Hoofdstuk 1 Bevolking 1.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaat het om de Leidse bevolking: hoeveel inwoners zijn er, wat zijn hun kenmerken, waar in de stad wonen zij, zijn vragen waarop dit hoofdstuk ingaat. Achtereenvolgens komen aan de orde: 1.2 De Leidse bevolking van 2 tot 212 1.3 Kenmerken van de Leidse bevolking anno 212 1.4 Prognose van de Leidse bevolking tot 23 1.5 Een- en meerpersoonshuishoudens in van 2 tot 211 1.6 Trends en ontwikkelingen Meer over jeugdigen in staat in hoofdstuk 13 over Jeugd. Meer over ouderen in staat in hoofdstuk 14 over Welzijn en zorg. Samenvatting Anno 212 heeft 118,8 duizend inwoners, 1,6 duizend meer dan aan het begin van de 21 e eeuw. Er is een overschot van drieduizend vrouwen, meer vrouwen zijn er vooral in de studentenleeftijd en in de leeftijdsgroep van 75-plussers. Er zijn in : 85,1 duizend (72%) aren van Nederlandse herkomst, 18,1 duizend (15%) aren van niet-westerse herkomst en 15,5 duizend (13%) aren van westerse herkomst. Van de tien Leidse districten groeide van 2 tot 212 het Roodenburgerdistrict het meest: van 17,8 tot 2, duizend inwoners, waardoor het nu het district is met de meeste inwoners. In de actuele regionale prognose van het CBS en PBL groeit de Leidse bevolking tot 12,9 duizend in 22 en verder naar 124,6 duizend inwoners in 23. Het aantal Leidse 65-plussers is de afgelopen jaren al gestegen en zal nog verder stijgen: van 13,7 duizend in 2 naar 15,3 duizend in 212; prognose voor 22: 19,7 duizend, voor 23: 24,1 duizend. In 2 waren er 3, duizend eenpersoonshuishoudens in, elf jaar later zijn het er 32,8 duizend. Daarmee is 53% van de Leidse huishoudens een eenpersoonshuishouden. Staat van 212 11
1.2 De Leidse bevolking van 2 tot 212 Het aantal aren schommelt in de eerste twaalf jaar van deze eeuw tussen de 116,9 en 118,8 duizend inwoners. Aan het begin van de 21 e eeuw had 117,2 duizend inwoners. Dit aantal bleef twee jaar tamelijk stabiel, daarna groeide de stad tot 118,7 duizend inwoners in 24. Er volgden vijf jaren van bevolkingskrimp tot 116,8 duizend inwoners in 29. De laatste drie jaren zit er weer groei in de bevolkingsomvang zodat er anno 212 118,8 duizend inwoners zijn. Dat zijn ongeveer evenveel mensen als in 24 en ruim vijftienhonderd personen meer dan begin deze eeuw. De grafiek toont de schommelingen per maand; in het najaar, als er weer veel nieuwe studenten in komen wonen, heeft meestal het hoogste aantal inwoners van alle maanden in het jaar. De omvang van de Leidse bevolking van maand tot maand, 22 tot 212 118 117 117,2 117,7 118,7 118,6 118,1 117,5 116,9 116,8 117,1 117,9 118,8 116 jan-22 jan-23 jan-24 jan-25 jan-26 jan-27 jan-28 jan-29 jan-21 jan-211 jan-212 is in Holland Rijnland de dichtstbevolkte gemeente met de meeste inwoners, maar de bevolkingsgroei in was de laatste twaalf jaar wel kleiner dan in de overige gemeenten. De vijftien gemeenten die nu deel uitmaken van de regio hadden aan het begin van deze eeuw 511,6 duizend inwoners, in 212 waren dat er 527,6 duizend, 3,1% meer. De toename van de Leidse bevolking is in diezelfde periode 1,3%. blijft wat betreft het aantal inwoners wel de grootste gemeente in de regio, 23% van de inwoners van Holland Rijnland woont in. Met 5.433 inwoners per km 2 land is ook de dichtstbevolkte gemeente in Holland Rijnland; als de bevolkingsdichtheid in de hele regio zo groot was woonden er geen 527,6 duizend mensen maar meer dan 2,5 miljoen. Percentuele ontwikkeling van de bevolkingsomvang van 2 tot 212 +5% +4% +3% +2% +1% % -1% Nederland Holland Rijnland +5,5% +3,1% +1,3% 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Bron: CBS 12 Staat van 212
heeft de specifieke leeftijdsopbouw van een studentenstad met veel jongvolwassenen in de leeftijd van 18 tot 27 jaar. Daardoor is de Leidse bevolking een jonge bevolking, al komen gezinnen met jonge kinderen relatief minder voor dan in de vijftig grootste gemeenten. Toch is er ook in de afgelopen twaalf jaar sprake van vergrijzing, zo steeg het aantal 65-plussers met 1,8 duizend (+12%). Ook is er sprake van ontgroening: het aantal kinderen onder de achttien daalde met twaalfhonderd (-5%). In de leeftijd van 18 tot 27 jaar zijn er anno 212 wel meer inwoners dan in 2: een stijging van ruim zestienhonderd (+8%). Veranderingen in leeftijdsopbouw Leidse bevolking van 2 tot 212 12 1 8 6 4 2 2: 117,2 duizend inwoners 212: 118,8 duizend inwoners - 4 5-9 1-14 15-19 2-24 25-29 3-34 35-39 4-44 45-49 5-54 55-59 6-64 65-69 7-74 75-79 8-84 85-89 9-94 95+ Van de tien Leidse districten groeide van 2 tot 212 het Roodenburgerdistrict het meest: van 17,8 tot 2, duizend inwoners. Dat komt vooral door de oplevering van de nieuwbouwwijk Roomburg die in dit district valt. Het Roodenburgerdistrict is nu het district met de meeste inwoners. Opvallend is verder de daling van het aantal inwoners in de Merenwijk en de Stevenshof: in deze twee grote nieuwbouwwijken van het laatste kwart van de 2 e eeuw hebben veel kinderen inmiddels het ouderlijk huis verlaten. Inwoners in de Leidse districten in 2 en 212 2 15 1 5 +2% -1% -2% -1% -4% +4% +12% +5% +8% Noord Bos- en Gasthd. Mors - district -11% Merenwijkd. Binnenstad-Z Binnenstad-N Stationsdistrict Roodenburgerd. Boerhaaved. Stevenshofd. 2 212 % ontwikkeling Staat van 212 13
1.3 Kenmerken van de Leidse bevolking anno 212 heeft een vrouwenoverschot: op 1 januari 212 had 57,9 duizend mannen en 6,9 duizend vrouwen, drieduizend meer vrouwen dan mannen dus. Dit vrouwenoverschot komt vooral voor in twee leeftijdsgroepen: 1. In de leeftijdsgroep van 18 t/m 26 jaar: 11,7 duizend vrouwen tegenover 9,5 duizend mannen, een overschot van 2,2 duizend vrouwen. Dat komt voor het grootste deel doordat in het hoger onderwijs in meer vrouwen dan mannen studeren. 2. In de groep 65-plussers: 8,5 duizend vrouwen tegenover 6,8 duizend mannen, een overschot van 1,7 duizend vrouwen. Als je deze groep nog verder uitsplitst naar 65- t/m 74-jarigen en 75- plussers dan zie je dat het verschil vooral zit in de groep 75-plussers: 2,6 duizend Leidse mannen zijn 75 jaar of ouder en 4,2 duizend Leidse vrouwen. Dit komt doordat vrouwen nog steeds ouder worden dan mannen. In twee andere leeftijdsgroepen zijn er net wat meer mannen / jongens: tot de leeftijd van zeventien jaar zijn er zo n driehonderd jongens meer dan meisjes, in de leeftijdsgroep van 27 t/m 44 jaar gaat het om een overschot van zo n zeshonderd mannen. Leidse bevolking naar leeftijd en sekse, 1 januari 212 2 1 1,5 1,2 9,5 11,7 16,2 14,9 4,2 15,6 ` 14,9 mannen: 57,9 duizend vrouw en: 6,9 duizend 4,3 2,6 4,2 t/m 17 18 t/m 26 27 t/m 44 45 t/m 64 65 t/m 74 75+ aren van Nederlandse en westerse herkomst 1 zijn een stuk ouder dan die van niet-westerse herkomst. Anno 212 zijn er in 85,1 duizend (72%) aren van Nederlandse herkomst, 18,1 duizend (15%) aren van niet-westerse herkomst en 15,5 duizend (13%) aren van westerse herkomst. De leeftijdsopbouw van deze drie groepen is zeer verschillend: Van de aren van Nederlandse herkomst is 16% jonger dan 18 en 15% een 65-plusser. Van de aren van niet-westerse herkomst is 28% jonger dan 18 en 4% een 65-plusser. Van de aren van westerse herkomst is 14% jonger dan 18 en 9% een 65-plusser. 1 Volgens de definitie van het CBS is iemand van buitenlandse herkomst als minimaal één van zijn/haar ouders in het buitenland is geboren. Bij de verdeling van landen in niet-westers en westers worden tot de westerse landen gerekend: landen van Europa, landen van het Noord-Amerikaanse continent, Australië en Nieuw Zeeland, Japan en Indonesië. De overige landen zijn niet-westerse landen. 14 Staat van 212
Leidse bevolking naar leeftijd en herkomst, 1 januari 212 2 1 t/m 17 18 t/m 26 27 t/m 44 45 t/m 64 65 t/m 74 75+ Nederlands: niet-westers: westers: 85,1 duizend 18,1 duizend 15,5 duizend Jongvolwassenen wonen voor een groot deel in de binnenstad van, kinderen onder de 18 jaar vooral in de buitenwijken, 65-plussers vooral in het Roodenburgerdistrict, Bos- en Gasthuisdistrict en de Merenwijk. Leidse bevolking naar district en leeftijd, 1 januari 212 5 4 3 2 1 Noord Bos- en Gasthd. Mors - district Merenwijkd. Binnenstad-Z Binnenstad-N Stationsdistrict Roodenburgerd. Boerhaaved. Stevenshofd. t/m 17 18 t/m 26 27 t/m 44 45 t/m 64 65+ Staat van 212 15
1.4 Prognose van de Leidse bevolking tot 23 Volgens de actuele prognose van het CBS en PBL groeit de Leidse bevolking de komende decennia: tot 12,9 duizend inwoners in 22 en verder tot 124,6 duizend inwoners in 23. Het aantal 65- plussers neemt verder toe tot 19,7 duizend in 22 en 24,1 duizend in 23. In 23 is dan een vijfde van de Leidse bevolking een 65-plusser. Prognose leeftijdsopbouw Leidse bevolking 22 en 23 12 1 8 6 4 2 22: 12,9 duizend inwoners 23: 124,6 duizend inwoners - 4 5-9 1-14 15-19 2-24 25-29 3-34 35-39 4-44 45-49 5-54 55-59 6-64 65-69 7-74 75-79 8-84 85-89 9-94 95+ Bron: Regionale prognose CBS en PBL 211 1.5 Een- en meerpersoonshuishoudens in van 2 tot 211 had en heeft relatief meer eenpersoonshuishoudens dan de omringende gemeenten van Holland Rijnland. De toename van het aantal eenpersoonshuishoudens sinds het begin van deze eeuw is in wel kleiner. Ook in komen er, net als landelijk, ieder jaar meer eenpersoonshuishoudens. In 2 waren het er 3, duizend, elf jaar later zijn het er 32,8 duizend. Daarmee was 53% van de huishoudens een eenpersoonshuishouden. In de overige veertien gemeenten in de regio Holland Rijnland groeide het aantal eenpersoonshuishoudens in elf jaar van 4,3 duizend naar 52,4 duizend; anno 211 is 31% van de huishoudens in die gemeenten een eenpersoonshuishouden. De verwachting is dat het aandeel eenpersoonshuishoudens verder zal toenemen, onder andere als gevolg van de vergrijzing en verdergaande individualisering. Een- en meerpersoonshuishoudens in en overige gemeenten Holland Rijnland 1 5% 53% 27% 19,9 31% 117,2 5% 3, 3,1 32,8 29,6 4,3 52,4 2 211 2 211 % overige gemeenten Holland eenpersoons huishouden meerpersoons huishouden % eenpersoons huishoudens Bron: CBS 16 Staat van 212
Meer informatie? Meer informatie over Bevolking vindt u op www.leiden.nl/statistiek Voor rapporten: klik op Onderzoeksbank Voor tabellen: klik op in cijfers bijvoorbeeld Bevolkingsgegevens per buurt Feitenblad Bevolkingsprognoses Immigratie uit Midden- en Oost-Europa Staat van 212 17