advrtntpagna's-mv311 30-08-2011 14:31 Pagna 2 Musum Qualty Products UW COLLECTIE VERDIENT INNOSELL Lvrancr van dpotnrchtngn, vrpakkngsmatraal, vrpakkngsconcptn n ophangsystmn voor schldrjn. BETROUWBAAR KWALITEIT SERVICE Magsta dpotnrchtngn MAF vrpakkngsmatraal Kordr Ln Takya ophangsystmn voor schldrjn KOREDER LINE MAF MAGISTA Magsta dpotnrchtngn Tl +31-(0)74-2664466, fax +31-(0)74-2660273, nfo@nnosll.com, www.nnosll.com Bnw_D.ndd 1 01-09-11 09:50
322.500 pvv-stmmrs bzokn musa Gpland, zlfs al gschrvn, was n dtoraal dat opnd mt n moo zng-zgld van Laur Andrson ovr ho d hrnnrng ontstond: n ht achtrhoofd van n luwrk (Th Bgnnng of Mmory, Homland, youtub.com/watch?v=_rzpphitfm4). Dz poëtsch gdacht vrbond k n dat dtoraal mt d manr waarop musa hrnnrngn voor ons n onz kndskndrn bwarn, zodat w nt n ht luchtldg zwvn. Nom ht prkn voor gn paroch. Passnd bj ht thma van ht Musumcongrs n oktobr musa als rntmstrs van knns: d wjshd n pacht vrws k n dat stuk naar hrop nhaknd artkln n dz Musumvs. Zoals dat ovr spraak-/ smaakmaakstr Maartj d Haan (drctur Mrmanno) d probrt dt rjksmusum opn t houdn door 21,6% aan gn nkomstn t gnrrn. En s d d rgrng aan Mrmanno stlt. En ht artkl ovr d vraag of bpaald Amrkaans n Engls ontwkklngn hr aanslaan. Sommg musa n d landn wlln back-offckostn dln n d musumxplotat nt d krntakn bj n xtrn, nt musal partj t koop aanbdn. En afslutnd ovrdnkng vond k n n aangschaft, oud bok: H.P. Baards Kunst n schulkldrs, ovr ho musa n 1939 kunstschattn ondrbrachtn n bunkrs. Vrldljk actul ctaat: (...) mt ht rddn van d kunstschattn ut d catastroph kunnn w d adlbrf van ons volk ongrpt aan volgnd gnrats ovrdragn. Ook ut dat bok vst k, postmodrnst, n ctaat van d dchtr P.C Boutns: Ars Srvata Patrum Prptuat Populum (=Ht bhodn van kunst dr voorvadrn dot d nat voortlvn), door Baard omschrvn als troost bj d gstljk n matrël punhopn. Maar van Latjn zjn populstn nt gdnd. Dus kwam dat dtoraal r nt n vnmn mjn rondgmald artkl ovr ho Scandnavsch musa mt populstsch sntmntn omgaan. Zo spglt pvv-ldr Grt Wldrs zch al ng jarn aan d Dns zustrpartj, d Dansk Folkpart (df), d zch afzt tgn on-dns kunst d z nt bgrjpt. En vlzggnd, symbolsch llustrat vond k al: n monumntal wgschaal mt d ttl Gwchtloos musum, gzn n HArt, n nuw Dns musum n Hrnng, Jutland. D Dns collga s bloofdn t ragrn, trwjl d Norn n Fnnn dat al ddn. Ingrd-Krstn Øyn, Norsk Musumsforbundt, schrf dat just mr gld naar cultuur gng n dat d populstsch antblastngpartj, d Frmskrttspartt [Fkp, Voortutgangspartj] wlswaar n rm op utgavn voor cultuur bplt, maar just nt voor musa. Alls ondr control n Noorwgn: d wrznwkknd aanslag van n gradcalsrd Fkp-aanhangr most ton nog plaatsvndn. Ovr naar Hlsnk. Marja-Lsa Pohjanvrta van d Fns musumvrngng mldd blj dat d Prussuomalast, d War Fnnn, ondanks n ztlwnst van 34 (van 5 naar 39) zch bj d coaltbsprkngn butn spl ztt. Z rgrn dus nt m. D War Fnnn vrafschuwn kunstmatg artstk postmodrnsm. Cultuurgldn motn d Fns dnttt ondrstunn. Dus wg mt ht Zwds als twd taal. Krg k daarom gn ract ut Zwdn n utndljk ook nt Dnmarkn? Ondanks vl maltjs blf d drctur van d Dns musumvrngng zwjgn. Dat gaf t dnkn. Ws dat op gn nuws of just op hl vl wat j nt wl xportrn? Kjkn murw gbukt cultuurdragrs lvr d andr kant op als populstn hun gal spuwn? Ik zg maar zo: k zg maar nks. Zorgljk. Natuurljk kun j lachn om ht cynsm waarm pvv-cultuurwoordvordr Martn Bosma d gbrukljk poltk-culturl corrcthd ondrut haalt bj n hoploos dbat ovr ho r nog ts t rddn valt ut d cultuurbzungngn. Volgns opnplr Maurc d Hond zjn zs van d tn Ndrlandrs ht trouwns mt d cultuurbzungngn ns. 83% van hn stmt vvd, 79% cda n 86% pvv, waarvan n kwart n 2010 wl ns n musum bzocht. Doorgrknd zjn dat 322.500 pvv rs. Bosma gdraagt zch als n vadr d tjdns n votbalwdstrjd van zjn knd langs d ljn trt maar ht spl gn stap vrdr hlpt. En wj don dat ook als w all dscuss mjdn. Kom dus naar ht Musumcongrs als dz sctor u lf s. chrs rnwald // hoofdrdactur Bnw_D.ndd 2 01-09-11 09:50
nhoud 03 11 mnsn mnngn nuws prsntat publk praktjk & thor vakkundg commrcl musvs 5 n xtrn Bdrgd musa, + n - 7 atxt dvrs nuws Grda J. van Ham 36 gopnd Flp van Brabandr mas: bakn n kruspunt n Antwrpn 39 musa rjp & gron 60 rapportag Chrs Rnwald Paprtchnologsch ontmaskrng Ora Lnda* 62 sbn 20 strjdbaar zjn n nrgns j nus voor ophaln Musum Mrmanno mot voldon aan d khard s nog dt jaar 21,6% ut gn nkomstn t haln om zodond 2011 n ook nog 2010 t compnsrn. En zwar klus voor Handrkng rlgus rfgod Jolanda Mulndjks Annmar Vls Hjn / Maartj d Haan, snds vrldn jaar drctur. n mmoram Grald Wlmnk Jll Rumr Stop d schzofrn* Flp van Brabandr Gallo-Romns Musum wnt mya 19 column Paul Kmprs Dubbl Mondraan Grda J. van Ham 100 m 2 52 vrnuwd Chrs Rnwald NA: chocorp ontmot banannschl 54 praktjk Chrs Rnwald 64 vakkundg 68 musvs uw srvcrubrk voor d just adrssn Haar collgaal advs aan lotgnotn: Nt t arrogant zjn, nt alln grot bdragn vragn: ws blj mt alls wat j krjgt. 28 musa motn butn branch samnwrkn D groscnaro s zjn op. Na d crss zal d conom r andrs utzn. Ook musa motn daar mt hun fnancrng rknng m Muso Snso* 20 Anna d Wt / Evln Rskamp Wrkplaats Rtvld* houdn. Daarom zjn nuw busnssmodlln fundamntl blangrjk. Waarom zou n spraak // smaak // makrs Ingls Vrmuln Maartj dn Haan op d brs MusumJugdUnvrstt 58 hropnd sophstcatd prtpark gn blangstllng kunnn hbbn voor d xplotat van n musum? voor Mrmanno 25 opn Chrs Rnwald Kastl Amrongn: sprknd murn 32 nspln op tokomsttrnds** Daphn Kondrs Ut d tokomstvs Agnda 2026 komn trnds Vrdrngt pr kunstkrtk? 27 n vjf krnvragn naar vorn ovr vrjwllgrs, vrndn, dgtalsrn, vrdnmodlln n xtrn n locat. Ho gaan vjf mddlgrot n kln Paul Klarnbk musa, vrsprd ovr ht land, daarm Engls lssn 28 rknng houdn? Mt n bakkrjwk donaturs wrvn rondvraag Extra actvttn organsrn tussn d Mcha Cluysnar frutbomn Nuw busnssmodlln nodg 32 vss Carla Kjzr (rdact) Vrjwllgrs n *Congrsthma: Wjshd n pacht? ** Klk naar Musumvrngng.nl/publcats/ Musumvs voor lang vrss van dz vrdnmodlln** vrslagn. Bnw_D.ndd 3 01-09-11 09:50
colofon jaargang 35 // voorjaar 2011 03 musumvs aan dt nummr wrktn m advrtnts slutngsdata kopj s ht vaktjdschrft voor d Ndrlands Flp van Brabandr, Mcha Cluysnar, (voorwaardn, tarvn, opgav mv 04 11: 5 oktobr, musumwrld. Vrschjnngsfrqunt: Grda J. van Ham, Paul Kmprs, Carla Vakkundg n Musvs-srvcrubrkn) mv 01 11: 10 dcmbr 4 kr pr jaar. utgfstr Ndrlands Musumvrngng. Kjzr, Paul Klarnbk, Daphn Kondrs, Vronqu Konngs, Jolanda Mulndjks, Jssca Offnbrg, Evln Rskamp,Jll Rumr, Annmar Vls Utgvrj Intrmd, t 050 312 00 42, nfo@ntrmd.nu jaarabonnmnt wbst www.musumvrngng.nl, dscussr m va LnkdIn/Musumvrngng Vss n standpuntn n Musumvs Hjn, Ingls Vrmuln, Anna d Wt; 37,50 voor ndvdul ldn van d Grop of door smartphon op wrspgln alln d van d Wtsk Blokkr (ndrdact). Ndrlands Musumvrngng, ondrstaand qr cod t houdn. vrngng als daar utdrukkljk mldng van wordt gmaakt: n d n- & fotograf n llustrats 45 voor nt-ldn. Bdragn nclusf 6% btw. Voor collctv ldn oplag xtrnrubrk. Mk Bnk, Saska Boddk, Judth van d vrngng s ht abonnmnt 2100 Auturs n rdactraad wrkn op prsoonljk ttl m, noot vanut hun Bogaardt, Vctor Braunr, Dck Bruna, Grt Egbrs, Frd Ernst, Frank Gazzaroll, opgnomn n ht ldmaatschap. Abonnrn va ht burau van d ssn vrbondnhd aan n nstllng of n Ann Holtrop, Paul Klarnbk, Krjn d Musumvrngng, t 020 551 29 00 0166-2074 bdrjf. D Vakkundg-rubrk bdt commrcël Konng, Hrman d Kujr, Julana Loh, Joclyn Morau, Ernst Mortz, Edvard of www.musumvrngng.nl, ondr Ldnsrvc/Musumvs. Schrftljk copyrght partjn n platform voor hun productn Munch, Mchl van Nuwkrk, Chrstan opzggn abonnmnt vóór 1 dcmbr. Ndrlands Musumvrngng. of dnstn, al dan nt n samnhang mt ht plaatsn van n advrtnt. Rnwald, Chrstan Rchtrs, Jolanda Rovrs, Santago Srra, Erka Swjnnburg loss nummrs Nts ut dz utgav mag wordn vrvlvoudgd of opnbaar gmaakt, hoofdrdact Chrs Rnwald rdactcommss musumvrngng Esthr Bols (SAE/UvA), vormgvng Studo Mars Kngtmans, Amstrdam, Ncola Dhmr druk Drukkrj Damn b.v., Wrkndam Lopnd jaargang 12,50 (nclusf porto). Oudr n/of mr xmplarn: af t haln op ht burau; prjs: à contant n n ovrlg. kopj Musumvs vrwlkomt bjdragn van ook nt op lktronsch wjz, zondr dat d utgvr daarvoor vooraf tostmmng hft vrlnd. Nt altjd kunnn autursrchthbbndn op gbrukt afbldngn achtrhaald wordn. Btrft dat u, nmt dan contact op mt ht rdactscrtaraat. Ebln Boswnkl, Caroln Bunng, Rk Hrdr (Musumstudo), Carla Kjzr, Gék Rolnk (Haags Flmhus), Epco Runa (Maurtshus) rdactscrtaraat Ndrlands Musumvrngng, Nna Mrz, Rapnburgrstraat 123, Postbus 2975, 1000 cz Amstrdam, t 020 551 29 00, nfo@ musumvrngng.nl, tr attnt van Musumvs drn d btrokkn s bj musa. Racts op artkln of ht aanbdn van tkstn aan ht rdactscrtaraat. W bsprkn aan ht musumvld grlatrd publcats, gn tntoonstllngscatalog. omslag mas, lchtwand, collag Ann-M Van Krckhovn mt motvn ut Hroglyphca van Joanns Prus Valrano (crca 1556). Foto Jolanda Rovrs Bnw_D.ndd 4 01-09-11 09:50
n // xtrn // actul // crss zud-holland: mst bdrgd musa 5 03 11 Ut d mldngn bj ht Mldpunt van d Ndrlands Musumvrngng bljkt dat vooralsnog d provncs Zud-Holland n Noord-Brabant ht zwaarst wordn gtroffn: vr of mr bdrgd of al gslotn musa. Volg d actualtt op d st. Ook mt advs n antwoordn op vl gstld vragn. mldpuntbzungngn.nl > 17 bdrgd of al gslotn musa. musa n d mn of plus + Als tgnwcht voor d ovrhdsbzungngn wl ht Prns Brnhard Cultuurfonds n mcnaatsdsk opzttn. Dt lokt wordt n onafhankljk xprts- n advscntrum dat als maklaar optrdt tussn schnkrs n culturl projctn. cultuurfondsjustnu.nl + Musum Blvédèr bkjkt mt n subsd van bjna tw ton of ht zjn pavljons kan utbrdn op landgod Oranjwoud. D mddngngsstrjd om ht Natonaal Hstorsch Musum (nhm) kostt snds 2007 n totaal zo n 15 mljon uro. Dn Haag: 70.000 uro; Ndrlands Opnluchtmusum (nom): 60.000 uro; Mnstr van ocw: rum 600.000 uro n 2008 n daarna jaarljks 1,4 mljon tot ts mr dan 6 mljon n 2010. Mt ht stopzttn van d subsd pr 1 januar ztt d vrantwoordljk staatsscrtars Halb Zjlstra (vvd) dfntf n punt achtr ht nhm. Ht nom mot d takn van ht nhm ovrnmn. Voor ht dgtaal prsntrn van d Ndrlands gschdns s 1,5 mljon bschkbaar. En half mljon s r voor matrël prsntat samn mt ht Rjksmusum n Amstrdam. Mt n vrjwllg bjdrag zou 40% van d oudrs van lrlngn n ht voortgzt ondrwjs d nt langr gsubsdrd ckv-kaart wlln ondrstunn. + Bjna 60.000 uro haald Rjksmusum Twnth bjn ut crowd fundng voor d aankoop van n schldrj van Thomas Gansborough. Fondsn schonkn 90%. Ht publk donrd 34.980 uro. D Vrndn van ht Rjksmusum Twnth vrdubbldn daarop hun donats tot 25.000, mt d aanschaf van ht schldrj als rsultaat. Doordat ht 4 mljon subsd, twdrd van d jaarbgrotng, vrlst, mot ht Thatrnsttuut n Amstrdam slutn. Ht nsttuut wl d collct - archvn - ondrbrngn n n op t rchtn Thatr Musum. Ook ht NNs (Natonaal nsttuut Ndrlands slavrnjvrldn n rfns) krjgt vanaf 2013 gn subsd mr. Slutng drgt. Tjdns d rst opnbar hoorzttng n d Twd Kamr, op 20 jun, hkldn ondr mr Ernst Vn, drctur Nuw Krk/Hrmtag n fondsnwrvr/mcnas n mljonar Rob Dfars ht vsloz n bldgnd bzungngsbld van d staatsscrtars. Ndrland schpt n cultuurvjandg klmaat waarn partculr blggrs gn gld wlln stkn. Vrdr bdt d hudg blastngwt schnkrs t wng fscal voordln. Ook ldt trugtrkkng van ovrhdssubsds tot n bomrangffct. Partculr nvstrdrs trkkn hrdoor ook hun bjdrag n. Tjdns ht Twd-Kamrdbat, op 27 jun, wrd dudljk dat staatsscrtars Zjlstra vasthoudt aan d bzungngn van 200 mljon uro. Van d pldoon van n wk rdr n n protstmars tgn zjn bld trok hj zch wng aan. Vrglkn mt podumkunstn n sctornsttutn wordn musa n zovrr gspaard dat 29 rjksmusa nog voor n prcntag van 17,5% gn nkomstn motn zorgn n dat mt trugwrknd kracht. Daar bovnop komt nog ns 10% bzungng. Musa als Borhaav n Mrmanno raaktn hrdoor drct n problmn. Subsd s slchts bschkbaar voor collctbhr, nt voor publkstakn. Ht Rjksmusum valt butn dz rglng. Wl mot daarn ht nu n Dn Haag gvstgd Rjksburau voor Kunsthstorsch Documntat opgaan. Ht Mudrslot lt nd jun zvntg objctn vln om van d opbrngst klmaatvtrns t kopn. Bnw_D.ndd 5 01-09-11 09:50
advrtntpagna's-mv311 30-08-2011 14:31 Pagna 3 n // xtrn // actul // crss En schldrj van Marln Dumas ut d collct van MusumgoudA, gvld bj Chrst s n Londn, bracht rum 1 mljon uro op. Ht musum gaat hrm dvrs vrbouwngn n rstaurats fnancrn nadat d gmnt ht mt 25% kortt, waarna fallssmnt drgd. D Ndrlands Musumvrngng ondrknt d pnbl stuat, maar oordlt dat d vrkoop afwjkt van d Ldraad Afstotng Musal Objctn. Hrovr vond bgn sptmbr n xtra ldnraadvrgadrng plaats. + Dankzj n donat van n half mljon uro van ht Gsks-Strjbs Fonds kan n 2.6 mljon kostnd rsarchprojct ovr d schldrjn van Jron Bosch doorgaan. D ondrzokrsultatn bgldn d ovrzchtstntoonstllng van Jron Bosch n 2016, zjn vjfhondrdst strfjaar. + Cultuurmcnas Joop van dn End advsrt d ovrhd 100 mljon uro t nvstrn n n natonaal fnancrngsfonds voor ntrnatonaal toonaangvnd tntoonstllngn. D zoudn volgns hm 3,4 mljon xtra cultuurtorstn oplvrn, d pr prsoon zo n 38,80 uro utgvn. Ht Ey Flm Insttuut opnt n aprl 2012 mt n mljonntkort. Md door gstgn huurlastn stjgt d jaarbgrotng van vjf tot drtn mljon uro, trwjl n n 2009 togzgd ovrhdssubsd van 1,6 mljon uro pr jaar nt doorgaat. + Ht nd sptmbr t hropnn Schpvaartmusum n Amstrdam ontvng 58 mljon uro van ht rjk, maar fnancrd zlf, door vrandrd rglgvng, d hrnrchtng van 17,5 mljon uro. Drctur Wllm Bjlvld stak 1,5 mljon n marktng n sponsorng, wat rsultrd n tozggngn van d sponsors Dlta Lloyd, Gaastra n Ol Tankng. + Ht Amstrdam Musum/Musum Wllt-Holthuysn, ht Bjbls Musum n Musum Ons Lv Hr op Soldr gaan samnwrkn bj marktngactvttn, rstaurats n fnancën. Vrdr wssln z prsonl ut. Dat lvrt kostnbsparng n kwalttsvrbtrng op. Daarm hopn d musa samn mr aan slagkracht n ffcncy t wnnn. D krachtnbundlng voldot aan d wns van ht Amstrdams gmntbstuur, dat musa mr structurl wl latn samnwrkn zodat z mndr afhankljk zjn van subsds. + Door ht matg zomrwr trokkn musa zo n 7% mr bzok dan tjdns zomr 2010. advrtnt Bnw_D.ndd 6 01-09-11 09:50
atxt // mnsn n mnngn 03 11 Hé Frans! zzm vndt drctur Voor n doorgwntrd pr-man (van ht jaar 2009) als Frans van dr Avrt, D Nuw Krk n Hrmtag n rdr ht Rjksmusum, mot ht onvrdraagljk zjn gwst dat hj nt op d hoogt was van d grootschps surprsparty bj zjn afschd. Enmaal n d tot fsthal omgbouwd rzaal van d Hrmtag aangkomn rp Van dr Avrt vrrast ut noot rdr n fst t hbbn bjgwoond waar hj drn, maar dan ook drn knd. Ondr d loftutngn warn d van x- Rjksmusumcollga n vrndn Caroln Bunng van d Ndrlands Musumvrngng, d sprak ovr Van dr Avrts tomloz nzt voor d sct marktng n communcat n zjn alom gwaardrd congrsworkshop ho om t gaan mt sponsors, waarn hj zjn knns gul n collgaal dld. Pr 1 augustus wrkt Van dr Avrt (1963) als Chf Marktng Offcr van Mtropool Amstrdam. Hj gft ldng aan d al Ptrus strst m W wl ns bnnn wl bj d Amstrdams club Jmmy Woo, knt Ac Da, d doorhost (nt woord voor doorbtch). Maar wat dot zj godbtrt op n affch voor ht Bjbls Musum? Dat zt zo: nt als ondr mr poortwachtr Ptrus houdt d nu 21-jarg n ht oog w zj wl of nt bnnn laat. Bovndn maakt Mchl van Nuwkrk (bror van Matthjs) n ndrngnd portrt van haar. Daarm wrd Ac Da d trkkr voor n xpost van ht musum ovr Ptrus. Drctrc Judkj Krs fêtrd d jarg n ton just wat vrlgn doorhost, haar faml n gvolg op Erst Pnkstrdag op n prvé-rondldng n ht musum. Op haar twttraccount wjdt d dva ovrgns wng woordn aan d moost dag van haar lvn. samnwrknd marktngafdlngn van Amstrdam Partnrs, ht Amstrdam Torsm n Congrs Burau, ht Amstrdams Utburo n amstrdam nbusnss. End augustus wrd ook bknd dat Cathljn Brors pr 1 novmbr W. Vn opvolgt als drctur van D Nuw Krk n Hrmtag Amstrdam. Vn gaat nd dt jaar mt pnson. Brors was bj bd nstllngn adjunct-drctur. En vrrast Frans van dr Avrt op zjn fst. Foto Chrs Rnwald Z mldt: Ok. Ik bn vn jarg als dat k bschonkn bn. Hlmaal gkk krbls joh héé. En: Y alls outbrthdayng m, k strss m gwoon hoor. Bhalv aan n xpost ovr ntrprtats van d Bjbls fguur n ht coon Ptrus lrlng van Jzus n zjn loochnaar, slutlbwaardr van d hml, apostl, vssr bstdt n foto-xpost aandacht aan hdndaags vrschjnngn van d poortwachtr. Bhalv Ac Da vndn w n votbalscout n Johanns van Dam, d mt zjn rstaurantkrtkn bpaalt of j rgns gaat tn. In d voorkamr van ht Bjbls Musum gvn Tomas Schats mt zjn tknngn n Paul Mrtz mt kort tkstn n nldng op d thma s van d Ptrus-tntoonstllng. Tot 7 novmbr Wr n vrrassnd, razndsnll bnomng bj ht Zudrzmusum, waar op 1 jul Stphan Warnk drctur wrd. Warnk komt ut d mdawrld, nt als Ks van Twst, Wm Wjland n Ink Mddag d oot d omrop (avro n kon) vrltn voor n carrèr als musumdrctur. Vrschl: Warnk komt van d commrcël omrop. Hj was vanaf 2010 cratv drctor bj Eyworks Intrnatonal. Bj ht zzm s hj aangstld om d ngztt kors voort t zttn: nadruk lggn op n grot btrokknhd van ht publk n cratv vrbndngn makn tussn hdn n vrldn. Warnk bgon zjn carrèr bj rtl Ndrland (voorhn Holland Mda Group) n was mdontwkklaar van ht succsvoll kro-tv-programma Bor zokt vrouw. Stphan Warnk volgd Mchal Huysr op, d algmn drctur wordt bj Manarat Saaydat, d nuw kunsthal van Abu Dhab. Bd drcturn wrdn gworvn va hadhuntr Patrca Matland. Ac Da. Foto Mchl van Nuwkrk 7 Bnw_D.ndd 7 01-09-11 09:50
advrtntpagna's-mv311 30-08-2011 14:34 Pagna 4 atxt // mnsn n mnngn Kunststofknstr pur sang Tha van Oostn wrkt n d ognschjnljk mrkwaardgst rumt van ht Atlrgbouw n Amstrdam. In d kastn prjkt n war santnkraam aan ktschspulltjs d n n god gsortrd Europs, Amrkaans of Azatsch souvnrshop nt zoudn msstaan. Barbpopjs, splgodballn, strssballn naast kammn n brlln. Ovrnkomst: z zjn van kunststof gmaakt. Of, lvr gzgd, van utnlopnd kunststoffn. Doordat ook kunstnaars vanaf d jarn zstg n dat matraal zjn gaan wrkn, wrd dt n ondrzoksgbd van ht Insttuut Collct Ndrland. Vanaf d jarn tachtg wrdn musa namljk gconfrontrd mt d noodzaak kunst van kunststof t rstaurrn. Mrkwaardg gnog wstn kunstnaars als Jop van Lshout wng van d kunststoftchnsch aspctn van hun, bljkbaar op god gluk, gmaakt objctn n nstallats. advrtnt Tha van Oostn spcalsrd zch als chmca n ftr (nfraroodspctroscop) waardoor vroudrng, consrvrng n rstaurat van plastc voorwrpn voor haar gn ghmn mr haddn. End jun gng Van Oostn mt pnson. En symposum n n dgljk Englstalg bundl ovr ht consrvrn van kunst- n dsgnvoorwrpn van polyurthaan (pur) don d rstauratsctor bsffn dat d flamboyant Van Oostn, kunststofknstr pur sang, nt mr tussn haar plastc spulltjs zt. Ht bok pur Facts blcht ho chmsch analystchnkn wordn ngzt bj ht bstudrn van matraln n dgradatprocssn. Ook ls j wlk nuw mthodkn r zjn om pur-schum opnuw vrkrachtg t makn (mt n zonnbrand-muls ) n vroudrng door lcht tgn t gaan. Tha van Oostn, Alth Lortn, Olvr Bérngur pur facts Amstrdam Unvrsty Prss, 2011 160 pagna s, aup.nl 29,95 sbn 9089642102, 9789089642103 Tha van Oostn, n ljst van kunststof. Bnw_D.ndd 8 01-09-11 09:50
03 11 Njntj: nt vrmdggaan Vrbazng alom nadat ht Rjksmusum dz zomr aankondgd n slct van ht ouvr van Njntj-tknaar Dck Bruna t xposrn n n brukln t nmn. Njntj hoort toch snds jaar n dag bj ht Cntraal Musum Utrcht dat zlfs n dck bruna hus aan zjn stadgnoot hft gwjd? Samn mt Bruna zlf, d trots aankondgd nu bj d grot mstrs t mogn hangn, koos ht Rjksmusum spcfk wrk ut Bruna s omvangrjk ouvr dat zch vnwl n langdurg brukln n ht Cntraal Musum bvndt. Drctur Edwn Jacobs stlt ons n n offcël vrklarng grust: Njntj s cht nt vrmd ggaan: Ht Cntraal Musum stunt d ambt van ht Rjksmusum om ht hoogst nvau t latn zn van wat op ht gbd van grafsch ontwrp n llustrat n Ndrland tot stand s gbracht. Wj vndn ht ook van groot blang voor d kunst n kunstnaars dat hun wrk optmaal bhoudn n gtoond wordt n dat ht Rjksmusum dudljk kst voor wrk van n Utrchts kunstnaar. W hbbn afgsprokn dat ht Rjksmusum n ht dck bruna hus zovl mogljk naar lkaars Bruna-prsntats n bjbhornd actvttn zulln vrwjzn om bzokrs altjd t attndrn. In ht brdr prspctf van d Collct Ndrland vndt zo n afstmmng plaats n ht strvn naar n vnwchtg sprdng van collcts. Njntj n ht musum. Illustrat Dck Bruna. Erk Schlp tjdns ht Musumcongrs n Gronngn. Foto Frd Ernst Afstotn Afrka-collct: functonl ontwrchtn? Schlp vrlaat musumscn Om ht voortbstaan van ht Wrldmusum t waarborgn n ons ambtnvau vast t houdn, s gld nodg. Ik zok naar andr wgn omdat d volldg afhankljkhdsrlat mt d ovrhdn nt daal s. J mot altjd j focus rchtn op d wns van d subsdgvr. Dat s soms nt mjn focus. Logsch: w btaalt, bpaalt. Maar d stuat s voor n voorutstrvnd n vrnuwnd organsat als ht Wrldmusum nt altjd wnsljk, zgt Stanly Brmr, drctur van ht nu 125-jarg musum n Rottrdam. Ho hj d komnd bzungngn n 2013 wl ovrlvn? Door ht Afrkaans dl van d collct af t stotn n vrdr t gaan als Azë-musum. Brmr dd zjn utsprakn md tgn advsur Arnoud Oddng, rdr drctur van ht Glasmusum. Oddng brngt ondr d naam Th Dsruptv Musum, va kort ntrvws mt vjftn musumdrcturn n bldsmakrs, d hudg ontwkklngn op cultuurconomsch gbd n kaart. Dsruptv, ontwrchtnd, vrwjst naar ho concurrrnd tchnologën n d tlcomsctor lkaar d lof afstkn. Oddng s bnuwd naar ho musa mt d nuw cultuurconomsch wrkljkhd omgaan. Hj sprak hrovr mt ondr mr Charls Esch, Paul Voogt, Edwn Jacobs, Wm Pjbs, Paul Sps, Sb Wd n Gtta Lutn (Mondraan Stchtng/Fonds bkvb). D ntrvws ovr hun bld n favort musum Kolumba Kuln n Tat scorn ht bst rsultrn n n bokpublcat, latr dt jaar. youtub.com/watch?v=f2v1kncfopo Stanly Brmr. Foto Chrs Rnwald Erk Schlp, n van d tw drcturn van ht t slutn Natonaal Hstorsch Musum, ambrt nt langr n funct n ht musumvld. Ik ga trug ht bdrjfslvn n, vrklaard hj daags na ht Kamrdbat, nd jun. Tjdns dt dbat sloot staatsscrtars Zjlstra (vvd) ht bok nhm cht. Schlp maakt zch r strk voor dat d nthousast nhmmdwrkrs hun xprts bj n andr rfgodnstllng kunnn nzttn want, dat vrdnn z! Wat mddrctur Valntjn Byvanck gaat don, wt dz nog nt. Wl dln d hrn n n bok hun praktjkrvarngn ovr nnovatv multmdaactvttn. Inmddls zjn d st, ht dgtal ntwrk, d Natonal Automatk, xwashr, dgtal plaatsn van hrnnrng n d Wk n Nacht van d Gschdns als pakkt va n opnbar aanbstdng voor vrkoop aangbodn. 9 Bnw_D.ndd 9 01-09-11 09:50
atxt // mnsn n mnngn Van Brokhovn scoort mt Maya Strpproft ovr ht vrgaan van d wrld volgns d Maya-kalndr. Ton nd m d wrld toch nt vrgng, krgn d mda blangstllng voor n andr onhlsproft. Volgns d Maya-kalndr d tot 2012 doorloopt, zou d wrld op 21 dcmbr van dat jaar alsnog vrgaan. Ht hraan gwjd popular-wtnschappljk bok Maya 2012 krg bgn jun n dvrs mda d nodg aandacht. Moo voor Laura Van Brokhovn, Martn Brgr n Erk Boot, Maya-knnrs, n zkr moo voor Musum Volknkund dat naar aanldng van d Maya 2012-xpost n 2010 gron lcht voor d publcat gaf. Alls grjpt n lkaar, zgt Laura Van Brokhovn, hoofd ondrzok n consrvator Mddn- n Zud-Amrka bj Volknkund. D Mayaxpost was tussntjds ngpland. W haddn r vl ondrzok n gstokn voor n bok rbj maar dat kwam r door tjdsdruk utndljk nt van. D Maya-xpost trok n kwart mr bzokrs dan normaal. En d avro hft n ht musum d tv-sr 2012 Ht Jaar Nul ovr d Maya-kalndr opgnomn. D sr s nmddls vrtaald n ht Duts n wordt daar nu ook utgzondn. Ton vondn w dat dat bok r ook maar most komn. Ik hb Erk Boot, n Maya-knnr d nt n d musumsctor wrkt n Martn Brgr, wtnschappljk mdwrkr, gvraagd r mt zjn drën aan t wrkn. W wldn gbrukmakn van onz Maya-collct, waarvan d objctn voor d xpost opnuw gfotografrd zjn. D llustrrn ht bok. Musum Volknkund hft 5.000 uro n d publcat gstokn n kt Publshrs ut Amstrdam maakt d fnancrng vrdr rond. Of w ht n d baas zjn tjd schrvn? Ja, grotndls wl, n dls n d wkndn n avondn zoals drn d bokn schrjft, vrondrstl k. Utndljk hft ht musum r wl profjt van. En ons lzrspublk natuurljk. Erk Boot, Laura Van Brokhovn, Martn Brgr maya 2012. mystr, gloof n wtnschap Amstrdam Unvrsty Prss, 2011 kt Publshrs, Amstrdam 119 pagna s 19,50 Zlvrn anjr voor mcnas Musummcnas Han Nfkns ontvng op 23 jun ut handn van Konngn Batrx d Zlvrn Anjr van ht Prns Brnhard Cultuurfonds. Musum Bojmans Van Bunngn rt zjn wrk als mcnas mt d tntoonstllng Han Nfkns 10 jaar mcnas n d prsntat van ht gljknamg bok. Nfkns stunt ondr mr ht Cntraal Musum n Utrcht n nu ook Musum Bojmans Van Bunngn, mt d fnancrng van aankopn, waarondr nstallats van Pplott Rst n Olafur Elasson. Gvn s n van d mst ondrschatt waardn n d maatschappj, zgt Han Nfkns. Hj nam ht ntatf tot d H+F Collct, ht H+F Mcnaat, ArtAds n H+F Fashon on th Edg. Dz zomr toond Bojmans n groot aantal va Nfkns H+F Collct n d afglopn tn jaar vrworvn wrkn. Han Nfkns. 10 Bnw_D.ndd 10 01-09-11 09:50
03 11 Ullns slut Chns musum Myram n Guy Ullns n ht ucca. Mt n vlng van zjn collct bj Sothby s n Hong Kong ztt d Blgsch vrzamlaar Guy Ullns n punt achtr zjn droom : ht Chns kunstmusum dat hj vr jaar gldn n Bjng stchtt. D baron n suprmarktgnaar Ullns laat d musumcollct stapsgwjs vln. Daarna wlln zjn vrouw Myram n hj mr tjd bstdn aan ducatprojctn n Npal. Wat kunst btrft vrlgt Ullns zjn aandacht naar jong Indas kunstnaars. Ht Ullns Cntr for Contmporary Art (ucca), n n voormalg muntfabrk n dstrct 798 n Bjng, had n tumultuus bstaan. Zo staptn vjf van d zs stafmdwrkrs n ht rst halfjaar op n krg ht ucca daarna van Chnzn ht vrwjt t vl Europann n dnst t hbbn. Ondr hn s drctur Jérôm Sans, mdbdnkr van ht Palas d Tokyo n Parjs. Ullns ontknd n Th Art Nwspapr last ghad t hbbn van Chns cnsuur. Wl kostt ht ht ucca mot bnnn d bstaand Chns ovrhdsstructurn t navgrn. En samnwrkng mt ht Mnshng Art Musum van d gljknamg bank lp utndljk spaak. Ullns hoopt op n ovrnam door prvat partjn. Of zjn naam aan ht ucca bljft vrbondn maakt hm gn dondr ut. Ullns wl op zjn 76st nt langr mr naar Bjng rzn of zjn kndrn opzadln mt zjn prvémusum. En gpland xpost mt d kunstnaar A Ww wrd al voor dns arrstat n vrjlatng afgzgd; volgns d kunstnaar vanwg poltk druk. Chpprfld n oud vul Vul zuln n Nus Musum. Tjdns d rstaurat van ht Nus Musum n Brljn vond d Brts archtct Davd Chpprfld, bkroond mt n Europa Nostra prjs, lkaar bkampnd partjn tgnovr zch. D n partj wld dat mjn Amrkaans collga Frank Ghry n nuw musum nrztt. Andrn wldn ht gbouw trug dat d gallrdn gbombardrd haddn, zoals mn n Drsdn d Fraunkrch volldg n oud lustr hft hrbouwd. Na jarn. Daar kon k mjn Brljns opdrachtgvrs gn ongljk n gvn. Maar n bd gvalln kon ht nt. Davd Chpprfld. Ons burau was nghuurd vanwg ons plan. Maar n d praktjk hb k vooral d argumntn van d vrschllnd partjn aanghoord n srus gnomn. Daar hb k vl van glrd, vrtld Chpprfld tjdns n lzng n jun, mdgorgansrd door Erfgod Ndrland. Chpprfld gbrukt ht Duts woord Runnwrt nt, maar ht hng wl n d lucht. Antcprnd op d tokomst stld naz-archtct Albrt Spr n 1936 dat n gbouw ook na nstortng van n ruïnuz schoonhd dnd t zjn. Bj ht Nus Musum was dat zkr ht gval. Ht tussn 1843 and 1855 door Frdrch August Stülr ontworpn noclasscstsch gbouw prjkt na 1945 mr dan vjftg jaar n vrvalln staat op ht Musumnsl. Ht tonmalg Oost-Brljns stadsbstuur had nuw fundamntn glgd, maar door ht valln van d Muur n 1989 was d voorgnomn vrbouw utgblvn. Just d afstand n tjd n mjn post als rlatv butnstaandr maaktn dat w nu pas aan rstaurat kondn bgnnn, z Chpprfld, d rstaurat vrgljknd mt ht bjnplakkn van d schrvn van n antk Grks vaas. Ht rsultaat toont zowl d oud lustr als d gschondn staat, waardoor ht gbouw op n schldrj van Anslm Kfr ljkt. Ton d klus bjna gklaard was krg Chpprfld alsnog slaand ruz mt d drctur: Ovr d zuln. Hj z nt t bgrjpn dat w wél d murn rstaurrdn n rngdn maar dat w d zuln onaangtast ltn. Gblakrd n vol koglgatn. Voor mj was ht van wznljk blang z zo t latn. Daar wrdn n d laatst dagn van d Twd Wrldoorlog ppjong Duts soldatn door hun offcrs gfusllrd wgns lafhd. D gatn gtugn daarvan. En brandn na ht bombardmnt vroorzaaktn ht rot. Noot hb k gdacht dat k m zo druk kon makn om oud vul. Maar ht gng hr om ht vul van d gschdns. Utndljk gaf d drctur mj gljk. cr 11 Bnw_D.ndd 11 01-09-11 09:50
advrtntpagna's-mv311 31-08-2011 11:44 Pagna 5 Bnw_D.ndd 12 01-09-11 09:50
atxt // afstotng rfgod 03 11 Twd Bldnstorm: Handrkng Rornd Rlgus Erfgod In d tv-documntar ovr d autur Ks Fns, d graag lyrsch utwjdd ovr hmls sfrn, komt n navrant momnt voor. Hj gaat trug naar d krk van zjn jugd, n d Chasséstraat n Amstrdam-Wst. Fns opnt d wrbarstg krkdur n slaakt n krt van ontzttng: O mjn God! Hj zt n onttakld rumt mt n gkantld wnklwagntj n n plas watr op d plk van ht altaar. Dt bld mot d ultm nachtmrr zjn voor hodrs van culturl-rlgus rfgod. D komnd jarn zulln n Ndrland lk wk tw krkn slutn. Krkgbouwn wordn ovrbodg of fusrn. Dt stlt gnaars, bhrdrs n gbrukrs van rlgus rfgod voor blangrjk vragn. Om t bpaln wat cultuurhstorsch waardvol s, ontwkkldn Musum Catharjnconvnt n d Stchtng Krkljk Kunstbzt n Ndrland (skkn) mt vrtgnwoordgrs van d Protstants Krk n Ndrland (pkn), d rooms-katholk krk n dvrs andr krkgnootschappn, moslms, jodn n kloostrlngn d gdtallrd Handrkng Rornd Rlgus Erfgod. Noot rdr kwamn zovl krkljk nstants gzamnljk n act. In tjdn van bzungngn n scularsat gburn soms ocumnsch wondrn. Ndrland hft n voorbldfunct vanwg ht zorgzaam bhrn van rfgod. Bj d prsntat van d Handrkng waarschuwd Mark van Schjndl, algmn drctur van Musum Catharjnconvnt, dan ook: Nt als n 1566 bj d Bldnstorm, wordt anno 2011 ons rlgus rfgod bdrgd. Hr wrd d noodklok glud. Wat splt zch prcs af achtr d plchtg façads mt n handjvol glovgn? Staan d zoldrs ndrdaad vol mt monstransn, avondmaalsklkn, koorbankn, Bjbls, hlgnbldn, collctzakkn? Rknt d kostr zch rjk door n doopvont stlzwjgnd op Marktplaats aan t bdn? Ho voorkomt d Lmburgs pastoor dat d kazufls bj d carnavalsvrngng blandn? In 2010 wrd ht krkgbouw van Oost- Graftdjk vrkocht aan n kunstnaar. Tjdns d afschdsdnst drogn d gmntldn d Bjbl n d avondmaalbkrs n procss d krk ut. Om d fnancël nood t lngn vld Chrst s d kroonluchtrs. Daar hft d krkrntmstr nu spjt van. D Handrkng Rlgus Erfgod mot voorkomn dat onwtndhd n gldzucht om voorrang strjdn. D handldng bstaat ut n waardrngskadr n n stappnplan. Ht s dnkbaar dat mn bjvoorbld rlguz voorwrpn schnkt aan rlguz landn op d Balkan of n Latjns-Amrka. En afstotn, vrntgn? D Handrkng advsrt n bznnngsprod tussn ht momnt van slct n d daadwrkljk vrntgng: Soms komt u n d prod tot andr nzchtn. Elk ontmantlng gaat mmrs gpaard mt morl n motonl ovrwgngn. Kortom, bznt voor u bgnt. grda j. van ham n mmoram Grald Wlmnk tjdns d 1 aprlgrap n Zandvoort. Foto Chrs Rnwald grald wlmnk 1964-2011 Op maandag 16 m ovrld Grald Wlmnk (46) na n rnstg zkt. Als drctur ldd hj bjna tn jaar Musum D Cruquus, ht musal stoomgmaal aan d Haarlmmrmr. Wlmnk dld ntrn kwsts graag mt zjn musumcollga s, vaak va Musumvs, zodat zj r ook wjzr van kondn wordn: ht ntomn van al t nthousast vrjwllgrs of d problmn vanwg onrljk concurrnt door horca-actvttn. Enkl jarn gldn vrrast Wlmnk door zjn btrokknhd bj ht Zandvoorts bunkrmusum waar Entartt Kunst gvondn zou zjn. Nt drn n zkr nt ht nos journaal kon dz 1 aprlgrap waardrn. Wlmnk schrf rovr n Musumvs n schtst zo ook n bld van d gcrërd mdahyp. In htzlfd jaar rsd hj als gschoold archoloog naar Iraks Kordstan, ht stroomgbd van ht lgndarsch land tussn Eufraat n Tgrs. Mt collga-archologn ondrzocht hj d mogljkhdn van ht stchtn van n musum. Ook hrovr rapportrd hj n Musumvs. Indrngnd s zjn ontmotng mt n Kord, n lftjdgnoot d hj als volgt bschrf. Hj strd tn jaar n ht Iraks vrzt, wrd garrstrd n mshandld D ssnt van d wrldgschdns s dat ht altjd wr draat om doodgwon mnsn. Ht ng vrschl s ftljk dat wj ht gluk hbbn ghad n ht just land n op ht just momnt t zjn gborn. Wlmnk had ht ongluk vrogtjdg t ovrljdn. Musummnsn zoals hj r n al zjn bschdnhd n bvlognhd één was, zjn dun gzaad. cr 13 Bnw_D.ndd 13 01-09-11 09:50