De fysiologische basis van de melkproductie. Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC

Transcriptie

1 De fysiologische basis van de melkproductie Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC

2 De fysiologische basis van de melkproductie Moedermelk; hoe? Moedermelk; hoeveel? Moedermelk; samenstelling? Aandachtspunten Lactose Vetten ADH tijdens lactatie

3 Bron:: Riordan,

4 Bron:: Riordan,

5 Hoe wordt melkproductie geregeld? Steeds nieuwe aanmaak Prolactine: bloed moedermelk Oxytocine: spiercellen toeschietreflex (TSR) Hormonen vrij door drinken baby Productie = vraag en aanbod Tepels wennen (max. tijd) = niet nodig

6 Hormonen tijdens lactatie Bron:: Riordan,

7 Moedermelk; hoeveel?

8 Moedermelk; hoeveel? Eerste dagen; 5-10 cc/keer Belly balls:

9 Moedermelk; hoeveel? 1e week na geboorte: ca. 550 cc / dag Vanaf 2e 3e week: ca cc / dag Piek-melkproduktie ; 2-3 liter / dag Onafhankelijk van stimulerende producten (verandering in) maternaal gewicht sporten /activiteiten vochtinname calorische inname (> drempelwaarde)

10 Moedermelk; hoeveel? Bron: Prentice e.a., 1986

11 Moedermelk; hoeveel? Wél beïnvloed door Voedingsfrequentie en drinkgedrag (+) Stress, mastitis, ziekte van moeder(-) Roken (-) Anticonceptie, bevattende oestrogenen (-)

12 Moedermelk; samenstelling Wat zit er zoal in? Past niet volledig op deze dia. preterme moedermelk rijpe moedermelk energie 69 kcal 69 kcal proteïne 2.1 g 1.05 g vet 3.9 g 3.9 g natrium 40.2mg 18.0 mg kalium 68.4 mg 52.5 mg calcium 23.5 mg 28.0 mg fosfor 14.0 mg 14.0 mg magnesium 2.8 mg 3.5 mg chloride 72.7 mg 42.0 mg koper 0.1 mg mg zink 0.4 mg 0.12 mg ijzer 0.1 mg 0.03 mg bron: borstvoeding.com

13 Moedermelk; samenstelling Voor pasgeborenen 1wk, 1 mnd, 2 mnd. Ochtend-, middag-, avond-, nachtvoeding Voormelk, achtermelk Met knoflook, worteltjes, spinazie.

14 Moedermelk; samenstelling Verandert gedurende lactatie Verandert gedurende één voeding Met name vetzuursamenstelling sterk beïnvloed door maternale vetzuurinname; NIET het totale vetgehalte! Vitamines; soms afhankelijk van voeding, hoe sterk dit verband is, is per vitamine verschillend

15 Lactose (melksuiker) Voormelk (veel lactose) en achtermelk (veel vet)

16

17

18 Lactose in (één portie) moedermelk Tijdsduur vanaf laatste voeding? Hoe vol/leeg is de borst? Hoe lang drinkt kindje effectief? NIET afhankelijk van voeding van de moeder!

19 Vette feiten Baby: brein 400 g ca. 11% lichaamsgewicht Energie naar het brein: ca. 75% Moeder: brein 1300 g ca. 2% lichaamsgewicht Energie naar het brein: ca. 25% Brein: 60% droge stof = vet

20 Geboren voltooid Leeftijd (gewicht) Pasgeboren (3.5 kg) 4-6 mnd (5.5 kg) 1-2 jaar (11 kg) 5-6 jaar (19 kg) jaar (50 kg) Volwassen (70 kg) Gewicht brein (energie) 400 g (74%) 650 g (64%) 1045 g (53%) 1235 g (44%) 1360 g (27%) 1400 g (23%) Bron: Cunnane SC, Crawford MA,( 03)

21 Essentiële vetzuren DHA en AA Bouwstenen voor hersenen, netvlies, zenuwstelsel Borstvoeding bevat DHA en AA Via bloed moeder in borstvoeding. Echter: hoeveelheid DHA in bloed bij lacterende moeder daalt! Gevolg: hoeveelheid DHA in m-melk daalt

22 DHA status Westerse moeder ppartum 4,5 borstvoeding flesvoeding DHA % 3,5 2, Aantal weken na bevalling Otto et al (2000)

23 Vetzuursamenstelling moedermelk Westerse moeders: 0.30 g% DHA, 0.44 g% AA Veganisten: 0.15 g% DHA, 0.32 g% AA Traditionele volkeren: 0.73% DHA, 0.50 g% AA Bij intake 450 mg ωlcp: 0.43 g% DHA

24 DHA status ; invloed op moeder 6.0 Stijging DHA status ppartum depressie geen depressie Otto et al ( 03)

25 Invloed van vetzuren op kind Onderzoek: Moedermelk vs. kunstvoeding zonder deze vetzuren Kunstvoeding mét DHA / AA mét vs. kunstvoeding zonder DHA / AA zonder

26 Invloed van vetzuren op kind Cognitieve ontwikkeling (?) Visuele ontwikkeling (?) Motorische ontwikkeling (?) Gedragsstoornissen (ADHD, schizofrenie, agressie)(?) Bloeddruk (?) Allergie risico (?) Vroege aanleg vetmassa (?) onderzoeksresultaten zijn niet eenduidig; i.h. a. positief / soms geen verschil, niet negatief

27 Invloed van vetzuren op kind Verstorende omstandigheden: Verschillen in gevoeligheid afgenomen testen Verschillen zijn te subtiel; niet aan te tonen met prestatietesten Wanneer moet je meten? Ontoereikende DHA / AA-suppletie? Wat is ideaal? Wat is het aanbod in de baarmoeder geweest?

28 Vetzuren; praktisch advies Beperk verzadigd vet (harde margarines, roomboter, volvette zuivel, slagroom, vet vlees); óók bij magere vrouwen Voldoende onverzadigd vet ; olijfolie, sojaolie, lijnzaadolie, raapzaadolie, walnotenolie, halvarine / margarine in kuipjes, vloeibare margarine / bak&braad, (bij voorkeur met ω3 vetzuren). Aanbeveling is 55 gram/dag! Adviseer noten als tussendoortje (ideaal tijdens voedingsmoment) 2x / week liefst vette vis (zalm, haring, makreel, paling) óf visoliecapsule bevattende min. 200 mg DHA

29 Tijdens lactatie; ADH Energie: kcal Micronutriënten; Calcium Fe Mg Zn vit A vit B1/ B2 / B6/ B12 Foliumzuur vit C 1000 mg 20 mg mg 16 mg 1250 RE 1.7 /1.7/ 1.9 mg / 3.8 mcg 400 mcg 110 mg

30 Vitamine D tijdens lactatie Suppletie 10 mcg bij getinte/donkere huid Suppletie 10 mcg bij lichte huid die niet ELKE dag minstens 15 minuten in de zon komt tussen 11 en 15 uur (hoofd en handen onbedekt) Suppletie bij voorkeur D3 Daarnaast ADH van 10 mcg/dag; gemiddelde inneming is 2-3 mcg/d!

31 Dank voor jullie aandacht!