DE VERANDERENDE ROL VAN DE ZORGPROFESSIONAL Er is het afgelopen jaar het nodige veranderd in de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT): zorg dient in veel gevallen extramuraal geleverd te worden, in plaats van intramuraal. De financiering van die extramurale zorg is voor een groot deel verhuisd van zorgkantoren naar zorgverzekeraars en de rol van de gemeenten op het gebied van de zorg is uitgebreid. En er gaat nog meer veranderen. Zo is er sprake van een vergrijzende populatie cliënten. Dat is een uitdaging voor de maatschappij, zorgaanbieders, mantelzorgers en voor zorgprofessionals.
Hoe kunnen de mensen in het zorgwerkveld hiermee omgaan? Welke (aanvullende) vaardigheden hebben zij nodig? Wij identificeren vijf onderdelen ( bagage ) waarover de moderne zorgprofessional zou moeten beschikken. In dit document vindt u een overzicht van de veranderingen en een toelichting op de 'koffer' die de moderne zorgprofessional bij zich zou moeten hebben. Wat heeft u nodig om uw werk goed en effectief te kunnen doen? De ontwikkelingen Het is bijzonder om te constateren dat de capaciteit om de zorgvraag in te vullen, ondanks een toenemende intensieve zorgvraag, steeds verder wordt ingeperkt. Door de toenemende vraag en aanhoudende schaarste (er mag niet oneindig veel meer zorg geleverd worden), zullen er opnieuw wachtlijsten ontstaan. Met name voor de intensievere zorg in intramurale instellingen zal de vraag de Wat heeft u nodig om uw werk goed en effectief te kunnen doen? beschikbare capaciteit overstijgen. Deze dat zorg nodig heeft toe, waardoor de capaciteit wordt momenteel in rap tempo kosten alsnog zullen stijgen. afgebouwd, wat een snelle besparing lijkt. Een dag verzorging en verpleging kost Want hoewel de invulling van de immers al gauw honderdvijftig tot tweehonderd euro per dag, meer dan een zorgvraag wordt uitgesteld, gaat deze half miljoen euro per cliënt per jaar! Een grotere groep uiteindelijk ook aanspraak groot deel van deze bezuiniging wordt maken op zorg. De uitdaging waar direct afgewenteld op de cliënt zelf. zorgaanbieders en financiers voor Tegelijk ontstaan wachtlijsten die vertraagd staan, is de capaciteit die nu zichtbaar worden. Cliënten die intensievere voorhanden is ook in deze intramurale zorg hadden voor 2015, blijven deze behouden. Nieuwe cliënten moeten overbruggingsperiode op peil en aan zwaardere criteria voldoen voordat zij rendabel houden. deze zorg toegewezen krijgen - een bezuinigingsmaatregel die de kosten op de korte termijn zal inperken. Maar samen met de vergrijzing neemt het aantal ouderen 2 6
Toenemende zorgzwaarte en -omvang in de thuiszorg Omdat de intramurale zorg zich alleen nog richt op de zwaarste zorgbehoeften, krijgen thuiszorgmedewerkers met intensievere zorg te maken. Dit is voorzien door de overheid en zorgverzekeraars. Om te voorkomen dat er een overweldigende vraag ontstaat, is de indicatiestelling (ook wel assessment) geïntroduceerd. Daarmee kan de zorgvraag objectief worden vastgesteld en daarna vertaald in een actieplan. Dit actieplan gaat uit van de zelfredzaamheid van de cliënt: de uitvoerend zorgprofessional komt pas in beeld wanneer de mantelzorgers en de cliënt niet gezamenlijk invulling kunnen geven aan de zorgvraag. Dit is een heel andere benadering dan vijf tot tien jaar geleden. eenvoudiger en minder omvangrijk was (gemiddeld gezien, want er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen, zoals al jaren in de zeer gewaardeerde hospiceomgeving) zal deze toenemen en complexer worden. Het gaat dan niet alleen om fysieke zorg, maar ook om meer geestelijke zorg en de ondersteuning bij allerlei maatschappelijke ontwikkelingen die voor de oudere mens niet altijd meer zijn bij te houden. De zorgprofessional als manager Van oudsher had de medewerker in de zorg een zelfstandige rol. Uitgaande van de kundigheid die verkregen werd door scholing en ervaring stond een uitvoerend zorgmedewerker in een uniform voor een betrouwbare en kundige professional. Daarbij dient niet vergeten te worden dat de liefde voor het vak en voor de mensen voor wie gezorgd werd, vanzelfsprekend was. Deze passie is nog steeds belangrijk en een pre, maar betrokkenheid alleen is niet meer voldoende. Van de zorgprofessional wordt extra organiserend vermogen gevraagd. Niet het vermogen om zo snel mogelijk alle gevraagde zorg leveren, maar om te sturen op de noodzakelijke zorg, binnen de gestelde kaders. Naast de introductie van een assessment is ook de uitvoering van de zorg sterk veranderd. Waar de zorgvraag voorheen De uitdaging waar zorgprofessionals nu voor staan, is dat zij zelf ook verantwoordelijk worden voor het juist 3 6
verdelen van de (beperkte) beschikbare middelen. Al jaren werd dit toedelen van zorg uitgevoerd door specialisten, mensen die hier specifiek voor werden opgeleid en er fulltime aan werkten. Dit is per 1 januari 2015 veranderd nu de zorgprofessional daar zelf keuzes in moet maken. De bagage Kortom: Er moet meer met minder en de zorgprofessional krijgt er nieuwe uitdagingen bij. Om deze uitdagingen tegemoet te treden, zijn nieuwe tools vereist. Vijf stuks bagage die de zorgprofessional dient te bezitten om zich aan te kunnen passen aan de nieuwe werkelijkheid. Dit zijn: 1. Zorgbeeld van de cliënt (cliënt) Wanneer de zorgprofessional een goede inschatting kan maken van de situatie waarin de cliënt zich bevindt, is hij/zij ook in staat om de juiste maatregelen en hulp te definiëren. Een persoonlijk gesprek met de Er moet meer met minder én er komen nieuwe uitdagingen bij cliënt (thuis) is een eerste stap. Hiermee maatschappelijk werk, woningstichting, kunnen veel aspecten die het leven en steunpunt voor ouderen, maatschappelijk welzijn van de cliënt beïnvloeden helder werk, jeugdzorg, schuldhulpverlening en worden. Hoe ervaart de cliënt zijn/haar een organisatie voor mantelzorgers. situatie en wat ontbreekt om een voor de cliënt prettig leven te leiden? Om dit beeld Ook hulpmiddelen bij bewegen compleet te krijgen dient de (bijvoorbeeld rolstoel of looprek) en zorgprofessional ook te beschikken over voorzieningen in huis (zoals alarmering en informatie van andere organisaties en traplift) behoren tot het aandachtsgebied personen in de omgeving van de cliënt. van de zorgprofessional. In de (zeer) nabije toekomst komen daar ook meer intelligente 2. Sterk netwerk in de buurt (sociaal) hulpmiddelen bij, zoals De zorgprofessional heeft met kennis van valdetectiesystemen, bewegingssensoren de buurt en instanties in de (wijde) en andere technische hulpmiddelen. omgeving van de cliënt de mogelijkheid om De zorgprofessional dient te weten hoe díe instanties en personen in te schakelen deze hulpmiddelen aangevraagd of die kunnen bijdragen aan de gewenste verkregen kunnen worden. Daarvoor is situatie. Zo heeft een succesvol kennis van deze ontwikkelingen en de zorgprofessional contacten met onder mogelijkheden een vereiste. meer huisarts, wijkzuster, wijkagent, 4 6
3. Kennis en opleiding, vaardigheden (expertise) Het lijkt misschien zelfsprekend, maar de zorgprofessional heeft lang niet altijd de juiste en/of gewenste opleiding gevolgd om het werk op het gevraagde niveau te kunnen leveren. Bevoegdheden dienen verkregen te worden, bekwaamheden onderhouden. De zorgorganisatie dient haar medewerkers hierin te faciliteren. Een assessment kan helpen om deze kennis te toetsen en op peil te houden. 4. De strategie van de organisatie (organisatie) De werkwijze van de zorgprofessional en de strategie van de zorgorganisatie dienen op elkaar afgestemd te zijn. Of het nu een grote zorgaanbieder betreft met tientallen locaties en duizenden medewerkers of een zorgaanbieder met minder dan honderd cliënten. De strategische keuzes dienen de basis te zijn voor de tactische beslissingen. En die vormen op hun beurt het fundament voor de keuzes van alledag. Dit leest als een open deur, maar al te vaak zijn hierin tegenstellingen te vinden. Voorbeeld hiervan: zijn de bevoegdheden van de zorgprofessional in lijn met de taken en het gevraagde mandaat? 5. Toolkit (software, sensoren et cetera) (hulpmiddelen) Met toegang tot kennisbronnen is de zorgprofessional steeds beter geïnformeerd. Hij/zij kan contact leggen met collega's, het netwerk van de zorgprofessional en het netwerk rondom de cliënt en zo effectief informatie verkrijgen en acties uitzetten. Een objectief adequaat assessment is het vertrekpunt voor een goed zorgplan. Een elektronisch cliëntdossier dient altijd beschikbaar te zijn zodat de vastgestelde acties kunnen worden toegewezen aan de betrokken stakeholders. Dit kan binnen de zorgorganisatie zijn, maar ook daarbuiten, waaronder wijkverpleging, behandelaren, mantelzorgers en de cliënt zelf. 5 6
Tot slot Waarschijnlijk merkte u tijdens het lezen al op dat slechts een klein deel van de koffer van een zorgprofessional is gevuld met fysieke goederen. En zelfs een informatiesysteem op een laptop of tablet is maar gedeeltelijk fysiek. De koffer dient voornamelijk niet-tastbare goederen te bevatten, zoals vakkennis en betrokkenheid bij de cliënten. Maar waar deze twee vaardigheden voorheen voldoende waren, is nu de context rondom de zorgprofessional bepalend voor zijn of haar succes. Hoe gaat uw organisatie invulling geven aan deze context? Informatiesystemen kunnen een belangrijke brug vormen tussen beleid en uitvoering en tussen medewerker, cliënt en netwerk. Vanuit Centric hebben we hiervoor Suite4Care ontwikkeld: een flexibele, modulaire softwaresuite die de poort vormt naar een gestroomlijnd zorgproces. Als onderdeel van Suite4Care biedt de module Key2Indicatiestelling een theoretisch juist onderbouwde en tegelijk zeer praktische assessmentoplossing. Wij hebben deze samen met onze gebruikers in het zorgveld ontwikkeld en leveren deze oplossing indien gewenst ook als deeloplossing, met de keuze uit de NANDA-I-methodiek of Omaha System. Ook de Zorgleefplan-methodiek is onderdeel van onze ECD-oplossing. Meer weten? Wilt u weten wat Suite4Care voor u als zorgprofessional of uw organisatie kan betekenen of wilt u meer informatie over de branchespecifieke IT-dienstverlening van Centric? Neemt u dan contact op met Maartje Boschman (maartje.boschman@centric.eu). www.centric.eu/zorg hhs.binnendienst@centric.eu +31 182 34 56 09 6 6