Advies verbeterde inzameling en vervezeling van Textiel in Almere 2015

Advies verbeterde inzameling en vervezeling van Textiel in Almere 2015 1 Opdrachtgever : EDBA Almere Postbus 1 1300 AE Almere Contactpersoon : Henk Weyschedé Directeur Vivian Vijn Algemeen secretaris Advies project : Stichting Texperium Peter Bos Het Open Innovatiecentrum voor hoogwaardig hergebruik van textiel peter.bos@texperium.eu www.texperium.eu

Advies verbeterde inzameling en vervezeling van Textiel in Almere. 3 september 2015 2 1. Samenvatting en Advies 2. Inleiding Algemeen 3. Belang textielrecycling en diverse ontwikkelingen a. Waarom hergebruik textiel b. De Burger c. Communicatie d. Green-Deal e. De Nederlandse markt f. Wijze van inzameling 4. Inzameling en sortering ofwel omgekeerde inzameling De Twentse Textiel Cirkel Sortering Financieel 5. Recycling van oude textiel Processchema financieel 6. Conclusie

1. Samenvatting en Advies Groeiende behoefte aan textielvezels en toenemende schaarste aan primaire grondstoffen leidt nu al tot sterk verhoogde aandacht voor textielrecycling. Voor de korte termijn zal Textiel Recycling in Almere zich (moeten) richten op de bestaande markt van herdraagbare textiel en de te vervezelen ondersoorten uit ingezamelde en gesorteerde kleding uit de eigen stad en Metropool Regio Amsterdam. Op termijn gaat de inzameling en recycling van textiel uit huishoudelijk afval zich verder ontwikkelen. Gemeenten formuleren steeds vaker een specifiek beleid om textielinzameling op een hoger peil te brengen. zie Twentse Textiel Cirkel. 3 In relatie tot gemeenten kan Textiel Recycling Almere de mogelijkheid bieden tot duurzame verwerking van een deelstroom uit het huishoudelijk afval. Hoewel gemeenten geen directe invloed hebben op het verwerkingsproces van textiel kunnen zij in hun selectie van inzamelaar/verwerker indirect wel degelijk invloed uitoefenen op de wijze van verwerking door aanvullende duurzaamheideisen te stellen(bv Twentse Textiel Cirkel). Door goede communicatie met de burger kan deze ervan overtuigd worden eveneens textiel van mindere kwaliteit op de milieustraten aan te bieden in de textielcontainers. Door samen te werken met de logistieke dienstverleners, afvalverwerkers en sorteerders kan de Metropool Regio Amsterdam dit proces actief beïnvloeden. De omgekeerde inzameling, sortering en verwerking tot textielvezels biedt bovendien kansen voor social-return (SROI) middels regionale sortering, door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. E.e.a. past geheel binnen het streven van de huidige wet op participatie in de arbeidsmarkt en de Ambitie van Almere. Voor de verkrijging van vervezelbare stromen uit huishoudelijk afval is een extra sorteerstap noodzakelijk. De verwachte toename van gescheiden textielinzameling zal leiden tot een hoger percentage niet-herdraagbare kleding. Deze fractie zal actief bij het sorteerbedrijf moeten worden geselecteerd. De ontwikkeling van de Identitex-technologie kan daar een belangrijke stap in zijn. Deze is mede ontwikkeld door T4T en draagt bij aan verbeterde sortering van diverse textielsoorten. Partnerships vormen met relevante sorteerbedrijven als bv Wieland is daarbij van belang, maar mogelijk is de ontwikkeling en optimalisatie van de eigen sorteeractiviteiten op termijn ook een optie in de toekomst. Dit is echter niet direct noodzakelijk. Belangrijk is wel dat de sortering in Almere plaatsvindt, door mensen uit de eigen regio, bij voorkeur met een afstand tot de arbeidsmarkt (SROI) Doordat deze groep mensen, afhankelijk van hun achtergrond, vaak extra begeleiding nodig heeft is het aan te bevelen de begeleiding en organisatie mede op te zetten met ervaren sociale begeleiders.

Parallel aan deze eerste stap kan er gewerkt worden aan het opzetten van een businessplan voor een vervezelingslijn in eigen beheer. Door de hogere investeringen en specialisatie is hier sprake van een verhoogd financieel en commercieel risico en is het aan te bevelen de besluitvorming en investeringen te baseren op een gedegen businessplan. Ieder onderdeel: inzameling, sortering en vervezeling heeft een positieve bijdrage in de keten. Door verticale integratie zullen deze processen elkaar kunnen versterken maar e.e.a. dient dan goed op elkaar afgestemd te zijn om het optimale rendement te behalen. Tevens is het belangrijk om deze stappen gefaseerd in te voeren waardoor de massastromen goed op elkaar aansluiten en er geen directe verstoring van de, soms wat, instabiele markt plaatsvindt. 4 Afhankelijk van de besluitvorming kan de implementatie van de eerste fase: inzameling en sortering binnen 2 jaar plaatsvinden. De vervezelingsfase kan tussen 3 en 5 jaar geïntegreerd worden in Textiel Recycling, Almere. De samenwerking in een innovatieve keten maakt het mogelijk om een positie te verwerven als innovatieve onderneming in de markt van textielrecycling, die de mogelijkheid en kennis bezit om kwalitatieve secundaire textielvezels te produceren. Gelet op de potentiële marktontwikkeling van secundaire textielvezels van ca. 80-100 kton is de huidige Nederlandse jaarproductie van VAR Frankenhuis (10 kton), hoewel marktleider, nog beperkt en dit biedt Textiel Recycling in Almere een goede kans zich te ontwikkelen als verticaal geïntegreerd textielrecycling bedrijf. Om dit te realiseren zal de verwerkingscapaciteit moeten meegroeien met ontwikkelingen in de markt. Dit betekent dat er de komende jaren opwaarts potentieel is voor uitbreiding van de textielrecyclingactiviteiten in Nederland en voor Almere met de Metropool als achterland in het bijzonder. ( 2,35 mln. Mensen met ieder ca. 13 kg textiel= 30 mln. kg) De toegevoegde waarde kan worden versterkt door aan te sluiten en samen te werken met bestaande en/of voorgenomen initiatieven voor hoogwaardig hergebruik van textiel, als het spinnen van garen met een hoog percentage gerecyclede post-consumer textiel. Het gaat hierbij om een ander specialisme met een eigen risicoprofiel en afzetmarkt. Het is niet aan te bevelen dit, vooralsnog, in eigen beheer te willen ondernemen.

2. Inleiding Texperium is door de EDBA Almere benaderd om advies uit te brengen voor verbeterde inzameling en hoogwaardige herverwerking van oude en afgedankte textiel door de consument (zgn. post-consumer textiel) in de Metropool Regio Amsterdam met Almere als verwerkingslocatie. De doelstelling is dat e.e.a. zal bijdragen aan de vermindering van de milieudruk in de textielketen en werkgelegenheid bevorderen, met extra aandacht voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in de Metropool Regio Amsterdam, waar Almere deel van uitmaakt. 5 Dit advies is bedoeld om inzicht te geven in de mogelijkheden voor het opzetten van een totaal systeem waarbij afgedankte post-consumer textiel uit de Metropool Regio Amsterdam verbeterd wordt ingezameld, regionaal gesorteerd wordt met een hoog SROI waarna de herdraagbare verkoopbare fractie wordt vermarkt bij voorkeur in samenwerking met een erkende en innovatieve textiel sorteerder (bv. Wieland Textiles) en/of kringloop bedrijven. De restfractie, zgn. onderproducten, die hierbij ontstaan zouden dan lokaal verwerkt kunnen worden tot herwonnen grondstof(vezels) voor de industrie. Hierbij gaat de voorkeur uit naar het hoogwaardig terug in de keten zetten van deze onder-producten, als bv. een gesponnen garen e.e.a. in samenwerking met ( Nederlandse) textiel industrie. Door het toepassen van een omgekeerde logistiek voor postconsumer textiel zou er substantieel meer textiel kunnen worden ingezameld dan nu het geval is. Hierbij ontstaat er naast aantoonbare milieu winst ook extra werkgelegenheid. Om een advies uit te kunnen brengen zal er eerst inzicht moeten worden verkregen in de huidige markt van inzameling en verwerking van oude post-consumer textiel. Texperium is sinds 2010 direct betrokken geweest bij diverse onderzoeken naar inzameling, verwerking en hergebruik van postconsumer textiel als bv de Twentse Textiel Cirkel. In dit advies zullen wij dan ook gebruik maken van de verworven kennis opgedaan tijdens deze onderzoeken. Daarnaast zal ook o.a. gebruik worden

gemaakt van CBS gegevens, FFact massabalans textiel 2012 en eerder gepubliceerde Texperium presentaties en gegevens. Algemeen In Nederland wordt jaarlijks ca. 225 kton huishoudelijk textiel en kleding verbruikt. Hiervan wordt gemiddeld 1/3 (70 tot 90 kton) ingezameld door charitatieve instellingen, kringloopbedrijven en commerciële inzamelaars. De overige 2/3 (ca. 135 kton) verdwijnt via de afval reststroom overwegend in de afval verbrandingsovens. Dit laatste is niet langer wenselijk. De markt van de tweedehands textiel is een wereldmarkt waarin Nederland een belangrijke speler is. Vanuit Nederland vindt veel import en export van gebruikt textiel plaats. Ook kiezen Nederlandse inzamelaars/sorteerders er vanuit concurrentieoverwegingen steeds vaker voor om het ingezamelde textiel in het buitenland te laten sorteren of nasorteren. In Oost-Europa liggen bijvoorbeeld de arbeidskosten voor sorteren veel lager dan in Nederland. Er wordt in Nederland 70 tot 90 miljoen kilo ingezameld. Wat gebeurt er mee? Hergebruik als kleding 60% Poetslappen industrie 20% Overige toepassingen, zoals vulling- en isolatiemateriaal 13% Afvalverbranding 7% Textiel hergebruik kan sterk bijdragen aan duurzaamheids- of klimaatbeleid in de gemeente. Besparing van grondstoffen betekent ook dat minder water en energie nodig is. En dat levert weer minder CO2 uitstoot op. Zo kan de textielinzameling een bijdrage leveren aan de klimaatdoelstellingen van uw gemeente. Onderzoek wijst uit dat met elke kilo hergebruikt textiel 4.3 kg CO2 uitstoot wordt voorkomen. Als de stroom textiel die nu in restafval zit apart wordt ingezameld, levert dit bovendien een flinke kostenbesparing op omdat het niet verbrand hoeft te worden. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat veel van de textiel die nu via de restfractie in de afvalverbranding komt voor hergebruik geschikt zou zijn geweest indien deze fractie gescheiden en droog zou zijn ingezameld. 6

3. Belang textielrecycling en diverse ontwikkelingen 7 Berekeningen van onder meer CE Delft en TNO geven aan dat per kilo gerecycled textiel ongeveer 4.3 kg CO2 wordt bespaard. Dat is meer dan de besparing die optreedt bij verbranding van textiel inclusief energieterugwinning. In het geval van tapijt is recycling veel gunstiger dan verbranding omdat de verbranding van nylon per saldo geen CO2-besparing oplevert. In LAP2 is textiel bestempeld als 1 van de 7 prioritaire afvalstromen. Een concreet ketenproject dat tot stand kwam was het zogenaamde Jeans4jeans-project. Hierin werd gebruikte spijkerkleding vervezeld. Na het uitbrengen van LAP2 heeft het ministerie van I&M het voortouw genomen om een brede projectgroep te vormen met stakeholders uit de keten. Hierin zijn diverse marktpartijen vertegenwoordigd, onder meer samen met branchevereniging Modint. De projectgroep heeft een brochure met kansenkaart uitgebracht waarin aanbevelingen staan om de inzameling van huishoudelijk textiel te verbeteren. De NVRD heeft deze brochure aangegrepen om workshops te organiseren om de bekendheid te vergroten en best practices te delen.

8 Door bovenstaande zijn meerdere ontwikkelingen de afgelopen tijd in de steigers gezet: Routekaart Textiel 2030 en Routekaart Tapijt 2030. Geïnitieerd door branchevereniging Modint, Gericht op toename inzameling en recycling en inzet van duurzame grondstoffen; Green Deal hoogwaardige textielrecycling. Een branche-initiatief gericht op de scheiding van niet-herbruikbare textielproducten ter vervezeling; Textiles4textiles. Is een concrete uitwerking van het automatisch scheiden van niet herdraagbare textiel door middel van de zg. Identitex-technologie (NIR), in 2001 mede door Frankenhuis ontwikkeld. Een eerste installatie hiervan moet operationeel worden bij textielsorteerder Wieland; TüV Rheinland Certificatie vertrouwelijke textielvernieting. Gecertificeerde afvoer van textiel dat niet meer in omloop mag komen. Tot op heden is Frankenhuis de enige onderneming die dit certificaat bezit; Grondstoffenrotonde. Brede verkenning met onder meer kennisinstellingen (o.m. TU Delft) mede bedoeld om invulling te geven aan een oproep van de EC om projecten te initiëren gericht op herwinning van schaarse grondstoffen; KETEX. Naast het terugwinnen van vezels is het van belang dat de vezels daadwerkelijk worden omgezet in garens die aan productspecs voldoen. Dit project is hierop gericht; Raw recycled. Opvolger van Jeans4jeans met G-star als trekker; Recycling in Ontwerp (RIO): productontwikkeling specifiek gericht op producten met secundaire grondstoffen.

De ambitie die de EDBA Almere heeft uitgesproken sluit hierbij geheel aan Een textiel recyclingproject in Almere. Gericht op creëren van werkgelegenheid rond textielhergebruik met een focus op social return; De Burger. En dan zijn er de inwoners nog! Het succes van textielinzameling ligt voor een groot deel in hun handen. Zij zien graag dat textiel hergebruikt of gerecycled wordt. Een belangrijke motivatie voor mensen, is het idee dat ze iets goeds doen. Voor de gemiddelde inwoner is goed echter een algemeen begrip. Men maakt geen onderscheid tussen People en Planet, dus maatschappelijk verantwoord of goed voor het milieu. Een goed product moet voor consumenten liefst op beide aspecten goed zijn, anders is het gewoon fout. Voor textiel geldt hetzelfde. Driekwart van de inwoners vindt hergebruik en recycling van textiel goed voor het milieu: men bespaart er grondstoffen mee en het vermindert de hoeveelheid afval. Aan de andere kant is textielhergebruik goed voor de medemens. Mensen kunnen andere minderbedeelde mensen helpen. Ook hier is driekwart van de inwoners het mee eens. Ten slotte moet het ook nog goed uitgevoerd worden. De kleding (of het geld dat er mee verdiend wordt) moet bij de juiste doelen terecht komen. Over het algemeen scoort textielrecycling dus goed op de verschillende aspecten van goede daden. Dit is een belangrijke motivatie voor de inwoners. Gemeenten hebben dat goed in de gaten, maar passen hun ambities en het gebruiksgemak voor inwoners hier nog onvoldoende op aan. Gemeenten kunnen hier in hun communicatie en beleid voor textielinzameling op inspelen. 9 Communicatie Hergebruik en recycling van textiel zijn belangrijk voor het milieu: Communiceer dat hergebruik leidt tot het voorkomen van verspilling van energie, water en chemicaliën bij de productie van textiel Laat inwoners weten dat verlenging van de levensduur van textiel bijdraagt aan het zuinig omgaan met grondstoffen (zoals katoen) Laat weten dat elke kilo geproduceerd textiel leidt tot 4,3 kilo CO2 uitstoot.

Green Deal In 2012 is er ook een Greendeal Duurzame Inzameling Textiel gesloten tussen de ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economische Zaken (IenM), 13 bedrijven en brancheorganisaties. De doelstelling van deze Green Deal was de halvering van de hoeveelheid textiel in het huishoudelijk restafval in 2015 ten opzichte van 2011. Hierdoor zou er meer textiel langer in de keten blijven en minder worden verwerkt in afvalenergiecentrales. De Twentse Textiel Cirkel sluit hier op aan maar is slechts een van de weinige voorbeelden die tot enig resultaat heeft geleid. 10 De Nederlandse markt. De massabalans van de textielketen over het jaar 2012 omvat cijfers over de import van afgedankt textiel dat in Nederland wordt verwerkt en verhandeld en cijfers over de inzameling, verwerking en afzet van het gewicht textiel dat afkomstig is uit Nederlandse huishoudens. Uit de massabalans blijkt: inzameling en import leveren 199 kton gescheiden textiel; inzameling van afgedankt textiel uit huishoudens is max. 90 kton; Nederland importeert ca. 109 kton afgedankt textiel; van in Nederland ingezameld textiel wordt ca. 30% geëxporteerd en ca. 70% in Nederland gesorteerd; Nederland heeft een sorteerresultaat met een textiele reststroom van 7%; Textiel in Restafval in Nederland is ca. 145 kton ; verbranding met energie terugwinning. In dit advies zullen wij ons beperken tot de Nederlandse afgedankte post-consumer huishoudelijke textiel. In totaal wordt in Nederland 199 kton textiel verwerkt door diverse bedrijven. Dit betekent dat de stromen worden gescheiden in: grof-gesorteerd (voorgesorteerd), fijn-gesorteerd, voor-recycling verkocht op de tweedehands markt en verder bewerkt en/of verhandeld. Geïmporteerde en ingezamelde stromen worden bij diverse bedrijven in de keten gemengd en op vergelijkbare wijze gesorteerd en/of verder bewerkt en afgezet. Naast inzameling en import is in 2012 circa 145 kton afgedankt textiel niet gescheiden ingezameld maar in het restafval terechtgekomen. Deze stroom is vervolgens verbrand met energieterugwinning in afvalenergiecentrales.

Onderzoek deelnemers geven aan dat de omvang van, het in Nederland ingezamelde en verwerkte afgedankte, textiel uit huishoudens in 2013 en 2014 niet wezenlijk is veranderd ten opzichte van onderzoeksjaar 2012. Wijze van inzameling. De inzameling van afgedankt textiel uit huishoudens in Nederland bedraagt circa 70 tot 90 kton per jaar dit is ca. 5 kg per persoon per jaar. Deze textiel wordt ingezameld via: 11 textiel- en afvalinzamelingsbedrijven, die huis aan huis of via breng containers, in opdracht van gemeenten, inzamelen; inzamelingsbedrijven die zelfstandig bij huishoudens inzamelen; inzamelingsbedrijven die verenigingen, kerkelijke instellingen, scholen en dergelijke ondersteunen bij het inzamelen; kringloopbedrijven die afgedankt textiel innemen van huishoudens; retailers die na collectievernieuwing niet verkochte nieuwe kleding soms doneren aan charitatieve inzamelingsbedrijven. Uit het onderzoek blijkt ook dat vijf bedrijven ongeveer de helft van het textiel inzamelen.( 47 Kton) De andere helft wordt ingezameld door charitatieve en kleine bedrijven ( 28 Kton) en instellingen en kringloopbedrijven (15 Kton). In 2013 zijn retailers gestart met het inzamelen van afgedankt textiel in winkels. Om een indicatie te geven: H&M heeft in Nederland sinds februari 2013 in circa 17 maanden 0,5 kton ingezameld. Met ingang van 2013 is het gewicht van ingezameld textiel uit huishoudens, als gevolg hiervan, naar verwachting licht gestegen. Inzamelingsbedrijven verkopen het afgedankt textiel veelal aan sorteerbedrijven in Nederland, het buitenland of aan de tussenhandel. Sommige inzamelingsbedrijven sorteren zelf of laten het afgedankte textiel sorteren door een gelieerd bedrijf. Kringloopbedrijven halen veelal herdraagbare kleding van de hoogste kwaliteit, de zogenoemde crème of 1e kwaliteit, uit de mix voor verkoop in de eigen winkels. Het resterende textiel wordt in de praktijk ook wel geroofd textiel genoemd. Ook laten kringloopbedrijven het ingezamelde textiel sorteren door een professioneel sorteerbedrijf waarna zij de hoogste kwaliteit (crème en 1ste kwaliteit) retour ontvangen voor verkoop in de eigen winkels.

Inzameling en sortering Omgekeerde textiel inzameling ofwel De Twente Textiel Cirkel. Een geheel nieuw project dat niet alleen voorziet in langere termijn aanvoer van grondstoffen voor sortering van herdraagbare kleding maar dat ook innovatie voor hoogwaardig hergebruik van grondstoffen stimuleert en tevens aansluit bij de huidige participatiewet voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In dit project wordt op regionaal niveau de consument verzocht om alle textiel (dus naast kleding ook bed-, bad- en interieurtextiel) gescheiden aan te leveren. In het project speelt communicatie naar de burgers een belangrijke rol. In deze communicatie zou duidelijk gemaakt moeten worden dat textielrecycling een hele grote bijdrage levert aan het milieuvriendelijker maken van de textielketen en dus ook aan het verminderen van de milieu-impact van de consument. Daarnaast moet echter ook de textielinzameling veel beter worden georganiseerd zodat de burgers worden ontzorgd. Vergelijking met papier-, glas- en kunststofrecycling ligt hierbij voor de hand. 12 Recycling van textiel levert een grote bijdrage aan het verminderen van het broeikaseffect. Zo bespaart de recycling van 1kg textiel gem. 4,3 kg CO2. Bij recycling van katoen wordt een hele grote waterbesparing behaald: 1 kg nieuw katoen kost al gauw tussen 10.000 en 20.000 liter water! Doelstelling is om in 2015 middels dit project 1600 ton textiel in Twente in te zamelen. Inmiddels is er ook grote belangstelling van andere regio s voor deze omgekeerde inzameling. Het contract tussen Twente Milieu, Het Goed, De Beurs, Texperium en Frankenhuis is n.a.v. het college besluit van de gemeente Enschede op 24 december 2013 ondertekend. De Twentse Textielcirkel is een initiatief van Texperium i.s.m. Twente Milieu, waarbij getracht wordt meer afgedankte textiel in te zamelen en hoogwaardig te verwerken. Het plan komt voort uit de activiteiten rond LAP2-Textiel en de Green Deal Textielinzameling, waarin gestreefd wordt naar een groter ingezameld volume van afgedankte textiele producten met behoud van het economische rendement door verbeterde inzameling en sortering.

13 Hiervoor is het nodig dat de zogenaamde ondersoorten (alle textiele afvallen die niet commercieel kunnen worden afgezet tegen tenminste de kostprijs) ook op een hoogwaardige manier kunnen worden verwerkt(recycling). In de Twentse Textielcirkel heeft Texperium een consortium bij elkaar gebracht bestaande uit de inzamelaar Twente Milieu, de kringloopbedrijven Het Goed en De Beurs, Var Frankenhuis en Texperium (zie ook: http://www.twentemilieu.nl/nl/nieuws/actueelnieuws/succesvolle-realisering-milieueilanden-in-enschede/ ). De textiel die buiten de bestaande structuur van textiel bakken wordt ingezameld gaat naar de kringloopbedrijven. Deze sorteren de textiele producten op herdraagbaar textiel en niet herdraagbaar textiel. Het herdraagbare textiel wordt ten dele in de eigen winkels van de kringloopbedrijven verkocht en ten dele doorverkocht aan textiel sorteerbedrijven als bv Wieland. Het niet herdraagbaar textiel wordt in principe opgekocht voor textielrecycling en verder verwerkt tot hoogwaardige grondstoffen. Texperium heeft als taak hoogwaardige producten uit de gerecyclede vezels te maken.

14 Ingezamelde kleding Overzicht kleding sorteerlijn De Twentse Textiel Cirkel sluit aan bij het ambitie niveau van: Ladder van Lansink Van Afval Naar Grondstoffen/ LAP2 en nu ook LAP3 Twentse Afvalvisie (april 2013) Samen naar een afvalloos Twente in 2030. Van 100 kg naar 30 kg restafval in 2030 De sortering. Ons restafval bevat dus jaarlijks gemiddeld 135 miljoen kilo textiel. Deze broeken, gordijnen, T-shirts en andere vormen van textiel zijn voor 65% herbruikbaar, mits het op de juiste manier gescheiden zou zijn. Nu verdwijnt het met het restafval in de verbrandingsoven. Gelukkig komt 70 tot 90 miljoen kilo textiel wel op de route naar de textielinzamelaars en kringloopbedrijven. Zij zorgen voor hergebruik en/of recycling en steunen daarmee talloze goede doelen. 135 miljoen kilo textiel bij het restafval. Wat zou nog bruikbaar zijn? 35% kleding geschikt voor producthergebruik 10% linnengoed geschikt voor producthergebruik 20% textiel geschikt voor recycling (poetslappen, isolatiemateriaal) tot 99% energiebesparing Wat is de milieuwinst van textiel? Besparing bij 100% materiaalhergebruik en levensduur product gelijk aan nieuw Besparing energieverbruik 53 % Besparing waterverbruik 99 % Besparing chemicaliënverbruik 88 %

Door verbeterde inzameling en sortering streven wij ernaar om, tenminste, 50 % oude textiel uit het restafval te houden door het opzetten van omgekeerde inzameling. Deze soorten textiel dienen vergelijkbaar met de huidige ingezamelde textiel gesorteerd te worden. Door deze processen op elkaar aan te sluiten zal er een uniforme sortering ontstaan waarbij de herbruikbare fractie optimaal als product hergebruikt kan worden. De diverse ondersoorten zullen, met het oogmerk recycling, voor hoogwaardige vervezeling gesorteerd moeten worden om een optimale en continue kwaliteitsstroom te genereren. Hierdoor kan er extra waarde worden toegevoegd aan de sortering. Zie onderstaande sorteer schema. 15 Figuur 3 Verwerking van in Nederland gescheiden ingezameld textiel in 2014 Bron.FF/MM 14.01 Delft, 14 november

Financieel Door samen te werken met de logistieke dienstverleners, afvalverwerkers en sorteerders kan de Metropool Regio Amsterdam het verbeterde inzamelingsproces actief beïnvloeden. De sortering en verwerking van textielvezels biedt bovendien kansen voor social return(sroi) middels regionale sortering door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. E.e.a. past geheel binnen het streven van de huidige wet op participatie in de arbeidsmarkt en de Ambitie van Almere. De eerste voorzichtige resultaten van de Twentse Textiel Cirkel laten zien dat door goede 16 communicatie met de burger, een transparant inzamel- en verwerkingssysteem met een hoge SROI, zeer positief bijdraagt aan verbeterde inzameling. Tevens laat onderstaande overzicht zien dat deze wijze van inzameling, verwerking en sortering binnen de eigen regio niet alleen sociaal maatschappelijk verantwoord is maar ook een financieel positieve bijdrage levert aan de regio. Uitgangspunten textielinzameling Locatie Amere Metropool Regio Amsterdam Aantal inwoners 2.350.000 Hoeveelheid textiel in grijze container volgens laatste sorteeranalyse (kg) 8 Minimum inzamelresultaat 50,00% Aantal ton per werknemers voor sorteerslag 75,00 Percentage herdraagbaar 35,00% Percentage niet-herdraagbaar 50,00% Vervuiling (restfractie) 15,00% Inzamelkosten per kilo 0,25 Loonkosten per SROI 15.000 Besparing op HRA-verwerking (per ton) 50,00 Afzet herdraagbare kleding, per kilo 1,25 Afzet niet-herdraagbare kleding, per kilo 0,10 Berekening pilot textielinzameling Kosten omschrijving eenheid hoeveelheid prijs per eenheid Inzamelkosten kilo 9.400.000 0,25 2.350.000,00 Loonkosten (sortering ingezamelde kleding) SROI 125,33 15.000 1.880.000,00 loonkosten begeleiding FTE 8,00 45.000 360.000,00 Verwerking per ton 1410,00 50 70.500,00 kosten energie en infra 100.000,00 machine afschrijving & Onderhoud 150.000,00 Communicatie (PM) 40.000,00 diversen 150.000,00 Huur ruimte M2 10000,00 35,00 350.000,00 totaal Kosten 5.450.500,0 Baten Afzet herdraagbaar deel kilo 3.290.000,0 1,25 4.112.500 Afzet niet herdraagbaar deel kilo 4.700.000,0 0,10 470.000 Besparing loonkosten SW-personeel FTE 65,80 15.000,00 987.000 Besparing op verwerking huishoudelijk afval ton 9.400,0 50,00 470.000 totaal Baten 6.039.500,0 Eindresultaat (Baten-Kosten) 589.000,0 deze cijfers zijn gebasseerd op een ruwe inschatting waar geen rechten of conclusies aan kunnen worden verbonden. totaal

4. Recycling van oude textiel. Textiele materialen bestaan uit vezels. Dit kunnen natuurlijke of synthetische vezels zijn. In kleding worden vaak mengingen van materialen gebruikt, zoals polyester en katoen, wol en acryl of katoen en elasthaan. Als het product afgedankt wordt en het niet direct hergebruikt kan worden (2e hands kleding), dan is vervezelen vaak een goede optie. In zo n proces wordt het textiele product weer helemaal uitgeplozen, totdat alleen nog maar vezels over zijn. De ritsen, knopen en andere niet textiele bestanddelen worden bij het mechanisch uitpluizen (vervezelen) door de machine verwijderd. 17 Vaak zijn de vezels die worden teruggewonnen nog van een hele goede kwaliteit (weinig verontreiniging, voldoende lange vezels). Uit deze vezels kunnen in principe weer hele mooie producten worden gemaakt, maar meestal gebeurt dat niet, omdat de vezelsamenstelling en -kleur een mengeling is van alles. Dit kan worden verbeterd door de textiel voor vervezeling te sorteren op kleur en op soort. In bijvoorbeeld India gebeurt dat al wel handmatig, maar dit is zeer arbeidsintensief en zwaar werk. Door samen te werken met innovatieve ondernemingen en mee te gaan in product ontwikkeling is er de mogelijkheid om secundaire hoogwaardige textielvezels te produceren tegen een hogere toegevoegde waarde. Gelet op de potentiële marktontwikkeling van deze secundaire textielvezels biedt dit Textiel Recycling in Almere een goede kans zich te ontwikkelen tot een verticaal geïntegreerd textielrecycling bedrijf, waarbij inzameling, sortering en hoogwaardige vervezeling in één organisatie ondergebracht zijn. Om dit te realiseren zal de verwerkingscapaciteit moeten doorgroeien tot 10.000 ton per jaar op één productie lijn. Dit biedt de Metropool een opwaarts potentieel voor uitbreiding van de textielrecycling-activiteiten. Onderstaand processchema geeft een beeld van het vervezelingsproces waarbij de onderproducten weer tot herbruikbare grondstoffen worden verwerkt. Knopen, ritsen en andere niet textiele delen zullen vol automatisch worden verwijderd. De geproduceerde grondstoffen kunnen weer breed in de markt terug gezet worden met een positieve opbrengst tegen concurrerende prijzen. De gerecyclede vezels kunnen voor de volgende hoogwaardige toepassingen ingezet worden: - toepassingsmogelijkheden in de automotive industrie - drainage en vilt industrie - meubel- en matras industrie - non-woven industrie

18 Momenteel wordt het grootste deel van de vezels afgezet in de automotive- en non-wovenindustrie, wat als een relatief laagwaardige vorm van materiaalhergebruik wordt gezien. Teruggewonnen kunststof uit tapijt vindt zijn weg in o.a. drainage-producten.

19 Overzicht vervezelingslijn Gerecyclde vezels in balen van ca. 250kg Er wordt actief gekeken naar mogelijkheden om secundaire vezels opnieuw te spinnen tot garens. Dit vergt echter een constante aanvoer van grondstoffen zowel in termen van kwantiteit als van kwaliteit. Texperium heeft samen met enkele spinners al economisch aangetoond dat het spinnen van nieuwe garens uit 50% post-consumer (jeans) vezels en 50% virgin katoen haalbaar is. Deze ontwikkeling zal er aan bijdragen dat er meer vezels uit post-consumer textiel hoogwaardig hergebruikt gaan worden. Economische toegevoegde waarde van de hergebruikte vezels nemen daardoor toe (factor 4). Air-France-KLM heeft als eerste een product (sjaals) volgens dit concept op de markt gebracht. Inmiddels zijn ook WE Fashion en Blueloop Originals gevolgd. Tevens is er een ketenproject met KPU (Defensie) Kon. Ten Cate en Jules Clarysse onder leiding van Rijkswaterstaat opgestart om ca. 40.750 stuks werkkleding en 70.000 handdoeken en washandjes te produceren met een hoog percentage ( ca. 20%) gerecyclede content. De traditionele bulk markten als automotive, non-woven en drainage zullen vooralsnog belangrijk blijven voor de afzet van herwonnen vezels. Financieel Uit ervaring weten wij dat een vervezelingslijn, zoals hierboven omschreven, break-even draait bij een gemiddelde output van ca. 7.000 ton gerecyclede vezels per jaar. De investeringen voor een complete vervezelingslijn zijn ca. 3 mln. Deze productie lijn zal geschikt zijn voor hoogwaardig hergebruik van textiel. In onderstaande is een kosten baten overzicht gegeven voor het jaar X. In dit overzicht, waar geen rechten aan kunnen worden ontleend, is o.a. geen rekening gehouden met de financiering van de aanloopverliezen, voorraad financiering, rentelasten en belastingen.

Mogelijk Resultaten Vervezeling Almere Bij ca. 10.000 ton totaal prognose Jaar euro Omzet Traditionele vezel markt 2.450.000 Hoogwaardig hergebruik 200.000 2.650.000 20 Kostprijs grondstoffen 400.000 400.000 Brutomarge 2.250.000 84,9% kosten 25 Personeel 650.000 FTE's Onderhoud 125.000 Energiekosten 125.000 Rijdend materieel 25.000 Administratie/algemeen 75.000 Afval 30.000 Transport 125.000 Verzekeringen 15.000 Verkoopkosten 50.000 totaal 1.220.000 overige kosten 20 jaar afschrijving machines 125.000 Managementfee 120.000 10.000 m2 Huur pand 225.000 470.000 Som der 1.690.000 bedrijfskosten EBIT 560.000 Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.

6 Conclusie Textiel is voor de burger emotie waar men graag een goede 2 de bestemming voor zoekt nadat het wordt afgedankt. Voor het opzetten van een verbeterd inzamelingssysteem zal de communicatie naar de burger helder en transparant moeten zijn. De burger zal moeten begrijpen waarom en wat er met haar oude kleding gebeurt. Kleding inzameling en sortering is de afgelopen decennia goede handel geweest. Maar is door diverse omstandigheden onder druk komen te staan. Door regionaal, maar met voldoende achterland, noodzakelijk voor kritische massa, de inzameling, sortering en recycling, conform bovenstaand model te organiseren, ontstaat er een nieuw type ecosysteem waarbij social-return (SROI), circulaire economie en commercieel verantwoord ondernemen hand in hand kunnen gaan. 21 De 3 trajecten, inzameling, sortering en vervezeling hebben de afgelopen decennia ieder afzonderlijk een positief economisch resultaat laten zien. Door integratie van deze 3 systemen en door het blijven innoveren en streven naar hoogwaardig hergebruik van textiel, kan Almere fungeren als een grondstoffen rotonde en tegelijk invulling geven aan een circulair economisch model. Hierin spelen People, Planet and Profit een centrale rol. Het is nog te vroeg om op basis van deze gegevens, zonder een uitgebreid business plan, grote investeringen te doen. Toch zou al wel een voorzichtige start kunnen worden gemaakt met het omgekeerd inzamelen en sorteren van de post-consumer textiel conform de Twentse Textiel Cirkel. Hierdoor kan men ervaring opdoen met deze materie, schept men direct werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en kan er worden voldaan aan de duurzaamheid ambitie. Dit zal dan een soort in-groei model kunnen zijn waarbij gaandeweg grotere volumes kunnen worden verwerkt zonder het risico van te grote investeringen in eens. Parallel hieraan kan er gewerkt worden aan een integraal plan met een goed onderbouwd businessplan waarbij Almere de regie krijgt over de textiele grondstoffen rotonde met een achterland van 2,4 mln. inwoners. Van oude jeans naar nieuwe kleding