Energiebalans Fysiologische effecten van dieetinterventie Prof. Dr. Marleen van Baak NUTRIM School for Nutrition, Toxicology and Metabolism Vakgroep Humane Biologie energieinname energiegebruik leptine energiebalans vetweefsel Woods et al, J Clin Endocrinol Metabol 2008;93:S37-S50 MacLean et al, Am J Physiol 2011;301:R581-R600 1
Mythes, veronderstellingen en feiten Bachelor GW MacLean et al, Am J Physiol 2011;301:R581-R600 Casazza K et al. N Engl J Med 2013;368:446-454 Seven Myths about Obesity Energiebeperkte diëten Veel of weinig energiebeperking? Casazza K et al. N Engl J Med 2013;368:446-454 Homeostatische aanpassingen aan energierestrictie minder verzadigingssignalen (neuronaal, endocrien, metabool) vanuit maagdarmstelsel en perifere weefsels (vetweefsel, spieren, lever) verlaging energiegebruik > risico voor overeten en gewichtstoename Korte termijn effecten Alleen advies Alleen bewegen Alleen dieet Dieet + bewegen maaltijdvervangers Zeer laag calorisch dieet Franz et al, JADA 2007 2
Lange termijn effecten VLCD of LCD?: lange termijn effecten VLCD LCD Franz et al, JADA 2007 Anderson et al, Am J Clin Nutr 2001;74:579 84 Snelheid van initieel gewichtsverlies is voorspellend voor lange termijn effect Seven Myths about Obesity Nackers et al., Int J Behav Med 2010;17:161-167 Casazza K et al. N Engl J Med 2013;368:446-454 Vet, eiwit of koolhydraat Verzadigende eigenschappen Signalen vanuit maag-darmkanaal, lever, vetweefsel Stimulering van energiegebruik Postprandiaal: obligatoir of facultatief Rustenergiegebruik: toename vetvrije massa Hedonische/belonende eigenschappen Richtlijn Diagnostiek en behandeling van obesitas bij volwassenen en kinderen Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, 2008 3
Lange termijn doel van voedingsadviezen Vetinname Zo goed mogelijk behoud van bereikte gewichtsverlies Waar moet het voedingsadvies aan voldoen? Niet schadelijk zijn voor de gezondheid Geen extreme verschillen met gebruikelijke voedingspatroon Voldoende gevarieerd Goed vol te houden Astrup et al, IJO 2000 Hooper et al, BMJ 2012 Vetinname Eiwitinname Twee recente meta-analyses over eiwitconsumptie en gewicht Wycherly et al., Am J Clin Nutr (2012);96(6):1281-98 Santesso et al., Eur J Clin Nutr (2012); 66:780-788 Astrup et al, IJO 2000 4
Delbridge et al (AJCN 2009): Santesso et al, EJCN 2012 12 maanden gewichtshandhaving na gewichtsverlies isocalorisch HP of HC N = 141, completers N = 82 eiwitinname HP 28 en%, HC 22 en% (doel 30 vs 15 en%) geen verschil in gewicht, vetmassa, vetvrije massa lagere BP in HP groep Sacks et al (NEJM 2009) 24 maanden gewichtsverlies, energiebeperking 750 kcal/d ten opzichte van baseline N =911, completers N =645 verschil in eiwitinname 1.4 energie% (4.2 energie% na 6 maanden) (doel 25 vs 15 en%) geen verschil in gewichtsverandering Diogenes studie 6 maanden gewichtshandhaving na gewichtsverlies ad libitum HP of HC (hoog GI of laag GI) alle groepen laag vet (< 30 en%) N = 993, completers N =548 eiwitinname HP 22 en%, HC 17 en% (doel:22-25 vs 12-15 en%) Gewicht na 6 maanden Larssen et al, NEJM 2010;363:2102-13 5
Gewicht na 1 jaar Rol van macronutriënten * Normaal eiwit (16 en%) Hoog eiwit (23 en%) Extreme veranderingen in verhoudingen niet langdurig vol te houden en ook niet gewenst Gematigde veranderingen in de macronutriëntensamenstelling van de voeding kunnen op lange termijn bijdragen aan beter gewichtsbehoud N = 139 Aller et al, under review Algemene conclusies Een dieet is niet iets wat je een tijdje doet en dan weer kan vergeten Goede begeleiding bij de overgang van een energiebeperkt dieet naar een blijvende aanpassing van de voeding en langdurige follow-up is cruciaal 6