VNO-NCW MKB Noord. What s in it for you?

VNO-NCW MKB Noord What s in it for you? Vooruitgang vraagt ondernemerschap Resultaten 2014 en ambities 2015

Twee verenigingen, één bureau De collega s van VNO-NCW Noord en MKB-Noord: Lambert Zwiers Directeur Akke Groenewoud Adjunct-directeur Auke Oosterhoff Senior manager Jan-Willem Lobeek Senior manager Sjoerd Wind Manager belangenbehartiging Ineke de Ridder Senior manager leden Ingrid Venekamp Officemanager Sandra Fleurke-Pot Manager projecten Lex Kloosterman Communicatiemanager Rinze van der Born Marketingmanager Ingrid Schreuder Manager bijeenkomsten Floortje van Aken Manager belangenbehartiging Hester Joustra Manager belangenbehartiging Ingrid Dragtstra Manager JNO en belangenbehartiging Anna Gorter Managementassistent Hetty Dermois Managementassistent Elske Reijntjes Managementassistent Sylvana Lemmers Managementassistent Margreet Hoiting Financiële administratie

Twee verenigingen, één lobby Op het gebied van belangenbehartiging hebben VNO-NCW Noord en MKB-Noord een duidelijk gemeenschappelijk doel: een optimaal ondernemingsklimaat in Noord- Nederland. Wij oefenen daartoe voortdurend invloed uit op overheid en politiek, omdat zij hiervoor verantwoordelijk zijn. Omdat we vrijwel altijd hetzelfde belang en dezelfde visie hebben, voeren we onze lobby zo veel mogelijk onder gezamenlijke vlag: twee verenigingen, één lobby. Hieronder vindt u per thema een beknopte weergave van de belangrijkste resultaten die in 2014 zijn bereikt en de ambities die wij voor het komende jaar hebben. Ook treft u in het kort de belangrijkste resultaten van VNO-NCW en MKB-Nederland in Den Haag en Brussel. Ondernemerschap Het stimuleren van ondernemerschap staat bij ons voorop. Met concrete projecten proberen we ondernemers te helpen. Zo zijn we in 2014 gestart met Ondernemer Coacht Ondernemer, een project waarmee we ondernemers in Noord-Nederland de mogelijkheid bieden om met een collegaondernemer te sparren. Een ander mooi voorbeeld is de Retail Academy, speciaal voor ondernemers in de detailhandel. Een sector die in zwaar weer verkeert. Gedurende vier masterclasses spijkeren de deelnemers hun kennis weer bij als het gaat over gastvrijheid in de detailhandel, de rol van internet en sociale media en manieren waarop zij kunnen inspelen op veranderende behoeften bij de klant. Maar we helpen ook individuele ondernemers als de situatie daar om vraagt. Zo hebben we samen met ondernemers in Hallum ervoor gezorgd dat het bedrijventerrein weer toekomstperspectief heeft. En dankzij onze inzet en contacten in Den Haag hebben we een bedrijf kunnen helpen met hun vergunningen voor export naar Rusland. Onze primaire rol is opkomen voor het collectieve belang van het noordelijk bedrijfsleven, maar uiteraard hebben wij ook oog voor individuele bedrijven.

Stimuleren van ondernemerschap is niet mogelijk zonder geld. Daarom zijn we erg blij met het programma Wurkje foar Fryslân, waarmee de provincie investeert in de Friese economie. Binnen dat programma werken wij aan een concreet voorstel om het MKB in Friesland een impuls te geven. Onze ambitie is om hier vanaf dit jaar met concrete projecten invulling aan te geven. Landelijke inzet: Fiscaliteit Evaluatie resultaten 2014 Geen nieuwe lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven in 2015. Lastenverlichting door lagere pensioenpremies na jaren van stijging. Stijging werkgeversheffing Zvw premie voorkomen vanaf 2015. Verhoging vermogens- en rendementsbelasting voorkomen. Vervallen anonimiteit ondernemers in fiscale procedures voorkomen. Belangrijke knelpunten werkkostenregeling weggenomen. Aanpassing bijtellingsplan voor leaserijders conform voorstel bedrijfsleven. Behoud fiscale faciliteiten voor ondernemers, geen invoering winstbox. Afschaffing tijdelijke crisisheffing werkgevers. Prioriteiten 2015 Lagere tarieven op winst en looninkomsten van belang bij belastingherziening, geen verschuiving, maar lastenverlichting en behoud concurrentiepositie bedrijven. Behoud en verbeteren fiscale instrumenten gericht op innovatie en het aantrekken van hoogwaardig personeel (RDA, WBSO, Innovatiebox en 30%regeling). Dienstverlening belastingdienst verbeteren. Goede uitvoering pilot vervroegde aangifte loonbelasting. Geen heffingen bij overdracht bedrijfsvermogen (successierecht). Geen verzwaring lasten ZZP er en opdrachtgevers. Kennis en innovatie VNO-NCW MKB Noord zet nadrukkelijk in op het delen van kennis en ervaring en het stimuleren van het innoverend vermogen van het noordelijk bedrijfsleven. Dit doen wij bijvoorbeeld met onze zeventien Noordgangen, waarbinnen driehonderd leden kennis en ervaring met elkaar delen. Maar ook met onze DGA-Clusters, waarbij directeur-eigenaren bij elkaar in de keuken kijken en van elkaar leren, en onze verbinding met de Noordelijke Online Ondernemers.

Afgelopen jaar hebben de noordelijke overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven gewerkt aan de Noordelijke Innovatie Agenda: een gezamenlijke, noordelijke koers voor het benutten van onderzoek, het realiseren van innovaties en het stimuleren van ondernemerschap. De huidige maatschappelijke uitdagingen rond gezondheid, voedsel, water en duurzame energie zijn het vertrekpunt voor het werken aan innovatieve oplossingen die bijdragen aan economische groei, werkgelegenheid en welbevinden in Noord-Nederland. Met de NIA bouwen we voort op de al aanwezige kwaliteiten, clusters en kenniscentra in Noord-Nederland. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor de sector High Tech Systems en Materials (HTSM). Het Platform HTSM Noord dat in 2014 is opgezet, zet Noord-Nederland op de kaart als Region of Smart Factories. Samen met dit Platform van de belangrijkste noordelijke hightechbedrijven en initiatieven zetten wij ons in voor een nieuwe - en bestendige - werkgelegenheid in de maakindustrie. Landelijke inzet: Innovatie & ICT Evaluatie resultaten 2014 + 40mln. voor mkb innovatie (MIT) en verbinding met regionaal innovatie beleid. Samenwerkingsinstrument voor mkb innovatie (IPC) ook voor mkb buiten topsectoren. Lancering actieagenda Smart Industry met toepassingen voor nieuwe technologieën. Niet bezuinigd op WBSO en RDA in 2015. Vroege fase financiering gestart voor starters en mkb. Take off regeling voor starters vanuit universiteiten. Start toekomstfonds voor investeringen in onderzoek en innovatie. Cookiewet versoepeld. Prioriteiten 2015 Versterken topsectorenbeleid met goede koppeling regio, vereenvoudiging instrumenten, stimuleren crosssectorale en ketenaanpak. Opstellen gedegen studie over belang (maak)industrie en snelle aanpak Smart Industry. Deregulering door invoering elektronische ID en digitalisering contacten met overheid. Eén set regels voor ICT in de EU en goede regie vanuit de overheid op ICT beleid. Privacywetgeving nationaal en Europees: werkbaar en betaalbaar. Nationale Cybersecurity aanpak met focus op risico s en bewustzijn mkb.

Financiering Financiering is de smeerolie van de economie. MKBondernemingen hebben ruime toegang nodig tot goede (alternatieve) financieringsmogelijkheden om hun groeiambities te kunnen realiseren. Banken spelen daarbij een belangrijke rol, maar er zijn meer aanbieders nodig. Daarom steunen en stimuleren wij initiatieven voor alternatieve financiering, zoals crowdfunding en kredietunies. We vinden het daarbij belangrijk dat ondernemers makkelijk(er) hun weg kunnen vinden in het financiële landschap. Daartoe zijn landelijk de Ondernemerskredietdesk en Financieringswijzer opgezet. We werken eveneens aan een noordelijke variant van de financieringswijzer, zodat we een overzicht kunnen bieden van de specifieke financieringsmogelijkheden in de regio. In het afgelopen jaar hebben we ook onze Investeringsvisie ontwikkeld. Samen met onze leden hebben we vastgesteld in welke domeinen toekomstige investeringen in Noord-Nederland in belangrijke mate zouden moeten neerslaan (Zorg, Water, Agro/ Food en Energie). Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor de maakindustrie, zodat we maximaal tot valorisatie van innovaties en ontwikkeling kunnen komen. Met stakeholders uit de genoemde domeinen werken we samen om te komen tot concrete vormen van uitvoering (samenwerking, projecten, allianties, etc.). Landelijke inzet: Financiering Evaluatie resultaten 2014 Meer alternatieve financieringsvormen, mede door funding overheid. Kredietverlening banken blijvend ondersteund door regelingen GO en BMKB. Mkb vergroot eigen vermogen via fonds voor achtergestelde leningen. Hernieuwd Europees toezicht op banken. NL banken doorstaan stresstest. 100 mln. voor innovatieve ondernemers via DVI tbv beschikbaarheid risicokapitaal. Financiering voor mkb via Qredits verhoogd tot 250.000,-. Eigen onderzoek betaalgedrag gemeenten leidt tot agendering bij veel gemeenten. In 2015 sluiten BZK en EZ aan bij ons onderzoek. Prioriteiten 2015 Losmaken meer vormen van financiering voor investeringen via NII (Nederlandse Investeringsinstelling). Uitbreiden ondernemerskredietdesk. nl tot totale financiële ANWB. Goede klachtenbehandeling over rentederivaten en bijzonder beheer. Behoud garantieregelingen BMKB en GO in begroting 2015. Krachtige financiële sector voor BV Nederland met sterke EU Bankenunie. Voorkomen disproportionele lastenverhoging verzekeraars bij Invoering Europese regels.

Onderwijs en arbeidsmarkt Onderwijs en scholing zijn cruciaal voor het optimaal benutten van talent in onze steeds kennisintensiever wordende economie. Interactie en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is een belangrijke randvoorwaarde. In 2014 heeft VNO-NCW MKB Noord zich gefocust op het MBO door partnerships tussen bedrijfsleven en ROC s/aoc s te stimuleren. De volgende stap voor bedrijven en onderwijsinstellingen is toewerken naar een ideaal partnership, waarbij ondernemers hun bedrijven openstellen voor onderwijsdoeleinden en er op reguliere basis afstemming van wederzijdse behoeften plaatsvindt. Een belangrijk succes in 2014 voor verbetering van de arbeidsmarkt is het sectorplan Groningen. Regionale middelen en een Rijksbijdrage (totaal 40 miljoen euro) worden ingezet voor extra scholing, arbeidsinstroom en begeleiding voor jongeren en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Verder wordt met het plan ingezet op behoud van oudere vakkrachten, mobiliteit en duurzame inzetbaarheid van werknemers. Een ander concreet project is de samenwerking met de 43 e gemechaniseerde brigade in Havelte om de uitstroom van Defensiepersoneel naar het bedrijfsleven te stimuleren. Misschien wel hét thema binnen dit dossier was en is de participatiewet die vanaf 2015 van kracht is. In het Sociaal Akkoord van voorjaar 2013 is afgesproken dat werkgevers de komende jaren extra werkplekken beschikbaar stellen voor mensen met een beperking. VNO-NCW MKB Noord zet zich via ambassadeurs (ondernemers) in de regio in om samen met gemeenten, werknemersorganisaties en anderen deze extra werkplekken te vinden en te creëren. Regionale werkbedrijven krijgen de taak om met de ambassadeurs en genoemde partijen plannen te maken om de markt te bewerken voor dit doel. Landelijke inzet: Werkgeverschap, arbeidsmarkt en onderwijs Evaluatie resultaten 2014 Geen quotum arbeidsgehandicapten, maar vrijwillige aanpak. Praktische aanpak via regionale werkbedrijven en bedrijfsleven. Behoud maatwerk in de calamiteitenregeling op sector niveau. Uitzondering voor mkb bij hogere transitievergoeding oudere werknemers. Beperking uitbreiding nieuwe wettelijke verlofrechten rond arbeid en zorg. ARIE blijft, maar geldt voor 50% minder bedrijven. Nieuwe wetenschapsvisie van kabinet, inclusief sturing vanuit bedrijfsleven. Meer instroom in technische opleidingen (Techniekpact).

Flexibilisering leerroutes MBO en OVchipkaart voor het MBO. Gezamenlijk examenprogramma vmbo en bedrijfsleven van start. Aantrekken van internationaal talent via actieplan Make it in the Netherlands. Prioriteiten 2015 Heroverweging draconische boetes bedrijven bij enkel administratieve overtredingen. 100.000 banen plan: uniforme uitrol, transparant arbeidsaanbod, heldere loonsombepaling. Verbetering systeem loondoorbetaling bij ziekte. Actieplan doorstroming vrouwen naar topposities. Loonkostenontwikkeling beteugelen en toekomstbestendige cao aanpak. Blijvend inzetten op promotie van technisch onderwijs en evaluatie Techniekpact. Bereikbaarheid Hoewel infrastructurele projecten vaak een lange doorlooptijd kennen, zijn in 2014 ook enkele concrete resultaten geboekt. Zo zijn de verdubbeling van de N33 tussen Assen en Zuidbroek en de Haak om Leeuwarden gerealiseerd en ligt er een tracébesluit voor de Zuidelijke Ringweg Groningen. De komende jaren staan vele projecten op stapel. VNO-NCW MKB Noord zet erop in dat de winkel openblijft tijdens grootschalige werkzaamheden. Daarom zijn we actief betrokken bij Leeuwarden Vrij-Baan, Minder Hinder Assen en Groningen Bereikbaar, waar goede afstemming plaatsvindt om de bereikbaarheid tijdens (jarenlange) werkzaamheden te waarborgen. Stedelijke gebieden vragen niet alleen om meer infrastructuur, maar ook om slimmere benutting van de bestaande infrastructuren. Daarom zetten we ons op het vlak van mobiliteitsmanagement in om werkgevers en weggebruikers te wijzen op alternatieven voor de auto. Zeker in en rondom de stad Groningen staat de komende jaren veel te gebeuren. Met name de werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg zullen voor vertraging zorgen, waardoor het belangrijk is dat weggebruikers op andere mogelijkheden worden gewezen. Groningen Airport Eelde is een belangrijk onderdeel van de noordelijke infrastructuur. Om de luchthaven na de baanverlenging verder te ontwikkelen zetten we ons binnen het Route Development Forum in om zakelijke verbindingen mogelijk te maken. Prominent op de agenda op het gebied van infrastructuur staat het verkorten van de reistijd van de grensoverschrijdende spoorverbinding Groningen-Bremen. De Provincie Groningen en het Rijk hebben ruim honderd miljoen euro gereserveerd voor het

upgraden van deze verbinding. Dit zorgt ervoor dat de reistijd tussen Groningen en Bremen wordt teruggebracht tot minder dan twee uur. Daarnaast zetten we in op het elektrificeren van spoorlijnen tussen Leeuwarden en Groningen en Groningen en Leer, zodat ze beter aansluiten op het (inter)nationale netwerk. Landelijke inzet: Directe bedrijfsomgeving, bouw en overheid Evaluatie resultaten 2014 Goede start Nationale Hyptoheekinstelling. Verlaagd btw tarief voor renovatie en onderhoud halfjaar verlengd. Nieuw woningwaarderingsstelsel verwacht in juli 2015. Tegengaan claimcultuur en vergaande vormen collectief verhaal voorkomen. Vertrouwenslijn afpersing geborgd bij Meld Misdaad anoniem. Prioriteiten 2015 Verbeteren positie starters op woningmarkt. Wegnemen belemmeringen nieuwbouw o.a. door realistische gemeentelijke grondprijzen. Verbeteren Rijksinkoopvoorwaarden en terugdringen inbesteden. Binnenhalen beloofde 2,5 mlrd. minder regeldruk door regels te baseren op echte risico s, zelfregulering en inzet ICT. Modernisering faillissementswetgeving. Starten afschaf precariorechten. Aardgaswinning De aardbevingsproblematiek in Groningen is hét thema als we het hebben over aardgaswinning. De veiligheid moet voorop staan, maar tegelijkertijd is het een feit dat we niet zonder de gaswinning kunnen. Als land kunnen we de inkomsten niet missen, als regio de banen niet. Hier moeten we de juiste balans in vinden. Daarnaast is het belangrijk dat het gebied niet alleen veilig is, maar ook dat er aan het economisch perspectief wordt gewerkt. Belangrijk is dat het bedrijfsleven zelf hierbij in the lead is. Voor de regio is het belangrijk dat er een wenkend perspectief wordt geboden. Hoe ziet de regio er over tien à vijftien jaar uit? VNO-NCW MKB Noord heeft door de RUG laten onderzoeken wat de gevolgen zullen zijn van het afbouwen en uiteindelijk beëindigen van de gaswinning. Hieruit blijk dat uiteindelijk circa 13.000 banen verdwijnen. Het compenseren van een dergelijk verlies aan banen vraagt om een onorthodoxe en integrale aanpak een soort deltaplan voor het Noorden.

Verder moeten er concrete maatregelen komen om de woningmarkt in Noord-Groningen te stimuleren. Deze is voor een belangrijk deel weggevallen door de onzekerheid die er nu heerst, wat potentieel kan leiden tot extra krimp. Een dergelijk grootschalig woningverbeteringsprogramma heeft bovendien een groot economisch effect, niet alleen op de noodlijdende bouwsector, maar ook op aanpalende sectoren. Landelijke inzet: Energie en MVO Evaluatie resultaten 2014 Concrete stappen in uitwerking en uitvoering Energieakkoord. Overgang van gebruik grondstoffen naar biomassa: actieplan Biobased Economy, Lancering website met informatie over grondstoffen voor ondernemers. Betere regelgeving voor en toezicht op werken met gevaarlijke stoffen. Succesvolle afronding actieplan Green Deal MKB-Nederland. Evenwichtige targets Europees Energie en klimaatbeleid na 2020. Ontwerp omgevingswet: alleen grenzen bedrijfsactiviteiten waar noodzakelijk. Ondernemers kunnen vaker beroep doen op schadevergoeding bij infrastructurele werken. Realistischer en flexibelere regels voor industrielawaai. Prioriteiten 2015 Voortvarende uitwerking Energieakkoord voor duurzame groei. Inzet op innovatie investeringsprojecten voor energie efficiency. Klimaatonderhandelingen 2015: gelijkwaardige internationale afspraken. Voortzetting Green Deal aanpak o.a. Green Deal Zero Emission Stadsdistributie. Agenderen Integrale visie op groene groei,circulaire economie en grondstofproblematiek. Opschaling Platform Biodiversiteit Ecosystemen en Economie met helpdesk en roadshow. Snelle vaststelling Omgevingswet met minder regeldruk voor bedrijfsleven. Kabinetsvisie stedelijke ontwikkeling gericht op aantrekkelijk vestigingsklimaat. Wegnemen knelpunten bij aanbesteden zoals social return eisen, hoge administratieve lasten en juiste toepassing EMVI.

Overheid In 2014 hebben we meerdere onderzoeken gedaan naar het functioneren van overheden en hun service richting ondernemers. Zo is in opdracht van MKB- Nederland onderzoek gedaan naar het betaalgedrag van gemeenten. Hieruit blijkt dat het betaalgedrag van veel noordelijke gemeenten in vergelijking met 2012 is verbeterd. De gemiddelde vertraging in het Noorden ligt met ruim zes dagen onder het landelijk gemiddelde van acht dagen. Er is nog wel werk aan de winkel: gemeenten betalen hun rekeningen gemiddeld genomen nog steeds later dan wettelijk toegestaan. Ook zetten we ons in om OZB-stijgingen voor ondernemers te beperken. Hoewel er positieve uitzonderingen zijn, hebben gemeenten in het Noorden zich in 2014 slechts gedeeltelijk aan de eigen afspraken met het Rijk gehouden om de OZB opbrengsten niet teveel te laten stijgen. De OZB-opbrengst uit bedrijfspanden in het Noorden kwam met gemiddeld 3,9 procent hoger uit dan in 2013. Dat is bijna 1,5 procent hoger dan de tussen Rijk en VNG afgesproken macronorm. Ook in 2015 zetten ons in om de OZB-kosten in te dammen. Landelijke inzet: Export en handel Evaluatie resultaten 2014 Informatie en ondersteuning bij export via voorlichtingsbijeenkomsten en projecten, zoals de MKB Export Award, het Oranje Handelsmissiefonds en ondernemeninontwikkelingslanden.nl. Vereenvoudiging Europese douaneregels. Overheidsmaatregelen voor opvang effecten sancties EU en Rusland, voor te zetten in 2015. Start investeringen in lage inkomenslanden via Dutch Good Growth Fund. Stevige groei handelsmissies met meer mkb en veel handelsbijeenkomsten rond Nuclear Security Summit. Prioriteiten 2015 Concrete aanpak knelpunten exportfinanciering voor nieuwe markten, industrie- en ontwikkelingslanden. Versterking postennetwerk en betere Holland Branding. Betere informatievoorziening over export: één digitaal loket en gezamenlijke aanpak ministeries. Ondernemers praktisch ondersteunen met tools, kennis en netwerk. Strategische missies op basis van plannen en wensen ondernemers. Meer handelsakkoorden en actief aantrekken buitenlandse investeerders.

Twee verenigingen, twee netwerken Waar we onze lobby zo veel mogelijk onder gemeenschappelijke vlag voeren, kennen beide verenigingen daarnaast ieder hun eigen netwerk met hun eigen leden, eigen bijeenkomsten en eigen services. In 2014 hebben VNO- NCW Noord en MKB-Noord vele ledenbijeenkomsten, workshops, netwerksessies en projecten georganiseerd. Daarnaast openen wij deuren voor onze leden die voor anderen gesloten blijven. Een kort overzicht: VNO-NCW Noord: VNO-NCW Noord richt zich met haar ledenbijeenkomsten op het delen van kennis en ervaring. Dit gebeurt onder andere binnen de Noordgangen (inmiddels 17 groepen in Groningen, Friesland en Drenthe), maar ook binnen de DGA-Clusters en de masterclasses Dynamic Companies. Daarnaast wordt regelmatig met leden van gedachten gewisseld over actuele thema s binnen

de zogenaamde ledenplatforms en hebben we in 2014 een handelsmissie naar Niedersachsen georganiseerd. In 2015 krijgt deze handelsmissie een vervolg, dit keer gaan we naar Hamburg. Verder worden net als in 2015 diverse grootschalige en kleinere ledenbijeenkomsten georganiseerd. Denk hierbij aan bedrijfsbezoeken, ontbijt- en lunchbijeenkomsten, Visite Veenhuizen, Meet the Chairmen, het Prinsjesdagdiner en natuurlijk de twee hoogtepunten van de verenigingsagenda: de Willem Lodewijk Conferentie (150 deelnemers) en het VNO-NCW Noord Ondernemersgala (meer dan 1.000 aanwezigen). MKB-Noord: MKB-Noord biedt haar leden verschillende vormen van ondersteuning, bijvoorbeeld via de landelijke MKB Servicedesk, en organiseert thematische, informatieve bijeenkomsten waarbij altijd gelegenheid is om te netwerken. Dit gebeurt zowel fysiek via BusinessWise050 (praktijkcolleges voor zakelijk Noord-Nederland) als digitaal (webinars als Eerste hulp bij sociale media ). Pijlers in de agenda van MKB-Noord zijn de jaarlijkse Winterwandeling (meer dan 100 deelnemers), de Week van de Ondernemer en de Nacht van de Uitblinkers (totaal meer dan 3.000 deelnemers) en de MKB Ondernemersavonden.

JNO: het is aan jou! Verbinding versterkt ondernemerschap, daar zijn wij van overtuigd. JNO is een netwerk binnen VNO-NCW Noord voor ondernemers, managers en high potentials tot en met 40 jaar. Door verbinding te zoeken, vragen te stellen en kennis en ervaring te delen, kun je groeien op professioneel en persoonlijk vlak. Met onze vier pijlers business, persoonlijke groei, zingeving en invloed als basis, wil JNO je helpen bij het maken van de volgende stap. In 2014 is het activiteitenprogramma van JNO aardig gegroeid; organiseerden we in 2013 nog 10 bijeenkomsten voor onze leden, in 2014 stonden er bijna 15 verschillende activiteiten op het programma. In de activiteiten werd een expliciete verbinding met onze vier pijlers gezocht. Zo lieten we ons inspireren door topondernemer Bert Jonker van Clafis Ingenieus in het kader van de pijler Business en kwam de pijler Invloed aan bod tijdens een bijeenkomst over jong talent op de noordelijke arbeidsmarkt. Uiteraard stonden er ook bijzondere bedrijfsbezoeken op het programma; we leerden de fijne kneepjes van het pleiten bij BoutOveres Advocaten en kregen een spectaculair kijkje achter de schermen bij de 43 e gemechaniseerde brigade in Havelte. Nieuw in 2014 was de gezamenlijke bijeenkomst voor leden van JNO en VNO-NCW Noord. Tijdens een Open Space Conferentie gingen jonge en ervaren ondernemers vol enthousiasme met elkaar in gesprek over het thema 4 generaties in ondernemerschap. Ook in 2015 staan er weer nieuwe zaken op het programma. JNO groeit constant en dat maakt het netwerk krachtiger, dynamischer en veelzijdiger. Tegelijkertijd worden de vragen van leden diverser. Om onze leden nog beter te ondersteunen bij het krijgen van antwoorden op deze vragen, organiseren we in 2015 specifieke bijeenkomsten voor leden in dezelfde ondernemerschapsfase. Zo starten we in maart met DGA-activiteiten en zullen we later dit jaar ook een bijeenkomst organiseren waarin de vragen en uitdagingen van managers en high potentials centraal staan. Meer weten? Kijk op www.jijenjno.nl

Over VNO-NCW en MKB-Nederland Noord VNO-NCW en MKB-Nederland Noord zijn de grootste werkgeversorganisaties in Noord-Nederland. Als gerespecteerd belangenbehartiger van het noordelijk bedrijfsleven zetten wij ons in voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat met een scherp oog voor het ondernemersbelang. Wat ons uniek maakt is de combinatie tussen deze lobbyfunctie en de toegang die wij bieden tot een breed netwerk van ondernemers en werkgevers in Noord-Nederland. Samen zijn VNO-NCW en MKB-Nederland Noord de stem van ondernemend Noord-Nederland tegenover vakbewegingen, milieuorganisaties, kennisinstellingen en politieke partijen. De belangen van ondernemers worden behartigd door directe lobby, deelname aan georganiseerd overleg en vertegenwoordiging in vrijwel alle voor ondernemers relevante gremia. Tegelijkertijd hebben beide verenigingen hun eigen netwerken, met hun eigen bijeenkomsten en services. Bent u nog niet bij een van beide aangesloten en wilt u meer weten over de meerwaarde van een lidmaatschap van VNO-NCW en/of MKB-Nederland Noord? Stuur dan onderstaand formulier naar ons toe of neem contact met ons op via 050-5343844 of info@vnoncw-mkbnoord.nl Naam: Bedrijf: Adres: Telefoonnummer: Emailadres: Ik zou graag een afspraak willen maken met iemand van VNO-NCW en MKB- Nederland Noord over de meerwaarde van een lidmaatschap Ik zou graag meer informatie willen ontvangen over VNO-NCW en MKB-Nederland Noord U kunt dit formulier opsturen naar: VNO-NCW en MKB-Nederland Noord, Antwoordnummer 326, 9700 VB Groningen. Een postzegel is niet nodig.

Postadres Postbus 132 9700 AC Groningen Bezoekadres Leonard Springerlaan 31-4 9727 KB Groningen telefoon: 050-5343844 fax: 050-5346145 e-mail: info@vnoncw-mkbnoord.nl websites: www.vno-ncwnoord.nl www.mkbnoord.nl