Memo datum voor Afdeling/cluster 23 juni 2015 Leden van de Raad Bedrijfsvoering behandeld door bijlage(n) A. ter Beest 1 Onderwerp Effecten meicirculaire 2015 i.r.t. de Voorjaarsnota 2015 Geachte leden van de raad, Met deze memo willen wij u informeren over de effecten van de meicirculaire 2015 op de algemene uitkering voor de jaren 2015 t/m 2019. De ontwikkelingen die in deze circulaire zijn opgenomen leiden tot een negatieve bijstelling van de meerjarenraming. Met name 2015 laat een grote daling zien door een bijstelling van het accres. De hoofdpunten uit deze circulaire zullen hierna worden toegelicht. Accres Het accres is met 470 miljoen gedaald. Hierin zit een eenmalig effect van 125 miljoen vanwege een lager vastgesteld definitief accres over 2014. Dit wordt afgerekend in 2015. Voor Rheden betekent dit een nadeel van 275.000. Daarnaast is ook het accres voor 2015 neerwaarts bijgesteld met nog eens 347 miljoen (Rheden 770.00). Voor 2016 wordt een hoger accres verwacht gelijk aan de daling in 2015. Vanaf 2017 is de ontwikkeling weer negatief. Grootonderhoud gemeentefonds 2 e fase Met ingang van 2016 worden de uitkomsten van de 2e fase grootonderhoud doorgevoerd. Voor Rheden is het nadeel m.i.v. 2016 ruim 142.000. Het herverdeel effect heeft zich met name voorgedaan binnen het cluster werk en inkomen. De nieuwe verdeling voor het onderdeel volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing is na advies van de VNG en de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) slechts gedeeltelijk ingevoerd. Hiervoor wordt nog aanvullend onderzoek gedaan. De uitkomsten van dat onderzoek worden verwerkt in de meicirculaire 2016. Integratie uitkering Sociaal domein Voor het sociaal domein geld dat met ingang van 2016 de objectieve verdeelmodellen voor de WMO 2015 en Jeugd van toepassing zijn. In 2015 werd nog uitgegaan van historische kosten. Door de invoering ervan treden herverdeeleffecten op. Voor Rheden zijn de herverdeeleffecten positief. Voor beide modellen worden ingroeipaden gehanteerd wat betekent dat gemeenten geleidelijk zullen toegroeien naar de nieuwe situatie. De ingroeipaden duren maximaal 4 jaar. De integratieuitkering Sociaal Domein wordt structureel verlaagd met 134 miljoen in verband met de zgn. WLZ-indiceerbaren. Besluitvorming in het kader van de Wet langdurige zorg (WLZ) heeft ertoe geleid dat minder cliënten onder de Wmo 2015 en de Jeugdwet zij komen te vallen. Verder worden de macrobudgetten verlaagd omdat op basis van de realisatiecijfers AWBZ de raming te hoog was ingeschat. Dit geldt voor al voor het taakveld jeugd. Deze ontwikkelingen leidden uiteindelijk tot een structurele neerwaardse bijstelling van 329.000,- Doeluitkeringen De gemeente Rheden heeft van de mogelijkheid gebruik gemaakt om voor een tweetal ontwikkelingen extra incidentele middelen aan te vragen. Het gaat hierbij om gezond in de stad ( 1
55.000) en huishoudelijke hulp toelage ( 284.000 ). Conform eerder vastgestelde uitgangspunten zal het College de middelen inzetten voor de doeleinde waarvoor zij zijn verkregen. Verwerken van de effecten vanuit de meicirculaire Wij stellen voor om zowel de positieve als de negatieve effecten uit de meicirculaire te betrekken bij het proces rondom de meerjarenbegroting en bij dit proces te beoordelen en te analyseren hoe met de effecten van de meicirculaire om te gaan, met uitzondering van de specifiek verkregen middelen voor gezond in de stad en huishoudelijke hulp. Een overzicht van de mutaties naar aanleiding van de meicirculaire vindt u bijlage 1. Deze memo volgt op de Voorjaarsnota 2015 die u reeds in uw bezit heeft en de aanvullende brief die naar u gezonden is waarbij u geïnformeerd wordt over de bijstelling van de tabel ontwikkelingen 2015-2019 voorjaarsnota 2015 op 6 van de voorjaarsnota Conform voorgaande jaren verwerken we de effecten uit de meicirculaire 2015 voor het jaar begrotingsjaar 2015 in de Bestuursrapportage 2015 en de effecten uit de meicirculaire voor het jaar 2016 en verder in de Meerjarenbegroting 2016-2019. De effecten uit de meicirculaire 2015 leiden tot een aangepast meerjarig financieel perspectief ten opzichte van de Voorjaarsnota 2015. In de bijlage bij dit memo worden de effecten nader toegelicht. De volgende tabel geeft het bijgestelde meerjarig financieel perspectief weer: Onderstaande tabel vervangt het financiële meerjarenperspectief uit de Voorjaarsnota 2015, 8. Daarnaast heeft ons College toegezegd met een sluitend financieel meerjarenperspectief, voor de verwerking van de meicirculaire, te komen naar aanleiding van de omissie in de voorjaarsnota. Het college heeft daartoe de bezuiniging op de bedrijfsondersteunende applicatie, zijnde een correctie van financieel technische aard aangemerkt om te komen tot een structureel sluitende meerjarenbegroting. (bedragen x 1.000) 2015 2016 2017 2018 2019 Begrotingsresultaat na VJN 2015-211 -3.052-2.268-3.087-3.550 Toekomstperspectief Presikhaaf - 575 572 756 681 Transformatieplan sociaal domein - 850 1.742 2.189 2.818 Financieel -211-1.627 46-142 -51 meerjarenperspectief 2015-2019 na toekomst PHB en transformatieplan SD Bezuiniging bedrijfsondersteunende applicatie ( product 42) 51 51 51 Gecorrigeerd Financieel meerjarenperspectief 2015-2019 -211-1.627 97-91 0 Effect Meicirculaire 2015-730 69-218 -436-386 Besteding doeluitkering gezond in de stad ( zie ad 1) -55-55 -55 Besteding doeluitkering huishoudelijke hulp ( zie ad 1) -284-284 Bijgesteld Financieel meerjarenperspectief 2015-2019 -1.280-1.897-176 -527-386 2
Ad 1) Omdat de gemeente Rheden voor twee specifieke doelen ( gezond in de stad en huishoudelijke hulp toelage) middelen heeft aangevraagd en toegewezen heeft gekregen dienen deze middelen conform ons beleid ook voor deze doeleinde te worden besteed. Daarmee zijn de middelen reeds belegd en kunnen niet dienen ter algemene dekking. Dit is de reden dat de bedrag gecorrigeerd dienen te worden op de uitkomsten van de meicirculaire. De Steeg, 11 juni 2015. Burgemeester en wethouders van Rheden. 3
Bijlage : Analyse effecten meicirculaire 2015 gemeente Rheden Onderstaande tekst is de gedetailleerde analyse van de effecten van de meicirculaire 2015 op de meerjarenbegroting van de gemeente Rheden. Totaaloverzicht financiële gevolgen meicirculaire 2015 De financiële gevolgen van de meicirculaire 2015 zijn in beeld gebracht. Hierbij is op basis van de gegevens uit deze circulaire de hoogte van de algemene uitkering voor de jaren 2015 tot en met 2019 berekend en vergeleken met de meerjarenbegroting 2015-2019. Conform voorgaande jaren verwerken we de effecten uit de circulaire voor het jaar 2015 in de Bestuursrapportage 2015 en de effecten uit de circulaire voor het jaar 2016 en verder in de Meerjarenraming 2016-2019. De financiële gevolgen (afwijkingen) zijn in onderstaand overzicht opgenomen. Effecten voor gemeente Rheden 2015 2016 2017 2018 2019 Berekening beginstand 65.397 65.309 64.479 63.999 63.999 Accresontwikkeling -1.045-475 -420-338 Overige mutaties uitkeringsfactor 28 28 28 28 Ontwikkeling uitkeringsbasis -83 28 56 56 Aanpassingen o.b.v. uitkeringsfactor -1.045-55 -419-336 -254 Centra voor Jeugd en Gezin 855 858 856 851 853 Hoeveelheidsverschillen 77 19 67-16 42 aanpassingen o.b.v. ontwikkeling uitkeringsbasis 932 877 923 835 895 WMO (met name huishoudelijke hulp) 38 177 343 343 343 Gezond in de stad (DU) 55 55 55 Centra voor jeugd en gezin (DU) -890-890 -890-890 -890 Huishoudelijke hulp toelage (DU) 284 284 Suppletie-regeling groot onderhoud 1e fase 29 Cumulatieregeling gemeentefonds (SU) -34-52 -34-15 Aanpassing o.b.v. IU/DU -484-408 -544-581 -562 WOZ-waarden mutaties 43 47 56 64 73 WOZ-waardering en aanpassing rekentarieven 8-47 -47-47 Aanpassingen o.b.v. WOZ mutatie waarden 43 55 9 16 25 decentralisatie AWBZ naar WMO (IU) -26-92 -40-309 -393 decentralisatie jeugdzorg (IU) -196-265 -79-5 16 decentralisatie Participatiewet (IU) 45 98 106 97 49 Aanpassingen o.b.v. IU 3D's -176-258 -13-217 -329 Herverdeel effect groot onderhoud 2e fase -142-174 -153-161 Totaal verschil -730 69-218 -436-386 Eindstand meicirculairre 2015 64.667 65.378 64.261 63.563 63.613 De belangrijkste van de in bovenstaande overzicht gespecificeerde aanpassingen, worden hierna toegelicht. 4
Aanpassing o.b.v. Uitkeringsfactor Voor 2015 daalt de uitkeringsfactor door een lager accres. Het accres geeft de groei of krimp van het gemeentefonds aan als gevolg van een stijging of daling van de gecorrigeerde rijksuitgaven. Voor 2015 is er sprake van een daling van 1.045.000. Dit komt o.a. door een lagere geraamde loon- en prijsontwikkeling en minder kinderopvangtoeslagen en studieleningen. Daarnaast wordt de afrekening van het definitieve accres van 2014 verrekend in 2015. In 2016 is er sprake van een stijging van het accres o.a. door hogere looncompensatie, deze is gelijk aan de daling over 2015 zodat het per saldo geen effect heeft. Vanaf 2017 is de ontwikkeling van het accres weer negatief. De loon- en prijsmutaties bij het Rijk zullen niet leiden tot mutaties in onze begroting. Ontwikkeling uitkeringsbasis Dit betreft de hoeveelheidsverschillen op de maatstaven die met name verband houden met de invoering van de wet BAG. Deze effecten zijn door het ministerie meegenomen in de bepaling van het herverdeeleffect (zie overige ontwikkelingen). Daarnaast daalt de uitkeringsbasis ook omdat de daaraan gekoppelde uitkeringsfactor lager wordt geraamd. Dit heeft o.a. te maken met een landelijke stijging van het aantal bijstandsontvangers. Aanpassing o.b.v. Integratie-uitkering/Decentralisatie-uitkering/Specifieke uitkering Wet maatschappelijke ondersteuning (IU): In 2015 is er een verhoging van de uitkering met 38.000 door de verwerking van de prijsindexatie van 0.1%. In 2016 is rekening gehouden met de volume-index van 2.38% en is er extra geld toegevoegd vanwege het effect van extramuralisatie. Gezond in de Stad: Zoals in de septembercirculaire konden gemeenten zich aan melden bij het ministerie van VWS voor het stimuleringsprogramma Gezond in.... In 2015, 2016 en 2017 krijgt de gemeente extra middelen uit de decentralisatieuitkering Gezond in de Stad. De gemeente ontvangt deze middelen onder de voorwaarde dat zij meedoen aan het stimuleringsprogramma Gezond in. Deze middelen worden ingezet voor deelname aan JOGG (jongeren op gezond gewicht) in intergemeentelijk verband. Centra jeugd en gezin. De middelen van de decentralisatie uitkering voor centra jeugd en gezin zijn toegevoegd aan de algemene uitkering m.i.v. 2015. Huishoudelijke hulp toelage Zoals in de septembercirculaire 2014 gemeld konden gemeente een aanvraag indien voor de huishoudelijk hulp toelage (HHT) voor de jaren 2015 en 2016. Doel daarvan is het stimuleren van de vraag naar huishoudelijke hulp om zoveel mogelijk volwaardige werkgelegenheid te behouden. De gemeente Rheden heeft tijdig een aanvraag en bestedingsplan ingediend voor 2015 en 2016 zodat de middelen voor 2015 en 2016 zijn toegekend.. Aanpassing WOZ WOZ: 5
Betreft de bijstelling van de geraamde WOZ waarden. De lagere WOZ werkt positief door voor de berekening van de algemene uitkering. Dit wordt gecorrigeerd door aanpassing van de rekentarieven. Integratie uitkering 3D s Het macro budget voor de integratie uitkering sociaal domein is verlaagd en daarnaast wordt de middelen voor de WMO 2015 en de jeugd m.i.v. 2016 verdeeld op basis van objectieve verdeelmodellen. Voor het onderdeel participatie zijn de gegevens geactualiseerd op basis waarvan het budget verdeeld wordt over de gemeenten. Conform het beleid dient de uitvoering van de decentralisatie taken te geschieden binnen de daarvoor beschikbare middelen. Daartoe is het transformatieplan sociaal domein opgesteld. Binnen dit transformatieplan kunnen de financiële effecten zoals deze zich bij de meicirculaire voordoen worden opgevangen. Daarnaast zullen wij de ontwikkeling van de meicirculaire in relatie tot het door u vastgestelde perspectief van februari 2015 verwerken in de meerjarenbegroting 2016-2019. Overige aanpassingen Herverdeeleffect groot onderhoud 2 e fase De afgelopen jaren is het groot onderhoud van het gemeentefonds uitgevoerd. Met ingang van 2016 worden de uitkomsten van 2 e fase van het groot onderhoud ingevoerd. De (sub) clusters Werk en inkomen, volkshuisvesting ruimtelijke ordening en stadvernieuwing (VHROSV) alsmede brandweer en rampenbestrijding zijn van nieuwe ijkpunten voorzien. Na advisering door de Raad voor de Financiële verhoudingen en VNG is besloten de wijziging voor het subcluster VHROSV slechts gedeeltelijk in te voeren en aanvullend onderzoek te doen. De verwerking van de uitkomsten van het aanvullend onderzoek wordt meegenomen in de meicirculaire. 6