COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WEST 2009-16 Verslag van het gedelegeerd overleg van de Commissie Welstand en Monumenten West, gehouden op dinsdag 15 september 2009 in de Regentenzaal te Utrecht. Aanwezig : De voorzitter, T. Frantzen, de leden D. Dobbelaar, T. van Rooijen en R. Roorda, M. van der Wiel (secretaris), C. Boogert (uitvoerend secretaris) en I. Bakhuis (verslag). OVERZICHT VERSLAG A. Ingekomen stukken en mededelingen B. Notulen Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 1 september 2009 C. Algemeen D. Bouwplannen D1 Vleuterweide, deelplan 6, De Tuinlanden Voorlopig ontwerp voor een kinderdagverblijf en appartementen; Feekes & Colijn D2 Vleuterweide, deelplan 6, De Tuinlanden Materialen en kleuren, toelichting Enno Zuidema Stedebouw. D3 Terwijde, spoorzone, blok 5, 6 en 7 (herontwikkeling) D4 Terwijde, spoorzone, scherf 16 (herontwikkeling) E. Overige bouwplannen Plannen met preadvies, lijst d.d. 10-09-2009 F. Nagekomen bouwplannen Voorlopig ontwerp 200 grondgebonden woningen, appartementen en commerciële ruimten, Theo Verburg Architecten Voorlopig ontwerp 48 woningen + werkunits, Theo Verburg Architecten F1 Landschapsbaan / Prattenburg Wijziging bouwaanvraag 6 bruggen G. Rondvraag en sluiting Gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 15 september 2009
A. Ingekomen stukken en mededelingen Geen. B. Notulen van de Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 1 september 2009 Het verslag wordt met enkele wijzigingen vastgesteld. Naar aanleiding van het verslag ad D3: De Meern, Rijksstraatweg, hoek Meerndijk, Rhenomare (BP20904667, aanvraag bestemmingsplanherziening voor het oprichten van 8 grondgebonden woningen, 79 appartementen, commerciële ruimten en stallinggarage): De bestemmingsplanherziening voor het zuidwestelijk kwadrant van het Centrumgebied De Meern (Rhenomare) is in het overleg Welstand Stedenbouw van 4 september jl. besproken, in aanwezigheid van de supervisor. De contouren zijn in een eerder stadium vastgelegd, maar op uitwerkingsniveau wordt een planaanpassing afgewacht. Deze heeft betrekking op de volumeopbouw van de blokken conform de stedenbouwkundige uitgangspunten moet deze bestaan uit een plintlaag met opbouw, typologie en verkaveling van de grondgebonden woningen en de architectonische oplossing van de poort in het binnengebied. C. Algemeen Geen. D. Bouwplannen D1 Vleuterweide deelplan 6, De Tuinlanden (Ont) Voorlopig ontwerp voor een kinderdagverblijf en appartementen Aanvraag : Portaal Ontwerp : Feekes & Colijn Supervisor Zuidema licht toe dat schoolcomplexen aan de uiteinden van de Hoofdstraat fungeren als scharnierpunt tussen de plandelen. Uitgangspunt is dat de schoolpleinen als openbare ruimte worden beleefd. In massa en uitstraling vormen de scholen accenten, maar in verschijningsvorm en materialisatie wordt gestreefd naar een sober beeld. Aan het plein aan de westzijde ligt diagonaal tegenover de grootschalige basisschool (32 lokalen) een bouwblok, waarin een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en appartementen worden ondergebracht. Gezien de positionering is alzijdigheid van dit bouwblok essentieel, het voorlopig ontwerp geeft daarvoor een goede aanzet. Architect Van den Dikkenberg heeft gestreefd naar een ontwerp dat ondanks het forse volume past in de dorpse sfeer van de Hoofdstraat. De gevels reageren op het specifieke karakter van de vier oriëntaties; het plein aan de westzijde, de toegangsweg de 'inprikker' aan de noordzijde, de Hoofdstraat aan de oost- en het landelijk gebied aan de zuidzijde. Passend binnen de stedenbouwkundige uitgangspunten bestaat het gebouw uit een plint met een opbouw van één en drie lagen en een vierlaags hoogteaccent. De plint met daarin het kinderdagverblijf krijgt een lichte en open uitstraling; de gevelmaterialisatie is nog in studie. Om het geheel een luchtig, niet te massaal karakter te geven is de opbouw gesplitst in afzonderlijke volumes, met een tussenliggende binnenstraat waarin de appartementenentree, de trappenhuizen en lift zijn opgenomen. Voor de opbouw, met de buitenschoolse opvang (op de eerste verdieping) en de appartementen, is een ingetogen beeld nagestreefd met gevels in een rode baksteen. Verbijzonderingen bestaan uit verspringende balkons en een hoogteaccent in de noordgevel, dat betekenis geeft aan de ontmoeting 'inprikker' Hoofdstraat. De interpretatie van de locatie is essentieel voor de inpassing van het gebouw in de context. Het is een goede keuze door een deling van de opbouw de schaal te verkleinen. Maar door het splitsen van het hoogteaccent aan de noordzijde in delen van gelijke hoogte en het toevoegen van een uitgeschoven volume ontstaat een stapeling van accenten, waardoor het gebouw nog te zwaar overkomt en daarmee onvoldoende bijdraagt aan het dorpse concept van de Hoofdstraat. Dit effect wordt versterkt door het gelijkmatige, gesloten karakter van de gevels. Een luchtiger uitstraling kan worden bereikt door een groter contrast in open en gesloten delen; aansluiting zou daarin kunnen worden gezocht bij het ontwerp voor de basisschool. Voorts zou de gevelbehandeling meer op de achterliggende functie kunnen worden afgestemd, door bijvoorbeeld de buitenschoolse opvang afwijkend van de appartementen te materialiseren. De plint heeft een belangrijke signaalfunctie en moet in uitstraling sterker gelinkt worden aan het programma. Bergingen Gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 15 september 2009 2
op de begane grond gaan ten koste van de transparantie en de goede beleving van het maaiveld. Zoals ook het Kwaliteitsteam Vleuterweide heeft aangegeven, dient te worden voorkomen dat verzelfstandigde deelvolumes weer uiteenvallen, zoals dreigt door de toepassing van witte galerijgevels. D2 Vleuterweide deelplan 6, De Tuinlanden (Ont) Materialen en kleuren Aanvraag : GEM Vleuterweide Ontwerp : Enno Zuidema Stedebouw (Zie notulen 10/07 2007, 19/02 en10/06 2008 en 31/03, 14/04, 12/05 en 01/09 2009) Supervisor Zuidema licht toe dat het Beeldkwaliteitplan wordt gehanteerd als toetsingskader voor de invulling van het Stedenbouwkundig Plan, terwijl het tevens ruimte biedt voor eigen inbreng van architecten. Daarin moet een goede balans worden gevonden. Om het eindbeeld te kunnen beoordelen zijn kleurenschema's voor het metselwerk per locatie gecodeerd in kaart gebracht. De kleurschakering in De Tuinen- Noord komt voldoende tegemoet aan de beoogde eenheid. Voor de Hoofdstraat zijn echter te veel nuanceverschillen in het metselwerk geïntroduceerd om het beoogde contrast in het totaalbeeld waar te maken, dit vraagt om herziening van gemaakte keuzes. De inzichtelijke kleurenkaart geeft de commissie voldoende houvast bij komende planbeoordelingen. Het kleurenschema voor het westelijk deel van De Tuinen-Noord beantwoordt aan het Beeldkwaliteitplan, maar het oostelijk deel lijkt daarvan af te wijken en vertoont qua korrelgrootte te veel gelijkenis met de Hoofdstraat. Nadere studie wordt aanbevolen. De commissie onderschrijft de analyse van de supervisor dat het contrast in de kleurtoepassing voor de Hoofdstraat moet worden opgevoerd. Naast de baksteenkeuze zijn ook het voegwerk, de kleurstelling van kozijnen, deuren en houtwerk, en de keuze van dakpannen van invloed op het eindbeeld. De commissie adviseert deze onderdelen in het schema te verwerken. Op voorhand stelt de commissie de toepassing van keramische dakpannen als voorwaarde. D3 (R) Terwijde, spoorzone, blok 5, 6 en 7 (herontwikkeling) Voorlopig ontwerp 200 grondgebonden woningen, appartementen en commerciële ruimten Aanvraag : Bo-Ex Ontwerp : Theo Verburg Architecten (Zie notulen 07/07 2009) Architect Alou zet uiteen dat de invulling van het gewijzigde programma opnieuw is overwogen. De verdeling van gezinswoningen en appartementen is herzien. Van de getrapte opbouw is voor blok 7 afgezien, het is nu samengesteld uit volumes van respectievelijk 4 en 6 lagen. Bergingblokken worden aan het zicht onttrokken door (werk)ruimten op de begane grond, behorend bij bovenliggende appartementen. Ter verbetering van de gebruikskwaliteit van buitenruimten bij appartementen aan de straat, liggen deze 0,55m boven maaiveld. Ook de focuswoningen zijn opgetild, binnen de woning is een hellingbaan voorzien. De gevels bestaan uit metselwerk in vlechtpatronen van donkere en lichtere tinten. Glasgevels worden volledig transparant uitgevoerd, uitsluitend ter hoogte van vloeren wordt geëmailleerd glas toegepast. Aan de zijde van de scenic walk liggen gevels in één tint metselwerk met gevelopeningen voorzien van diepe neggen. Met de opdrachtgever vindt nog overleg plaats over het integreren van zonwering. Supervisor Bentvelsen kan zich vinden in de planaanpassing. In het totaalplan fungeert de scenic walk als uitsnede uit de blokken. Lokaal zijn hierin verschillen mogelijk, mits de scenic walk als samenhangende openbare ruimte met interieurkwaliteit kan worden beleefd. De benadering in voorliggend plan past in dit thema. De drie blokken moeten een ensemble vormen dat zich van de overige blokken in de spoorzone onderscheidt, maar de samenhang in de blokken 5 6 in verhouding tot blok 7 is naar de mening van de commissie nog onvoldoende leesbaar. In de stedenbouwkundige opzet van de spoorzone vormt de scenic walk een verbindend element dat bijzondere betekenis krijgt in samenhang met de aanliggende bebouwing. Bij de hier voorgestelde volumeopbouw en gevelbehandeling lijkt dit aspect nog niet goed uit de verf te komen; er ontstaat een te sober en weinig samenhangend beeld, dat onvoldoende recht lijkt te doen aan het bedoelde karakter van de scenic walk. In de architectonische uitwerking dient aan Gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 15 september 2009 3
deze zijde nog een slag gemaakt te worden. Verder verzoekt de commissie de architect de buitenruimtes aan de gevels op de begane grond nader te bestuderen. De plaatsing van de hoofdentree naast privé-buitenruimte vraagt om heroverweging. De voorgestelde transparantie wordt gewaardeerd; opgemerkt wordt dat glas ook echt glas dient te zijn. De commissie vraagt tenslotte waarborgen voor een in de gevelopeningen geïntegreerde, uniforme zonweringoplossing. D4 (R) Terwijde, spoorzone, scherf 16 (herontwikkeling) Voorlopig ontwerp 48 woningen + werkunits Aanvraag : Bouwfonds Fortis Ontwerp : Theo Verburg Architecten ( zie notulen 23/06 en 07/07 2009) De commissie heeft aangedrongen op een hoger ambitieniveau binnen de voorgestelde stedenbouwkundige opzet. Architect Alou licht toe dat het plan bestaat uit blokken met een identieke opzet, verspreid over de kavels tussen de bestaande bebouwing. Een doorlopende plint verbindt de blokken aan de Emile Hullebroeckstraat. Onderdeel van de plint zijn werkunits aan de blokeinden. Uitgevoerd als tuinmuur koppelt de plint de noorden zuidblokken. De stedenbouwkundige opgave is goed opgelost en de luchtige uitstraling van de toegevoegde plint als bindend element is een verbetering. Het thema van open en gesloten kopgevels in het binnengebied vraagt nog nadere studie. De commissie benadrukt dat de eenvoudige planopzet een zeer zorgvuldige detaillering vereist, ook van technische en functionele elementen, zoals ventilatiekanalen, schoorstenen en hemelwaterafvoeren. Met het oog op de uitstraling op langere termijn is het gewenst dakkapellen optioneel te ontwerpen. Voorts vraagt de commissie aandacht voor een zorgvuldige inpassing van de toegang tot de parkeerkoffers. E Overige plannen De plannen, genoemd in de lijst d.d. 10 september 2009, zijn met een preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De leden van de commissie hebben besloten de advisering over te nemen. De preadvisering is verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria, zoals vastgelegd in de welstandsnota. Samenvattend: Open: Verandering en handhaving zijn beide mogelijk, zowel naar structuur als naar architectuur. Respect: Essentiële eigenschappen van de aanwezige bebouwings- en omgevingskarakteristiek worden gerespecteerd. Behoud: Behoud en herstel van het aanwezige bebouwingsbeeld en versterken van de bestaande of historisch bepaalde karakteristiek van stedenbouwkundige, architectonische, landschappelijke of cultuurhistorische aard. Stimulans: Het gebied vraagt vanwege zijn bijzondere of markante karakter extra aandacht voor versterking en stimulering van het beeld. Indien van toepassing, zijn de aanvragen getoetst aan de sneltoetscriteria, dan wel aan de criteria, zoals geformuleerd in de welstandsnota. De lijst is ter inzage op het secretariaat. F Nagekomen plannen F1 Landschapsbaan / Prattenburg BV20904443 (R) Wijziging op bouwaanvraag voor het bouwen van zes bruggen Aanvraag: GEM Vleuterweide Beheer bv Ontwerp: Grontmij Nederland bv De voorgestelde gewijzigde plaatsing voor brug 66 wordt voorzien van een positief advies. Gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 15 september 2009 4
G Rondvraag en sluiting De volgende vergadering vindt plaats op 29 september 2009. De voorzitter De secretaris T. Frantzen M. van der Wiel Per 1 juli 2004 wordt de welstandsadvisering verricht op basis van de aan de verschillende beleidsniveaus verbonden criteria zoals geformuleerd in de welstandsnota 'De schoonheid van Utrecht' (vastgesteld door de raad van de gemeente Utrecht d.d. 24 juni 2004). (O) = open (R) = respect (B) = behoud (St) = stimulans (Ont) = ontwikkelingsgebied Gedelegeerd overleg Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 15 september 2009 5