Erica Post Kinderarts St Antoniusziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein Een goed begin.. De zuigelingenperiode is een zeer kritieke en kwetsbare levensfase wat betreft de voeding Een goed begin.. De "Hongerwinterbaby s van toen hebben 65 jaar later meer: - hart- en vaatziekten, - depressie en stress. - borstkanker. 1
Wat is aanbevolen???? Onderzoeken bij personen (in vivo): Volwassenen met een geschiedenis Pre- dysmature baby s Gezonde kinderen Of in het laboratorium (in vitro): Vergelijking moedermelk/ kunstvoeding Geschiedenis van kunstvoeding De samenstelling van moedermelk is bekend!!: (dd 1884 Dr. A.V. Meigs, Philadelphia) 87% water 4,2% vet, 7,4% suiker, 0,1% 'zout' of 'as' en 1% eiwit De feiten na 130 jaar kunstvoeding Moedermelk-gevoede kinderen hebben nog steeds een betere overlevingskans en minder morbiditeit (NEC, adipositas, hart en vaatziekten, infecties, etc) Eisen voor goede voeding Kwaliteit: Kwantiteits-grenzen: Wat zit erin? Hoeveel?? ESPGHAN-criteria 2
Macronutrienten Vetgehalte De min moet eerst de borst melken zodat het waterige gedeelte er uit is gestroomd en dan de baby aanleggen... (dd 1473 nc Bartholomeus Metlinger) Macronutrienten Humane melk Vetgehalte varieert enorm met: Leeftijd van de baby Voedingstoestand moeder Moment op de dag Moment binnen een voeding Manier van opslag en meting. (ESPGHAN 30-40 g/l) Gedronken volume (bij on demand voeden) = omgekeerd evenredig met het vetgehalte Macronutrienten Humane melk Eiwitgehalte: (ESPGHAN 12-20 g/l) 15,8 g/l eerste week 8-9 g/l in later stadium Het totale eiwitgehalte in humane melk is het laagst van alle diersoorten Maar De niet proteine-stikstoffractie is zeer hoog (oa, aminozuren en nucleotides) En is te beïnvloeden door moeders voeding 3
Macronutrienten Humane melk Koolhydraatgehalte: 67 g/l (ESPGHAN 60-90 g/l) Vooral lactose concentratie in MM zeer stabiel Stimuleert oa Ca- absorptie Oligosaccharides biologische activiteit tegen infecties en prebiotisch Micronutrienten Humane melk Vitamines: Variërend met die van moeder Vetoplosbaar: Suppletie nodig!! Vit D: Laag bij vit D- arm dieet, weinig zonlicht Vit K: Laag door weinig darmflora (hygiëne)? Wateroplosbaar: Spiegels in melk >>> maternaal serum Vit B12 en Foliumzuur in MM gebonden aan weieiwit en geen grote correlatie met maternaal serum (actief naar kind uitgescheiden) Micronutrienten Humane melk Mineralen algemeen: Concentratie in MM relatief constant Biologische beschikbaarheid van spore-elementen is vaak zeer hoog in MM 4
Micronutrienten Humane melk Mineralen major (Na, K, Cl): In colostrum hoog In rijpe MM relatief constant en laag door Tight junctions osmotische werking van lactose Micronutrienten Humane melk Mineralen spore-elementen (Cu, Fe, Zn): (Opslag in de lever in laatste zw.sch. weken) (extra transfusie bij de geboorte!!!) Fe en Zn hebben in MM een zeer hoge biologische beschikbaarheid Ijzer wordt uit humane melk 5x zo efficiënt opgenomen als uit koemelk! Ijzer In humane melk veel minder ijzer dan in kunstvoeding Ijzer wordt wel uit humane melk 5x zo efficiënt opgenomen als uit koemelk! Te weinig is niet goed, maar teveel is ook slecht 5
Ijzer Lactoferrine: Ijzertekort in Nederland IROSTAT-studie: voorlopige conclusies 0-6 mnd (ex-randprematuren): Fe-tekort niet geassocieerd met de duur van borstvoeden Ijzertekort in Nederland IROSTAT-studie: voorlopige conclusies Bij gezonde kinderen 6-36 mnd: Bij langer borstvoeding meer ijzertekort Maar... hierbij is niet gecorrigeerd voor de associatie van langer borstvoeden met later starten met ijzerrijke bijvoeding! 6
Ijzertekort in Nederland Vooral tijdige introductie van voldoende ijzerrijke voeding (groenten/ vlees etc.) blijkt belangrijk De huidige peutervoeding-richtlijn adviseert te weinig Fe!! Veel kinderen in Nederland Fe-deficiënt (IROSTAT-studie) Ijzertekort in Nederland Zuigelingenvoedingfabrikanten lossen dit op door ijzerrijke zuigelingenvoedingen en opvolgmelken Tot welke leeftijd??!!! Aanbevolen hoeveelheden!? De kwaliteit van zuigelingenvoeding kan niet bepaald worden door compositie-analyse alleen Biologische beschikbaarheid is belangrijk bij de interpretatie van aanbevelingen!! Dit speelt vooral bij absorptie van spore-elementen 7
Aanbevolen hoeveelheden!? Risicogroepen: Prematuren en gemelli! Kinderen die snel zijn afgenaveld! (Ijzer!) Kinderen die zeer laat vaste voeding geïntroduceerd krijgen! Erica Post Kinderarts St Antoniusziekenhuis Utrecht/ Nieuwegein 8