Nota Ontwikkeling maatschappelijk vastgoed Roerdalen 2014-2025

Nota Ontwikkeling maatschappelijk vastgoed Roerdalen 2014-2025 Uitwerking van het voorzieningenbeleid op het onderdeel maatschappelijk vastgoed Ontwerpversie, 5 november 2013 Pagina 1

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Voorzieningenbeleid als vertrekpunt... 6 1.1 Sociale samenhang staat centraal... 6 1.2 Accommodaties in Roerdalen... 7 2. Beheer en exploitatie van accommodaties... 9 2.1 Eigendom en beheer... 9 2.1.1 Huur... 10 2.1.2 Zelfwerkzaamheid... 10 2.2 Beheer en gebruik... 10 2.2.1 Huur... 11 2.2.2 Zelfwerkzaamheid... 11 2.3 Subsidies... 11 2.4 Financiering... 12 3. Rol van gemeente en inwoners... 13 3.1 Taken en verantwoordelijkheden gemeente... 13 3.2 Taken en verantwoordelijkheden inwoners/organisaties... 13 4. Typen accommodaties... 15 4.1 Pakket accommodaties... 15 4.2 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 1... 16 4.2.1 Fysieke verschijningsvorm... 16 4.2.2 Ruimtelijke aspecten... 16 4.2.3 Eigendom... 16 4.2.4 Beheer en exploitatie... 16 4.2.5 Financiën... 17 4.3 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 2... 17 4.3.1 Gebruik... 17 4.3.2 Fysieke verschijningsvorm... 17 4.3.3 Bestaande bouw versus nieuwbouw... 18 4.3.4 Ruimtelijke aspecten... 18 Pagina 2

4.3.5 Eigendom... 18 4.3.6 Beheer en exploitatie... 18 4.3.7 Financiën... 19 4.4 Kaders sporthal en sportzaal... 19 4.4.1 Fysieke verschijningsvorm... 19 4.4.2 Ruimtelijke aspecten... 20 4.4.3 Eigendom... 21 4.4.4 Beheer en exploitatie... 21 4.4.5 Financiën... 21 4.5 Kaders voetbalcomplex... 21 4.5.1 Fysieke verschijningsvorm... 22 4.5.2 Ruimtelijke aspecten... 22 4.5.3 Eigendom... 22 4.5.4 Beheer en exploitatie... 22 4.5.5 Financiën... 23 4.6 Tenniscomplex... 23 4.7 Zwembad... 23 4.7.1 Binnenbad... 23 4.7.2 Buitenbad... 23 5. Financiële gevolgen... 24 5.1 Raad en gebruikers aan zet... 25 5.2 Draaien aan de knoppen... 25 5.2.1 Scenario 1: Minimum-variant... 25 5.2.2 Scenario 2: Maximum-variant... 27 5.3 Financiering... 28 5.3.1 Ondersteuningsmodel Beheerstichtingen... 29 5.3.2 Tarievensystematiek sportaccommodaties... 30 5.4 Nadere uitwerking ondersteuning per scenario... 30 5.4.1 Scenario 1: Minimum-variant... 30 5.4.2 Scenario 2: Maximum-variant... 31 Pagina 3

5.5 Risico s... 32 5.5.1 De financiële risico s:... 32 5.5.2 De juridische risico s:... 33 5.5.3 De organisatorische risico s:... 33 6. Planning... 34 6.1 Aandachtspunten... 34 6.1.1 Uitwerking exploitatie- en beheermodel... 34 6.1.2 Concretisering accommodatieaanbod per kern... 34 Brede Maatschappelijke Voorziening 1... 34 Brede Maatschappelijke Voorziening 2... 34 Sporthal en sportzaal... 35 Voetbalcomplex... 35 Tenniscomplex... 35 Zwembad... 35 6.2. Wegwerken achterstallig onderhoud... 35 6.3 Planning... 36 Bijlage 1 Huidige accommodaties per kern... 37 Bijlage 2 Kostenposten eigenaar en beheerstichting... 38 Bijlage 3 Mogelijke opties per kern... 39 Brede Maatschappelijke Voorziening 1... 39 Herkenbosch... 39 Melick... 39 Montfort... 39 Posterholt... 39 Sint Odiliënberg... 39 Vlodrop... 39 Brede Maatschappelijke Voorziening 2... 40 Herkenbosch... 40 Melick... 40 Montfort... 41 Posterholt... 42 Sint Odiliënberg... 42 Vlodrop... 43 Pagina 4

Sporthal en sportzaal... 44 Voetbalcomplex... 45 Tenniscomplex... 46 Zwembad... 47 Bijlage 4 Risicoparagraaf... 49 1. Financiële risico s... 49 2. Juridische risico s... 52 3. Organisatorische risico s... 55 Bijlage 5 Beschrijving knoppen... 57 Bijlage 6 Financiële consequenties scenario s... 59 Bijlage 7 Planning... 63 Pagina 5

1. Voorzieningenbeleid als vertrekpunt De bevolking van Roerdalen zal de komende jaren flink veranderen. Het aantal inwoners neemt namelijk af en de mensen worden gemiddeld steeds ouder. Dit heeft onder meer gevolgen voor de vele verenigingen in onze gemeente. Zij krijgen te maken met steeds minder vrijwilligers en minder leden. Dat heeft ook zijn weerslag op het gebruik van sportparken, sporthallen, verenigingsgebouwen en scholen. Om die te onderhouden, krijgt de gemeente aanzienlijk minder geld van de rijksoverheid. Toch willen we de leefbaarheid in de dorpen op peil houden, nu én in de toekomst. Nieuw beleid moet ervoor zorgen dat Roerdalen ook de komende decennia een prettige gemeente blijft met goede voorzieningen. Een gemeente waar kinderen kunnen spelen, waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten en waar ouderen een rol van betekenis hebben. Dat is het voorzieningenbeleid. Het voorzieningenbeleid staat voor krachtige dorpen waar inwoners op elkaar kunnen terugvallen en waar verenigingen samenwerken. De gemeenteraad heeft het voorzieningenbeleid in juni 2011 vastgesteld. 1.1 Sociale samenhang staat centraal Met het voorzieningenbeleid bevorderen we de sociale samenhang in dorpskernen en buurten. We willen tenslotte dat zoveel mogelijk mensen kunnen meedoen aan het maatschappelijk leven. Daarom ondersteunen we de volgende drie basisfuncties: Ontmoeting en Contact: inwoners kunnen elkaar ontmoeten. Recreatie en Ontspanning: inwoners kunnen zich ontspannen of hun vrije tijd actief besteden. Ontwikkeling en Ontplooiing: inwoners kunnen zich ontwikkelen en ontplooien. Allereerst willen we ervoor zorgen dat inwoners elkaar kunnen ontmoeten (zie figuur 1). Daarna volgt recreatie en ontspanning. Tot slot moeten inwoners zich kunnen ontwikkelen en ontplooien. Pagina 6

Ontwikkeling en Ontplooiing Recreatie en Ontspanning Ontmoeting en Contact Figuur 1 Deelname aan maatschappelijk leven dankzij basisfuncties 1.2 Accommodaties in Roerdalen In het voorzieningenbeleid hebben we onder andere vastgelegd hoe we willen omgaan met subsidies voor verenigingen en professionele instellingen. Daarnaast hebben we de richting bepaald van keuzes rondom accommodaties, zoals sportparken, sportvelden, verenigingsgebouwen en scholen. Het voorzieningenbeleid bestaat dus uit twee onderwerpen: subsidies en accommodaties. Subsidies en accommodaties zorgen er beide voor dat méér inwoners deelnemen aan het maatschappelijk leven. Deze nota richt zich op de accommodaties 1, ook wel de fysieke maatschappelijke voorzieningen of het maatschappelijk vastgoed genoemd. Roerdalen beschikt over een groot aantal accommodaties (zie bijlage 1 voor een overzicht). Een deel van de gebouwen wordt maar gebruikt door één partij en heeft daardoor een lage bezettingsgraad. Er is ook veel sprake van leegstand. Tot slot wordt een deel van de accommodaties in stand gehouden door vrijwilligers zonder ondersteuning van de gemeente. Het is de vraag of deze situatie op lange termijn voortgezet kan worden. We hebben het huidige aanbod aan accommodaties in kaart gebracht en daarbij vallen de volgende punten op: 1 Het nieuwe subsidiestelsel is vastgelegd in het Sturingskader Subsidies. Dit is in oktober 2013 ter besluitvorming aangeboden aan de gemeenteraad. Pagina 7

Er zijn grote verschillen in het beheer en de exploitatie van de accommodaties, waardoor de gebruikers van de verschillende accommodaties overal anders worden behandeld. Er is sprake van onderbezetting/leegstand. De accommodaties zijn op leeftijd en voor een deel aan vervanging en/of renovatie toe. De kwaliteit van de accommodaties wisselt sterk. De kosten die in de begroting zijn opgenomen, geven een vertekend beeld, omdat er niet wordt gereserveerd voor nieuwbouw/vervanging. Voor het vervangen van accommodaties die daar echt aan toe zijn, heeft de gemeente niet voldoende geld. In deze nota leggen we kaders vast voor het beheer en de exploitatie van accommodaties (hoofdstuk 2). Daarnaast gaan we in op de (gewijzigde) rollen van de gemeente én inwoners (hoofdstuk 3). Ook formuleren we beleid voor de verschillende soorten accommodaties in onze gemeente (hoofdstuk 4). Daarna volgt een overzicht van de globale 2 financiële gevolgen van deze omslag (hoofdstuk 5) en een concrete planning (hoofdstuk 6). Uit mezelf, met elkaar Gemeente Roerdalen streeft naar bruisende dorpen waar mensen zo lang mogelijk thuis kunnen en willen wonen. We werken hieraan via diverse projecten en beleidsprogramma s. Denk aan de transities in het sociaal domein (3 D s), de Wet maatschappelijke ondersteuning, de pilots Dorpsgericht werken en het voorzieningen-, accommodatie-, en subsidiebeleid. Om de relatie tussen al deze projecten en beleidsprogramma s zichtbaar te maken, communiceren we over al deze onderwerpen via de slogan en het beeldmerk Uit mezelf, met elkaar. 2 De financiële gevolgen zijn gebaseerd op ramingen aan de hand van normen. Deze ramingen worden uitgewerkt naar uitvoeringsplannen. Deze plannen worden voordat ze worden uitgevoerd voorgelegd aan de raad ter vaststelling en om de noodzakelijke financiële middelen toe te kennen. Pagina 8

2. Beheer en exploitatie van accommodaties Op dit moment is er geen uniformiteit in het beheren en exploiteren van accommodaties. De belangrijkste reden is het feit dat na de diverse fusies van de gemeente de regelingen voor een deel niet zijn geharmoniseerd. Hierdoor kan het voorkomen dat gebruikers niet overal op dezelfde manier worden behandeld. In dit hoofdstuk gaan we in op de rol van de eigenaren, beheerders en gebruikers van accommodaties. We werken een exploitatie- en beheermodel uit dat in de toekomst op alle accommodaties van toepassing is. In het nieuwe exploitatie- en beheermodel maken we verschil tussen drie partijen: de eigenaar, de beheerder en de gebruiker van een accommodatie. Elk draagt bij aan de instandhouding van het gebouw, vanuit zijn eigen betrokkenheid. Figuur 2 licht de verschillende rollen en verantwoordelijkheden toe. Het figuur wordt vervolgens per onderdeel uitgewerkt. Prestatie Beheer en exploitatie Accommodatie eigendom eigenaar lening zelfwerkzaamheid verhuur pand huur gemeente beheer zelfwerkzaamheid beheerstichting verhuur ruimtes huur gemeente subsidie subsidie gebruik gebruiker Figuur 2 Exploitatie- en beheermodel 2.1 Eigendom en beheer De eigenaar, bijvoorbeeld de gemeente, een vereniging of stichting, heeft als taak de accommodatie in stand te houden. De kosten hiervoor worden gedekt door de verhuur van het gebouw, waarbij geen winst of verlies wordt gemaakt. Figuur 3 geeft dit schematisch weer. Pagina 9

eigendom beheer eigenaar verhuur pand beheerstichting huur Figuur 3 Exploitatie- en beheermodel: eigendom en beheer 2.1.1 Huur De eigenaar verhuurt het gebouw aan een beheerstichting. De verhuur is kostendekkend. Dat wil zeggen dat de huuropbrengsten even hoog zijn als de kosten van de instandhouding van het pand: kapitaal- of hypotheeklasten en reserveringen voor groot onderhoud. 2.1.2 Zelfwerkzaamheid De eigenaar kan de beheerder de kans bieden om door zelfwerkzaamheid de kosten te drukken. Dat vergroot tevens de betrokkenheid van de beheerstichting bij het pand. Denk bij zelfwerkzaamheid bijvoorbeeld aan schilderwerk en klein onderhoud. De eigenaar en de beheerstichting maken hierover samen afspraken. In bijlage 2 staat een overzicht van de verschillende kostenposten van de eigenaar en de beheerstichting. 2.2 Beheer en gebruik De beheerstichting is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en onderhoud van het pand. Figuur 4 geeft dit schematisch weer. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door gebruikers, eventueel aangevuld met een vertegenwoordiging van de verenigingsraad. Voorwaarde om lid te zijn van de stichting is dat de gebruiker actief bijdraagt aan het beheer en de exploitatie. beheer gebruik zelfwerkzaamheid zelfwerkzaamheid beheerstichting verhuur ruimtes gebruiker huur Figuur 4 Exploitatie- en beheermodel: beheer en gebruik Pagina 10

2.2.1 Huur De beheerstichting behoort de verhuur en de exploitatie zodanig te organiseren dat het gebouw optimaal wordt benut en de kosten beperkt. De beheerstichting verhuurt ruimtes per uur of per dagdeel aan gebruikers tegen vooraf gestelde tarieven en voorwaarden. De verhuur is kostendekkend. Dat wil zeggen dat de huuropbrengsten even hoog zijn als de kosten van het beheer van het gebouw: huurkosten, energielasten, verzekeringen en beheerkosten (administratie, toezicht et cetera). 2.2.2 Zelfwerkzaamheid Als de gebruiker actief lid is van de beheerstichting krijgt hij hiervoor een vergoeding. Goed bezig! Stichting CC de Beuk zorgt voor het beheer en de exploitatie van CC de Beuk. De beheerstichting wordt gevormd door de verschillende gebruikers. Gebruikers zijn actief betrokken bij het beheer. Waar mogelijk worden zaken in eigen beheer uitgevoerd. 2.3 Subsidies Beheerstichtingen en gebruikers gaan in het nieuwe model een kostendekkende huur betalen. Daardoor krijgen ze te maken met een flinke kostenstijging. Daarom wordt het gebruik van accommodaties ook in de toekomst gedeeltelijk gesubsidieerd door de gemeente. De subsidie loopt via de beheerstichting. Figuur 5 geeft dit schematisch weer. beheer beheerstichting verhuur ruimtes gemeente subsidie Figuur 5 Exploitatie- en beheermodel: subsidies De subsidie bestaat uit twee onderdelen. Een vast deel dat is gekoppeld aan de kosten die samenhangen met het beheer en onderhoud. En een flexibel deel dat afhankelijk is van de omvang van investeringen om accommodaties geschikt te maken als Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Uitgangspunt is dat een minimaal percentage van de totale kosten wordt gedekt uit huuropbrengsten. Voor de dekking van exploitatietekorten krijgt de stichting een subsidie. De hoogte van deze subsidie is niet onbeperkt, maar gebonden aan een maximum. Als de stichting meer inkomsten genereert of de kosten verlaagt door zelfwerkzaamheid, gaat dit Pagina 11

niet ten koste van de gemeentelijke subsidie. Het behaalde voordeel is voor de beheerstichting. Deze mag zelf bepalen wat met dit geld gebeurt, zolang het maar wordt gebruikt voor de accommodatie of ten goede komt aan de gebruikers die actief meewerken aan het beheer en exploitatie. De subsidie (voor exploitatie en/of investeringen) staan los van de subsidies die de gemeente verstrekt in het kader van de activiteiten die gebruikers van accommodaties organiseren. Figuur 6 geeft dit schematisch weer. In het nieuwe subsidiestelsel dat is vastgelegd in het Sturingskader Subsidies wordt onderscheid gemaakt tussen een basissubsidie, prestatiesubsidie en Combivouchers. Kijk voor meer informatie in het Sturingskader Subsidies. gemeente subsidie gebruik gebruiker Figuur 6 Exploitatie- en beheermodel: subsidies 2.4 Financiering Het kan nodig zijn om te investeren in accommodaties. Bijvoorbeeld om een nieuwe rol te kunnen vervullen of meer gebruikers te huisvesten. De gemeente kan ervoor kiezen om de kosten daarvoor vóór te financieren in de vorm van een lening (zie figuur 7). De eigenaar betaalt jaarlijks aflossing en rente aan de gemeente. De gemeente kan als voorwaarde stellen dat zij het eerste kooprecht heeft als de eigenaar het pand wil verkopen. eigendom eigenaar verhuur pand lening Figuur 7 Exploitatie- en beheermodel: financiering gemeente Pagina 12

3. Rol van gemeente en inwoners We willen zorgen voor een toekomstbestendig en betaalbaar aanbod aan accommodaties in Roerdalen. Daarbij krijgen gebruikers meer verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid van de gemeente verschuift van trekker naar partner. Deze ontwikkelingen betekenen een flinke verandering in de verhouding tussen de gemeente, de maatschappelijke organisaties en inwoners. In dit hoofdstuk zetten we de taken en verantwoordelijkheden van zowel gemeente als inwoners overzichtelijk op een rij. Ze vormen het uitgangspunt bij de uitwerking van de nota naar zaken als beheer- en exploitatie-overeenkomsten en investeringen. 3.1 Taken en verantwoordelijkheden gemeente Afwegingen maken in hoeverre voorzieningen nodig zijn voor de leefbaarheid van afzonderlijke kernen. Randvoorwaarden scheppen voor lokaal maatwerk, zodat de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen optimaal tot ontwikkeling kunnen komen. Afwegingen maken of voorzieningen door particulier initiatief, ondernemers of de gemeente moeten worden gerealiseerd. In samenspraak met toekomstige gebruikers voorzieningen realiseren, op basis van een realistisch gebruik en exploitatie. Afwegingen maken om middelen beschikbaar te stellen aan gebruikers wanneer voorzieningen door particulieren of ondernemers worden gerealiseerd. In stand houden en beschikbaar stellen van accommodaties tegen maatschappelijk verantwoorde tarieven die de gemeente vaststelt. Afwegingen maken over het hanteren van verschillende uitgangspunten per kern. 3.2 Taken en verantwoordelijkheden inwoners/organisaties Samen met de gemeente komen tot een voorziening die past bij de lokale situatie. Bepalen van de locatie waar een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 wordt gerealiseerd. Zorgen voor het beheer van de accommodatie, zoals van een goed huurder/gebruiker mag worden verwacht. Zorgen voor een dekkende exploitatie van de accommodaties. Kosten beperken door zelfwerkzaamheid. Samenwerkingsverbanden aangaan om tot een breed aanbod aan activiteiten te komen dat is gericht op participatie, ontmoeten, ontwikkelen, ontspannen en bevorderen van zelfredzaamheid. Ruimtes zoveel mogelijk gemeenschappelijk/multifunctioneel gebruiken. Het is aan de verenigingen en inwoners om aan de slag te gaan met het accommodatiebeleid. De gemeente gaat ervan uit dat ieder zijn bestuurlijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en nauwer gaat samenwerken. Als de samenwerking Pagina 13

niet of onvoldoende op gang komt, kan het gemeentebestuur de keuzes voor accommodaties zelf maken en niet meer overlaten aan de gemeenschap. Aan de verandering in de verhouding tussen de gemeente, maatschappelijke organisaties en inwoners zitten juridische, financiële en organisatorische risico s. Hoofdstuk 5 gaat hier verder op in. Pagina 14

4. Typen accommodaties In het voorzieningenbeleid kiezen we welke soorten accommodaties we in de gemeente willen behouden. Daarbij gaan we uit van Brede Maatschappelijke Voorzieningen. Dit zijn gebouwen waarin meerdere functies worden gecombineerd. Daarnaast verdienen ook de binnen- en buitensportaccommodaties onze aandacht. In dit hoofdstuk werken we voor elk type de kaders uit waarbinnen de accommodaties zich kunnen ontwikkelen. We richten ons hierbij niet alleen op de fysieke verschijningsvorm (dus de gebouwen en locaties zelf), maar ook op het gebruik en de kosten die erbij komen kijken. 4.1 Pakket accommodaties Basis voor het nieuwe accommodatiebeleid vormt een pakket accommodaties per kern. In elke kern komen minimaal: Eén Brede Maatschappelijke Voorziening rond de ontwikkeling van het kind, in de volksmond ook wel brede school genoemd. Onderdeel van deze voorziening zijn in elk geval de basisschool, kinderopvang en (school)bibliotheek. We noemen deze voorziening een Brede Maatschappelijke Voorziening 1 (BMV1). Één Brede Maatschappelijke Voorziening voor sociaal culturele activiteiten waarbij ontwikkeling, ontplooiing, recreatie, ontspanning, ontmoeting en contact centraal staan. In de volksmond wordt dit ook wel gemeenschapshuis, dorpshuis, multifunctionele accommodatie of multifunctionele ruimte genoemd. De voorziening bestaat minimaal uit een multifunctionele zaal, een eenvoudige horecavoorziening, een vergader- of kleedruimte en opslagruimtes. Dit wordt een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 (BMV2) genoemd. Één sportzaal die geschikt is voor bewegingsonderwijs en recreatieve bewegingsactiviteiten. Daarnaast is er een pakket accommodaties op gemeentelijk niveau. Dit pakket bestaat uit: Twee sporthallen voor wedstrijdsport, die ook geschikt zijn voor bewegingsonderwijs en recreatieve bewegingsactiviteiten. In kernen waar een sporthal komt, vervangt deze de sportzaal. Drie sportparken voor voetbal. Voor voetbal wordt de samenwerking tussen clubs gestimuleerd. Voor een deel betekent dit dat voetbalcomplexen opnieuw worden ingericht. Het is niet uitgesloten dat op een nieuwe locatie een nieuw sportpark voor meerdere verenigingen komt. Voor de accommodaties gelden de volgende uitgangspunten: De basis vormt het zelforganiserend vermogen. Accommodaties zijn zoveel mogelijk multifunctioneel en/of kernoverstijgend. De kwaliteit van accommodaties sluit aan bij de vraag en leefstijl van inwoners. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om de accommodaties duurzaam te beheren en exploiteren, bijvoorbeeld door efficiënter om te gaan met energie en isolatie. Pagina 15

Er mag geen sprake zijn van onderbezetting/overcapaciteit. De voorzieningen hebben per kern een zekere specialisatie. Ze zijn ook toegankelijk voor gebruikers uit andere kernen. De kosten voor beheer en exploitatie moeten structureel dalen. Verder geldt voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 de volgende aanvulling: Kernen zijn (deels) zelf verantwoordelijk voor het gebruik en de financiering van accommodaties. In de aanloop naar deze nota heeft de gemeente de ideeën van inwoners over het pakket accommodaties in beeld gebracht. In bijlage 3 staat een overzicht van de wensen en ideeën per kern en per type accommodatie. 4.2 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 1 Het aantal leerlingen van de basisscholen in onze gemeente neemt de komende jaren af. In sommige kernen komen lokalen vrij die voor andere doeleinden kunnen worden ingezet. Denk aan een schoolbibliotheek of kinderopvang. We spreken in dit kader over een Brede Maatschappelijke Voorziening 1. Het pakket accommodaties gaat uit van één Brede Maatschappelijke Voorziening 1 in elke kern. Als een sportzaal aan vervanging toe is, is het een logische keuze om deze te koppelen aan een Brede Maatschappelijke Voorziening 1. 4.2.1 Fysieke verschijningsvorm Faciliteiten voor een basisschool (klaslokalen, speelzaal, lerarenkamer, opslag e.d.). Buitenruimte (speelplaats). Ruimte voor huisvesting kinderopvang. Spreekkamers voor organisaties die zijn betrokken bij de zorg voor jeugd. Sanitaire voorzieningen. 4.2.2 Ruimtelijke aspecten Goed bereikbare plek in de kern. Goede ontsluiting. Verkeersveiligheid voor kinderen. Faciliteiten die bevorderen dat er zo min mogelijk met de auto wordt gebracht en gehaald. 4.2.3 Eigendom Juridisch eigendom bij schoolbestuur. Economisch eigendom bij de gemeente. 4.2.4 Beheer en exploitatie Bij Brede Maatschappelijke Voorzieningen wordt in eerste instantie gedacht aan een gebouw. Het succes is echter afhankelijk van de mate van samenwerking. Als meerdere partijen eenzelfde accommodatie gebruiken, wil dit nog niet zeggen dat de samenwerking goed Pagina 16

verloopt. Het is zaak dat de organisatie op orde is. Een beheersorganisatie kan eventueel zorgen voor de huisvesting van alle organisaties en activiteiten tegen een zo voordelig mogelijk tarief. De gemeente is vooral een stimulator en kan partijen bij elkaar brengen. 4.2.5 Financiën De gemeente is verantwoordelijk voor de kosten die samenhangen met de instandhouding van het deel van het gebouw dat is bestemd voor de huisvesting van het primair onderwijs. Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor de kosten die zijn gemoeid met de exploitatie van het deel van het gebouw dat voor primair onderwijs is bestemd. De gemeente is verantwoordelijk voor het deel van de kosten die zijn gemoeid met de exploitatie van het deel van het gebouw dat niet meer door het primair onderwijs wordt gebruikt. De ruimten die niet in gebruik zijn bij het primair onderwijs worden aan derden verhuurd tegen een marktconform tarief. 4.3 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Elke kern van Roerdalen heeft straks de beschikking over een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Sociaal-culturele organisaties kunnen hier hun activiteiten onderbrengen. Daarnaast kunnen inwoners elkaar daar ontmoeten. De samenstelling van de ruimtes en het oppervlak wordt afgestemd op de lokale behoefte en kan per kern verschillen. De Brede Maatschappelijke Voorziening 2 wordt bij voorkeur gecombineerd met andere voorzieningen, bijvoorbeeld op het gebied van sport. Om concurrentie met de horeca te voorkomen, zijn er regels voor de horeca-activiteiten in de Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Zo mogen de horecafaciliteiten binnen een bepaalde tijd voor de eerste en na de laatste activiteit in de accommodatie open zijn. Verder worden ruimtes met een horecafunctie tegen kostprijs beschikbaar gesteld aan de gebruikers. Tot slot worden beheerstichtingen en verenigingen gestimuleerd om met de lokale horeca samen te werken. 4.3.1 Gebruik Ontmoetingsactiviteiten voor inwoners van de kern. Denk aan een soos, een ontmoetingspunt, cursussen en themabijeenkomsten. Reguliere verenigingsactiviteiten. Bijzondere bijeenkomsten, zoals feestavonden, muziek- of toneeluitvoeringen. Informatiebijeenkomsten. Het gebruik mag niet concurreren met de lokale horeca. Denk aan koffietafels, recepties en trouwerijen. 4.3.2 Fysieke verschijningsvorm Zaal, op maat voor de kern, voor maximaal 300 personen (zittend) met podium. De zaal is onder te verdelen in kleinere ruimtes die gelijktijdig kunnen worden gebruikt. Opslagfaciliteiten voor gebruikers en beheerders. Pagina 17

Eenvoudige horecafaciliteit en/of keuken. Kleine multifunctionele ruimte die kan worden gebruikt voor vergaderingen of lessen. Sanitair, inclusief invalidentoilet. De ruimtes zijn zodanig ingericht dat ze multifunctioneel zijn. Vertrekpunt is één locatie, dit heeft onze voorkeur. Spreiding van voorzieningen over meerdere locaties wordt alleen ondersteund als: o Er onvoldoende ruimte is op de locatie. o Spreiding over meerdere locaties financiële voordelen biedt. 4.3.3 Bestaande bouw versus nieuwbouw Het uitgangspunt is dat gebruik wordt gemaakt van bestaande accommodaties. Nieuwbouw is dus een uitzondering. Nieuwbouw wordt alleen ondersteund als: De kwaliteit van het gebouw slecht is, zodat nieuwbouw loont. Een renovatie op termijn duurder is dan nieuwbouw. De beschikbare ruimtes het gebruik beperken en er geen oplossingen zijn in combinatie met andere faciliteiten. Een voorbeeld is het ontbreken van een buitenruimte waarbij gebruik wordt gemaakt van een sportfaciliteit. 4.3.4 Ruimtelijke aspecten Zo centraal mogelijk in de kern. Aanwezigheid van parkeerplaatsen is een pre. Alleen als de accommodatie aan de rand van een kern ligt, kan dit een beperkende factor zijn. Voor mensen die minder mobiel zijn, moeten wel parkeerfaciliteiten in de buurt beschikbaar zijn. 4.3.5 Eigendom Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting. Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting. Als de gemeente het pand overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan het gebouw tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.3.6 Beheer en exploitatie Het beheer en de exploitatie gebeurt door een beheerstichting. Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden. De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw. De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen. Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen. De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik: Pagina 18

o Er worden commerciële huurtarieven betaald. o Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik. o De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing. De beheerstichting werkt, waar mogelijk, samen met lokale ondernemers. 4.3.7 Financiën De gemeentelijke bijdrage bestaat uit twee componenten: een structurele bijdrage in de exploitatiekosten en een bijdrage in de investeringskosten. Alle beheerstichtingen krijgen procentueel eenzelfde gemeentelijke bijdrage in de exploitatiekosten met een nog nader te bepalen maximum per Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Alle eigenaren van panden waarin een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 is gehuisvest komen in aanmerking voor een investeringsafhankelijke procentuele gemeentelijke bijdrage in de investeringskosten, met een nog nader te bepalen totale maximale gemeentelijke bijdrage. De hoogte van de investering zal, afhankelijk van de lokale situatie, per kern verschillen. Als er meer wordt geïnvesteerd, verstrekt de gemeente een hogere procentuele bijdrage om de stijging van tarieven te compenseren. Hierbij wordt per situatie maatwerk geleverd, waarbij maximale bedragen worden benoemd. De condities en voorwaarden worden uitgewerkt in een beleidsregel. 4.4 Kaders sporthal en sportzaal Sportaccommodaties nemen door hun inrichting en afmeting een bijzondere plek in. Multifunctioneel gebruik is beperkt aan de orde. Op de sportaccommodaties zijn de normen van het NOC*NSF van toepassing. Als het onderwijs ook gebruik maakt van een sportaccommodatie, gelden bovendien de normen voor bewegingsonderwijs. We maken bij binnensport onderscheid tussen sporthallen (voor wedstrijdsport, recreatieve sport en bewegingsonderwijs) en sportzalen (voor bewegen, recreatief sporten en bewegingsonderwijs). Uit onderzoek blijkt dat in Roerdalen twee sporthallen voldoende zijn. Op dit moment zijn dat er nog vijf. Er moeten dus sporthallen verdwijnen. 4.4.1 Fysieke verschijningsvorm Sporthal: Afmeting: 24 x 44 x 7 meter (B x L x H). Drie zaaldelen. Drie bergruimtes voor toestellen. Tribune. Vier kleedkamers met douches. Leraren- of scheidsrechtersruimte. Toiletvoorzieningen. Sportkantine. Pagina 19

Sportzaal: Afmeting: 14 x 22 x 5,5 meter (B x L x H). Twee kleedkamers met douches. Berging voor toestellen. Leraren- of scheidsrechtersruimte. Toiletvoorzieningen. Sportkantine. Goed bezig! In Melderslo (gemeente Horst aan de Maas) hebben inwoners het initiatief genomen om het multifunctionele complex de Zwingel te realiseren. Aanleiding was het wegvallen van een lokale particuliere feestzaal. De betrokken partijen hebben de opdracht ruimer geïnterpreteerd. Niet 1-op-1 vervangen wat verloren is gegaan, maar verder kijken naar ontwikkelingen over vijf tot tien jaar. De gemeente heeft alleen voor de randvoorwaarden en ondersteuning gezorgd. De regie was in handen van de lokale gemeenschap. Bij de realisatie zijn zoveel mogelijke mensen uit het dorp aan het werk gezet. Dit heeft mede geleid tot een breed draagvlak en veel betrokkenheid. Niet alleen tijdens bouw, maar ook tijdens de exploitatie. 4.4.2 Ruimtelijke aspecten Sporthal: Zo centraal mogelijk ten opzichte van andere kernen. Ligging en afstand tot basisschool. Voldoende parkeerplaatsen. Pagina 20

Sportzaal: Ligging en afstand tot basisschool. 4.4.3 Eigendom Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting. Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting. Als de gemeente het pand overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan het gebouw tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.4.4 Beheer en exploitatie Beheer en exploitatie liggen vooralsnog bij de gemeente. Optie om beheer en exploitatie onder te brengen bij beheerstichting staat open onder de volgende uitgangspunten: o Een beheerstichting zorgt voor het beheer en de exploitatie. o Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden. o De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw. o De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen. o Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen. o De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik: Er worden commerciële huurtarieven betaald. Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik. De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing. 4.4.5 Financiën De gemeentelijke bijdrage bestaat uit twee componenten: een structurele bijdrage in de exploitatiekosten en een incidentele bijdrage in de investeringskosten. Alle beheerstichtingen krijgen procentueel eenzelfde gemeentelijke bijdrage in de exploitatiekosten met een nog nader te bepalen maximum per accommodatie. De condities en voorwaarden worden uitgewerkt in een beleidsregel. 4.5 Kaders voetbalcomplex De bevolking van Roerdalen krimpt en het ledental van verenigingen daalt. Verenigingen hebben daarom uitgesproken dat ze nauwer willen samenwerken. Samen met de verenigingen gaan we werken aan het behoud van drie kwalitatief goede sportparken in de gemeente. Pagina 21

4.5.1 Fysieke verschijningsvorm Een of meerdere trainingsvelden (afhankelijk van het aantal teams). Een of meerdere wedstrijdvelden (afhankelijk van het aantal teams). De velden zijn van natuurgras. Minimaal twee kleedkamers inclusief douches (het aantal is afhankelijk van het aantal velden). Berging. Een of meerdere scheidsrechtersruimtes (het aantal is afhankelijk van het aantal velden). EHBO-/massageruimte. Toiletvoorzieningen (het aantal is afhankelijk van het aantal kleedruimtes). Sportkantine (eigen verantwoordelijkheid vereniging). 4.5.2 Ruimtelijke aspecten Zo centraal mogelijk ten opzichte van andere kernen. Voldoende parkeerplaatsen. 4.5.3 Eigendom Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting. Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting. Als de gemeente de accommodatie overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan deze tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.5.4 Beheer en exploitatie Beheer en exploitatie liggen vooralsnog bij de gemeente. Optie om beheer en exploitatie onder te brengen bij beheerstichting staat open onder de volgende uitgangspunten: o Een beheerstichting zorgt voor het beheer en de exploitatie. o Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden. o De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw. o De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen. o Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen. o De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik: Er worden commerciële huurtarieven betaald. Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik. De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing. Pagina 22

4.5.5 Financiën De gebruikers van sportcomplexen betalen aan de gemeente een tarief per accommodatie. Dit tarief is gebaseerd op: o een vooraf vastgesteld dekkingspercentage van kosten gemoeid met de instandhouding en het beheer van het complex o de samenstelling van de voorzieningen op het park dat in gebruik is. 4.6 Tenniscomplex Vrijwel alle tennisverenigingen in onze gemeente hebben teveel banen. Tijdens bijeenkomsten met de tennisverenigingen is geconstateerd dat minimaal vier tennisbanen nodig zijn om als tennisvereniging te kunnen functioneren. Uitgaande van de NOC*NSF-norm, dat per (verlichte) baan 90 leden nodig zijn, betekent dit dat deze club minimaal 360 leden moet hebben. Op grond van deze gegevens is de conclusie dat in Roerdalen twee tennisparken voldoende zouden zijn. Omdat bij de verenigingen weinig animo is om samen te gaan werken, willen we de tennisparken die eigendom zijn van de gemeente economisch overdragen aan de verenigingen (privatiseren). De verenigingen krijgen hiermee de volledige verantwoordelijkheid voor de exploitatie en instandhouding van de tennisparken. Bij de nadere uitwerking van de privatisering zal binnen de geschetste kaders (zie bijlage 3) maatwerk worden toegepast. Als een vereniging ophoudt te bestaan, blijft de gemeente eigenaar van de gronden en velden. Waar mogelijk worden voetbalen tennisactiviteiten op een gezamenlijk park samengebracht. 4.7 Zwembad 4.7.1 Binnenbad Een zwembad is niet multifunctioneel inzetbaar en levert daardoor een beperktere bijdrage aan de sociale samenhang in de dorpen. Daarom heeft het behoud van een binnenzwembad minder prioriteit. Op dit moment loopt er een onderzoek naar de mogelijkheid om samen met private partijen een nieuw binnenzwembad te bouwen. De gemeente is van plan om met een beperkte bijdrage daaraan deel te nemen. De overige kosten worden gedekt door bijdragen van private ondernemers en entreeopbrengsten. Naar verwachting is in eind 2013, begin 2014 duidelijk of het initiatief haalbaar is. 4.7.2 Buitenbad De buitenbaden in Roerdalen worden in nauwe samenwerking met vrijwilligers beheerd en geëxploiteerd door de gemeente. De gemeente zorgt hierbij voor de organisatie, het technisch beheer en toezicht. De vrijwilligers zorgen, onder begeleiding en toezicht van een medewerker van de gemeente, voor de openstelling. Hiermee wordt voldaan aan het uitgangspunt dat de gemeenschap de accommodaties moeten dragen. De gemeente waardeert deze aanpak en streeft ernaar om de buitenbaden open te houden. Voorwaarde is dat de bijdrage van de gemeente in totaal niet meer dan 60.000,- bedraagt. In dit kader wordt nader onderzocht in hoeverre binnen de bestaande kaders het voortbestaan van de buitenbaden, organisatorisch en financieel, haalbaar is. Pagina 23

5. Financiële gevolgen Een duurzaam accommodatiebeleid brengt kosten met zich mee. Die lasten hebben we in beeld gebracht op basis van de begrotingscijfers 2013 én de opties voor de verschillende accommodaties die een extern bureau (Basalex) heeft doorberekend. In dit hoofdstuk staan we stil bij de financiële consequenties van het voorgestelde beleid. Prestatie Beheer en exploitatie Accommodatie eigendom eigenaar lening zelfwerkzaamheid verhuur pand huur gemeente beheer zelfwerkzaamheid beheerstichting verhuur ruimtes huur gemeente subsidie subsidie gebruik gebruiker Figuur 8 Exploitatie- en beheermodel Het exploitatie- en beheermodel is daarbij leidend. Met betrekking tot het eigenaarsdeel staan we stil bij: De kosten. De bekostiging/dekking. De financiering. Met betrekking tot beheer staan we stil bij: De kosten. De bekostiging/dekking. In dit hoofdstuk gaan we niet in op de bekostiging/subsidiestroom richting gebruikers. Dit loopt namelijk via de Programmalijn Subsidies. Kijk voor de opbouw van de verschillende kostensoorten in het overzicht in bijlage 2. Pagina 24

5.1 Raad en gebruikers aan zet Het beschikbare budget voor de ontwikkeling en financiering van maatschappelijk vastgoed is via en aantal invalshoeken (ofwel: knoppen) te beïnvloeden. We onderscheiden de volgende knoppen: I. Gemeentelijke financiën bestaande uit de verfijningsknoppen: 1) Gemeentelijk budget 2) Investeringsruimte II. Accommodaties, bestaande uit de verfijningsknoppen: 3) Keuze accommodaties 4) Kwaliteit en omvang III. Financiering derden bestaande uit de verfijningsknoppen: 5) Hoogte eigen bijdrage gebruikers 6) Benutten derde geldstromen In bijlage 5 zijn deze knoppen nader omschreven en benoemen we ook op welke elementen het effect heeft als je eraan draait. 5.2 Draaien aan de knoppen Door aan de knoppen te draaien, geven de raad en gebruikers sturing aan het accommodatiebeleid. Het is belangrijk om te zorgen voor een aanbod dat recht doet aan zowel de financiële positie van de gemeente, als aan de ambities van alle kernen en verenigingen. Om een beeld te schetsen van de financiële effecten, werken we als voorbeeld twee scenario s uit. Scenario 1: Minimum-variant Scenario 2: Maximum-variant 5.2.1 Scenario 1: Minimum-variant In deze variant geldt de randvoorwaarde dat de beleidsuitgangspunten met een zo laag mogelijk budget worden gerealiseerd. Het tekort op de begroting wordt geminimaliseerd. Ten opzichte van het hierboven geschetste scenario is een groot aantal keuzes gemaakt. Het overzicht hieronder beschrijft hoe aan de verschillende knoppen is gedraaid en met welke effect. Pagina 25

Knop Standen Toelichting Gemeentelijk budget Herverdeling Vrijval door afstoten (2 sporthallen, sportparken Herkenbosch (of Melick), Sint Odiliënberg en Vlodrop, KA-huis en gehele Apollocomplex). Herbestemmen (kleed- /clubaccommodatie Herkenbosch tot BMV2) accommodaties. Tenminste 70% van de inkomsten van de af te stoten accommodaties wordt ten gunste gebracht van de resterende accommodaties. Investeringsruimte Investering Deze knop kan niet worden benut vanwege ontbreken financiële ruimte. Keuze accommodatie Kwaliteit en omvang Eigen bijdrage Spreiding Aantal per type Multifunctioneel gebruik Combineren Sober en doelmatig Slimme combinaties Slimme investeringen Eigen bijdrage Zelfwerkzaamheid Samenwerking Alleen van toepassing op sportparken en sporthallen. 6 BMV2, 3 sportparken, 2 sporthallen en 4 sportzalen. Sportzaal Montfort mede in gebruik als BMV2. Voetbalverenigingen Vlodrop, Posterholt Sint Odiliënberg. Herkenbosch & Melick. Sportzaal en BMV2 Montfort. Geen keuze in aantal en type binnensportaccommodaties. Huisvesten voetbal op bestaande sportpark Posterholt in plaats van nieuwe accommodatie. Sportzaal in combinatie met BMV2 in Montfort. Herbestemmen kleed-clubaccommodatie Herkenbosch. Sportparken waarop meer voetbalclubs worden gehuisvest. Nader in te vullen bij verdere uitwerking. Stijging tarieven afhankelijk van type accommodatie. Mogelijkheden bieden door overdracht eigendom. Mogelijkheden bieden door overdracht beheer. Samenwerken CC de Beuk & KA-huis. Samenwerken Melickse verenigingen. Samenwerken Montfortse verenigingen. Pagina 26

OPTIONEEL (nog niet concreet te benoemen) Derde geldstromen Subsidies Fondsen Sponsoren Actief meewerken door scheppen van juiste randvoorwaarden (voldoen aan criteria, inzetten netwerken). Benutten provinciale subsidies. Benutten Europese subsidies in het kader van plattelandsontwikkeling. Actief ondersteunen. Actief ondersteunen. 5.2.2 Scenario 2: Maximum-variant In dit scenario is zoveel mogelijk rekening gehouden met de wensen die tijdens de dorpsgesprekken kenbaar zijn gemaakt en met de discussie in de raad (zie bijlage 3). Concreet betekent dit: Iedere kern minimaal één Brede Maatschappelijke Voorziening 2: nieuwbouw in Melick, Montfort en Vlodrop en verbouw in Herkenbosch en Sint Odiliënberg, waarbij de verenigingen gezamenlijk bepalen wat de locaties zijn. Drie sportparken, waarbij verenigingen gezamenlijk bepalen wat de locaties zijn. Twee sporthallen, drie nieuwe sportzalen en één bestaande sportzaal (Herkenbosch). Omdat het vertrekpunt is dat kernen hun eigen keuze moeten maken en het beheer en de exploitatie organiseren, is bij de keuzes voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 geen rekening gehouden met de politieke wens om in Sint Odiliënberg de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 te combineren met de sporthal. Knop Standen Toelichting Gemeentelijk budget Herverdeling Vrijval door afstoten (2 sporthallen, sportparken Herkenbosch (of Melick), Sint Odiliënberg en Vlodrop, KA-huis). 100% van de inkomsten van de af te stoten accommodaties wordt ten gunste gebracht van de resterende accommodaties. Investeringsruimte Investering Deze knop kan niet worden benut vanwege ontbreken financiële ruimte. Keuze accommodatie Spreiding Aantal per type Multifunctioneel gebruik Combineren Alleen van toepassing op sportparken en sporthallen. 6 BMV2, 3 sportparken, 2 sporthallen en 4 sportzalen. Nieuwbouw sportzaal Montfort in combinatie met BMV2. Voetbalverenigingen Vlodrop, Posterholt Sint Odiliënberg op nieuw sportpark. Sportpark Herkenbosch & Melick. Pagina 27

Kwaliteit en omvang Eigen bijdrage Sober en doelmatig Slimme combinaties Slimme investeringen Eigen bijdrage Zelfwerkzaamheid Samenwerking OPTIONEEL (nog niet concreet te benoemen) Derde geldstromen Subsidies Fondsen Sponsoren Geen keuze in aantal en type binnensportaccommodaties. Sportzaal in combinatie met BMV2 in Montfort. Sportparken waarop meer voetbalclubs worden gehuisvest. Nader in te vullen bij verdere uitwerking. Stijging tarieven afhankelijk van type accommodatie. Mogelijkheden bieden door overdracht eigendom. Mogelijkheden bieden door overdracht beheer. Samenwerking binnen de kernen. Actief meewerken door scheppen van juiste randvoorwaarden (voldoen aan criteria, inzetten netwerken). Benutten provinciale subsidies. Benutten Europese subsidies in het kader van plattelandsontwikkeling. Actief ondersteunen. Actief ondersteunen. Een gedetailleerdere financiële uitwerking van beide scenario s is terug te vinden in bijlage 6. 5.3 Financiering De financiering van maatschappelijk vastgoed wordt gedragen door zowel de verenigingen als de gemeente. Momenteel ligt het zwaartepunt bij de gemeente; de lokale gemeenschap draagt gemiddeld 15 tot 20% van de kosten. Per type accommodatie zijn er grote verschillen. In het kader van de zelfredzaamheid en de afname van middelen bij de overheid, zal dit gaan verschuiven. Enerzijds richting gebruikers, maar ook tussen verschillende categorieën gebruikers. Momenteel dragen niet alle gebruikers evenveel bij in de dekking van de kosten. Bij de herverdeling wordt niet alleen bekeken hoe een uniforme behandeling van de verschillende gebruikers binnen de verschillende typen accommodaties tot stand kan komen. Er wordt ook gelet op een meer uniforme behandeling van dezelfde typen accommodaties. Verder moeten we constateren dat met de huidige budgetten het totale aanbod niet in stand kan worden gehouden, zonder dat gebruikers meer moeten bijdragen. In deze paragraaf gaan we in op hoe en in welke omvang de kosten worden doorgerekend naar de eindgebruiker. Aandachtspunten hierbij zijn: De uitgangspunten, zoals geformuleerd in het exploitatie- en beheermodel. Rekening houden met verschillen in typen accommodaties. Toepassen van maatwerk op het niveau van de kernen. Pagina 28

Het exploitatie- en beheermodel gaat er vanuit dat de gemeentelijke bijdrage wordt toegekend aan de beheerstichting. De beheerstichting vraagt een kostendekkende huur aan haar gebruikers. Dit tarief is op drie manieren te beïnvloeden: a) Gemeentelijke subsidie die door de beheerstichting wordt vertaald in een verlaging van het tarief. b) Zelfwerkzaamheid die door de beheerstichting wordt vertaald in een vergoeding. c) Werven van fondsen en sponsoren. 5.3.1 Ondersteuningsmodel Beheerstichtingen Bij het bepalen van de hoogte van de gemeentelijke subsidie spelen twee factoren een rol: a) Huurkosten (technisch onderhoud en vaste kosten). b) Beheerkosten (exploitatielasten en gebruikerslasten). De opbouw van de beheerkosten is over het algemeen voor elk type accommodatie gelijk. Hiervoor is het mogelijk om een bijdrage te leveren aan de hand van een vast percentage van de totale kosten. Met betrekking tot de huurkosten ligt dit complexer. Deze kosten zijn namelijk sterk afhankelijk van zaken als: Het moment dat het gebouw is gerealiseerd (hoe ouder, hoe lager de bouwkosten en de kapitaallasten). De omvang van het gebouw (hoe groter, hoe hoger de reservering groot onderhoud). De mate waarin een gebouw is afgeschreven (afnemende kosten als gevolg van lagere rentelasten door lagere restwaarde). De noodzakelijke investeringen die moeten worden gedaan (hoe hoger de noodzakelijke investeringen, hoe hoger de kapitaallasten). Bij de huurkosten ligt het maatwerk voor de hand, waarbij de bijdrage wordt bepaald aan de hand van de lokale situatie. Dit maatwerk krijgt vorm door een bijdrage beschikbaar te stellen op basis van de posten Voorziening groot Onderhoud en Kapitaallasten. Gezien de diversiteit van de accommodaties worden per type accommodatie (Brede Maatschappelijke Voorziening 2, binnensport, buitensport) percentages bepaald aan de hand van investeringsbedragen. Hierbij worden staffels gehanteerd die zijn gebaseerd op de omvang van de investeringen. In deze tabel is hiervan een voorbeeld opgenomen. Investeringsbedrag Subsidie 0-250.000 0% 250.000-500.000 50% 500.000-800.000 55% 800.000-1.100.000 65% 1.100.000-1.500.000 75% 1.500.000-2.000.000 85% Pagina 29

5.3.2 Tarievensystematiek sportaccommodaties Voor de sportaccommodaties wordt uitgegaan van de tarievenmethodiek. Voor binnensport betekent dit dat een uurtarief wordt gehanteerd. Voor de buitensport wordt een huurbedrag per accommodatie in rekening gebracht. Een alternatief voor de buitensportaccommodaties is de methodiek volgens het exploitatie- en beheermodel. Hier is niet voor gekozen, omdat binnensportaccommodaties vooralsnog in beheer en exploitatie van de gemeente blijven en de buitensportaccommodaties slechts één gebruiker kennen. 5.4 Nadere uitwerking ondersteuning per scenario Hiervóór zijn twee scenario s beschreven en is aangeven welke inhoudelijke keuzes hieraan ten grondslag liggen. In deze paragraaf staan we stil bij de financiële consequenties en de keuzes om tot een sluitende financiering te komen. De vertrekpunten hierbij zijn: De huidige bijdragen in de kosten worden niet verlaagd. De dekking van de kosten door inkomsten is voor alle accommodaties gelijk. Per scenario zal per type accommodatie worden beschreven wat dit betekent voor de ontwikkeling van de kosten. In bijlage 6 is per scenario een overzicht van de financiële consequenties opgenomen. 5.4.1 Scenario 1: Minimum-variant In dit scenario is sprake van een dekkingspercentage van minimaal 24%. Voor de binnensportaccommodaties is zelfs sprake van een dekkingspercentage van 28%. Voor de verschillende typen accommodaties heeft dit scenario de volgende consequenties: Binnensport Het huidig dekkingspercentage bedraagt in dit scenario 28%. Dit is al hoger dan de dekkingsgraad van de overige accommodaties. Dit betekent dat de tarieven voor binnensportaccommodaties in dit scenario niet veranderen, net als de inkomsten uit verhuur. Buitensport De tarieven stijgen geleidelijk tot een factor 2,2 in 2020. Deze stijging is het directe gevolg van: o De verhoging van het dekkingspercentage uit tarieven van 10% (nu) naar 24%. o De ten opzichte van andere accommodaties relatief lage bestaande tarieven. Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 gaan we ervan uit dat de gemeente: a) 25.000 3 bijdraagt in de exploitatiekosten 3 De bepaling van dit bedrag is gebaseerd op de ervaringscijfers van de Blokhut en CC de Beuk. Het bedrag komt overeen met 50% van de exploitatiekosten van deze accommodaties. Bovendien is het bedrag vergelijkbaar met de huidige bijdrage in de exploitatielasten die de beheerstichting van CC de Beuk ontvangt. Pagina 30