Graydon Whitepaper De transport & logistiek sector. Financieel management anno 2013. Graydon Nederland is een officiële partner van Transport en Logisitiek Nederland.
Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Hoe staat de transport en logistiek sector ervoor? 4 2. Trends & ontwikkelingen 6 3. Financiële trendanalyse 10 4. Verslechtering van betalingsgedrag 11 5. In actie tegen het oprekken van de betalingstermijn 12 6. Terugdringen betalingstermijn verbetert de cashflow 13 7. Preventief debiteurenbeleid 14 Conclusie 15 Colofon GRAYDON NEDERLAND BV Redactie Susanne Klawer, Graydon Nederland BV Met vragen over deze whitepaper kunt u contact opnemen op 020 56 79 952 of via e-mail op s.klawer@graydon.nl Uitgave Graydon Nederland BV 2 Graydon Nederland 2013
Inleiding Net als voor bijna alle sectoren zijn het voor de transport en logistiek sector lastige tijden. Ook de transporteurs en logistieke dienstverleners gaan nog steeds gebukt onder de gevolgen van de verslechterde economische situatie. De transport en logistiek sector heeft het daardoor moeilijk. Of het nu gaat om transportbedrijven of logistieke dienstverleners, een groot deel heeft te maken met de terugslag van de Nederlandse (en Europese) economie. Het consumentenvertrouwen neemt af en het investeringsklimaat verslechtert. Ook neemt de concurrentie toe, zowel in eigen land door een toename van het aantal bedrijven in de sector, als door concurrentie vanuit lage lonen landen. Niet alleen maar kommer en kwel Als we kijken naar de cijfers, staat de transportsector er gematigd positief voor. De omzet in 2012 is redelijk op peil gebleven. In 2013 wordt op een gelijkblijvend volume gerekend, en een licht stijgende omzet. De verwachting dat de sector vanaf 2014 weer zal gaan groeien. De druk blijft op de ketel Totdat de economie gaat aantrekken, blijft de druk hoog. Door de economische situatie kijken opdrachtgevers steeds meer naar prijs, en letten minder op de geleverde kwaliteit. Ondernemers kunnen hierop inspelen door te kijken naar mogelijkheden voor verdere efficiency maatregelen. Door in te spelen op kansen en te blijven innoveren, kunnen ondernemers in deze sector zich onderscheiden en zo sterk en met vertrouwen de economisch moeilijke tijden overbruggen. Financieel management Een ondernemer die zijn financiële zaken op orde heeft, komt beter beslagen ten ijs. Deze whitepaper zal daarom ook ingaan op tips om de transportondernemer en logistieke dienstverlener op weg te helpen met zijn financieel management. Graydon Nederland 2013 3
1. Hoe staat de transport en logistiek sector ervoor 1.1 Terugblik Een slecht jaar achter de rug Over heel 2012 werd er gemiddeld gezien een omzetstijging van 2,8% gerealiseerd in de transport- en logistiek sector. Het volume daalde met 0,5% tot ca. 96% van het niveau van voor de economische crisis. Vooral het bouwvervoer heeft het moeilijk. Die tak neemt zo n 25 procent van het transport op de Nederlandse wegen voor zijn rekening. De slechte resultaten in de transportsector hebben volgens TLN vooral te maken met het lage consumentenvertrouwen en lage vrachtprijzen. 1 Het grote pijnpunt in de sector is dus niet eens het volume, maar de prijsdruk die leidt tot prijserosie. De omzetstijging lijkt in deze economische tijden best redelijk, misschien zelfs positief te zijn, maar de kosten stijgen harder. Hierdoor is de rentabiliteit naar een kritisch niveau gedaald. 2 Zorgen over financiële positie van bedrijven Transport en Logistiek Nederland (TLN) maakt zich daarom zorgen over de financiële positie van veel bedrijven binnen de transportsector. Naar verwachting zal er nog een consolidatieslag plaatsvinden waarbij zwakke partijen omvallen en sterke spelers, gekenmerkt door professionaliteit en ondernemerschap, overleven. Het aantal bedrijven met een zwakke financiële positie, is in het derde kwartaal van 2012 fors toegenomen. In het tweede kwartaal van 2012 ging het nog om 12 procent, in het derde kwartaal is het percentage met 5 procent toegenomen tot 17 procent. Dit aantal is sinds 2009 niet meer zo groot geweest. De financiële weerbaarheid van de logistieke dienstverleners is hoger dan bij de transporteurs, gezien de geringe stijging in het aantal faillissementen in deze branche. 3 In 2012 zijn er 76 bedrijven failliet gegaan. Hoewel dat er 12% meer zijn dan in 2011, is die stijging relatief laag. Dit komt onder andere door de flexibiliteit en de hogere toegevoegde waarde die deze bedrijven kunnen leveren. 4 Orderportefeuille wordt dunner Niet alleen is de financiële positie van veel bedrijven zeer zwak, ook de orderportefeuille wordt dunner. Volgens TLN is de orderportefeuille van de transportsector nog nooit zo slecht gevuld geweest. Zo n 45 procent van de bedrijven zegt niet genoeg opdrachten te krijgen. Dat percentage is sinds de eerste keer dat daar begin 2009 naar is gevraagd niet zo hoog geweest. 5 De reden hiervoor is dat veel opdrachtgevers steeds langer wachten met het plaatsen van hun opdrachten. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat opdrachtgevers langer rondkijken voor een lage transportprijs en daarom pas laat beslissen. Vooruitkijken en plannen wordt hierdoor moeilijker voor transportondernemers. 6 Lichtpuntjes Toch was er in 2012 ook een positieve invloed te zien. De meeste branches binnen de transportsector deden goede zaken. Zo liet luchthaven Schiphol een recordjaar zien op passagiersgebied. Een zwakke groei was er over heel vorig jaar in het binnenlandse goederenvervoer, aldus het CBS. De omzet groeide er op jaarbasis met 1%. Alleen in de binnenvaart viel de omzet terug met bijna 7%. In 2011 was binnenvaart nog de sterkste stijger in de transportsector. 7 Ook voor de binnenvaart gold overigens dat het vrachtvolume op peil bleef, waarbij het vervoer van liquide bulk en containers zich positief ontwikkelde. Qua luchtvervoer bleef de cargo tak kwakkelen. De vooruitzichten in het vervoer per lucht zijn dat het passagiersvervoer het goed zal blijven doen, en het vervoer per lucht in 2014 een herstel zal laten zien. De zee- en kustvaart liet voor het eerst sinds de start van de crisis een herstel zien. De omzet groeide in 2012 met circa 9%. De zeevaart lift mee op de overslaggroei in de zeehavens, vooral gerealiseerd door olieoverslag en containers. Het vervoer van droge bulk blijft achter, hoewel de aanvulling van voorraden van o.a. kolen en erts hier in de loop van 2013 enige verandering in kan brengen. In 2013 wordt er in de zeehavens uitgegaan van een lichte groei. 8 1 http://www.rtl.nl/components/actueel/rtlnieuws/2013/02_februari/21/economie/slecht-jaar-voor-transportsector.xml 2 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 3 http://www.evo.nl/site/transport-in-de-min 4 http://www.transport-online.nl/site/criminaliteit-nieuws/index.php?news=10716 5 http://www.rtl.nl/components/actueel/rtlnieuws/2013/02_februari/21/economie/slecht-jaar-voor-transportsector.xml 6 http://www.ttm.nl/nieuws/id32196-transportsector-zakt-weg-in-financile-malaise.html 7 http://fd.nl/economie-politiek/171590-1303/meer-omzet-en-faillissementen-transportsector 8 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 4 Graydon Nederland 2013
1.2 Vooruitblik De transportsector in 2013 De transportsector heeft ook in 2013 een uitdagend jaar voor de boeg. Zowel het consumentenvertrouwen als het ondernemersvertrouwen blijft achter. Veel ondernemers houden rekening met een slecht jaar. Vooral wegvervoerders zien het somber in: 36% verwacht dat 2013 wederom moeilijk wordt. Van alle bedrijven denkt 11% dat dit jaar gunstig uitvalt. Dit zijn vooral ondernemers die 2012 ook positief hebben afgesloten. 9 De verwachting is dat de Nederlandse economie in 2013 weer iets aantrekt als gevolg van groei in export. Deze groei zorgt voor voldoende tegenwicht tegen de krimp van de binnenlandse bestedingen. De verwachting is wel dat de omzetgroei in 2013 nog mager zal zijn. De stijging in kosten, overcapaciteit en dalende tarieven zullen hieraan bijdragen en zorgen voor lagere winstmarges. 10 Verder blijkt uit het rapport van Panteia/NEA dat Nederlandse transportondernemers hun kosten met 2,4 tot 3,1 procent zullen zien stijgen in 2013. De toename in kosten zullen vooral veroorzaakt worden door loonkosten, brandstofkosten, rentekosten en voertuigverzekeringen (Bron NIWO). 11 Per saldo, zo voorspelt de ING, zal het volumeniveau in 2013 gelijk zijn aan 2012. Het ING Economisch Bureau gaat er vervolgens vanuit dat de sector in 2014 weer iets zal groeien. Vooral de binnenlandse transportmarkten staan nu onder druk. Het wegtransport heeft hier last van en ziet het wegvolume in 2013 nog licht teruglopen. Met een verwachte groei van circa 1% is de logistieke dienstverlening het beste af. Hoewel het vrachtvolume in 2013 op peil blijft, geldt dit niet voor de financiële positie van veel bedrijven. Dit komt vooral doordat de grote concurrentie en de lage vrachtprijzen een pijnpunt zijn voor de transport en logistiek sector. De gemiddelde winstgevendheid laat hierdoor een dalende lijn zien. Ook in vergelijking met de rest van de economie blijft de transportsector achter. 12 Lage economische groei tot 2017 Voor 2013 heeft het CPB een lichte economische groei voorspeld. Na een krimp van 0,75 procent in 2012, herstelt de Nederlandse economie zich vanaf 2013 met gemiddeld 1,5 procent groei (in de periode van 2013-2017). De Eurocrisis blijft voorlopig nog even als een donkere wolk boven de Europese en Nederlandse economie hangen, maar er zijn signalen van verbetering op het internationale front. Vanuit de VS en Duitsland komen positieve berichten over zowel het laatste kwartaal van 2012 als het eerste kwartaal van 2013. Voor het Nederlandse wegtransport zijn positieve signalen uit Duitsland heel belangrijk. Deze brengen direct handelskansen met zich mee. De belangrijkste oorzaak van de achterblijvende binnenlandse bestedingen die de omzet en groei in de transportsector drukken, worden veroorzaakt door de daling van de huizenprijzen, de problemen bij de pensioenfondsen en de gevolgen van het Begrotingsakkoord 2013 ( Lente Akkoord ). Hierdoor blijft ook de koopkracht lager en daalt deze zelfs in 2013 met ¾ procent. 13 Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat de binnenlandse bestedingen laag zullen blijven, waardoor de transportsector ook de komende jaren nog last zal blijven ondervinden van de gestage economische groei en terughoudendheid van opdrachtgevers. Dit merkt de transport in een druk op de binnenlandse volumes. 14 Een lichtpunt biedt de CPB verwachting voor de export en import in 2014. Het CPB verwacht een hogere groei van zowel de uitvoer van goederen (5%), als de wederuitvoer (6%) en de invoer van goederen (4,5%). Dit zal een groei van de internationale goederenvolumes met zich meebrengen. 15 9 http://www.logistiek.nl/logistieke-dienstverlening/markt/2013/2/transportsector-heeft-slecht-jaar-achter-de-rug-1180592w/ 10 http://www.logistiek.nl/logistieke-dienstverlening/markt/2012/11/transport-en-logistiek-wacht-ook-zwaar-2013-1101621w/ 11 http://www.bouwmeesterbv.nl/nieuws/transportsector-wacht-in-2013-forse-kostenstijgingen 12 http://webtv.ing.nl/nl/?cat=economisch%20bureau&mid=123182 13 http://www.cpb.nl/persbericht/3211671/juniraming-2012-lage-economische-groei-tot-2017 14 http://www.logistiek.nl/logistieke-dienstverlening/markt/2013/3/abn-amro-lichtpunten-voor-transportsector-1189646w/ 15 http://www.logistiek.nl/logistieke-dienstverlening/markt/2013/3/abn-amro-lichtpunten-voor-transportsector-1189646w/ Graydon Nederland 2013 5
2. Trends & ontwikkelingen Een aantal ontwikkelingen is zichtbaar binnen de transport en logistiek sector. Deze ontwikkelingen hebben invloed op de werkwijze en kunnen daarmee gevolgen hebben voor de financiële situatie van de transporten logistiek bedrijven. 2.1 Economische trends Als gevolg van de crisis zijn er een aantal economische trends waarneembaar. Rendementen staan onder druk en de vraag is laag als gevolg van de economische omstandigheden waar de opdrachtgevers mee te maken hebben. De lagere rendementen zijn het gevolg van brandstofkosten die niet altijd doorberekend kunnen worden. Daarnaast zorgen de economische omstandigheden over het algemeen voor langere betaaltermijnen van opdrachtgevers. Deze kunnen niet altijd opgevangen worden met langere betalingstermijnen van leveranciers. Prijsdruk Door de focus op efficiëntie en de huidige marktomstandigheden is de druk op de vervoersprijs groot. 16 Transportbedrijven die momenteel negatieve marges maken, weten soms niet exact of het probleem in de mensen, de systemen, de wagens of de mix van klanten zit. Daardoor voelen transportbedrijven zich regelmatig genoodzaakt mee te gaan in de prijsdruk en offreren dan onder de marktprijs. Opdrachtgevers die niet exact weten waar het verschil in kwaliteit zit, vinden dit in deze tijden aantrekkelijk waardoor er een negatieve spiraal ontstaat van prijsdruk, kwaliteit en te weinig kennis van de dienstverlening. De kwaliteitsaanbieders in de sector zien in dat het een kwestie van een lange adem is en verwachten dan ook een opschoning van de markt. Toenemende concurrentie vanuit het buitenland De terugval van de internationale vervoersvraag baart zorgen. Behalve met economische tegenwind, heeft de sector ook te maken met overcapaciteit en toenemende concurrentie van buitenlandse transportbedrijven. Minder investeringsbereidheid Het gevolg van de verslechterde vooruitzichten is dat ondernemers in de transport en logistieke dienstverlening nog nauwelijks bereid zijn om te investeren. De economisch verslechterde situatie en de matige verwachtingen, zijn redenen voor ondernemers om voorzichtiger te zijn verder te investeren. Volgens de ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN) is deze investeringsbereidheid sinds 2003 niet zo laag geweest. 17 Door de lage investeringsbereidheid kan de transport en logistiek sector minder goed herstellen. Het is voor ondernemers van belang om te blijven investeren om te groeien en te blijven ontwikkelen. Zeker nu de transport- en logistiek sector onder druk staat en juist kapitaalinjecties nodig heeft. 16 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 17 http://www.ttm.nl/nieuws/id32196-transportsector-zakt-weg-in-financile-malaise.html 6 Graydon Nederland 2013
2.2 Kansen De schouders eronder! Volgens sector banker Bart Banning van ABN Amro moet de sector zien te dealen met de huidige markt en nu alvast vooruitkijken. De schouders moeten er onder. Dit is de juiste tijd om het stof van ideeën af te blazen en met elkaar in gesprek te gaan. Het is nu de tijd om droog te zwemmen, waardoor de goede ideeën straks in de praktijk tot uitvoering gebracht kunnen worden. Bron: Logistiek.nl 18 Voor een succesvolle toekomst in transport is innovatie nodig. Innovatie creëert waarde en zorgt voor rendement. Wat strategieën betreft gaat het dan om zaken als operational excellence, cost leadership, customer intimacy en product leadership. #Customer Intimacy #Operational excellence #Product leadership De drie proposities kunnen vanuit klantperspectief als volgt worden gekenmerkt: Customer intimacy betekent voor de klant: unieke service, precies wat ik zoek, op maat gemaakt Operational Excellence betekent: betrouwbare kwaliteit, geen fouten, aantrekkelijke prijs Product leadership betekent: het meest innovatief, constant vernieuwend, leidend in de markt Bron: Twynstra Gudde 19 Cost Leadership is een strategie waarbij verschillende disciplines in een organisatie zo op elkaar worden afgestemd dat zij de uitvoering van de primaire strategie duurzaam en op een zo kostenefficiënt mogelijke manier optimaal ondersteunen. Cost Leadership is, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, niet per definitie tegen de laagst mogelijke prijs aanbieden. Dat heet price leadership. Het gaat er juist om de optimale kosten ten opzichte van de organisatiestrategie te vinden om zo een concurrentievoordeel te behalen. Bron: Atos Consulting 20 Efficiency Verder is efficiency cruciaal in een kostengestuurde branche zoals de transport en logistiek. De meeste bedrijven zullen er al op ingericht zijn om bedrijfsprocessen zo lean mogelijk te houden. Hierbij is ICT onmisbaar en moeten de mogelijkheden die ICT innovaties bieden, volledig worden benut. Hoewel efficiënte logistiek in supply chains cruciaal is om besparingen te realiseren, bestaat het gevaar voor individuele transporteurs om het voordeel direct weer door te geven aan opdrachtgevers. Het is daarom belangrijk dat er ook aan vernieuwing van de dienstverlening wordt gewerkt. 21 18 http://www.logistiek.nl/logistieke-dienstverlening/markt/2013/3/abn-amro-lichtpunten-voor-transportsector-1189646w/ 19 http://www.twynstragudde.nl/persoonlijk/ferry%20bezem/definitievanoperationalexcellence.pdf 20 http://www.nl.atosconsulting.com/nl-nl/business_insights/publicaties/papers/whitepaper_container/cost-leadership_strategie.htm 21 http://webtv.ing.nl/nl/?cat=economisch%20bureau&mid=123182 Graydon Nederland 2013 7
Zaken doen in een verzadigde afzetmarkt Zaken doen in een verzadigde of afkalvende markt, maakt creatief handelen nodig. Waar is de Nederlandse transport en logistiek sector nu specifiek goed in? Dat is intelligentie. Nederlandse wegtransporteurs moeten het in de toekomst waarschijnlijk meer hebben van hoogwaardige logistiek. Voor internationaal opererende bedrijven kan dit bijvoorbeeld inhouden dat ze het vervoer gedeeltelijk uitbesteden, maar de regie wel zelf in handen houden. 22 Of denk aan multimodaal goederenvervoer, het overnemen van e-fulfillment en logistieke diensten met een dynamische planning. Hiermee zijn bedrijven in staat om de logistieke expertise beter en effectiever te vermarkten en de sector winstgevender te maken. Wat is e-fulfillment? Het vervullen van een internetorder, dus alles wat er gebeurt nadat een klant iets heeft besteld bij een webshop. Dit houdt in dat de op internet bestelde producten ook daadwerkelijk bij de eindconsument terechtkomen. Tot e-fulfillment activiteiten behoren o.a. de volgende zaken: Het opslaan van de goederen van de webshop Het dagelijks verzenden van alle bestellingen van de webshop Het verwerken van eventuele retouren Aftersales (klantenservice) of telefonische orderaanname Bron: http://www.mcsfulfilment.nl/kennisbank Is E-fulfillment de toekomst? In 2012 is er in Nederland weer meer geld uitgegeven op het internet. De omzet van online winkels steeg in 2012 met 9 procent (ten opzichte van 2011) naar 9,8 miljard euro. Nederlandse consumenten deden in 2012 in totaal 88 miljoen bestellingen in webwinkels, een groei van 13 procent. Dit zijn 240.000 bestellingen per dag. Dit blijkt uit cijfers die begin april 2013 werden gepubliceerd in de Thuiswinkel Markt Monitor. Het bedrag dat consumenten gemiddeld per bestelling uitgaven, daalde. Over heel 2012 lag dat op 111 euro, 4 procent minder dan in 2011. Vorig jaar deden in totaal 10,58 miljoen Nederlanders een aankoop via internet. Dit is een stijging van 4 procent en betekent dat er 400.000 mensen voor het eerst een product kochten via een webwinkel. Thuiswinkel.org verwacht dat de omzet uit webwinkels in 2013 met nog eens 8 procent zal groeien tot 10,5 miljard euro. Bron: Nu.nl 23 Ook het richten op niche markten kan deel uitmaken van intelligente innovatie. Het bekende nadeel van het inzetten op nichemarkten is dat het risicovol is. Dit hoeft geen bezwaar te zijn als de transportonderneming flexibel is en snel kan omschakelen naar een andere markt indien het niet goed gaat met de betreffende niche markt. Betrouwbaarder plannen Een bijkomend voordeel van de crisis, is dat een groot knelpunt in het wegtransport, de filedruk, aanzienlijke verbetering heeft laten zien. Dit maakt het mogelijk om betrouwbaarder en efficiënter te plannen. Een doorbraak in de venstertijden problematiek zou hier nog een schep bovenop kunnen doen. 24 Een verruiming van venstertijden maakt het voor de transportsector mogelijk om nog beter te plannen, en zou de transportsector in Nederland een boost kunnen geven. 22 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 23 http://www.nu.nl/internet/3386570/nederlanders-bestellen-240000-keer-per-dag-in-webwinkel.html 24 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 8 Graydon Nederland 2013
Internationaal: met logistieke expertise de grens over! Tot slot: de grens over is het devies. Paradoxaal vanwege de toegenomen concurrentiedruk maar juist daar zit men te wachten op intelligentie op het gebied van transport & logistiek. Het komt er juist nu op aan om als handelsvolk onze logistieke expertise te vermarkten. Dit betekent nog meer inzetten op vernieuwing. Gunstig hierbij is dat Nederland met de Rotterdamse haven en andere mainports sterke aanknopingspunten heeft om logistieke stromen aan zich te binden. Dit biedt ruimte om de dienstverlening van bedrijven naar een hoger niveau te tillen. 25 25 ING Economisch Bureau, kwartaalbericht Transport & Logistiek, februari 2013 Graydon Nederland 2013 9
3. Financiële trendanalyse Aantal transportbedrijven neemt toe Uit onderzoek van Graydon blijkt dat het aantal actieve bedrijven in de transportsector in de periode 2009 tot en met 2012 flink is gestegen van 86.877 in 2009 tot 98.245 eind 2012, een stijging van 13%. Het aantal actieve bedrijven in Nederland groeide in diezelfde periode met 22%. Toch is groei in een sector geen vanzelfsprekendheid in deze economische tijd en kan als positief worden gezien. Het gegeven dat er nog steeds nieuwe ondernemingen worden opgestart in de transportsector heeft ook zijn schaduwzijde voor de transportondernemer zelf: het aantal concurrenten neemt waarschijnlijk toe, waardoor prijzen verder onder druk komen te staan. Hoog aantal faillissementen Ten opzichte van de BV Nederland ligt het aantal faillissementen in de transportsector hoog waarbij 2009 en 2012 de slechtste jaren waren met respectievelijk 777 en 828 faillissementen in de transportsector. Aantal starters ongeveer gelijk met de BV Nederland Het percentage starters in de transportsector ligt in de jaren 2009 (7.736), 2010 (8.720) en 2011 (9.244) iets onder het landelijk gemiddelde. In 2012 ligt het percentage starters in de transportsector iets boven het landelijk gemiddelde (9.657). Betaalgedrag slechter dan landelijk gemiddelde In de transportsector wordt er slechter betaald dan gemiddeld tussen B2B bedrijven. Het betaalgedrag loopt ruim 2 dagen uit de pas met het landelijk gemiddelde. Dit is veel. Wel moet hieraan toegevoegd worden dat de trend is dat het betaalgedrag in de transportsector verbetert. Dat wil zeggen dat facturen sneller betaald worden. Deze trend is niet alleen in de transportbranche waarneembaar, maar is een trend die geldt voor heel Nederland. In 2009 lag het gemiddelde in de transportsector op 48,5. Dit is in 2012 gedaald tot gemiddeld 46,8 dagen. Bedenk wel dat dit nog steeds 16,8 dagen afwijkt van de wettelijke betalingstermijn van 30 dagen tussen B2B bedrijven die sinds 16 maart 2013 is vastgelegd! Bovenstaande conclusies zijn getrokken op basis van data uit de Graydon bedrijvendatabase waarin informatie staat opgeslagen afkomstig van publieke bronnen zoals de KvK en rechtbanken, miljoenen betaalervaringen van bedrijven via de grotere ondernemingen van Nederland, alle relevante jaarrekeningen van bedrijven en financiële updates van bedrijven zelf. 10 Graydon Nederland 2013
4. Verslechtering van betalingsgedrag Ondanks de lage investeringsbereidheid bij transportbedrijven geeft TLN aan dat er steeds meer behoefte is aan het doen van investeringen in nieuw materiaal en innovaties. Een belangrijke trend die tevens de investeringen van ondernemers in de transport en logistieke dienstverlening tegenhoudt, is dat de transport- en logistiek sector één van de sectoren binnen Europa is waar betalingsverplichtingen zeer slecht worden nagekomen. Slecht betalende opdrachtgevers Veel transportondernemers in Nederland hebben te maken met opdrachtgevers die hun betalingsverplichtingen slecht nakomen. Door de verslechterde economische situatie binnen een grote verscheidenheid aan sectoren, hebben opdrachtgevers te maken met financiële problemen. Hierdoor worden betalingsverplichtingen naar transportbedrijven niet altijd goed nagekomen, wat juist ook veelvuldig voorkomt bij buitenlandse opdrachtgevers. Hier ondervinden Nederlandse transportbedrijven hinder van en komen daardoor soms zelf in financiële problemen. Ook omdat zij nooit betaald worden voor diensten die zij wel geleverd hebben. Naast de mediterrane landen, worden opdrachtgevers uit Polen en overige Oost-Europese landen genoemd als wanbetalers. Hierbij wordt nalatigheid van de opdrachtgevers als belangrijkste reden gegeven. Los van nalatigheid komt fraude regelmatig voor. Er is in veel gevallen minder toezicht en controle vanuit het transportbedrijf op bedrijven uit het buitenland. Het komt nog wel eens voor dat er onder valse voorwendselen vanuit de opdrachtgevers afspraken gemaakt worden. Het gebrek aan inzicht in de internationale kredietrisico s bij het maken van deze afspraken doet veel transportondernemers de das om. In het geval dat er wel aan de betalingsverplichtingen voldaan wordt, gebeurt dat in veel gevallen nog aan de late kant. Omdat de betalingstermijnen in een zeer groot deel van de gevallen overschreden worden, roept TLN de opdrachtgevers op om zich voortaan beter aan de wettelijke betalingstermijn van 30 dagen te houden. Hiermee kan voorkomen worden dat meer vervoerders in financiële problemen komen. Betalingsgedrag belemmert herstel economie Deze ontwikkelingen met betrekking tot het betalingsgedrag hebben invloed op de gehele transport en logistiek sector. Het economisch herstel van de sector wordt namelijk geremd door frequent verzuim van betalingsverplichtingen van opdrachtgevers. Doordat de transportbedrijven in financiële problemen raken, nemen de investeringen van de transportondernemers af. De bedrijven kunnen door late betalingen zelf slechter betalen, puur omdat de cashflow onder druk staat, en lopen daardoor zelf het risico als wanbetaler aangemerkt te worden. De Nederlandse transportondernemers geven aan dat zij in toenemende mate moeite hebben om leningen af te sluiten bij de banken. Veel van de kredietaanvragen worden getoetst aan de hand van het eigen betalingsgedrag. Doordat de transportbedrijven door de verslechterde betalingen van hun eigen opdrachtgevers zelf slechter aangeschreven staan, worden er minder vaak kredieten verschaft. Er wordt dus door zowel de slechtere kredietverlening aan de transport en logistiek sector als het vertrouwen van de ondernemers minder geïnvesteerd, waardoor het herstel van de gehele transport en logistiek sector belemmerd wordt. Daardoor wordt het vertrouwen nog minder en komt de gehele sector in een neerwaartse spiraal terecht. Voor zowel de economie binnen de sector als die van heel Nederland, dienen de transportbedrijven zo snel mogelijk uit deze neerwaartse spiraal te komen. Maar hoe kunnen deze bedrijven hiervoor zorgen? Graydon Nederland 2013 11
5. Actie tegen oprekken betalingstermijn Wat kan ik doen tegen het oprekken van de betalingstermijn? Mijn grote klanten rekken de betalingstermijn op naar 90 dagen. Als MKB-er kan ik dit bijna niet opvangen: mijn personeel moet gewoon elke maand betaald worden. Kan ik iets doen aan deze vorm van liquiditeitsfinanciering van mijn klanten die mij ongevraagd opgelegd wordt? Bron: Financieel Dagblad, rubriek: Ervaren & Deskundig, zaterdag 23 maart 2013 1. Openheid van zaken Communiceer open met uw klant over dit dilemma en maak duidelijk dat later betalen een vorm van korting is. Te veel korting brengt uw continuïteit als leverancier in gevaar en dit is vaak niet in het voordeel van de klant. 2. Train uzelf én uw verkoopteam Zorg dat u niet alleen producten verkoopt, maar hiermee gepaard gaand ook algemene voorwaarden en betalingstermijnen. Te vaak durft men dit niet ter sprake te brengen uit angst de order te verliezen. Nog steeds is een getekende overeenkomst met voorwaarden niet bij elk bedrijf de norm! Dit vaak met allerlei vervelende gevolgen voor de langere termijn. Wees een volwaardige gesprekspartner. 3. Maak exacte afspraken In de praktijk wordt een betalingstermijn van bijvoorbeeld 60 dagen nog steeds tweeledig geïnterpreteerd. In onze ogen is bij een betaaltermijn van 60 afgesproken dat u als leverancier op dag 60 over uw geld kunt beschikken. Het staat dan op uw rekening. Een klant die op de 60e dag gaat betalen, is dus te laat. 4. Probeer zelf niet te laat te betalen Het is verleidelijk om uw leveranciers zelf ook later te gaan betalen, wanneer u zelf uw geld laat ontvangt. Pas hiervoor op, uw bedrijf kan in een negatieve spiraal terechtkomen door het ene gat met het andere te dichten. Straks staan uw leveringen onder druk en kunt u uw afspraken met uw klanten niet meer garanderen. 5. Bewerkstellig groei met veel klanten Die giga-order van die megaklant lijkt erg aanlokkelijk, maar denk goed na of u niet té afhankelijk van deze ene relatie wordt. De klant weet dit en kan misbruik maken door de betalingstermijn telkens weer op te rekken. Zorg dus dat u een gezonde verdeling in uw klantenportefeuille heeft. Bedenk dat groei goed is maar niet altijd in het bedrijfsbelang, dat laat de dagelijkse praktijk helaas maar al te vaak zien. Saneringen en inkrimpen zijn aan de orde van de dag. Een ondernemer met meer cash is meer king bij de bank Bij het verstrekken van krediet kijken banken kritischer dan ooit naar risico s. Dit levert een gevaar op voor ondernemers. Banken zijn namelijk minder snel geneigd om krediet te verlenen. Of zij vragen extra toeslagen op leningen. Als ondernemer is het daarom juist nu extra belangrijk om uw zaken goed op orde te hebben en open te zijn over uw financiën. Marcel van Es, CEO van Graydon, licht toe: Als u als ondernemer openheid van zaken geeft, hebben kredietverstrekkers een beter inzicht in de gang van zaken. Dit maakt de kans op nieuw krediet tegen acceptabele voorwaarden aanzienlijk groter. Snellere financiering door goed credit management Banken in Nederland hebben belang bij goed credit management door ondernemend Nederland. Ondernemers die hun credit management goed regelen, zullen minder bankkrediet nodig hebben. Ook zullen banken bedrijven sneller en makkelijker financieren als het bedrijf een gezond debiteurenbestand heeft. Dit verlaagt de spanning tussen ondernemers en banken. Zo komt er minder druk op de bankfinanciering. Bron: Graydon 2013 12 Graydon Nederland 2013
6. Terugdringen betalingstermijn verbetert de cashflow Met ingang van 16 maart 2013 is er op Europees niveau een nieuwe wet van toepassing die betalingsachterstanden bij handelsvorderingen tussen ondernemers moet bestrijden. Hierdoor krijgen schuldeisers uit het MKB meer mogelijkheden om betalingsachterstanden tegen te gaan. Als er contractueel niets wordt vastgelegd, moet de factuur uiterlijk 30 dagen na de dag van de ontvangst van de factuur betaald worden. Voor handelstransacties tussen ondernemingen geldt een maximale betaaltermijn van 60 dagen. Een betalingstermijn van langer dan 60 dagen is alleen toegestaan als aangetoond kan worden dat dit voor geen van beide partijen nadelig is. Bron: Site Rijksoverheid Antwoord voor Bedrijven Het terugdringen van betalingstermijnen is belangrijk. De snelheid van de cashflow heeft grote invloed op de liquiditeitspositie van bedrijven in de transport en logistiek sector. Een veel gebruikt middel om deze positie te controleren is de Cash Conversion Cycle. Deze cyclus geeft de periode weer gemeten in dagen vanaf het moment dat een inkoopfactuur is betaald tot aan het moment dat het bedrag van de hierop betrekking hebbende verkoopfactuur is geïnd. Het terugdringen van de debiteurentermijn, en daarmee ook die van de buitenlandse debiteuren, kan een belangrijke oplossing zijn om de omlooptijd binnen de cyclus te verkorten en daarmee de cashflow in positieve zin te beïnvloeden. Onderhanden werk Voorraad Verkopen Inkopen Crediteuren Cash Conversion Cycle (CCC) Cash Debiteuren Figuur 1: Schematische weergave Cash Conversion Cycle Cashflow verbetering. Het verkorten van de betalingstermijn levert een verbetering van de cashflow op. Dit zorgt ervoor dat er een constantere en frequentere stroom aan inkomende financiën ontstaat. Deze geldstroom leidt ertoe dat een transport of logistiek bedrijf gemakkelijker de eigen rekeningen kan betalen en hierdoor dus minder snel in de problemen komt. Het is hierbij van groot belang dat de kortere betalingstermijnen goed worden opgevolgd en dat, zodra de termijn verstreken is, direct herinneringen verstuurd worden. Extra financiële ruimte. Mocht u als transporteur of logistiek dienstverlener op dit moment over extra ruimte in de financiële middelen beschikken, is het naast het verbeteren van de cashflow verstandig om deze te verplaatsen naar spaarrekeningen. Door middel van de rente die op deze spaarrekeningen verkregen wordt, kunt u geld creëren waardoor u extra financiële ruimte krijgt. Graydon Nederland 2013 13
7. Preventief debiteurenbeleid Voorkomen is beter dan genezen Weet met wie u zaken doet en minimaliseer zo uw risico s! U wilt graag weten met wie u zaken doet. Want heeft uw zakenrelatie zijn zaken financieel op orde? Kan hij zijn financiële verplichtingen aan u nakomen? 1. Minimaliseer (internationale) risico s Door de risico s op wanbetaling preventief inzichtelijk te maken,, kunt u als transporteur/logistiek dienstverlener veiliger zaken doen. Door middel van kredietinformatie rapporten, zowel nationaal als internationaal, krijgen transporteurs/logistiek dienstverleners de benodigde informatie over onder andere het betaalgedrag van de debiteuren, de huidige financiële situatie en het kredietadvies dat daaraan gegeven wordt. Aan de hand van de kredietinformatie rapporten kan de transporteur/logistiek dienstverlener bepalen of hij veilig zaken kan en wil doen met de debiteur in kwestie en tegen welke voorwaarden. Toets ook leveranciers op hun financiële situatie om het risico van een faillissement of fraude aan leverancierszijde te voorkomen. 2. Monitor bestaande afnemers en leveranciers Het bewaken van individuele bedrijven binnen zowel debiteuren- als crediteurenportefeuille biedt extra zekerheid. De transporteur/ logistiek dienstverlener wordt hierbij op de hoogte gebracht zodra er opvallende wijzigingen plaatsvinden binnen de financiële situatie van de afnemers en leveranciers. Het is mogelijk alle bedrijven in bewaking te zetten, maar ook alleen de bedrijven waar u de extra zekerheid over wilt hebben. Een eventuele verandering in de organisatiestructuur, wijzigingen in het geadviseerde kredietlimiet, of de aanstelling van een nieuwe directeur worden automatisch gemeld. Deze (risicovolle) wijzigingen bij de debiteuren en crediteuren kunnen gevolgen hebben voor uw business en het is belangrijk hiervan tijdig op de hoogte te zijn. 3. Krijg risico s inzichtelijk in uw hele relatieportefeuille Tot slot is het mogelijk de gehele debiteuren- en crediteurenportefeuille overzichtelijk in kaart te brengen. Met een online tool kan de transporteur/logistiek dienstverlener snel en eenvoudig de (internationale) risico s van klanten, leveranciers en zelfs concurrenten managen. Er is ruimte om alle relaties van de transporteur/logistiek dienstverlener op te voeren, in groepen in te delen en dankzij verschillende analyses inzicht te krijgen in risico s binnen de portefeuille. Hiermee is het mogelijk om direct over te gaan tot het verkrijgen van diepergaand inzicht in risicovolle relaties, zodat de transporteur/logistiek dienstverlener in een vroeg stadium weet of zij te maken krijgt met wanbetalers of faillissementen. Bedrijfsinformatie, of het nu gaat om toetsing en bewaking van individuele relaties of de risico s van de gehele portefeuille, biedt de transporteur/logistiek dienstverlener dus belangrijke extra zekerheid om veilig en verantwoord zaken te doen. Door middel van bedrijfsinformatie kunnen de juiste keuzes gemaakt worden voor een strak en proactief debiteurenbeleid. 4. Laatste sommatie: voorkom incasso! Op het moment dat een debiteur niet binnen de vastgestelde betalingstermijn betaald heeft, kan men proberen op een klantvriendelijke manier de debiteur te benaderen en deze aan zijn betalingsverplichting te laten voldoen. Met de laatste sommatie wordt de debiteur voor de laatste maal op het openstaande bedrag geattendeerd. Dit gebeurt vanuit de naam van een andere, incassogespecialiseerde organisatie. Door de laatste sommatie vanuit een incassobureau te laten versturen zonder de vordering al uit handen te geven, geef je aan de debiteur een signaal af dit schrijven zeer serieus te nemen. De debiteur ziet in veel gevallen hierdoor de ernst van de situatie in en zal daardoor sneller tot betaling overgaan. Deze vriendelijke en professionele benadering van de debiteuren kan ervoor zorgen dat een op handen zijnde incassotraject voorkomen kan worden. Zo behoudt u de goede klantrelatie. 14 Graydon Nederland 2013
Conclusie De transporteur/logistiek dienstverlener is een belangrijke schakel in de Nederlandse economie. Het gaat gematigd goed met de transporteur/logistiek dienstverlener. 2013 wordt een overgangsjaar naar 2014. 2013 is het jaar van survival, waarna de sterke innovatieve partijen sterk 2014 in kunnen gaan. In 2014 wordt weer groei verwacht voor de sector. De voortdurende druk op prijzen, de toenemende concurrentie vanuit het buitenland en de afnemende investeringsbereidheid maken het transporteurs- en logistiek dienstverlenersvak zowel ingewikkeld als uitdagend. Ook zijn er voldoende kansen. Zo zijn er uitdagingen op het vlak van innovatie en efficiency. Bovendien moet de sector bij zichzelf te rade gaan en bedenken waar er marktkansen liggen. En waar is de Nederlandse sector nu bij uitstek goed in? Met kennis & expertise de grens over is het devies. De internationale markt biedt de Nederlandse transporteur/logistiek dienstverlener nog veel mogelijkheden. De sector bleef groeien in 2012, ondanks een hoog aantal faillissementen. Het betaalgedrag verbetert, maar is minder goed in vergelijking met de BV Nederland. Transportbedrijven zitten echter in een lastige positie. Zij krijgen zelf met regelmaat laat of niet betaald, en moeten zelf wel hun leveranciers en werknemers tijdig betalen. Een manier om deze problematiek proactief aan te pakken, is door ervoor te zorgen dat u uw financieel management op orde heeft. Hierbij is het terugdringen van betalingstermijnen belangrijk, dus maak strenge afspraken met uw opdrachtgevers over deze betalingstermijnen. Dit leidt ervoor dat uw cashflow verbetert en dit geeft u meer financiële ruimte. Tot slot is het belangrijk om (internationale) risico s te verminderen en te voorkomen. Dit kan door gebruik te maken van kredietinformatie rapporten en opdrachtgevers en leveranciers te bewaken. Beter inzicht in de risico s en het voorkomen van mogelijke wanbetaling zorgt ervoor dat u als transporteur/logistiek dienstverlener in Nederland zowel nationaal als internationaal met meer zekerheid zaken kunt doen. De financiële tips voor u op een rijtje: Zorg ervoor dat uw cash flow op orde is. Met meer cash, bent u als transporteur/logistiek dienstverlener meer king. Algemeen geldt dat u financieel lastige situaties dient te voorkomen. Dus regel uw credit management strak in. Maak goede afspraken met uw opdrachtgevers en leveranciers en durf het thema betalingstermijn bespreekbaar te maken; het maakt onderdeel uit van de commerciële deal. Beperk uw risico s: voorkomen is beter dan genezen, dus weet met wie u zaken doet! Juist ook als u de grens over gaat. Betaalt uw zakenrelatie niet op tijd? Twijfel dan niet en geef uw vordering op tijd ter incasso. Voor informatie over de oplossingen van Graydon, gaat u naar www.graydon.nl of belt u voor een vrijblijvend advies naar 020-567 97 50. Graydon Nederland 2013 15
Graydon Nederland Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam Telefoon: (020) 567 97 50 E-mail: verkoop@graydon.nl