Leerlijnen voor groep 3-8

Leerlijnen voor groep 3-8 Groep 3, eerste half jaar de begrippen meer, minder, evenveel juist toepassen de ontbrekende getallen op de getallenlijn t/m 12 invullen van hoeveelheden t/m 20 groepjes van 5 afsplitsen hoeveelheden vergelijken en aangeven welk aantal of getal meer is. Een ongestructureerde hoeveelheid t/m 30 tellen Bij hoeveelheden t/m 20 het juiste symbool aanwijzen en noteren De 5-structuur benutten om getallen t/m 20 vlot te herkennen hoeveelheid van 5 splitsen aan de hand van het busmodel optellen en aftrekken met getallen t/m 12, met overschrijding van 10 rekenverhaal begrijpen en de rekenhandeling kunnen verwoorden getallenparen vormen die samen 10 zijn rekenen t/m 20 in de context van het busmodel hoeveelheden t/m 20 splitsen in context vlot getallen t/m 6 en 8 splitsen zowel bussommen als sommen in pijlentaal berekenen en weergeven informele maten voor tijd verbinden met een tijdverhaal in weegcontexten inzicht en begrip tonen begrippen als zwaar, licht, even zwaar, zwaarder en lichter hanteren Groep 3, tweede half jaar tellen t/m 20 en terugtellen vanaf 10 ontbrekende getallen invullen in een getallenrij t/m 40 aan de hand van een tienstructuur hoeveelheden t/m 30 bepalen de getallenrij t/m 50 opzeggen en ontbrekende getallen op de getallenlijn invullen de uren die de klok aangeeft relateren aan balangrijke momenten in de dagindeling de hele uren aflezen op een klok bepalen welke van twee tegelpleintjes de grootste is afrekenen met biljetten van 10 euro en bepalen hoeveel euro ze terugkrijgen Meetkunde/ruimtelijke oriëntatie het aantal blokjes bepalen van een eenvoudig blokkenbouwsel getallen t/m 10 splitsen optellen en aftrekken t/m 15 met behulp van pijlentaal getallen t/m 12 samenvoegen rekenen t/m 20 met behulp van het rekenrek optellen en aftrekken door te kijken naar een afgebeeld rekenrek het =teken begrijpen en toepassen in eenvoudige optel- en aftreksommen vaardigheden met betrekking tot het optellen tot 20 toepassen in een opteltabel Meetkunde/ruimtelijke oriëntatie * onder begeleiding het verband leggen tussen een plattegrond en een blokkenbouwsel

Groep 4, eerste half jaar de telrij opzeggen tot en met 50 ongestructureerde hoeveelheden tellen tot en met 50 gestructureerde hoeveelheden tot en met 70 handig tellen door- en terugtellen met sprongen van 2, 5, 10 en 20 vanaf een willekeurig punt op een papieren getallenlijn hoeveelheden op een getallenlijn plaatsen tot en met 100 aan de hand van tientallen en eenheden hoeveelheden bepalen met concreet materiaal hoeveelheden schatten op een getallenlijn tot en met 100 hoeveelheden tot en met 100 vergelijken optel- en aftrekopgaven tot en met 10 met 1 meer of minder snel uit het hoofd uitrekenen handig optellen en aftrekken tot 20 optellen en aftrekken met hele tientallen een rekenzin bepalen bij een plaatje omgaan met het begrip vermenigvuldigen vanuit een willekeurig getal tientallen optellen en aftrekken optellen en aftrekken tot en met 100 in contextsituaties, met zelf gekozen bewoordingen dagen aflezen op een jaarkalender hele en halve uren aflezen op een analoge klok tijdsduur bepalen op een analoge klok aan de hand van een begin- en eindtijd onder de 50 euro een bedrag samenstellen met munten en biljetten rechte en gebroken lijnstukken meten in centimeters grafieken aflezen van een staafdiagram Groep 4, tweede half jaar Hoeveelheden tot en met 100 bepalen met tientallen en eenheden en deze op de getallenlijn plaatsen met materiaal Hoeveelheden tot en met 100 precies plaatsen op de getallenlijn Tellen met sprongen van 2, 10 en 20 op een getallenlijn verdubbelingen en verwisselingen herkennen en uitrekenen (met materiaal) optellen en aftrekken in een context met een zelfgekozen verwoording van strategie en materiaal op een eigen manier opt4llen en aftrekken tot en met 20 verwoorden wat de bedoeling is bij contextsommen optellen en aftrekken met eenheden met tientalpassering op een getallenlijn handig en schattend rekenen op de lege getallenlijn, waarbij het verwoorden van de oplossingsstrategie centraal staat de tafels van 2, 5 en 10 maken

de handelingen verwoorden die nodig zijn om de verhoudingstabel in te vullen optellen en aftrekken met een getallenlijn volgens een eigen strategie vermenigvuldigen in een context optellen en aftrekken tot en met 100 met tientalpassering de opdracht verwoorden bij optellen en aftrekken, vermenigvuldigen en delen in een context de tafels van 1, 2, 3, 4, 5 en 10 opzeggen op rij rechte lijnstukken meten geldbedragen samenstellen met munten en biljetten en deze aanvullen tot de benodigde hoeveelheid hele en halve uren en kwartieren bepalen op de analoge klok Groep 5, eerste half jaar De telrij tot en met 1000 opzeggen, zowel heen als terug vanaf een willekeurig getal Doortellen en terugtellen met sprongen van 100 en 10 vanaf een willekeurig getal tot en met 1000 De plaatsen van getallen op de getallenlijn schatten Handig springen op de getallenlijn met sprongen van 100, 10 en 1 vanaf een willekeurig getal tot en met 1000 De relatie tussen getallen tot en met 1000 De structuur van getallen De waarde van cijfers in een getal meten met liniaal in centimeters kloktijden aflezen in hele en halve uren en kwartieren Meetkunde/ruimtelijke oriëntatie zich ruimtelijk oriënteren termen als links, rechts, dichtbij en veraf gebruiken een plattegrond/bouwtekening maken van blokkenbouwsels met blokjes optellen en aftrekken tot en met 20 honderdtallen, tientallen en eenheden optellen de relatie tussen optellen en aftrekken herkennen en gebruiken bij het rekenen tot en met 100 meerdere getallen tot en met 100 bij elkaar optellen optellen en aftrekken tot en met 1000 met honderdtallen, tientallen en eenheden verschillende oplossingsstrategieën toepassen bij vermenigvuldigingen: verwisselstrategie, één keer meer/minder strategie, verdubbelen halveerstrategie optellen en aftrekken tot en met 100 vermenigvuldigingen herkennen in contextsituaties en deze oplossen door gebruik te maken van handige strategieën de tafels van 1 t/m 6 en 10 afstanden op de kaart omzetten in reële afstanden door gebruik te maken van verhoudingen en een liniaal

Groep 5, tweede half jaar beheersen de telrij tot en met 1000 inzicht in de structuur van de telrij boven de 1000 getallen en bedragen afronden op nabijgelegen mooie getallen en bij elkaar optellen optellen en aftrekken tot en met 100 en de relatie tussen optellen en aftrekken herkennen op een eigen manier optellen onder de 1000 delingen zonder rest in formele somnotaties uitrekenen aftrekken onder de 1000 volgens de rijgmethode op de lege getallenlijn vermenigvuldigen met tientallen contextvraagstukken op eigen niveau oplossen de tafels van 1 t/m 10 termen als centimeter en meter gebruiken meten in meters, centimeters en millimeters geldbedragen met briefjes en munten samenstellen en handig bij elkaar tellen schattend rekenen: bedragen afronden op hele en halve euro s en deze handig bij elkaar optellen analoge kloktijden aflezen digitale kloktijden aflezen digitale en analoge tijden bij elkaar zoeken uit tabellen gegevens aflezen en interpreteren Groep 6, eerste half jaar Getallen tot en met 10.000 plaatsen op een getallenlijn Getallen tot en met 10.000 uitspreken Bij benadering ronde getallen tot en met 10.000 aanwijzen op een getallenlijn De positiewaarde van cijfers in getallen tot en met 10.000 benoemen Aangeven of schattingen wel of niet toegepast kunnen worden vlot en vaardig op een eigen manier optellen en aftrekken tot en met 1000 een eigen, goede oplossingsstrategie kiezen en verwoorden bij optellen en aftrekken tot en met 10.000 vlot rekenen met de tafels tot en met 10 vlot rekenen met de deeltafels tot en met 10 de analogie van de tafels en deeltafels met tien- en honderdtallen herkennen een goede eigen strategie toepassen bij vermenigvuldigen

een hoeveelheid verdelen in handige happen van 10 x betekenis geven aan de rest in verschillende contexten een passende context bedenken bij een opgave met vermenigvuldigen of delen deelsommen met uitkomsten groter dan 10 uitrekenen door tientallen delen een maandkalender aflezen een dag-maand-jaarnotatie aflezen analoge en digitale tijden aflezen en noteren aangeven dat één uur zestig minuten is, en dat één minuut zestig seconden is een eigen strategie verwoorden bij het bepalen van tijdsduur de juiste maateenheid bij een oppervlakte bepalen de begrippen oppervlakte en omtrek toepassen een referentiemaar voor cm2 en m2 benoemen van meters naar centimeters herleiden, en millimeters naar centimeters een referentiemaat noemen voor 1 millimeter, 1 centimeter en 1 meter gegevens uit een grafiek aflezen en interpreteren Meetkunde/ruimtelijke oriëntatie de begrippen horizontaal en verticaal herkennen in de eigen omgeving de relatie zien tussen plattegrond en werkelijkheid een plaats bepalen op een plattegrond door middel van coördinaten de schaalnotatie verwoorden eenvoudige breuken in cijfers noteren een eenvoudig deel van een aantal bepalen inzien dat in iedere verdeelsituatie iedereen evenveel krijgt Groep 6, tweede half jaar afronden op nabijgelegen grote getallen op de getallenlijn tot en met 10.000 getallen tot en met 10.000 op volgorde van grootte plaatsen getallen tot en met 10.00 uitspreken en opschrijven de waarde van cijfers in getallen tot en met 10.000 benoemen op de getallenlijn met sprongen van 100 tot en met 10.000 springen vlot en vaardig getallen op een op een eigen manier vaardig optellen en aftrekken met getallen tot en met 10.000 de eigen oplossingsstrategie verwoorden bewerkingstekens plaatsen bij optellingen en aftrekkingen tot en met 1000 schatten door getallen handig naar boven of beneden af te ronden vermenigvuldigingen van het type 4 x 445 herleiden tot 4 x 400, 4 x 40

getallenlijn met schatten Romeinse cijfers van 1 t/m 12 (klok) herkennen op de rekenmachine goed getallen invoeren in hun omgeving maten als centimeter, meter, kilometer, gram en kilogram koppelen aan personen, voorwerpen en gebeurtenissen de juiste maateenheid aangeven bij een context als Ik weeg 35. Van kilometer naar meter herleiden, en van meter naar millimeter De minimum- en maximumtemperatuur op een grafiek aflezen Een grafiek interpreteren Vlot bedragen samenstellen en met geld rekenen Een oppervlakte bepalen door middel van de compensatie- of de rechthoekstrategie Eenvoudige bewerkingen met schaal maken Het begrip gemiddelde verwoorden en 4 x 5 met verdere verkorting op een eigen manier vermenigvuldigen en delen aangeven wanneer schattend en precies vermenigvuldigen toegepast kan worden vlot en vaardig vermenigvuldigen en delen met nullen op de rekenmachine verschillende basisfuncties toepassen Meetkunde/ruimtelijke oriëntatie het verschijnsel schaduw koppelene aan de stand van de zon een plaats op een plattegrond bepalen met behulp van een rooster en coördinaten een schaal zien in verhouding tot de werkelijkheid een plattegrond en een afstandstabel aflezen een bouwwerk bouwen aan de hand van een plattegrond met hoogtegetallen eenvoudige aanzichten aanwijzen en beschrijven aan de hand van een plattegrond een begrip als 6 van de 10 noteren als 6/10 op een strook breuken benoemen op concreet niveau een breuk aanvullen tot een hele een breuknaam geven aan het resultaat van een verdeling met behulp van een strookmodel breuken als deel van een aantal bepalen Groep 7, eerste half jaar optellen en aftrekken tot en met 10.000 op een eigen manier gebruikmaken van strategieën voor handig vermenigvuldigen bij het kolomsgewijs delen gebruikmaken van een verkorte notatievorm bij grotere delingen en vermenigvuldigingen gebruikmaken van analogieën nauwkeurig meten met een liniaal rekenen met geld in toepassingssituaties de gewichtseenheden kilogram en gram herleiden digitale en analoge kloktijden aflezen de wijzerstand van een tijdstip in een analoge klok tekenen de temperatuur in graden Celsius

optellen en aftrekken met kommagetallen in de context van geldbedragen gebruikmaken van handige strategieën bij grote deeltafels het verschil bepalen tussen twee kommagetallen aflezen van een koortsthermometer en de temperatuur noteren als kommagetal in tienden nauwkeurig een treintabel aflezen eenvoudige lijngrafieken tekenen, lezen en interpreteren met behulp van schaalwaarde de werkelijke afmeting bepalen in eenvoudige verhoudingscontexten de te vergelijken grootheden benoemen en uitrekenen met behulp van een verhoudingstabel eenvoudige breuken waarvan de teller groter is dan 1 in contexten herkennen en benoemen eenvoudige verhoudingen met elkaar vergelijken en deze uitdrukken in een percentage (bijv. ½ = 50%) een gegeven percentage aanvullen tot het geheel eenvoudige percentages berekenen breuken benoemen en berekenen als deel van geheel gegeven percentages inkleuren op een strook Groep 7; tweede half jaar kommagetallen op de getallenlijn plaatsen cijfers in posities achter de komma benoemen posities in kommagetallen benoemen in tienden, honderdsten en duizendsten kommagetallen op de juiste wijze aflezen en in een positieschema plaatsen nauwkeurige afmetingen tot in centimeter en millimeter bepalen (komma)getallen halveren en verdubbelen optellen en aftrekken met twee kommagetallen het gemiddelde berekenen door de waarnemingen bij elkaar te tellen en deze uitkomst door het aantal waarnemingen te delen kommagetallen vermenigvuldigen met 10 en met 100 (komma)getallen delen door 10 en 100 uit contexten vermenigvuldigingen halen en deze via handig rekenen of kolomsgewijs vermenigvuldigen oplossen via aanvullen of aftrekken, eventueel met behulp van de getallenlijn, het verschil bepalen tussen twee kommagetallen gebruikmaken van vermenigvuldigen en delen bij het

de werkelijke afmetingen bepalen op basis van een schaal de oppervlakte en de omtrek bepalen en berekenen geldbedragen optellen aftrekken geldbedragen vermenigvuldigen met en delen door een heel getal geldbedragen bij elkaar tellen door te rekenen met mooie getallen invullen van verhoudingstabellen ongelijknamige breuken met elkaar vergelijken door gebruik te maken van een strook, de getallenlijn of een verhoudingstabel optellen en aftrekken met gelijknamige breuken bij twee ongelijknamige breuken een bemiddelende grootheid vinden en deze breuken met elkaar vergelijken kortingspercentages uitrekenen en de nieuwe verkoopprijs bepalen de verhouding bepalen tussen benzineverbruik en afgelegde afstand een percentageverdeling nauwkeurig aangeven in een cirkeldiagram vanuit de gegeven percentages en het totaal de bijbehorende aantallen berekenen Groep 8; eerste half jaar in een kommagetal de waarde van de cijfers in het getal benoemen kommagetallen plaatsen op een getallenlijn die voorzien is van steunpunten hele getallen tot en met een miljoen in cijfers schrijven kommagetallen afronden op gehele getallen, op tienden en op honderdsten eenvoudige maten omrekenen de oppervlakte berekenen met de formule lengte x breedte snelheid in kilometers per uur bepalen van voorwerpen met gelijke maten de inhoud berekenen op eigen wijze optellen en aftrekken met kommagetallen vermenigvuldigen en delen in toepassingssituaties op eigen wijze schattend delen met hele getallen, zoals: 74.520 : 115 op eigen wijze handig rekenen met hele getallen en kommagetallen op eigen wijze een heel getal met een kommagetal vermenigvuldigen vermenigvuldigen op eigen wijze (bijv. 18 x 3720) delen met kommagetallen schattend vermenigvuldigen met kommagetallen Meetkunde en ruimtelijke oriëntatie met behulp van schaal en afstandslijn afstanden bepalen op een kaart aan de hand van een ruimtelijke vorm de bijbehorende uitslag kiezen op eigen wijze een breuk delen door een geheel getal ongelijknamige breuken vergelijken op eigen wijze optellen en aftrekken met gelijknamige breuken

op eigen wijze optellen en aftrekken met ongelijknamige breuken op eigen wijze delen, waarbij de rest wordt uitgedrukt in een breuk of kommagetal opeigen wijze rekenen met percentages met eenvoudige percentages de korting bepalen eenvoudige kommagetallen omzetten in een breuk en andersom Groep 8, tweede half jaar in grote getallen de positiewaarde van cijfers benoemen getallen (met verdeling in groepjes van 3 cijfers) oplezen nabij gelegen ronde getallen tot 1 miljoen vinden zich een voorstelling maken van 1 miljoen als hoeveelheid eenvoudige en veelvoorkomende breuken en kommagetallen plaatsen op een getallenlijn weten dat er verschillende getalsystemen bestaan meten maten aflezen maten herleiden de juiste maateenheid aangeven staaf- en lijngrafieken aflezen en interpreteren een kans interpreteren als mogelijkheid met eenvoudige breuken en kommagetallen bewerkingen uitvoeren op eigen wijze handig optellen en aftrekken met hele getallen kommagetallen op eigen wijze handig vermenigvuldigen in een rij een regelmaat ontdekken en voortzetten op handige wijze alle bewerkingen met (komma)getallen uitboeren op eigen manier op papier vermenigvuldigen en delen bij eenvoudige hoeveelheden het aantal combinatie-mogelijkheden bepalen het begrip gemiddeld juist interpreteren Meetkunde en ruimtelijke oriëntatie op een kaart een route aangeven op een kaart met notaties van breedte- en lengtegraden aflezen op eigen wijze optellen en aftrekken met breuken de meest voorkomende kommagetallen als breuk schrijven de relatie zien tussen bekende breuken en procenten rekenen met percentages in een geldcontext een breuk met een heel getal vermenigvuldigen op eigen wijze 100% bepalen van bedragen waarop de korting gegeven is