De Standaard Online Ik ben geen racist, zegt Keith Bardwell, rechter in Tangipahoa. Ik heb heel veel zwarte vrienden. Ik geef ook geregeld mijn goedkeuring voor huwelijken tussen zwarten. Ik behandel hen dus niet op een andere manier. Ik vraag altijd aan een koppel of ze dezelfde huidskleur hebben. Als dat niet het geval is, dan huw ik hen niet. Ik heb uit ervaring geleerd dat zowel de blanke als de zwarte gemeenschap kinderen uit gemengde huwelijken niet aanvaarden. Ik wil dat die kinderen besparen. Ik wil consequent zijn en daarom weiger ik elk gemengd huwelijk. Ik ben nu al 34 jaar rechter en heb al vier gemengde huwelijken geweigerd. Ik denk niet dat ik iemand slecht behandel met dit oordeel. Ik heb zeker al fouten gemaakt, maar dat geldt voor iedereen. Ik heb deze mensen niet verteld dat ze niet mochten trouwen, ik zei alleen dat ik hun huwelijk niet kon voltrekken. Verbijsterend Beth Humprey (30) en Terence McKay (32) waren verbijsterd toen ze hoorden dat de rechter hun huwelijk weigerde. Ze klopten aan bij een andere rechter in de buurt en die zag er geen graten in, zodat ze alsnog konden trouwen. Toch zijn ze niet van plan om het hierbij te laten. Dit verwacht je toch niet meer in de 21ste eeuw, zegt de bruid. We kijken enorm uit naar kinderen. Eigenlijk zijn we een perfect normaal koppel dat wilde trouwen en dan word je geconfronteerd met zo n reactie. Verbijsterend. We ondernemen dan ook gerechtelijke stappen om deze discriminatie aan te klagen. Sanctie Katie Schwartzmann, openbaar aanklaagster voor mensenrechten in Louisiana, reageert eveneens erg verrast. Het Hooggerechtshof besliste al in 1963 dat de autoriteiten niet mogen bepalen met wie iemand wel of niet mag trouwen. We hebben de overkoepelende juridische instantie van de staat Louisiana dan ook gevraagd om de zwaarst mogelijke sanctie op te leggen. De rechter in kwestie wist heel goed dat hij de wet overtrad, maar bleef toch zijn zin doen. (kh) Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 11
AFSLUITER Opdracht : Collage Neem een blad waarop je een collage zal maken. Maak gebruik van de aanwezige materialen (kranten, tijdschriften, papier, knip- en plakmateriaal) en laat tenminste drie verschillende technieken in je collage aan bod komen. Denk na over wat je de afgelopen tijd geleerd hebt over Fiddler On The Roof, en alle thema s die daarbij aan bod kwamen. Wat vind je zelf van gemengde huwelijken? Hoe sta je tegenover de beslissingen van Tevye in het verhaal? Laat je fantasie en gedachten de vrije loop, en probeer je eigen mening en gevoel in de collage te leggen. Musical Van Vlaanderen - Fiddler on the Roof 12