HERSENSPINSELS uziek, ook een Mmiddel om je hoofd Tijdschrift Psychologie Nijmegen Februari 2014 op hol te brengen? Nieuw fenomeen: Binaural Beats I nteressante en leuke interviews: een muziektherapeut en de band Lieve Bertha! met muziek, Swelporten of niet doen? Muziek NOVEMBER 2012 1
2 HERSENSPINSELS
6 We kennen allerlei middeltjes om ons brein te beinvloeden. Is muziek daar één van? Maak kennis met BINAURAL BEATS! 16 Altijd al willen weten op welke muziek je het best kunt studeren? HersenSPiNsels werd speciaal voor jou proefkonijn en zocht het uit! 26 Een interview met een échte band: Lieve Bertha. Over het muzikantenbestaan, de (onzekere) toekomst en meer. Lees het snel! INHOUDSOPGAVE A PRIORI p. 4 SPIN-PAGINA p. 5 BREIN p. 6 OP DE SOFA p. 9 GEDRAG p. 13 REPORTAGE p. 16 HOTSPOT p. 18 PERSOON p. 20 COLUMN ELLIS p. 25 INTERVIEW p. 26 COLUMN p. 30 TRENDING TOPIC p. 31 HERSENSPINSELS p. 34 GEDICHT p. 35 BREIN PERSOON GEDRAG INTERVIEWS COLUMNS FEBRUARI 2014 3
A PRIORI ROOS ALINK A PRIORI Terwijl ik dit schrijf ben ik in mijn ouderlijk huis. Op de achtergrond klinkt keiharde 80 s disco muziek, van het kaliber Staying Alive inderdaad. Als je je bedenkt dat dit toen de hipste muziek was... Dat bracht mij er ook toe om dit stuk te schrijven. Muziek ontwikkelt zich zo snel, het verschil in tien jaar is al oneindig groot. In december 2000 stonden bijvoorbeeld de Bomfunk MC s op nummer 1 met hun hit Freestyler. Dit zie ik zelf echt als een soort lijflied van mijn kindertijd. Alle meisjes waren verliefd op de jongen met de dreadlocks. En hoe cool was dat scratchen? Inmiddels kan dat dus écht niet meer. Mister 305 domineert de hitlijsten, samen met Pharrell Williams en Avicii. Die muziek is toch in geen opzicht te vergelijken met die 80 s muziek die mijn ouders nu luisteren. Hoe zal de muziek zijn over tien jaar? Op het eerste gezicht lijkt muziek iets simpels, maar naast de top 40 hitjes die je acht keer per dag op de radio hoort, is er nog zo veel meer op het gebied van muziek. Wat er dan nog meer is? Daarover lees je natuurlijk in deze HersenSPiNsels. Hardlopen met muziek bijvoorbeeld; dit blijkt je prestatie te verbeteren ten opzichte van hardlopen zonder muziek. Ook onderzochten we muziek waar je van gaat spacen! En voor degenen die liever serieus met hun studie bezig zijn, hebben we ook nog wat; we testten welke muziek het beste effect heeft op je leerprestatie. Waar wacht je nog op? Lees verder om te ontdekken wat muziek je nog meer kan brengen behalve vage herinneringen aan dronken avonden en een gezellig sfeertje in de kroeg. COLOFON HERSENSPINSELS: Jaargang 6, nr. 1, december 2013. Dit tijdschrift is onderdeel van Studievereniging Psychologie in Nijmegen (SPiN) en verschijnt vijf keer per jaar. Hoofdredactie: Roos Alink Redactie: Lieke van den Boom, Yvette Kruse, Inge van Dam, Leroy Koch, Tanneke Meijers, Mark ten Wolde, Quinten van Kastel en Jody Geerts Voorpagina: Jody Geerts Achterpagina: Jody Geerts Lay-out: Jody Geerts, Quinten van Kastel Redactieadres: SPiN t.a.v. Hersenspinsels, Montessorilaan 3, A.00.05, 6525 HR, Nijmegen Telefoon: 024-3612588 E-mail: hersenspinsels@spin-nijmegen.com 4 HERSENSPINSELS
Lieve SPiN-ners, Inmiddels is het februari, wat betekent dat de winter gelukkig al weer bijna tot zijn einde loopt. Want eerlijk is eerlijk, een lentezonnetje maakt alles toch altijd net iets mooier. Het geeft je net dat kleine beetje extra energie om op een brakke ochtend jezelf uit bed te slepen en op de fiets naar de uni te stappen. Helaas moeten we nog heel even geduld hebben voor de lente echt aanbreekt. Gelukkig hebben we bij SPiN het ultieme wondermiddel om je de laatste koude, donkere winterdagen door te helpen, namelijk: Muziek! Voor wie wel eens op de SPiN-kamer te vinden is, zal het geen geheim zijn dat we bij SPiN erg van muziek houden. Variërend van klassiek tot Disco Pogo, alles komt voorbij. Daarnaast is muziek natuurlijk ook terug te vinden in onze activiteiten. Zo staat 12 maart de bandjesavond Psypop weer op de planning en kun je op 19 maart weer helemaal los op de lekkerste nummers tijdens het SPiN-feest. SPINPAGINA Natuurlijk zijn jullie de morning after allemaal van harte uitgenodigd op de SPiNkamer om deze brakke dag goed te beginnen met een heerlijk kopje koffie of thee en een lekker muziekje. Als je geluk hebt, krijg je misschien zelfs een heus live-optreden van een van mijn muzikale bestuursgenootjes. Op een van de zeldzame momenten dat Spotify uitstaat, is er namelijk altijd wel iemand die een liedje pingelt op onze blauwe SPiN-gitaar. Voor alle minder muzikale mensen onder ons die, net als ik, hun zangkunsten wijselijk voor onder de douche bewaren, zijn er natuurlijk ook een hoop andere leuke en interessante activiteiten. Zo zal er 13 maart een excursie naar adviesbureau GITP plaatsvinden en zijn de dag daarna op 14 maart al jullie ouders van harte welkom op de Ouderdag. Op 18 maart is er weer een altijd gezellige themadag en op 25 en 26 maart kun je je oriënteren op je toekomst tijdens Experience Your Future! Hopelijk zien we jullie allemaal terug op een van deze activiteiten of op de SPiNkamer! Liefs, Fenna Voorzitster van SPiN 12 maart Psypop 13 maart excursie naar adviesbureau GITP 14 maart Ouderdag AANKOMENDE ACTIVITEITEN 18 maart Themadag 19 maart SPiN-feest 25 & 26 maart Experience Your Future FEBRUARI 2014 5
Can you feel the beat? BREIN Tegenwoordig zijn er middelen in overvloed om je brein te beïnvloeden. We zijn vooral bekend met alcoholische versnaperingen, hallucinanten in allerlei vormen, cafeïne en andere pepmiddelen. Daarnaast heb je nog de narcotica en ga zo maar door. Maar muziek? Toen ik een tijdje geleden aan het SOGGEN was (SOG = studie ontwijkend gedrag), kwam ik een stukje tegen over binaural beats. Er werd iets geroepen over beats die van alles met je brein kunnen doen. Jullie begrijpen natuurlijk wel dat zoiets mijn nieuwsgierigheid meteen had geprikkeld, dus ik vroeg om de wijsheid van ome Wikipedia. Later vond ik in een artikel van Lane, Kasian, Owens en Marsh (1998) dezelfde informatie: Wanneer twee tonen van een iets verschillende frequentie los van elkaar aan het linker en rechter oor worden aangeboden, wordt er één toon waargenomen. Deze toon varieert van amplitude op een frequentie gelijk aan het verschil van de frequenties van beide tonen. Dit verschijnsel staat bekend als de binaural beat. Dat is leuke informatie, maar zowel Wikipedia als de onderzoekers gaven geen duidelijk antwoord op mijn prangende vraag: Wat doen die beats met je grijze massa? 6 HERSENSPINSELS
MARK TEN WOLDE Na wat gegoogle kwam ik op de site van het Immrama institute, waarvan de site vertelde dat het een instituut is met brainwave technology for health and wellness. De titel klonk al veelbelovend dus ik begon te lezen. De site maakte een aantal bijzondere claims. Zo zou wetenschappelijk onderzoek hebben bewezen dat het blootstellen aan een binaural beat je brein zou laten resoneren op de maat van die beat. Zo gaven ze als voorbeeld dat bij het creëren van een binaural beat van 10 Hz (een zogenoemde alfa frequentie) het brein getriggerd kan worden om op dezelfde 10 Hz te resoneren. Hierdoor wordt er automatisch activiteit teweeg gebracht in de alfa reikwijdte van je brein. Daarna maakten ze een nog veel mooiere claim: Dezelfde techniek kan worden gebruikt om gemakkelijk en snel je gedachten (mind) in een willekeurige staat te brengen. Als je brein de binaural beat volgt, noem je dit de frequency following response. Tot slot besluit het Immarama institute dat je door deze frequency following response en dus het synchroon vuren van je alfa gebieden (helaas wordt niet vernoemd welke) kan leiden tot moeiteloze krachtige concentratie en diepe ontspanning. Na wat verder spitten op het internet kwam ik nog meer effecten tegen, zoals het reduceren van angst en zelfs het verbeteren van de gezondheid en het verminderen van pijn. Dit klinkt allemaal prachtig, maar zoals we als wetenschappers in de dop allemaal hebben geleerd, moet je voordat je dingen voor waar aanneemt eerst wel met wat officiële wetenschappelijke feiten op de proppen komen en minimaal één of twee referenties kunnen geven. Daarom BREIN BREIN FEBRUARI 2014 7
BREIN ben ik voor jullie de online universiteitsbibliotheek gaan afzoeken. Ik kwam onder andere het discutabele onderzoek van een ICC groep project tegen, waarin met onder andere EEG (electroencephalogram, een apparaat dat met electroden elektrische signalen van het brein meet, om zo de hersenactiviteit te bepalen) werd getest of het vuren van de alfa golven verschilde wanneer het brein werd blootgesteld aan binaural beats, of gewone monotone geluiden. Uit het onderzoek bleek dat het effect van de binaural beats op de alfagolven inderdaad significant verschilde van het effect van de monotone geluiden. Later las ik echter in de discussie dat er maar 4 participanten aan dit onderzoek mee hebben gedaan, wat met name de power van dit onderzoek flink vermindert. Daarom zou ik voorzichtig zijn met het aannemen van deze resultaten. in dit onderzoek als ook in andere onderzoeken werden veel problemen ervaren bij het afnemen van een EEG. Dit komt doordat de proefpersoon zich gedurende het experiment (wat meestal een half uur duurt) eigenlijk niet mag bewegen, omdat de EEG dit anders oppikt. Daarom zijn alle onderzoeken nog wat terughoudend in het trekken van sterke conclusies. Dit onderzoek durft echter wel te poneren dat binaural beats effect hebben op concentratie en humeur. Of de beats ook helpen bij het reduceren van angst en pijn, is iets voor de toekomst. Maar mocht je binnenkort een tentamen hebben en kun je je niet concentreren, laat je dan niet tegenhouden om het eens met binaural beats te proberen! Ten slotte vond ik een onderzoek dat wat betrouwbaarder leek. Hierin werd gevonden dat proefpersonen zowel qua concentratie als humeur hoger scoorden op een herkenningsen reactietaak, waarbij proefpersonen zo snel mogelijk op een stimulus moesten reageren (Lane, Kasian, Owens & Marsh, 1998). Echter zowel 8 HERSENSPINSELS
Interview met een muziektherapeut Tom van den Heuvel, 29 jaar, werkt al enkele jaren als muziektherapeut in de verslavingszorg. Hier werkt hij veelal met jongeren om ze bij te staan in het proces om over hun problematiek heen te komen. Wanneer hij niet bezig is als therapeut, doceert hij enthousiast aan de nieuwe generatie muziektherapeuten op de HAN. Waar muziektherapie of vaktherapie in het algemeen voor veel mensen een beetje abstract of vreemd zal klinken, bleek dit het allerminst te zijn. Lees dus vooral verder en kom meer te weten over deze bijzonder interessante therapie! Wat is creatieve therapie? Om te beginnen is creatieve therapie een verouderde term. Nu wordt de term vaktherapie gebruikt voor deze discipline. Wat alle soorten therapieën in dit vakgebied gemeen hebben, is het doen. In tegenstelling tot het gesprek bij psychotherapie, heeft muziektherapie muziek als medium voor de therapie. Vaktherapie wordt naast andere behandelingen toegepast. De vaktherapeut werkt dan ook in een multidisciplinair team. Cliënten zijn vaak in gesprek met een psycholoog, maar kunnen daarnaast ook oefening nodig hebben die muziektherapie hen kan bieden. Vaktherapie gaat uit van het analoge-proces model. Dit houdt onder andere in dat hoe jij je gedraagt in de therapie met muziek, laat zien hoe je je gedraagt in de maatschappij. FEBRUARI 2014 9
LIEKE VAN DEN BOOM OP DE SOFA Hoe ziet de therapie eruit? In een therapiesessie wordt bijvoorbeeld gevraagd wat is het engste om hier te doen?. Er wordt dus gevraagd om uit je comfortzone te stappen. In Tom s werksituatie wordt vaak zingen genoemd. Hierbij moeten mensen zich kwetsbaar opstellen en is er geen instrument waar je een eventuele fout aan kan toeschrijven. Je gaat in de therapie naar dit gestelde doel toewerken. Je wordt uitgedaagd en kan jezelf gaan verrassen. Als je dan gaat zingen, heeft dit invloed op je zelfbeeld. Dit kan doorwerken naar andere situaties in het dagelijks leven. Ook kan er in de therapie een tijdlijn worden gemaakt aan de hand van muziek. Gebeurtenissen, zowel positieve als negatieve, zijn vaak te verbinden aan bepaalde muziek die je op dat moment hebt gehoord. De muziek die bij deze gebeurtenissen hoort, wordt op chronologische volgorde op cd gezet. De muziek die aan de negatieve gebeurtenissen zijn verbonden wordt door de cliënt vaak vermeden. Dit gedrag is ook in het dagelijks leven te zien. Bijvoorbeeld iemand die een dierbare is verloren, kan vermijden om naar het graf te gaan of foto s van deze persoon te bekijken. In de therapie geeft de cliënt aan elk liedje van de cd een cijfer om aan te geven voor hoeveel spanning het zorgt. De muziek kan zo op volgorde van spanning worden gezet en gebruikt worden in exposure therapie. Het doel is om de vermijding van de muziek af te leren en de intensiteit van de emotiebeleving af te laten nemen. Als het is gelukt om naar de muziek te luisteren dat het hoogste cijfer toegeschreven heeft gekregen, kan de stap worden gemaakt naar het omgaan met de gebeurtenis in het dagelijks leven. Als de cliënten beter in staat zijn om naar de muziek te luisteren, zullen ze ook minder klachten krijgen en bijvoorbeeld zelf de foto s van de overleden dierbare gaan bekijken. Wat is de kracht van muziek? Muziek komt altijd binnen. Zelfs als mensen muurtjes om zich heen hebben gebouwd en aparte manieren hebben om vooral niet met een situatie geconfronteerd te worden, omzeilt de muziek deze copingsmechanismen. Muziek kan het gevoel van een cliënt versterken doordat mensen hun gevoel herkennen in de muziek. Tom noemt het voorbeeld van traumatherapieën: mensen kunnen heel emotieloos vertellen over de traumatische gebeurtenis. Door muziek kunnen mensen breken en kunnen er veel emoties loskomen. 10 HERSENSPINSELS
LEROY KOCH Ook komt muziek bij mensen anders binnen dan bijvoorbeeld taal. Muziek heeft geen cognitieve laag en komt binnen via, onder andere, de amygdala. De amygdala blijft het langst intact bij dementerende ouderen. Hierdoor kan men door middel van muziek nog contact met deze mensen krijgen terwijl ze via taal geen contact meer kunnen leggen. Hoe heeft muziek invloed? Er wordt op dit moment veel neurologisch onderzoek gedaan naar de invloed van muziek op iemands toestand. Hieruit komt naar voren dat muziek die bij je past, je een goed gevoel geeft. Dit kan effectief zijn bij depressieve mensen. Bij deze cliënten kan de muziek helpen om weer lekker in hun vel te zitten en tot rust te komen, wat al uniek kan zijn voor de cliënt. Muziek kan ook helpen bij emotieregulatie. Tom geeft een module emotieregulatie voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Hierbij worden door middel van muziek emoties opgezocht en geleerd om hier grip op te krijgen. Het doel is om de pieken en dalen van de client dichter bij elkaar te brengen. Tijdens de bijeenkomsten wordt gekeken welke muziek één van de vier basisemoties (blijdschap, verdriet, boosheid of angst) oproept bij de cliënten. Er wordt vervolgens naar deze muziek geluisterd. Bij deze cliënten komt de muziek óf heel heftig binnen waardoor alle emoties loskomen óf er gebeurt niets. Er wordt de cliënten middels muziek geleerd om op een andere, gezondere manier met emoties om te gaan en er wordt geleerd dat je op verschillende manieren naar muziek kunt luisteren. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis luisteren vaak emotioneel (er komen emoties los) of technisch (bijvoorbeeld, welke instrumenten hoor ik?), maar men kan ook nog oordelend (wat vind ik er van?) en associatief (waar is dit voor mij aan verbonden?) luisteren. Door op een andere manier naar de muziek te luisteren, leer je het op een andere manier te verwerken. Dit is ook toe te passen in andere situaties. De client krijgt bijvoorbeeld de opdracht mee om heel technisch te kijken naar een persoon: welke schoenen heeft hij aan, welke kleur heeft zijn trui, hoe zit zijn haar? Op deze ma- OP DE SOFA FEBRUARI 2014 11
OP DE SOFA nier leren mensen anders omgaan met een bepaalde situatie en hun emoties onder controle te houden. In welke situaties kan muziektherapie helpen? Muziektherapie kan helpen bij onder andere trauma s, rouwverwerking, identiteitsontwikkeling en relatie- en gezinstherapie. Belangrijk is ook dat vaktherapie zich richt op het positieve. In de therapie hoef je niet op je tenen te lopen, op deze manier kan de therapie een uitlaatklep zijn. Mensen met een geestelijke beperking kunnen bijvoorbeeld erg geholpen worden door muziektherapie. Mensen kunnen niet altijd praten, maar wel beleven. Door de muziek kunnen zij zich uiten en dit zorgt voor een stuk ontspanning. De therapie kan ook helpen bij de diagnostiek. Het diagnosticeren doet een psycholoog of psychiater, maar de vaktherapeut zit in de secundaire diagnostiek. Dit wordt gedaan aan de hand van ongeveer vijf observatiesessies. Een sessie muziektherapie kan veel laten zien over een persoon, over zijn emoties en zijn grenzen. Een observatie hierbij kan de diagnose bevestigen of ter discussie stellen. Een vraag aan onszelf: wat hebben we vandaag geleerd? Middels dit interview hebben wij geleerd dat muziek een krachtig medium is en dat vaktherapie een belangrijke aanvulling kan zijn (zelfs onmisbaar volgens Tom ;)) bij de behandeling en veel mensen kan helpen. 12 HERSENSPINSELS
Muziek als wondermiddel tijdens het sporten? Veel mensen luisteren naar muziek tijdens het sporten. Dat kan direct zijn, zoals hardlopen met je ipod, maar ook indirect zoals muziek in de sportschool. Zie jij al een sportschool voor je die geen muziek draait? Veel mensen gebruiken muziek als afleiding tijdens het sporten, om minder te denken aan hun vermoeidheid. Zelfs topatleten doen het! De bekende sprinter Haile Gebrselassie kon bijvoorbeeld geen wedstrijd lopen zonder zijn favoriete nummer Scatman. Maar verbetert het luisteren van muziek nu echt je sportprestatie, of is het maar een fabeltje? Muziek heeft interne en externe factoren. Interne factoren zijn bijvoorbeeld het ritme en de melodie en externe factoren zijn associaties (bijvoorbeeld een persoonlijke herinnering aan een nummer) en culturele invloeden. Al deze factoren hebben invloed op de motivationele kwaliteit van muziek, dus in hoeverre je gemotiveerd wordt om te presteren. Hierbij is ritme het belangrijkst en associatie het minst belangrijk (Priest & Karagheorghis, 2008). Volgens Hevner (1937) heeft motivationele muziek een snel tempo en een prominente beat. Het luisteren naar zulke muziek zou ervoor zorgen dat arousal wordt gecontroleerd, waargenomen vermoeidheid wordt verminderd en de stemming verbetert. Er zijn dus twee soorten effecten van motivationele muziek te onderscheiden: fysieke en psychische effecten. Maar hoe kan het dan dat muziek zulke effecten heeft? Dit komt onder andere doordat de waargenomen vermoeidheid minder wordt door te luisteren naar muziek tij- GEDRAG FEBRUARI 2014 13
GEDRAG dens het sporten. Doordat de hersencapaciteit grotendeels wordt ingenomen door het reguleren van lichamelijke processen is er niet veel capaciteit meer over om andere stimuli te verwerken. Wanneer je naar muziek luistert, wordt bijna alle capaciteit gebruikt voor het verwerken van de muziek en zal je dus minder vermoeidheid opmerken (Rejeski, 1985, in Karagheorghis & Priest, 2012)! Wanneer je echter met een hoge intensiteit sport, gaat dit effect weg, doordat alle capaciteit voor fysiologische cues wordt gebruikt (sport dus niet te hard, anders werkt het weer niet ). Daarnaast ga je je bewegingen automatisch aanpassen aan het ritme van de muziek. Nu zul je je afvragen, hoezo word ik dan minder snel moe? Eén van de redenen hiervoor is dat je gelijkmatiger gaat bewegen. Normaal zal er meer variatie zitten in je bewegingen, maar als je deze aanpast aan het ritme van de muziek beweeg je gelijkmatiger en dus efficiënter. Je lichaam kan zich beter instellen op de bewegingen en daardoor kun je net iets langer doorgaan (Smoll & Schultz, 1982). Ten slotte heeft muziek invloed op je emoties. Doordat je muziek met een bepaalde herinnering of emotie associeert, krijg je een bepaald gevoel bij die muziek. Als dit tijdens het sporten gebeurt, zal de uiting van emoties gefaciliteerd worden en wordt je lichamelijke arousal hoger (Scherer & Zentner, 2001). Hierdoor, en door gelukshormonen die je lichaam aanmaakt tijdens het sporten, voel je je beter. Sporten om je liefdesverdriet of boosheid te verwerken werkt dus echt! Er is heel veel onderzoek gedaan naar de invloed van muziek op sportprestatie. Maar nu is de vraag wanneer en hoe je muziek het beste kan toepassen om je sportprestatie te verbeteren. Ten eerste vraag je je natuurlijk af welke soort muziek je moet kiezen. Dit bleek niet veel uit te maken, want er zat geen verschil in 14 HERSENSPINSELS
ROOS ALINK prestatie tussen zelf uitgekozen muziek of muziek die de proefleider had uitgekozen. Wel maakt het uit welke soort muziek je gebruikt; de prestatie gaat omhoog bij upbeat muziek maar niet bij klassieke muziek (Karagheorghis & Priest, 2012). Maar op welk moment moeten we dan muziek luisteren? Ten eerste heeft muziek vóór je gaat sporten een positief effect. Mensen die voor hun circuittraining muziek luisterden, waren sneller en voelden zich minder gespannen dan wanneer ze geen muziek hadden geluisterd voor de training (Hall & Erickson, 1995, in Karagheorghis & Priest, 2012). Als je bijvoorbeeld een sportwedstrijd hebt zal muziek luisteren voor de wedstrijd je dus zeker helpen! Ook is gebleken dat mensen een gewicht langer omhoog konden houden als ze naar muziek luisterden. Dit is een asynchrone toepassing van muziek, wat betekent dat je je bewegingen niet aanpast aan de muziek (Crust & Clough, 2006). Wanneer je muziek synchroon met de activiteit gaat toepassen, zoals hardlopen op een beat, heeft dit ook een positief effect. Men bleek het hardlopen langer vol te houden en zich minder moe te voelen na afloop, dan wanneer er geen (synchrone) muziek werd gebruikt (Tenenbaum, 2006). Er is helaas wel een teleurstelling voor sportfanaten: muziek tijdens het sporten heeft vooral positieve effecten voor relatief ongetrainde personen. Als je al drie keer in de week sport heeft het dus weinig effect. Daarnaast zal je als getrainde sporter ook met een hogere intensiteit sporten waardoor het effect nog minder wordt. Echter is muziek voor onervaren sporters wel effectief. Kortom: als je fit wilt worden, gebruik dan vooral muziek, want dan kun je sneller en efficiënter trainen! GEDRAG FEBRUARI 2014 15
REPORTAGE Muziekexperiment: Kun je beter leren met PORNO of met Disney muziek? We hebben allemaal onze eigen maniertjes tijdens het studeren. Sommigen moeten naar de UB, anderen blijven liever thuis. Sommigen kunnen alleen leren in doodse stilte, anderen leren met muziek op de achtergrond. Maar als je dan met muziek leert, welke muziek gebruik je dan? Altijd al willen weten op welke muziek je het beste kunt leren? De HersenSPiNsels bedachten een experiment om het uit te zoeken en werden zelf proefkonijnen. Voor dit experiment hebben we 8 lijsten gemaakt met elk 15 woorden van 5 letters. Daarnaast hebben we 8 muzieksoorten uitgekozen om mee te leren, namelijk: Disney, porno, Deutsche Schlager, Didgeridoo, Trolololo, Tarkan, Korn en What does the fox say (voor meer informatie over de liedjes en de links, zie onderaan). Daarna gingen we op zoek naar proefpersonen. Ons lieve bestuur en een aantal andere (ex-)spinleden waren wel in voor een leuk experimentje. Met deze 11 proefpersonen begonnen we dit muzikale leerproces. Als eerste kregen de proefpersonen een lijst met woorden die ze moesten gaan leren zodra de muziek begon. Na één minuut leren met de muziek aan, werd de muziek gestopt en kregen de proefpersonen een halve minuut de tijd om de woorden op te schrijven die ze zich nog konden herinneren. Dit werd bij alle acht liedjes gedaan, met telkens een andere woordenlijst. Uit dit niet-experimentele onderzoek kwam een verrassend resultaat naar voren: het bleek namelijk dat onze proefkonijnen het 16 HERSENSPINSELS
10 JODY GEERTS & INGE VAN DAM 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Liedje 1 (trolololo) Liedje 2 (tarkan) Liedje 3 (korn) Liedje 4 (ein neue leber) Liedje 5 (what does the fox say?) beste konden leren op Korn met Twist en op Trololol muziek! Gelukkig bestaat er een tien uur lange versie van de Trololol muziek. Dus probeer het gerust zelf eens uit. (http://www. youtube.com/watch?v=o1ehkf-dmwo). Het slechtste resultaat hoort niet geheel onverwacht bij de pornomuziek. Tijdens het experiment bleek ook wel dat een aantal proefpersonen (onder andere Mark) erg afgeleid werden door deze muzieksoort en zich niet meer konden concentreren op het leren van de woordenlijst. Verder vonden de proefpersonen het lastiger om zich te concentreren op de woordenlijsten als er werd gepraat tijdens het muzieknummer, zoals ook blijkt uit de resultaten op het Disney nummer Hakuna Matata. De proefpersonen scoorden hierop als één na slechtste. Dus wil je een goed studieresultaat, probeer dan eens te leren terwijl Korn met Twist uit je boxen komt knallen. We willen nog onze welgemeende excuses Yologram Liedje 6 (hakuna matata) Liedje 7 Liedje (digeridoo) 8(porn for the blind) Liedje 1 (trolololo) Liedje 2 (tarkan) Liedje 3 (korn) Liedje 4 (ein neue leber) Liedje 5 (what does the fox say?) Liedje 6 (hakuna matata) Liedje 7 (digeridoo) Liedje 8(porn for the blind) aanbieden aan degenen die naast ons lokaal tentamen aan het maken waren en ook werden afgeleid door de muziek. We hadden niet in de gaten dat er naast ons echt gepresteerd moest worden. Hopelijk hebben de prestaties er niet te veel onder geleden. Als je eventuele klachten hebt: SPiN is niet aansprakelijk voor eventuele negatieve gevolgen van de experimenten die wij uitvoeren. Daarbij komt: Alles in de naam van de wetenschap! Voor de liefhebbers die ons onderzoek willen repliceren, hier zijn de linkjes naar de liedjes: Didgeridoo - Didgeridoo sounds http://www.youtube.com/watch?v=81vlopfb3wi Disney - Hakuna matata http://www.youtube.com/watch?v=qlmhnwtp_kc Deutsche Schlager - Eine neues Leber ist wie ein neues Leben http://www.youtube.com/watch?v=jjxckwrbywm Metal: Korn - Twist http://www.youtube.com/watch?v=gyinumlmz0s Bollywood: Tarkan - Simarik http://www.youtube.com/watch?v=oow0obywnf0 Trolololo - Trololo, the full original version http://www.youtube.com/watch?v=stsa_swgm44 Ylvis - what does the fox say http://www.youtube.com/watch?v=jofnr_wkoce Porno - porn for the blind https://soundcloud.com/the-dam/porn-for-the-blind-free REPORTAGE FEBRUARI 2014 17
HOTSPOT Muziek is natuurlijk veel te vinden in Nijmegen. Van het goedkope platenwinkeltje aan de Lange Hezelstraat tot de concerten in de Vereeniging. Ook in het uitgaansleven is er volop te kiezen en natuurlijk is hier de Nijmeegse Vierdaagse, voor buitenstaanders waarschijnlijk vooral bekend van de wandeltochten en wandelaars maar wij, als echte Nijmegenaren, weten beter: De Nijmeegse Vierdaagse is 1 week Zomerfeesten, chillen bij de Kaaij, op het waalstrand of in Kronenburgerpark, de eerste lopers uitzwaaien na een avondje heerlijk stappen en natuurlijk de live-concerten. Jammer genoeg zijn de zomerfeesten ook na een week weer afgelopen, waarna wij zonder gedetailleerde herinneringen maar wel met een heel voldaan gevoel weer mogen wachten tot volgend jaar. En wat is er nou beter dan dit wachten wat te verzachten met nog meer live-concerten. Daarvoor kun je terecht bij Cafe Dollars (Grote straat 9). Van woensdag tot en met zaterdag wordt hier live muziek gespeeld. Op woensdag is er een gezellige open mic. avond, dus als je je talent wil laten shinen, is dat de place to be. Donderdag tot en met zaterdag nemen verschillende bandjes plaats op het podium, die zeker de moeite waard zijn om eens te komen bekijken! Dus als je de zomerfeesten mist, kom dan gezellig naar Dollars ;)! 18 HERSENSPINSELS
JODY GEERTS HOTSPOT HOTSPOT FEBRUARI 2014 19
PERSOON Vroege muzikale ont wikkeling van het kind: Van meebleren bij de intro van tot prosocialiteit Muzikaliteit is niet zonder meer iets dat je hebt. Natuurlijk wordt iedereen wel met muziek geconfronteerd, maar lang niet iedereen is er actief mee bezig. Wat zijn de effecten echter als kinderen al op vroege leeftijd actief met muziek bezig gaan? Muziek is natuurlijk iets waarmee iedereen wel geconfronteerd wordt, dus ook als baby krijg je al muziek te horen en reageer je hierop. Er zijn dan ook vrouwen die een hoofdtelefoon om hun buik binden en de beats van Mozart de baarmoeder in pompen. Wanneer je een baby blootstelt aan muziek (en dan natuurlijk niet aan black metal ofzo) zul je al gauw zien dat zijn hartslag verlaagt en stress vermindert of zelfs verdwijnt. Bij welke muziek dit zo is, hangt af van het kind. Ja, zelfs op die extreem jonge leeftijd zijn ze al kieskeurig (Pantley, N.D.). Bij de muzikale activiteit van kinderen wordt onderscheid gemaakt tussen muzikale ontwikkeling en muzikale socialisatie. Met deze ontwikkeling worden o.a. de overname van muziek(cultuur) en muziek leren maken bedoeld. Met andere woorden: welke muziek gaat men leuk vinden en maken? De muzikale socialisatie bestaat echter uit de attitudes over en gedragingen bij muziek die het kind ontwikkelt door de rol van de omgeving in het proces van de muzikale ontwikkeling (Grgic & Züchner, 2013). Met omgeving bedoel ik dus bijvoorbeeld 20 HERSENSPINSELS
LEROY KOCH ouders, peers en leraren. Zij proberen je immers te leren of te betrekken bij wat leuk, mooi, goed en slecht is. Uiteraard bepaal je uiteindelijk zelf wat je mening is, maar dat neemt niet weg dat je omgeving een zekere invloed zal hebben. Zowel de ontwikkeling als de socialisatie zal ik hier voor het gemak als ontwikkeling betitelen. Naarmate het kind ouder wordt, zul je zien dat het kind een eigen draai zal geven aan de manier waarop hij of zij met muziek omgaat. Aan het begin als drie- of vierjarige zullen dit willekeurige bewegingen op de muziek zijn. Deze zijn ongeveer vergelijkbaar met je eigen bewegingen nadat je die tweede wodka achterover hebt getikt tijdens het stappen. Bovendien zullen zelfs kids van drie of vier jaar selectief met instrumentale voorkeuren en vergelijkbare zaken om kunnen gaan. Welke voorkeuren uiteindelijk de boventoon zullen voeren, wordt niet alleen bepaald door ze constant dezelfde muziek te laten luisteren. Ook sociale invloeden van je omgeving spelen hier een grote rol bij. Ze gaan als het ware bewust luisteren naar de (onderdelen van) muziek die ze leuk vinden en vinden het geweldig om zelf geluiden PERSOON FEBRUARI 2014 21