TWW - partner of controleur? Ir. Paul Van Haecke Attaché TWW directie Oost-Vlaanderen najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 1
De basis De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO / ILO) / - oprichting 1919 tijdens de Vredesconferentie van Versailles - opdracht : verbeteren van de sociale toestand van de werkenden, ervan uitgaand dat zonder sociale gerechtigheid geen duurzame en universele vrede kan bestaan. Na WO II : verdere uitwerking in de Verklaring van Philadelphia (1944) die drie principes aannam: arbeid is geen koopwaar; syndicale vrijheid en vrije meningsuiting zijn een noodzakelijke voorwaarde voor sociale vooruitgang; armoede is een gevaar voor het welzijn van iedereen. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 2
IAO-verdrag 81-1947 Hoe doelstellingen IAO realiseren en afdwingen? Via een conventie 81 i.v.m. de arbeidsinspectie. Drie opdrachten voor de inspectiediensten: 1. Controle verzekeren i.v.m. de wettelijke verplichtingen in het kader van de arbeidsrelaties zoals werkuren, verloning, veiligheid, gezondheid en welzijn, zwartwerk, kinderarbeid ; 2. Adviesverlening naar werkgevers en werknemersi.v.m. de meest effectieve wijze om de wettelijke verplichtingen uit te voeren; 3. Advies aan de overheid over eventuele tekortkomingen in de wetgeving. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 3
De arbeidsinspectie in België De arbeidsinspectie = geheel van de diensten die toezicht houden op sociale wetgeving. Twee diensten van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (WASO) : het Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) het Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) De Sociale inspectie van de FOD Sociale Zekerheid (SI) De inspectie van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) De inspectie van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 4
Welzijn op het werk resultaat van het samengaan van alle factoren met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden waarin het werk wordt uitgevoerd najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 5
Arbeidsveiligheid de discipline die tot doel heeft arbeidsongevallen te voorkomen (bv. te wijten aan machines, werktuigen, transportmiddelen ) najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 6
Arbeidsgezondheid de discipline die tot doel heeft beroepsziekten te voorkomen najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 7
Psychosociale belasting Alles wat impact heeft op het geestelijke welzijn van de werknemers zoals stress, pesten, ongewenst seksueel gedrag najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 8
de discipline die tot doel heeft schadelijke invloeden te weren die verbonden zijn aan de aard van de activiteit (zoals geluid, trillingen, blootstelling aan chemische producten,..) Arbeidshygiëne najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 9
Ergonomie het werk aanpassen aan de mens met als gevolg oa comfortabeler werk, vermindering van chronische aandoeningen of handelingsfouten najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 10
Welzijnswet De wet definieert het kader aangaande welzijn op het werk. Elke werkgever moet een welzijnsbeleid voeren gesteund op algemene principes: risico's voorkomen, bij de bron uitschakelen of verminderen; voorkeur aan collectieve beschermingsmiddelen boven individuele; zorgen voor opleiding en informatie van de werknemers. Dit beleid moet worden geïntegreerd in de volledige onderneming. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 11
Ondersteunende diensten Voor het opsporen van de risico's voor de werknemers moet elke werkgever beschikken over een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPB). Voor bepaalde aspecten van deze opdracht zal de werkgever echter een beroep moeten doen op een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPB). Bepaalde installaties (bv. elektrische installatie, liften ) moeten gekeurd worden door een externe dienst voor technische controle (EDTC). najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 12
Rol van de inspectie (Missie) Werkgevers en werknemers aansporen en helpen alle facetten van het welzijn op het werk continu te verbeteren en dit preventief door adviseren en controleren en indien nodig ook repressief door directe tussenkomst of het opmaken van pro justitia. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 13
Sociaal Strafwetboek (SSW) De conventie i.v.m. de arbeidsinspectie voorziet dat de inspecteurs de nodige middelen moeten krijgen. In België zijn deze geformuleerd in het Sociaal Strafwetboek (SSW). Het SSW geeft de inspecteurs niet alleen rechten, maar ook verplichtingen. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 14
Doelstellingen SSW Gelijke en transparante regels voor alle inspectiediensten Depenaliseren Actualisering van de bevoegdheden van de sociale inspecteurs (bv. nieuwe media) Rechten van de verdediging en van de geïnspecteerden verduidelijken en verbeteren Vereenvoudigen van de sanctieniveaus Ontwerpen van meer aangepaste straffen najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 15
Plichten van de sociale inspecteurs Finaliteitsbeginsel: bevoegdheden uitoefenen met het oog op het toezicht op de naleving van de sociale wetgeving Proportionaliteitsbeginsel: de aangewende middelen moeten passend en noodzakelijk zijn Legitimatiebewijs: uniform voor alle sociale inspecteurs en verplicht voor te leggen bij elk contact Vertrouwelijkheid van de gegevens Geheimhoudingsplicht bij klachten Integriteitsplicht (geen rechtstreeks of onrechtstreeks belang bij betrokken onderneming ) najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 16
Bevoegdheden van de sociale inspecteurs Beoordelingsbevoegdheid: inlichtingen/adviezen geven, waarschuwen, termijn verlenen om zich in regel te stellen, maatregelen nemen, pv van vaststelling opstellen Toegangsbevoegdheid tot arbeidsplaatsen: op elk ogenblik van de dag of de nacht, zonder voorafgaande verwittiging Bevoegdheid tot het inwinnen van inlichtingen (binnen bevoegdheidsdomein), tot identificatie en verhoren van op de arbeidsplaats aanwezige personen Inbreuken vaststellen met beeldmateriaal najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 17
Speciale bevoegdheden in het kader van veiligheid en gezondheid In geval van gevaar voor gezondheid of veiligheid van werknemers Preventiemaatregelen opleggen Aanwezigheid verbieden Gebruik van installaties, machines, gevaarlijke stoffen verbieden Bepaalde productieprocessen verbieden Bevel van stopzetting van de arbeid indien Noodzakelijk voor veiligheid of gezondheid van de werknemers Indien verplichte organisatorische maatregelen niet werden genomen en dit onmiddellijk of op termijn de veiligheid of gezondheid van de werknemers in gevaar kan brengen Ontruimingsbevel bij dreigend gevaar najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 18
Besluit Welzijn van de werknemers is cruciaal voor een rechtsstaat en staat daarom centraal in de wetgeving. De werkgever met hiërarchische lijn voert het welzijnsbeleid in de onderneming op alle vlakken. Preventiediensten ondersteunen de werkgever en staan ter beschikking van de werknemers. Inspectie werkt als katalysator: indien proces positief verloopt ondersteunend, indien negatief corrigerend. najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 19
najaar 2013 TWW - Toezicht op het Welzijn op het Werk 20