Adriaen van Ostadelaan (ROC) Beeldkwaliteitsplan Januari 2016 Status: Conceptversie 1
2 Gemeente Veenendaal Afdeling Wonen en leven Team Ruimtelijke ordening en bouwen d.d. januari 2016
INHOUD 1. INLEIDING 4 2. HUIDIGE SITUATIE 6 3. SPELREGELS HERONTWIKKELING 7 4. BEELDKWALITEIT 10 3
1 Inleiding Dit boekwerk bevat het beeldkwaliteitsplan voor de herontwikkeling van de locatie Adriaen van Ostadelaan 32. De locatie is bestemd met een maatschappelijke functie en heeft in de Welstandsnota Veenendaal 2011 de aanduiding voor instituten en maatschappelijke doeleinden. Bij een herontwikkeling naar woningen dienen de toetsingscriteria in de welstandsnota aangepast te worden door middel van een beeldkwaliteitsplan. Aanleiding De locatie aan de Adriaen van Ostadelaan wordt herontwikkeld en krijgt een invulling met woningen. In aanvulling op het document spelregels herontwikkeling Adriaen van Ostadelaan 32 dient een beeldkwaliteitsplan opgesteld te worden. Het doel van het beeldkwaliteitsplan is om in woord en beeld de uitgangspunten te geven voor het architectonische beeld van de woningen en de inrichting van de openbare ruimte. Het legt het ruimtelijk beeld vast, met name voor de delen die zichtbaar zijn vanaf het openbaar gebied. Het gaat dus voor een belangrijk deel om de gevels die zichtbaar zijn vanaf de straat (voor- en zijgevels), maar ook om de overgang tussen openbaar en privé. Opzet beeldkwaliteitsplan het beeldkwaliteitsplan is opgezet als een samenhangend pakket van uitgangspunten en spelregels voor de architectuur van de bebouwing, geïllustreerd met referentiebeelden. Deze referentiebeelden zijn bedoeld als inspiratiebron voor de architect, niet als letterlijke voorbeelden. Leeswijzer In het eerste hoofdstuk is kort een inleiding en aanleiding gegeven voor het boekwerk. Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de huidige situatie. In hoofdstuk 3 staat een samenvatting van de spelregels voor de herontwikkeling. De beeldkwaliteit staat beschreven in hoofdstuk 4. 4
Plangebied t Franse Gat Figuur boven: De locatie in groter verband 5
2 Huidige situatie Plangebied t Franse Gat De wijk t Franse Gat is gebouwd in de Jaren 50 60 van de vorige eeuw en maakt deel uit van het uitbreidingsplan Zuid-West. Veel straatnamen dragen de namen van schilders uit de Gouden Eeuw. Het stedenbouwkundige plan is van architect en stedenbouwkundige S.J. van Embden (1904-2000). De wijk heeft een duidelijke Noord-Zuid verkaveling. Deze is vrijwel identiek aan het verkavelingpatroon van Veenendaal voor WO II. De wijk heeft een planmatige sobere opzet en veel openbaar groen. In afwijking op het stratenpatroon zijn enkele straten oost-west gericht. De oost-west gerichte straten zorgen voor verbinding in de wijk. De Jan Steenlaan is zo n oost-west gerichte straat. De wijk heeft een winkelcentrum, kerken en een eigen verenigingsleven. De buurthuizen, kerken en andere (semi-) openbare functies zijn gelegen op strategische, cruciale plekken, nabij open ruimte, parken, en langs de hoofdwegen. Door hun architectuur, oriëntatie, maat en schaal spelen de gebouwen in op de specifieke locaties. Het zijn bakens in een zee van eengezins- en gestapelde woningen. Woningen staan alle parallel aan de straat, zijn voorzien van een langskap en georiënteerd op de straat. Gestapelde woningbouw heeft een hoogte van 12 meter en bestaat uit drie lagen met een flauwe langskap. Grondgebonden woningen hebben een nokhoogte van 10 meter en een goothoogte van 6 en bestaan uit twee lagen met een langskap. t Franse Gat werd in één stijl gebouwd, met uniforme detaillering en materialisatie van de woningen, zoals gebruik van baksteen voor de gevels en houten kozijnen en zadeldaken met pannen. Locatie Het plangebied ligt centraal in de wijk t Franse Gat. Het perceel wordt omsloten door de Ferdinand Bolstraat, Jan Steenlaan en Adriaen van Ostadelaan. Figuur boven: Stedenbouwkundige opbouw van de wijk t Franse gat 6 Voormalige bebouwing Op het perceel stond een schoolgebouw (ROC A12). De architectuur, oriëntatie, maat en schaal van het gebouw was afwijkend ten opzicht van de woningen in de omgeving.
3 Spelregels herontwikkeling In een pril stadium van de planvorming is een participatietraject ingezet. Door middel van co-creatie zijn ruimtelijke spelregels voor de herontwikkeling van de locatie opgesteld. Voor de ruimtelijke spelregels wordt verwezen naar het document Spelregels herontwikkeling Adriaen van Ostadelaan 32, vastgesteld door de gemeenteraad op 25 juni 2015. Op de volgende pagina s volgt een kort overzicht van de diverse spelregels. Op deze spelregels zijn door de gemeente aanvullende wensen en spelregels toegevoegd vanwege bestaand gemeentelijk beleid. Foto: F. Bolstraat Foto: A. van Ostadelaan 7
Spelregelkaart Adriaen van Ostadelaan, 30-04-2015 Legenda Plangrens Bouwvlak Ontsluiting plangebied Bomen bestaand Mogelijke nieuwe bomen, plek en aantal liggen niet vast Mogelijke nieuwe openbare ruimte, plek en aantal m² liggen niet vast Openbare parkeerplaatsen Parkeren eigen terrein 8
Spelregels Adriaen van Ostadelaan, 30-04-2015 Onderwerp Legenda Spelregels opgesteld door vertegenwoordiging van bewoners en ontwikkelaars Toelichting Programma Doelgroep De invulling van de locatie dient in te spelen op de behoeften van de wijk en aan te sluiten op de diverse culturen in de wijk. De locatie faciliteert, dan wel stimuleert ontmoeting. Het is een plek waar rust, veiligheid, bescherming en openheid een belangrijke rol spelen. Bebouwing Het karakter van de bebouwing sluit aan bij de bebouwing in de wijk. Het mag eventueel iets speelser/moderner. Voor gestapelde bebouwing geldt een maximale bouwhoogte van 3 lagen met een flauwe kap, vergelijkbaar met de aanwezige kleine appartementencomplexen in de omgeving. Bij rijwoningen is de maximale bouwhoogte 2 lagen met een kap. Maximale goothoogte is 6 meter, maximale nokhoogte is circa 10 meter. Er is geen minimale bouwhoogte. Uitgangspunt voor woningen op de begane grond is straatgericht wonen, m.a.w. de entrees van woningen zijn gericht op de openbare ruimte. De bebouwing heeft geen gesloten gevels. De bebouwing is, in ieder geval, gericht op de Jan Steenlaan en de Adriaen van Ostadelaan. In/ om de bebouwing is ruimte voor ontmoeting. De invulling en het karakter van het binnenterrein kunnen variëren. De voorkeur gaat uit naar een gemeenschappelijke binnentuin. Mogelijke functies die het karakter van de binnentuin bepalen zijn: bovengronds of ondergronds parkeren, terrassen en balkons. De ruimte rondom de bebouwing heeft een groene inrichting. Bij grondgebonden woningen zijn dit voortuinen. Parkeren in voortuinen heeft geen voorkeur. Functie De locatie krijgt overwegend een woonfunctie. Het is mogelijk om diverse doelgroepen te huisvesten in het gebouw. De woningen zijn levensloopbestendig. In de plint is het mogelijk om maatschappelijke voorzieningen te realiseren. Openbare ruimte Openbare ruimte In het plangebied is ruimte voor groen en bomen. Eventuele openbare ruimte is gericht op sport, spel, verblijf en ontmoeting. Ambitie is een groene verblijfsruimte in het plangebied. Dit kan gecombineerd worden met een (afsluitbare) binnentuin. Het is wenselijk om zo veel mogelijk aan te sluiten bij het bestaande plantsoen van de Jan Steenlaan. Bewoners uit t Franse Gat, waarvan hun huidige woning niet meer voldoen aan hun woonsituatie, kunnen hier een passende woning vinden. De maximale bouwhoogte zorgt voor stedenbouwkundige samenhang. Parkeren De parkeerbehoefte voor het toekomstige programma dient gerealiseerd te worden binnen het plangebied. Dit kan plaatsvinden onder de bebouwing (verdiept of half verdiept) of op het maaiveld. Aanvullende parkeerplekken in de openbare ruimte zijn wenselijk. De parkeerplekken op maaiveld zijn zo min mogelijk zichtbaar vanuit de openbare ruimte. Bij grotere aaneengesloten parkeervakken zijn bomen gewenst. Parkeerplekken op maaiveld worden zo mogelijk in de noord-oosthoek realiseren. Openbare parkeerplekken die verdwijnen t.b.v. de ontwikkeling van het perceel, dienen in de directe nabijheid in de openbare ruimte gecompenseerd te worden. Het berekenen van het aantal benodigde parkeerplaatsen is maatwerk. Dit houdt in dat de parkeerbehoefte moet voldoen aan de Notitie Parkeernormen Veenendaal. Algemene Thema s Ontmoeting Het plangebied moet ontmoeting bevorderen. Deze ontmoeting kan zowel binnen als buiten plaatsvinden. Duurzaamheid Het gebouw wordt met duurzame materialen gebouwd. Het dak wordt, bij voorkeur, voorzien van zonnecollectoren en/of een sedumdak De gevels kunnen bekleed worden met planten Verkeersveiligheid De verkeersveiligheid van de omgeving verdient aandacht Beoordeeld moet worden op welke manier het plangebied bij kan dragen aan het verbeteren van de verkeersveiligheid. 9
4 Beeldkwaliteit De beeldkwaliteit sluit zorgvuldig aan bij de aanwezige kwaliteiten van de bestaande woonbuurt. De architectuur kan worden uitgewerkt als een hedendaagse interpretatie van de jaren 50 architectuur, zoals bij het project Binnenronde. Kenmerkende aspecten hierbij zijn de langskappen, een harmonische materialisering en een eenvoudige vormgeving met doeltreffende en krachtige details. Kortom: Architectuur die de aandacht vraagt zonder schreeuwerig te worden. Ligging Bebouwing maakt deel uit van het stedenbouwkundig patroon. De individuele woning binnen een rij is een deel van het geheel. Rooilijnen van de voorgevel behouden. Oriëntatie Bebouwing is met de voorgevel georiënteerd op de openbare ruimte. Zijgevels, gekeerd naar de openbare ruimte, worden als voorkanten behandeld, waardoor een tweezijdige oriëntatie van de woning ontstaat. Massa Clusters en rijen kennen een sterke onderlinge samenhang. Bebouwing bestaat maximaal uit een onderbouw van twee lagen met een kap (goot maximaal 6 meter, nok maximaal 10 meter hoog). Op- en aanbouwen zijn ondergeschikt en vormgegeven als toegevoegd element en zijn bij voorkeur per woningtype van hetzelfde model, of opgenomen in de hoofdmassa. 10 Ritmiek De bebouwing kan worden gedifferentieerd ten opzichte van de bestaande bebouwing door gebruik van verbijzondering zoals erkers, kozijnindelingen, schoorstenen en entreepartijen. Het individuele ritme is ondergeschikt aan de eenheid van het gehele bouwblok/straatbeeld.
Daken Bebouwing is voorzien van een zadeldak De nokrichting van het dak ligt evenwijdig aan de straat. Dakkapellen moeten het beeldbepalende doorlopende dakvlak respecteren en nooit de continue goot- en noklijn onderbreken. Geen dakkapellen op de tweede verdieping. Alle dakkapellen zijn per straatwand identiek. Zonne-energie Bij gebruik van zonnecollectoren is de hellingshoek van het dakvlak het uitgangspunt. Zonnecollectoren zijn zwart van kleur. Zonnecollectoren mogen niet in het oog springen. Architectonische uitwerking Er is ontwerpaandacht voor alle details. Bij rijenwoningen de herhaling benadrukken. Wijzigingen en toevoegingen in stijl en afwerking zijn afgestemd op het hoofdvolume of ensemble. Accent in metselwerk (misbaksels) bij kopgevels wordt doorgezet. Bestaande misbaksels kunnen dienen als inspitatie voor nieuwe varianten Materiaal- en kleurgebruik Het materiaal- en kleurgebruik is per straat in samenhang met de bestaande situatie. Gevels zijn in hoofdzaak van baksteen of vergelijkbare steenachtige materialen. Plaatmateriaal alleen gebruiken als invulling van een kozijn. Hellende daken van woningen zijn voorzien van rode of gesmoorde keramische pannen. Dakpannen zijn mat. Het kleurgebruik is terughoudend. Foto boven: Kap bij bestaande appartementencomplex Foto onder: Zonnecel Foto boven: De verschillende misbaksels 11
Erfafscheiding De vormgeving van de erfafscheiding aan de openbare ruimte maakt onderdeel uit van de architectonische uitwerking. Zij- en voortuinen worden begrensd door een groene erfafscheiding, zoals een beukhaag of een tuinmuur (tuinmuur max. 1 meter hoog). Erfafscheidingen die niet grenzen aan de openbare ruimte kunnen door de bewoners naar eigen inzicht worden ingevuld. Foto s boven: Erfafscheidingen Inrichting openbare ruimte De inrichting van de buitenruimte (met name de openbare ruimte) dient te voldoen aan de gemeentelijke eisen zoals vastgelegd in de Inrichtingseisen Veenendaalse Openbare Ruimte (IVOR). Bij grotere aaneengesloten parkeervakken worden bomen geplaatst. 12
Colofon Afdeling Wonen en leven Team Ruimtelijke ordening en bouwen In opdracht van: Jan de Jong (afdeling Projecten) Tekst: Tristan Minning Tekeningen en layout: Tristan Minning Met medewerking van: Ben Krooswijk Simon Plantinga Bob Dijkman Dulkes Januari 2016 Gemeente Veenendaal Postbus 100 3900 BC Veenendaal Telefoon: 0318-538538 Fax: 0318-510414 13
14