JAARRAPPORTAGE 2014-2015

JAARRAPPORTAGE 2014-2015 BOEKSTART IN DE KINDEROPVANG De BIBLIOTHEEK OP SCHOOL Foto: Opening de Bibliotheek op School D n Bogerd Deurne BIBLIOTHEEK HELMOND-PEEL Oktober 2015 1

2

Inleiding De bibliotheek heeft een brede educatieve functie die van belang is voor alle leeftijden met bijzonder veel aandacht voor de jeugd. Zo bevordert de bibliotheek het lezen en ondersteunt ze het onderwijs. De samenwerking van de bibliotheek met scholen, gemeenten, JGZ en kinderopvangorganisaties heeft tot doel kinderen taal- en informatievaardiger te maken. Daarbij staat structurele aandacht voor het (voor)lezen en begrijpend lezen, in de klas, bij de kinderopvang en thuis, voorop. Om dit doel te bereiken werkt de bibliotheek met de volgende programma s: - BoekStart voor baby s: in samenwerking met gemeente en JGZ (consultatiebureau) worden ouders van heel jonge kinderen in aanraking gebracht met het lezen van boekjes. Het idee is dat kinderen die al op jonge leeftijd in contact komen met boeken het beter doen op school, waar ze hun hele leven voordeel van hebben. - BoekStart in de kinderopvang: vanuit de bibliotheek dragen we bij aan een goed leesklimaat in de kinderopvang (dagverblijven en peuterspeelzalen). Er is aandacht voor de collectie, de leesomgeving, voor ouderbetrokkenheid en voor verbetering van de expertise van de pedagogisch medewerkers. Het werken aan het taalvaardiger maken van kinderen in de kinderopvang draagt bij aan het voorkomen van laaggeletterdheid en ondersteunt de gemeente bij het invullen van de Voor- en vroegschoolse Educatie. - De Bibliotheek op School: met de landelijk ontwikkelde aanpak van de Bibliotheek op School kan elke basisschool een volwaardige schoolbibliotheek realiseren. Met de Bibliotheek op School gaan school en bibliotheek een samenwerking aan rondom lezen en mediawijsheid - die geborgd is in het beleid van school en bibliotheek; - waarbij een professionele leesconsulent van de bibliotheek een adviserende en ondersteunde rol vervult voor de leescoördinator en het team van de school; -waarbij jaarlijks doelen worden bepaald op basis van gemonitorde resultaten; - waarbij jaarlijks alle activiteiten worden vastgelegd in een lees- en mediaplan; - en waarbij een actuele en gevarieerde collectie in de school zorgt voor een verrijking van het leesonderwijs. 3

De Bibliotheek op Schoolaanpak is opgebouwd rondom een aantal bouwstenen: Omdat we steeds meer werken met een doorgaande lijn in de dienstverlening worden in deze Jaarrapportage de resultaten van beide programma s gepresenteerd. Resultaten schooljaar 2014-15 In schooljaar 2014-15 zijn weer belangrijke stappen gezet in de samenwerking met de kinderopvangorganisaties en de basisscholen. In Asten en Someren hebben we door de pilot BoekStart in de kinderopvang een structurele samenwerking met de kinderopvang op kunnen bouwen. In Someren bereiken we 50% van de kinderopvangorganisaties en in Asten 100%. in Helmond gaat BoekStart in de kinderopvang in 2015-16 gestalte krijgen. Een overzicht van de organisaties waar we mee samenwerken is opgenomen in bijlage 1. In juli 2015 zijn op 24 scholen (met in totaal 27 locaties) Bibliotheken op School operationeel: een forse groei ten opzichte van vorig schooljaar (17 scholen met 20 locaties). Op deze Bibliotheken op School werden door vrijwilligers bijna 100.00 boeken uitgeleend. Op twee scholen zijn alle voorbereidingen getroffen om na de zomervakantie van start te kunnen gaan. Een overzicht van de gerealiseerde bouwstenen in de Bibliotheek op Schoolaanpak wordt weergegeven in bijlage 2. Naast de Bibliotheek op School hebben 32 scholen andere producten en diensten van de bibliotheek afgenomen. In totaal namen 58 scholen in Asten, Deurne, Helmond en Someren de volgende producten en diensten af: Product/dienst afname schooljaar 2014-15 Aantal lln Bibliotheek op School 24 (27 locaties) 6480 Groepsbezoeken 186 groepen 4650 Rode Draad 41 scholen 8900 Boekenpret 21 scholen 1150 Workshops 57 workshops 1425 voorleeswedstrijd/websites4you Projectcollecties 166 collecties Voorleeswedstrijd 51 scholen 4

Hieronder volgen per gemeente de belangrijkste resultaten: ASTEN BoekStart in de kinderopvang In Asten is gestart met de pilot BoekStart in de kinderopvang. Korein Kinderplein heeft de samenwerkingsovereenkomst getekend waardoor de bibliotheek in aanmerking kwam voor een subsidie van Kunst van Lezen. Peuterspeelzaal Pinkeltje is vanaf het begin betrokken geweest en de gemeente heeft vanaf het begin dit initiatief gesteund. Er zijn 9 voorleescoördinatoren opgeleid die op 8 juli hun certificaat ontvingen in aanwezigheid van wethouder J. Huysmans en de ambtenaar van de gemeente. Zowel Korein als Pinkeltje hebben meegedaan aan de monitor om de effecten van BoekStart in de kinderopvang te meten, de uitkomsten komen in september 2015 beschikbaar. Basisonderwijs De dienstverlening met zeven scholen voor basisonderwijs werd voortgezet ; er waren geen nieuwe ontwikkelingen. Twee scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren in Someren. Voor afname producten en diensten zie bijlagen 3 en 4. DEURNE In 2014-15 is lange tijd onduidelijkheid geweest over de huisvesting van de Bibliotheek in de toekomst. De bibliotheek blijft tot 1 januari 2016 gehuisvest in het pand aan de Markt en zal dan verhuizen naar Cultuurcentrum Deurne. Met de scholen is de afspraak gemaakt, gefaseerd over twee jaar, op alle scholen een Bibliotheek op School te realiseren. In 2015 betreft het de volgende scholen: D n Heiakker, D n Bogerd, De Wegwijzer, Willibrordus/Ratelaar en Zeilberg. In 2016 volgen de overige scholen. D n Heiakker heeft er voor gekozen de eigen schoolbibliotheek te integreren in de Bibliotheek op School, een grote klus die door de vrijwilligers met veel inzet is uitgevoerd. In juni openden zowel D n Heiakker als D n Bogerd de Bibliotheek op School en werd De Wegwijzer ingericht om na de zomervakantie van start te gaan. 13 scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren wat 3x per jaar bij elkaar komt. Voor afname producten en diensten zie bijlage 3 en 4. 5

HELMOND de Bibliotheek op School In Helmond werden in 2014-15 op de volgende scholen een Bibliotheek op School gerealiseerd: De Stroom, De Vlier, De Zevensprong en De Goede Herder. Na introductie van een nieuwe financieringsopzet kwamen er nieuwe aanmeldingen van scholen die een Bibliotheek op School willen opstarten. Dit leidde tot opening van een Bibliotheek op School bij De Lindt in juni en bij de Silvester-Bernadette meteen na de zomervakantie. Voorbereidingen worden getroffen voor realisatie van een BoS bij OBS Brandevoort (2 locaties) en Islamitische Basisschool Salah Eddin el Ayyoubi. Een aantal scholen nam deel aan de workshop kinderboekenweek en aan de workshop voorleesdagen die de bibliotheek organiseerde voor de leescoördinatoren. Deze bijeenkomsten krijgen het karakter van een netwerkbijeenkomst voor leescoördinatoren. Een aantal leescoördinatoren bezocht de workshop Boekenkring en leerde hoe leerkrachten kinderen kunnen uitnodigen om op een inspirerende manier hun leeservaringen te delen. Op enkele scholen werd deze workshop voor het hele team verzorgd. Voor afname producten en diensten zie bijlage 3 en 4. Opening Het leescircus De Vlier Bibliotheek op School De Lindt Impulssubsidie Ouderbetrokkenheid op het gebied van voorlezen in een doorgaande lijn De gemeente kende de bibliotheek een impulssubsidie toe in het kader van VVE om in samenwerking met scholen en peuterspeelzalen ouders te stimuleren hun kinderen (meer) voor te lezen. In samenwerking met Spring kinderopvang is een plan opgesteld om op alle peuterspeelzalen BoekStart in de kinderopvang te introduceren en voorleescoördinatoren op te leiden. Alle Bibliotheken op School worden uitgebreid met een peutercollectie en via de peuterspeelzalen worden toeleidingsactiviteiten georganiseerd voor kinderen en ouders. Ouders van scholen die geen BoS hebben, worden toegeleid naar de bibliotheek aan de Watermolenwal. Voorlezende ouder bij De Korenaar 6

De bibliotheek gaat met de scholen in gesprek om te bekijken welke activiteiten nodig zijn om ouders te stimuleren (meer) voor te lezen. In samenwerking met de LEV-groep is een plan opgesteld om in Helmond te komen tot realisatie van de VoorleesExpress: een initiatief waarbij vrijwilligers 20 weken lang gaan voorlezen in een gezin met kinderen die een taalachterstand hebben. Literatuureducatie Op initiatief van Cultuur-Contact, Bureau voor cultuuronderwijs, is een project gestart om literatuureducatie binnen het onderwijs verankerd te krijgen. Er is voor gekozen het Rode Draadproject, wat door veel scholen van de bibliotheek wordt afgenomen, te verdiepen naar een literatuureducatieve variant, genaamd de Rode Draad+. Tijdens de jaarlijkse Inspiratiemiddag voor leescoördinatoren werd dit initiatief geïntroduceerd. De ontwikkeling van dit project is tot stand gekomen in samenwerking met een aantal scholen. In schooljaar 2015-16 is de Rode Draad+ aangeboden aan de scholen en door 12 scholen afgenomen (waarvan 7 Helmondse scholen). Nog in ontwikkeling is het Tussendoortje, een klein product om losse kwartiertjes in de klas op een zinvolle manier in te vullen met een literatuureducatieve activiteit. Voorleesbus Blikkie Blikkie werd aan het eind van het vorig schooljaar geïntroduceerd en is inmiddels een bekende en geliefde verschijning op plekken waar kinderen samenkomen: scholen, peuterspeelzalen en festivals. Blikkie wordt volledig bemenst door vrijwilligers en gecoördineerd door een leesconsulent van de bibliotheek. Inmiddels hebben al 5000 kinderen in Blikkie genoten van verhalen en is Blikkie ook buiten de gemeentegrenzen een graag geziene gast. Vaders voor Lezen team Helmond In navolging van het landelijke Vaders voor lezen -team heeft ook Helmond een eigen team van voorleesvaders. Zij volgden een workshop voorlezen van de hoofdcoach Jacques Vriens en werden ingezet bij voorleesactiviteiten in de bibliotheek en daar buiten. 7

SOMEREN Boekstart in de kinderopvang In Someren werd in het kader van de pilot BoekStart in de kinderopvang in de bibliotheek een voorstelling Muziek met Muis georganiseerd voor de peuters. Daarna werd de pilot afgerond en is een evaluatie van de pilot gestuurd naar de betrokken kinderopvangorganisaties Nul Vier DAS en Korein Kinderplein en naar de gemeente. Door beide organisaties is deelgenomen aan de monitor BoekStart in de kinderopvang, de uitkomsten komen in september beschikbaar. Muziek met Muis in de bibliotheek Basisonderwijs Alle scholen namen producten en diensten af van de bibliotheek: zie bijlage 3 en 4. Vier scholen namen deel aan het netwerk leescoördinatoren. Twee scholen volgden de workshop Boekenkring voor leescoördinatoren waarna deze workshop op 1 school voor het hele team verzorgd is. In de raadsvergadering van de gemeente Someren is bepaald dat de bibliotheek een actieplan leesbevordering dient op te stellen in samenwerking met de scholen. Aan het eind van het schooljaar zijn op alle scholen daartoe gesprekken gevoerd met directies en leescoördinatoren. Met de input van deze gesprekken wordt in het nieuwe schooljaar het overleg met de scholen en de gemeente voortgezet. 8

2012-13 Waarvan actief Percentage actief% 2013-14 Waarvan actief percentage actief 2014-15 Waarvan actief Percentage actief Resultaten in cijfers Aantal ingeschreven leners BoS en actieve leners (= minimaal 1x iets geleend) periode 2012-2015 Asten 241 208 86% 236 223 94% 217 180 83% Deurne 514 478 93% 593 533 90% 1.163 1028 88% Helmond 2.965 2.390 81% 3.535 3.148 88% 4.960 3.867 78% Someren 549 503 92% 575 540 93% 518 453 87% Totaal 4.269 3.579 84% 4.939 4.444 91% 6.858 5.528 81% Uitleningen leners van de Bibliotheken op School (totaal en geleend in de BoS) Asten 2012-13 Waarvan in 3.810 (half jaar) BoS 2013-14 Waarvan in BoS 2014-15 Waarvan in BoS 2.556 6.829 4.513 5.653 3.783 Deurne 19.414 16.441 18.203 16.092 18.433 15.942 Helmond 39.660 42.467 75.182 55.194 86.670 65.045 Someren 18.113 15.500 21.523 15.850 16.105 12.027 Totaal 80.997 76.964 121.737 91.649 126.861 96.797 Reserveringen uit de collecties van Bibliotheek Helmond-Peel door BoS-leners 2012-13 2013-14 2014-15 Asten 25 99 54 Deurne 741 689 731 Helmond 1.589 1.760 1.929 Someren 667 817 647 Totaal 3.022 3.365 3.361 9

Bijlage 1. Overzicht deelnemende organisaties BoekStart in de kinderopvang: Asten/kinderdagopvang Korein Kinderplein, Jan van Diesduncstraat Korein Kinderplein, Asterstraat Korein Kinderplein, Heikamperweg Korein Kinderplein, Molenstraat Asten/peuterspeelzalen Pinkeltje Ostade Pinkeltje Het Lover Pinkeltje Heikamperweg Pinkeltje Ceresstraat Pinkeltje Ommel Someren Korein Kinderplein, Acaciaweg Nul/Vier DAS t Drempeltje Nul/Vier DAS Leerrijk Nul/Vier DAS Kruimeltje Nul/Vier DAS Tuimel-in Helmond/kinderdagopvang Villa Vrolijk Kid s Castle De Bundertjes Helmond/peuterspeelzalen De Bundertjes Mozaiek t Snatertje Mozaiek (De Berenboot): wel samenwerking, geen BSKO 10

Collectie Opgeleide leescoördinator Schoolleesplan Samenwer- Monitor Inzet kingsover- eenkomst Leesconsulent Bijlage 2 Bouwstenen Bibliotheek op School, gerealiseerd in juli 2015 Antonius Asten-Heusden X X X - - Peelparel Helenaveen X X X - - Willibrordus Neerkant X X X - - Zonnebloem Liessel X X X - - D n Heiakker Vlierden X X X x - D n Bogerd Deurne X X x x - De Wegwijzer Deurne X X X X - Korenaar Brouwhuis X X X X - x De Rakt Rijpelberg X X X X - X Den Bongerd-Rijpelberg X X X X X X De Rank Helmond-Noord X X X X x X Mozaïek Helmond Noord X X X X X X De Bundertjes Helmond-Noord X X X X - X De Toermalijn Helmond-noord X X X X X x Jorisschool Mierlo-Hout X X X X - X t Hout Mierlo-Hout X X x X - x Odulfus Mierlo-Hout X X X X - X De Stroom Brouwhuis X X X X X x De Vlier Brouwhuis X X X X X x De Zevensprong Rijpelberg X X X X X x De Goede Herder Helmond-Oost X X X X X x De Lindt Stiphout X - - X - - Silvester-Bernadette Helmond-Oost X - - X - - t Hout Mierlo-Hout X X X X - X t Rendal Lierop X X X - - De Vonder Someren-Eind X X - - - Jozef Someren-Heide X X - - - 11

Rode Draad Boeken-pret Workshops* Projectcollec ties Klassen-bezoeken Voorleeswedstrijd Bijlage 3 Afname producten/diensten BoS-scholen Antonius Asten-Heusden 2 X x Peelparel Helenaveen x x Willibrordus Neerkant 3 X x Zonnebloem Liessel 2 X X x D n Heiakker Deurne 6 x D n Bogerd Deurne 2 X X x De Wegwijzer Vlierden 4 X X x De Korenaar Brouwhuis 4 X X 6 8 x De Rakt Rijpelberg 7 X X 11 Den Bongerd Rijpelberg 2 X 7 X De Rank Helmond-Noord 16 X 12 7 X Mozaïek Helmond-Noord 8 X 3 33 X De Bundertjes Helmond-noord 2 X X 44 X De Toermalijn Helmond-Noord 13 X X Jorisschool Mierlo-Hout 3 X X 1 6 X Odulfus Mierlo-Hout 7 X X 4 15 X t Hout Mierlo-Hout 9 X X 16 X De Stroom Brouwhuis X X 2 9 De Vlier Brouwhuis 3 X X 2 X De Zevensprong Rijpelberg X 2 De Goede Herder Helmond-Oost 2 X X 1 X Silvester-Bernadette H-Oost 7 9 X De Lindt, Stiphout t Rendal Lierop 1 X 6 X De Vonder Someren-Eind 7 X X Jozef Someren-Heide 1 X X X Totaal 111 22 14 39 166 22 *workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+ 12

Rode Draad Boekenpret/ Wepboek Workshops* Projectcollec ties Klassen-bezoeken Voorleeswedstrijd Bijlage 4 Afname producten en diensten overige scholen Lambertus Asten 2 X 1 X Het Lover Asten 2 X 3 x Bonifatius Asten 1 X X Voordeldonk Asten 3 X X Deken van Hout 1 X X Tijl Uilenspiegel Deurne 5 X 5 X Brigantijn Deurne x X Gerardus Deurne 4 4 X Zeilberg Deurne 6 X X X Piramide Deurne 3 X X Ratelaar Deurne X X X De Bron Deurne 3 X X Willibrordus Deurne 1 X Hasselbraam Deurne 2 X Dierdonk Helmond X Vrije School Peelland 1 X X Salah Eddin el Ayyoubi 5 X X X Montessorischool Helmond X X Vuurvogel Helmond 3 Wilhelmina Helmond 10 X Westwijzer Helmond 6 3 t Baken Helmond X X Straap Helmond X Brandevoort Helmond 4 X X Vendelier Helmond Mondomijn Helmond X X St. Trudo Helmond 1 X 3 2 X Leerrijk Someren 3 X X 2 X Mariaschool Someren X X 13

Rode Draad Boekenpret/ Wepboek Workshops* Projectcollec ties Klassen-bezoeken Voorleeswedstrijd Diamant Someren 3 X X X Ranonkel Someren 4 Brigantijn 2 X X Totaal 75 19 7 18 6 29 *workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+ 14