Schilderijen Salon van de 21 e eeuw Lesbrief ter voorbereiding van bezoek aan Museum De Paviljoens in Almere. Basisonderwijs bovenbouw groep 6-8 Inhoud lespakket: bevestiging afspraak museumbezoek videoband Charles Baudelaire & de schilders van het moderne leven lesbrief ter voorbereiding enquête waardering museumbezoek Doel: Voorbereiding museumbezoek. Kennismaking met het museum en de tentoonstelling (Schilderijen Salon van de 21 e eeuw) die de kinderen gaan bekijken. De film legt op humorvolle wijze de relatie tussen de Schilderijen Salon van de 21 e eeuw in Museum De Paviljoens en de 19 e eeuwse Parijse Salons met de kenmerkende presentatievorm, jury, soorten schilderijen, bezoekers van de Salon et cetera. De film maakt het mogelijk om een relatie te leggen met de 19 e eeuwse Parijse Salons en de oudere schilderkunst - ondanks dat de schilderijen van de oude meesters geen deel uitmaken van de tentoonstelling in Museum De Paviljoens. De film verschaft de leerlingen enige basis-kennis over schilderkunst, die ze in het museum gebruiken in het kunstkijkgesprek en tijdens de spelopdrachten. Lesvorm: videoles en onderwijs-leergesprek Wij raden de leerkracht aan het museumbezoek voor te bereiden aan de hand van de videofilm en de bijbehorende lesbrief met vragen die u kunt gebruiken in het gesprek. Duur: videofilm 15 minuten, onderwijs-leergesprek nav de film 30 minuten 1
Inleidende vraag (voorafgaand aan de film) 1a) Wie is er wel eens in een museum geweest? 1b) Zo ja, in welk museum? Bijvoorbeeld in het Nieuwland erfgoedcentrum in Lelystad, Volkenkundig museum (bijv. Tropenmuseum in Amsterdam); natuurmuseum (bijv. Naturalis in Leiden); openluchtmuseum (bijv. Zuiderzee Museum in Enkhuizen); kunstmuseum (bijv. Oudheidkundig Museum in Leiden, Rijksmuseum in Amsterdam). 1c) Wat heb je daar gezien? Eigen mening. Ook Almere heeft een museum: De Paviljoens. Je kent ze waarschijnlijk wel, het zijn de zilverkleurige gebouwen van staal en glas achter het politiebureau in Almere-Stad. 2) Wat is een museum eigenlijk? Een museum is een plek waar bijzondere spullen worden verzameld, bewaard en tentoongesteld, zodat mensen ernaar kunnen komen kijken en meer informatie kunnen krijgen over die bijzondere spullen. 3) Wie kan uitleggen wat een kunstenaar doet? Een kunstenaar is iemand die voor zijn beroep kunst maakt. 4) Een kunstenaar kan allerlei soorten kunst maken. Kun je een paar soorten kunst noemen? Bijvoorbeeld: een schilderij, een beeld, een foto 5). Kunstenaars maken tegenwoordig niet alleen schilderijen en beeldhouwwerken, maar ook hele andere dingen. Noem drie andere soorten kunst uit deze tijd. foto s, videokunst, computer- of internetkunst, landschapskunst, performance-kunst ('levende kunst'; de kunstenaar maakt met zijn hele lichaam deel uit van het kunstwerk) of installatiekunst (= groot eigentijds kunstwerk bestaande uit verschillende losse onderdelen waar je in en tussendoor kunt lopen om het te ervaren). Sinds een paar jaar zijn er ineens weer heel veel kunstenaars die schilderen. Daarom heeft Museum De Paviljoens voor het eerst sinds tien jaar weer een tentoonstelling met schilderijen: de Schilderijen Salon van de 21 e eeuw. In het museum kun je zien wat kunstenaars nu schilderen. 2
Bekijk de film Charles Baudelaire & de schilders van het moderne leven 6) Wat is het beroep van de hoofdpersoon Charles Baudelaire? Schrijver, dichter, kunstcriticus. 7) Wat is het beroep van Guus, de andere man in de film? Guus is suppoost bij het museum 8) Wat komt Charles Baudelaire precies doen in Almere? Hij komt de tentoonstelling Le peintre de la vie moderne/ De schilder van het moderne leven in Museum De Paviljoens bezoeken. Hij heeft een uitnodiging ontvangen, want deze tentoonstelling is vernoemd naar een beroemd boek dat Baudelaire in de 19 e eeuw heeft geschreven. 9a) Leg uit wat een Salon is. Een Salon is een schilderijententoonstelling die een keer per jaar plaats vindt. 9b) Hoe denk je dat het is om naar kunst te kijken als er zo veel schilderijen boven, onder en naast elkaar hangen? Eigen mening 10) Waar vond de Salon oorspronkelijk plaats? De beroemdste Salon vond in de 19e eeuw plaats in Museum het Louvre in Parijs. 11) Van wat voor schilderijen hield de jury van de 19 e eeuwse Salon het meest? De hoogst gewaardeerde kunstvorm was het naakt, weergegeven in schilderijen die klassieke mythologische of bijbelse verhalen uitbeelden, zoals de Griekse godin Venus die wordt geboren uit het schuim van de zee. 12) Wat betekent de R op de achterkant van een schilderij? Refusé wat het Franse woord is voor geweigerd 13) Waarom werden de meeste schilderijen van de schilder Edouard Manet op de Salon geweigerd? Bijv. de schilderijen Olympia of De absinth drinker. 3
Deze schilderijen voldeden niet aan de regels van de jury; ze verbeelden het alledaagse leven met cafe's, het straatleven, de fabrieken ipv de klassieke verhalen met godinnen en nimfen. 14) Leg uit wat een Salon des Refusées is? Dit is een tentoonstelling die bestaat uit allemaal geweigerde schilderijen. In 1863 had de jury zo veel schilderijen geweigerd (wel 4000!), dat de Franse keizer toestemming gaf om een Salon des Refusées te organiseren. 15) Welke verschillende soorten of genres schilderijen worden in de film genoemd? Noem er een paar. Landschappen, stadsgezichten, portretten, stillevens, genre, historiestukken (zoals Venus die geboren wordt uit het schuim van de zee). 16) Welke onderwerpen schildert Edouard Manet, de lievelingsschilder van Charles Baudelaire? Manet schildert het alledaagse leven: een picknick, een dronken man in het café, een treinstation, een stadsgezicht met fabrieken, een alledaagse naakte vrouw (geen godin). 17) In de film zijn twee schilderijen te zien van de tentoonstelling die in de film nog in opbouw is en die jullie binnenkort gaan bekijken. Leg uit hoe deze eigentijdse schilders te werk zijn gaan? Gebruiken ze alleen verf, penselen en doek of ook andere zaken? Tjebbe Beekman heeft ook digitale foto's die hij met een computer heeft bewerkt als voorbeeld bij het schilderen gebruikt. Sven Kroner werkt vanuit zijn herinnering. Hij heeft hier herinneringen aan plekken uit zijn jeugd als basis gebruikt. 18) Waaraan kun je zien dat deze 2 schilderijen in deze tijd zijn geschilderd? Aan het schilderij van Tjebbe Beekman met de flatgebouwen zie je dat hij foto's - die hij met de computer heeft bewerkt - als voorbeeld heeft genomen bij het schilderen. Digitale foto's en de computer had je natuurlijk niet in vroeger tijden. Dat het schilderij van Sven Kroner in deze tijd is gemaakt, kun je zien aan de bulldozer in het water. 4
19) In de film zie je de graffiti-wand naast Museum De Paviljoens. Vind jij het belangrijk dat dit soort plekken er zijn? Leg uit waarom. Eigen mening. Graffiti is verboden en strafbaar, behalve op speciale plekken zoals in het Beatrixpark bij de skatebaan en bij Museum De Paviljoens. Museum De Paviljoens vindt het belangrijk dat er legale plekken zijn voor jongeren om zich creatief te kunnen uiten. Bij museumbezoek hoort ook het respecteren van de onderstaande huisregels huisregels : Je jas en tas achterlaten in de garderobe In het museum mag je niet eten of drinken Niet rennen in het museum, maar gewoon lopen Kijken met je ogen en niet met je handen niet schreeuwen in het museum (er zijn ook andere bezoekers) luisteren naar de aanwijzingen van de museumdocent en de suppoost Tentoonstelling Schilderijen Salon van de 21 e eeuw De tentoonstelling is geïnspireerd op de officiële Salon in Parijs en geheel gewijd aan de hedendaagse schilderkunst. Er zijn meer dan 100 eigentijdse schilderijen te zien van kunstenaars uit Duitsland, Zwitserland, de Verenigde Staten en Nederland. Traditionele thema s als stadsgezichten, landschappen, interieurs en andere genres worden op een geheel eigen wijze ingevuld. Stijlmiddelen en traditionele iconen worden in een nieuw jasje gestoken of schaamteloos geïmiteerd. De schilders maken gebruik van eigentijdse media zoals foto's, film-, computer- en satellietbeelden. Zoals bij de traditionele Salon worden ook in De Paviljoens de zes meter hoge en meters lange wanden van plint tot plafond volgehangen met recent werk van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Programma museumbezoek (onder leiding van twee museumdocenten) Interactieve rondleiding met kijk-, denk-, eigen mening-, discussie- en spel-opdrachten. (45 minuten) Aan de slag als tentoonstellingsmaker, als onderzoeker en als Salonjurylid; spelen van het kwartetspel van de schilderkunst (45 minuten) 5
Begeleiding van school Per klas zijn twee begeleiders van school nodig. Meer dan drie begeleiders is gezien de kleine groepen niet nodig en wenselijk. Mocht u met meer begeleiders komen in verband met het vervoer naar het museum, neemt u dan even contact op met Museum De Paviljoens. Praktische informatie Bij het museum is voldoende gelegenheid om de fietsen te parkeren. Het museum is per bus bereikbaar vanaf treinstation Almere Centrum en lijn 5 halte Greta Garboplantsoen. Het ligt op vijf minuten lopen van het treinstation Almere Centrum. U loopt de stationshal uit, uitgang rechts naast Burger King, over het plein met de fontein. Rechtdoor de winkelstraat in, na de Hema neemt u de eerste straat links. De brug onderdoor, het water oversteken en u ziet het museum, zilverkleurige paviljoens van staal en glas op palen, recht voor u staan. Er is een betaalde parkeerplaats voor de deur van het museum, maar het parkeertarief is hier hoger dan bij het Manifestatieveld of de parkeergarage verderop. (prijzen Manifestatieveld eerste uur gratis, daarna 1,20 per 59 minuten) Na het museumbezoek wordt - indien afgesproken - een factuur gestuurd. Annuleren van de gemaakte afspraak dient ten minste vijf werkdagen voorafgaand aan de activiteit te gebeuren, anders dienen de gemaakte kosten in rekening te worden gebracht. Let op: gedurende deze tentoonstelling is de entree aan de achterzijde van De Paviljoens - vlakbij de parkeerplaats van Villa Parkhurst - en niet bij de loopbrug aan de voorzijde. Wilt u na afloop van het museumbezoek en de verwerkingsles op school het enquêteformulier invullen en dit samen met het lespakket weer terugbrengen naar Museum De Paviljoens? Alvast bedankt! 2005 Dit lesmateriaal is ontwikkeld door de Afdeling Educatie van Museum De Paviljoens. Museum De Paviljoens /\/ Afdeling Educatie & Publieksbegeleiding /\/ Odeonstraat 3 Almere-Stad /\/ 036-5450400 /\/ educatie@depaviljoens.nl /\/ www.depaviljoens.nl 6
7