Een ketenaanpak voor intrafamiliaal geweld
Wat is CO3? CO3 is een initiatief van de stad Antwerpen en provincie Antwerpen. Het pakt intrafamiliaal geweld in het arrondissement Antwerpen aan volgens een specifieke methodiek: de ketenaanpak
Samenwerkingsverband tussen partners uit drie domeinen: bestuur politie en justitie zorg en hulpverlening
Samenwerkingsverband: Provincie Antwerpen Stad Antwerpen Lokale Politie Antwerpen Politiezones buiten stad Antwerpen Parket Antwerpen CAW Antwerpen Justitiehuis Antwerpen OCMW Antwerpen CGG Vagga Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Centrum Integrale Gezinszorg De Stobbe Agentschap Jongerenwelzijn Gevangenis Antwerpen
Onze doelstelling: Hulp bieden aan gezinnen die geconfronteerd worden met intrafamiliaal geweld in combinatie met andere problemen. geweld stoppen herhaling voorkomen beschermende factoren vergroten We richten ons op gans het cliëntsysteem: slachtoffers, plegers, kinderen.
Waarom CO3? Nood aan multidisciplinaire aanpak voor gans het gezinssysteem
Waarom CO3?
Ketenaanpak IFG CO3 Antwerpen
Netwerkmodel Zorg Justitie Bestuur Politie
Proces-keten Zorg Parket Onthaal Informatie > Dossier Weging / Plan Aanpak casusregie Uitvoering Evaluatie Bestuur Politie
Keten - kenmerken In een keten of geïntegreerde aanpak werken organisaties samen om een gezamenlijk resultaat te bereiken.
Keten - kenmerken Gemandateerde vertegenwoordigers Bindende afspraken Gezamenlijke taal
Voor wie keten Veel problemen Veel diensten
Laag risico & single problem = organisatie- of domeinaanpak Enkelvoudige casuïstiek 1 of weinig cliënten betrokken 1 of weinig diensten betrokken Relatief overzichtelijk HOOG RISICO LAAG RISICO Interventiemogelijkheden BINNEN eigen dienst of domein (hulpverlening ÓF politie ÓF justitie) Informatie delen beperkt noodzakelijk Toestemming cliënt Beroepsgeheim zeer belangrijk voor succesvolle interventies C A SINGLE PROBLEM Basisstramien D B MULTI PROBLEM Typen aanpak versus typen casuïstiek: hoe meer problemen en risico, hoe meer organisaties betrokken, hoe meer nood aan regie (ketenregie = partners, casus = operationeel) Hoogrisico & multi-problem = organisatie- en domein- OVERSTIJGENDE ketenaanpak Zware en complexe casuïstiek Veel cliënten betrokken Veel diensten betrokken Behoefte aan overzicht Interventiemogelijkheden BUITEN eigen dienst of domein (hulpverlening ÉN politie ÉN justitie) Informatie delen zeer noodzakelijk ( need-to-know, niet nice-to-know ) Informed consent cliënt Hoogdringendheid (458bis) en handelingsplicht zeer belangrijk voor succesvolle interventies
Onze werkwijze De ketenaanpak helpt ons om gezinnen te ondersteunen bij hun strijd tegen het geweld.
Dit gebeurt in zes processtappen: 1. Aanmelding 2. Dossiervorming 3. Weging en kwalificatie 4. Casusregie 5. Uitvoering 6. Evaluatie
Dit gebeurt in zes processtappen: ketenregieteam Aanmelding: Intake Risicotaxatie Veiligheid Crisisinterventie Dossiervorming: Ronde tafel Veiligheid Informatie verzamelen Dossierhouder Risicoscreening Voorstel casusregisseur Activiteiten: Multidisciplinair overleg Plan van Aanpak Casusregisseur Activiteiten: Plan van aanpak invullen met partners en cliënten Activiteiten: Coördineren Opvolgen Bijsturen Nazorg Activiteiten: Opvolg ronde tafel Casusverloop Beleid Afronden Afsluiten
Stap 1: Aanmelding Wie komen in aanmerking? Gezinnen die geconfronteerd worden met intrafamiliaal geweld in combinatie met andere problemen.
Stap 1: Aanmelding Wie komen in aanmerking? Complexe situatie. Nood aan een gecombineerde aanpak van hulp en strafrecht Meervoudige problematiek: naast geweld problemen op minimum 3 leefdomeinen Onveiligheid voor directe en indirecte slachtoffers
Stap 1: Aanmelding Wat doet u als aanmelder? Breng het gezin op de hoogte van de aanmelding en bevraag hen over hun wensen en noden. Informeer de pleger of ga na welke dienst dit kan opnemen. U blijft verantwoordelijk om een gevaarsituatie in te schatten en in te grijpen als dat nodig is.
Stap 2: Dossiervorming Aan de informatierondetafel: Wordt alle informatie bij elkaar gelegd Wordt een dossierhouder aangeduid Kan de nodige hulpverlening al worden opgestart
Stap 2: Dossiervorming Welke opdracht heeft een dossierhouder? Informatie verzamelen: Hij of zij contacteert hiervoor elke relevante partnerorganisatie en peilt naar de achtergronden van de aangemelde problematieken. Noden, wensen en eigen voorstellen van de gezinsleden bevragen. Inschatting maken van de ernst van de situatie op verschillende leefdomeinen. Beschermende factoren in het cliëntsysteem in kaart brengen. Aangeven welke dienst het beste de casusregie op zich kan nemen.
Stap 3: Weging en kwalificatie Als alle informatie over de situatie voorhanden is, volgt er een bespreking op de weegploeg waar experts uit het werkveld aanwezig zijn. Een gezamelijk plan van aanpak wordt opgesteld en er wordt bekeken welke diensten de daaruit vloeiende acties kunnen opvolgen. Er wordt een gemandateerde casusregisseur aangeduid.
Stap 3: Weging en kwalificatie Het risicoscreeninginstrument dient als basis om het dossier te wegen en te kwalificeren: Wat is de ernst van de problematiek? Welke problemen doen zich voor? Welke beschermende factoren zijn aanwezig?
Stap 4: Casusregie Welke rol heeft de casusregisseur? De casusregisseur bouwt een netwerk uit en brengt de cliënten op de hoogte van het plan van aanpak. De casusregisseur coördineert alle acties in een CO3-dossier. Hij of zij gaat normaal niet zelf als hulpverlener aan de slag maar houdt het overzicht over alle lopende trajecten en ontwikkelingen binnen het gezin.
Stap 4: Casusregie Welke rol heeft de casusregisseur? Voordeel voor diensten: Goede doorstroming van relevante informatie. Samenwerking met andere diensten wordt gefaciliteerd. Voordeel voor cliënten: Neutraal aanspreekpersoon Bemiddelaar als een traject met een bepaalde dienst moeilijk loopt.
Stap 4: Casusregie Casusoverleg Afstemming over de aanpak kan verlopen via een casusoverleg: Met enkel de betrokken diensten of via een cliëntoverleg, waarbij naast diensten één of meer gezinsleden aanwezig zijn. De rol van de casusregisseur en de opdrachten van elke dienst verduidelijken. Plan van aanpak verder uitwerken. Concrete afspraken te maken over de acties, de timing, de communicatie, wat te doen bij problemen, enzovoort.
Stap 5: Uitvoering
Stap 5: Uitvoering De casusregisseur houdt een vinger aan de pols bij de betrokken diensten en bij het cliëntsysteem. Regelmatig brengt de casusregisseur tijdens een opvolgrondetafeloverleg verslag over de voortgang in de situatie. Bij het realiseren van het plan van aanpak geldt er een gedeelde verantwoordelijkheid. Bij problemen in de uitvoering kunt u als casusregisseur altijd terecht bij het multidisciplinaire team van CO3 om tot een gedragen beslissing te komen.
Stap 6: Evaluatie Als het geweld gestopt is en de doelstellingen van CO3 behaald zijn, dan kan een dossier worden afgerond.
Stap 6: Evaluatie De situatie wordt 6 maanden lang op afstand gevolgd. Na deze periode neemt de casusregisseur opnieuw contact met de betrokken diensten en het gezin. Als de situatie nog steeds onder controle is, kan het dossier afgesloten worden bij CO3. Dit betekent geenszins dat er geen hulpverlening of justitieel traject meer kan lopen.
Kwantitatieve resultaten CO3-werking: keten Intrafamiliaal Geweld - terugblik Signalerende diensten CO3 Onthaal & Intake Dossier vorming Weging Casusregie Uitvoering Evaluatie Resultaat: 319 aanmeldingen 89 in 2012 75 in 2013 94 in 2014 61 in 2015 Ongeveer 1.500 personen Aanmelders 2015 28% parket (17) 21% politie (13) 15% anderen (9) 13% CAW (8) 11% OCMW (7) 10% SDJRB (6) 2% justitiehuis (1) Resultaat 303 besproken 116 in 2015 47 actief Dossierhouders 2015 29% politie (34) 21% parket (25) 21% CAW (24) 13% OCMW (15) 5% SDJRB (9) 4% stad (5) 2% justitiehuis (2) 2% andere Resultaat Totaal: 265 besproken 228 plan van aanpak 2015: 69 besproken 56 plan van aanpak (91%) Resultaat: 228 dossiers 56 in 2015 Casusregie totaal 39% CAW (89) 18% justitiehuis (41) 14% SDJRB (33) 11% politie (24) 10% parket (8) 8 % OCMW (19) 4 % stad (10) Resultaat: Taal: Plegers - 84% Ndl - 4% Engels - 3,5% Arabisch Slachtoffers - 74% Nederlands - 9% Arabisch - 4% Engels/Frans - 3,5% Berbers Lopende casusregie 2015 52% CAW (29) 12% SDJRB (7) 14% OCMW (8) 9% justitiehuis (5) 4% stad (2) 4% VKA (2) 4% politie (2) 3% parket (1) Resultaat 127 afgerond 56 afgesloten 9 dossiers terug casusregie Doorlooptijd: Gemiddeld 15,8 maanden Gewogen gemiddelde: 21,13 maanden Versie: 15-01-2016
Onderzoek: effecten van de CO3-ketensamenwerking bij intrafamiliaal geweld Prof. dr. Ivo Aertsen & Elke Roevens
Conclusies Doel: Stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en het vergroten van de beschermende factoren in cliëntsystemen CO3 bereikt beoogde doelgroep CO3 werkt met het ruimere cliëntsysteem Er is verbeterde kwaliteit informatie Intakes zijn gerichter Doorverwijzingen zijn gerichter Begeleidingscontinuïteit Aanwijzing lagere recidive Vermindering risicofactoren Verhoging beschermende factoren
Bevraging slachtoffers Meer tevreden Voelde zich gehoord Fysiek geweld gestopt Beter zicht justitiëel traject
Delen informatie Samenwerken is het uitgangspunt, maar voorwaarden: - Gezamenlijk doel - Samenwerkingsverklaring - Toestemming slachtoffer, informeren pleger - Verklaring geheimhouding - Art. 422bis: schuldig verzuim - Art. 458bis: spreekrecht geweld kwetsbare personen - Deontologische code - Moreel charter
Deontologische code Samenwerken Integriteit Cliëntgericht Veiligheid Transparant
Moreel charter 1. Geweld stoppen 2. Schade beperken 3. Integrale hulp 4. Integriteit 5. Veilige leefomgeving voor kinderen 6. Waardig en zinvol leven 7. Verantwoording, reïntegratie en herstel 8. Positieve relaties 9. Beschermen medewerkers 10. Zelfstandig moreel oordeel
Attributen voor optimale werkrelaties Welwillendheid Mildheid Vergevingsgezindheid Nederigheid Onzelfzuchtigheid Luisterbereidheid Goed gevoel voor humor Bevestiging Aanmoediging Wederzijds respect Gedeelde bronnen Zéééér veel communicatie
De grootste problemen bij het ontwikkelen van een echte samenwerking Macht en controle Botsen van persoonlijkheden Ego-gevechten Politiek/competitie/beperkte middelen Verschillende waardensystemen, prioriteiten, doelen Verschil in visie over dienstverlening Gebrek aan tolelrantie, begrip, vergevinsgezindheid Tekort aan verantwoordelijkheidszin en wederzijds respect Arme, inconsistente communicatie Gebrek aan compromissen en onderhandelingen Niet luisteren naar de cliënten, de cliënten niet betrekken Zwakke gezamenlijk gedragen leiderschap
Samenwerken & vertrouwen
Waarom zou ú bij CO3 aanmelden? Een samenvatting:
CO3 brengt, met medeweten van de cliënt, alle informatie samen. Veiligheid van slachtoffers is een prioriteit in alle stappen. CO3 maakt een geïntegreerd plan van aanpak op. Een gemandateerde casusregisseur coördineert de aanpak. CO3 organiseert een begeleidingscontinuïteit. Knelpunten worden doorgegeven als beleidssignaal.
Snellere informatieuitwisseling, Grotere kennis sociale kaart, Creatiever omgaan sociale kaart, Vlottere toegang aanbod ketenpartners, Inzicht in visie en bedrijfscultuur ketenpartners, Knelpunten worden doorgegeven als beleidssignaal.
Van CO3 naar FJC
Family Justice Center Taking the best of what you already have and bring it all together. Casey Gwinn
FJC Antwerpen: versie 1.0 Geen aanpak (Spoor 0 = zelfredzaam) Geen nood aan aanpak Geen IFG cliënten IFG cliënten Organisatieaanpak (Spoor 1 = reguliere hulpverlening) aanpak 1 organisatie, Consult andere organisaties mogelijk vrijwilligheid Aanmelding & Dossiervorming & Weging (Eigen intake/casusoverleg) Begeleiding (Begeleider) Afronden & Afmelden Domeinaanpak (Spoor 2 = gespecialiseerde hulpverlening) aanpak meerdere organisaties, Consult politie/parket, vrijwilligheid Advies & Aanmelding Dossiervorming & Weging (Toolbox) Cobegeleiding (Co-begeleider) Afronden & Afmelden Ketenaanpak (CO3) (Spoor 3 = ketenaanpak) aantal organisaties uit alle domeinen afgestemd en actief participeren Aanmelding Dossiervorming (Ronde tafel) Weging (Weegploeg) Casusregie (Casusregisseur & Opvolgtafel) Afronden & Afmelden FJC Antwerpen Gedeelde faciliteiten (o.a. besturing, regie, betrokken diensten, ICT, locatie, middelen, bemanning, expertise, vormingsactiviteiten, communicatie, advies aan diensten) De Jong, 2015
Gedeelde faciliteiten FJC: fysieke ruimte
Gedeelde faciliteiten FJC: kennisoverdracht FJC kenniscentrum (capaciteit)? Samenleggen van middelen > eigen opleidingen Expertise van buiten: delen en uitdragen Wisselwerking tussen on site diensten
Lange Lozanastraat 223 (3e verdieping), 2018 Antwerpen Telefoon: 03 237 34 43 Email: co3@stad.antwerpen.be Website: www.provincieantwerpen.be/co3