6 Care-oké-café 7 een succes Grootmeesters binden strijd aan 17 februari 2005 TRACER IS HET TWEEWEKELIJKSE MEDEWERKERSBLAD VAN HET VU MEDISCH CENTRUM UITGAVE: DIENST COMMUNICATIE NUMMER 4 Helideck in één keer de lucht in Het waren spannende momenten toen de kraan vorige week het nieuwe helideck naar boven tilde. Er hing tenslotte een 23 ton zware constructie van staal en aluminium in de kabels. Het deck is in iets meer dan twee weken in elkaar gezet op de parkeerplaats De Meanderhof; compleet met verlichting en hemelwaterafvoer. Op dinsdag 8 februari was het gevaarte gereed om op het 45 meter hogere dak van de IC-toren te worden gehesen. Vervolgens is de aannemer onmiddellijk aan de slag gegaan om het nieuwe deck op de bestaande constructie vast te lassen. Half maart is het werk compleet en kan de traumaheli zijn vertrouwde plaats weer innemen. MK Gerichte groei Personele consequenties gunstiger dan verwacht Edit Krab De personele consequenties van de bezuinigingsoperatie Gerichte groei vallen, zoals het er nu naar uitziet, gunstiger uit dan aanvankelijk werd gedacht. Volgens de huidige berekeningen gaan er door de bezuinigingen 111 formatieplaatsen verloren en zijn hierdoor 163 medewerkers beoogd boventallig. Hiervan is circa 25% wetenschappelijk en circa 75% niet-wetenschappelijk personeel. Onder specialisten Van de 163 medewerkers worden er, zoals nu te overzien, 63 medewerkers echt boventallig. Zij komen in aanmerking voor begeleiding van werk naar werk. Directeur p&o, Erna Baars, is blij dat deze aantallen meevallen, maar houdt een slag om de arm: Nog niet alle reorganisatieplannen zijn uitgewerkt. De paramedische diensten bijvoorbeeld komen hier nog bij. Stringent beleid De eerste prognoses van het banenverlies in het kader van Gerichte groei wezen in de richting van 200 formatieplaatsen, dus mogelijk zo n 275 tot 300 medewerkers, omdat er ook veel parttimers zijn. De reden dat dit getal nu lager uitvalt, is volgens Baars het feit dat de er meer bezuinigingsplannen zonder personele gevolgen konden worden ingebracht en dat een stringent beleid is gevoerd op het beperkt invullen van vacatures. Baars is voorzichtig en benadrukt dat de nu genoemde getallen een voorlopige indicatie zijn. De ingediende reorganisatievoorstellen zijn verwerkt, daaruit zijn deze cijfers afgeleid. Maar de reorganisatie bij de diensten ergotherapie, fysiotherapie, dietetiek en medisch maatschappelijk werk is in dit verhaal nog niet meegenomen. Deze reorganisatieplannen moeten 15 februari bekend zijn. Na besluitvorming door de raad van bestuur hierover worden de definitieve cijfers duidelijk. Stand van zaken overleg vakbonden Bonden en VUmc waren het op het moment dat Tracer gedrukt werd wederom in overleg over de laatste punten. Zodra er overeenstemming is bereikt, zal dit op intranet bekend worden gemaakt. Meer over de uitwerking van de reorganisatieplannen op pagina 2 van dit nummer van Tracer. Wekelijks zendt de avro op de woensdagavond rond 23.30 uur het programma Onder Specialisten uit. In deze twaalfdelige serie bespreken de longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter-Koppenol met diverse medisch specialisten de dagelijkse dilemma s binnen hun werk en geven zij hun visie op de toekomst van de gezondheidszorg. Op 23 februari komt in deze uitzending psychiater Aart-Jan Beekman, VUmc en ggz Buitenamstel, aan het woord. Een week later op 2 maart zit VUmc chirurg Rick Paul in dit programma. Bonus voor terugdringen ziekteverzuim Alle medewerkers van het VUmc krijgen een eenmalige uitkering in verband met de forse daling van het ziekteverzuim in de sector academische ziekenhuizen. De uitkering bedraagt 400 euro bruto bij een volledige werkweek; parttimers ontvangen een bedrag naar rato. Er wordt getracht de bonus samen met het salaris eind februari over te maken. Ook de andere universitair medische centra zullen tot uitbetaling overgaan. In totaal gaat het om 60.000 medewerkers. In het VU medisch centrum is het verzuimpercentage gedaald met ruim 25% van 5,6% in 2001 naar 4,2% in 2004. Over alle universitair medische centra gemeten is het verzuimpercentage (verzuim korter dan een jaar) in vier jaar tijd met 30% gedaald naar 4,7%. Daardoor zijn er nu dagelijks zo n 1100 medewerkers méér aan het werk dan vier jaar geleden. De daling van het ziekteverzuim is mede het gevolg van de uitvoering van het Arboconvenant dat begin 2001 is afgesloten tussen de universitair medische centra, de werknemersorganisaties en de ministeries van szw en vws. In het cao-akkoord van 2004 werd een bonusregeling opgenomen en afhankelijk gesteld van de daling van het ziekteverzuim in de hele sector. Die daling is ruimschoots gehaald, daarom heeft het bestuur van de nfu (Nederlandse Federatie van Universitair medische centra) op 4 februari besloten dat de bonus moet worden uitgekeerd. MK Deelnemers aan kwaliteitsmarkt gezocht Medewerkers kunnen hun projecten voor het verbeteren van de kwaliteit presenteren op de kwaliteitsmarkten. Het VU medisch centrum organiseert het evenement dit jaar twee maal; tijdens het symposium patiëntenlogistiek op 27 april en tijdens het verpleegkundig symposium op 20 mei. Thema van beide markten is meten en verbeteren, waarbij alle negen stappen uit een verbeterproces aan bod komen. Er komt een meeting point, een marktkoopman die kwaliteit verkoopt, een (m)eethoek en een fototentoonstelling. Doel van de twee uur durende markten is te laten zien waar allemaal wordt gewerkt aan het verbeteren van kwaliteit. Tot nu toe zijn er 21 projecten aangemeld voor deelname met onder meer posterpresentaties en simulatieprogramma s. Aanmelden om uw project te laten zien, kan tot en met 22 februari bij de dienst communicatie: communicatie@vumc.nl of toestel 43444. IvW FOTO: SIDNEY VERVUURT
m a a n d b e r i c h t e n Wilt u weten waarover de raad van bestuur wekelijks vergadert? Op intranet, bij de rubriek raad van bestuur, vindt u onder actueel iedere week het bericht uit de raad van bestuur. Hierin wordt verslag gedaan van besproken punten. Daarnaast geeft een lid van de raad van bestuur in de Tracer-rubriek maandberichten een toelichting op een onderwerp dat in een van de vergaderingen aan de orde is geweest. Dit keer Ed van der Veen over het accreditatierapport van de faculteit. Monique Krinkels Decaan Ed van der Veen maakt zich absoluut geen zorgen over de aanstaande beoordeling van het onderwijsprogramma, het nieuwe curriculum. Het accreditatierapport, waaraan op dit moment de laatste hand wordt gelegd, kan de toets der kritiek gemakkelijk doorstaan. Het Nederlands Vlaams Accreditatie Orgaan, NVAO, zal zonder twijfel goedkeuring hechten aan de plannen, die we hier in de organisatie hebben ontwikkeld, stelt hij vast. En dat gebeurt niet omdat onze bachelor en masteropleiding min of meer hetzelfde is als die op andere universiteiten. We hebben duidelijk een eigen signatuur aan de opleiding gegeven. De reactie van de Stuurgroep Onderwijskwaliteit STOK, de universitaire commissie die de aanvragen beoordeelt voor ze naar de NVAO gaan, bevestigt zijn positieve verwachtingen. De commissieleden waren zeer tevreden over ons accreditatierapport. Een gedegen studie, die helder en concreet is verwoord. Ze vonden het een voorbeeld voor de andere faculteiten. Samenstelster Marianne Verwey heeft onze complimenten verdiend met deze prestatie. En niet te vergeten de curriculumarchitect Herman van Rossum, die zijn ervaringen in Groningen inbracht, waar hij eerder een nieuw curriculum ontwierp. Het resultaat is een opleiding die voldoet aan de huidige onderwijskundige visie, zonder een kloon te zijn van wat elders is ontwikkeld. Neem bijvoorbeeld het leeronderzoek, waarbij studenten al vroeg in hun opleiding ondervinden hoe onderzoek in z n werk gaat. Eerstejaars studenten fungeren daarbij niet alleen als onderzoekers, maar zijn tegelijkertijd zelf object van studie. Dat heeft geen enkel ander universitair medisch centrum, meent Van der Veen. Ook worden de co-schappen anders gestructureerd dan vroeger. In de huidige opleiding hebben de studenten veel en korte co-schappen. Ze blijven niet lang genoeg op een afdeling om zich er echt thuis te leren voelen. We hebben er nu voor gekozen om de kleinere disciplines anders aan bod te laten komen en de coschappen in langere, aaneengesloten periodes aan te bieden. Deze vinden vooral in het vijfde jaar plaats. In het zesde jaar kan een student voor een bepaald domein kiezen. Als hij zich daar later in wil specialiseren, levert hem dat een korting op de duur van de specialisatie van een half jaar op. Een ander groot verschil met de overige universiteiten is, dat er op het VUmc veel ruimte voor ethische kwesties is ingeruimd. Dat past bij de aandacht die wij hier in zowel de patiëntenzorg als het onderzoek aan dit onderwerp besteden. Bovendien wordt een student geleerd te reflecteren; een achtste competentie, die is toegevoegd aan de zeven competenties van de CanMeds. Het VUmc streeft naar het opleiden van artsen, die vakkundig en betrokken functioneren. Het motto van de opleiding is niet voor niets: competent met compassie. Met dit accreditatierapport laten we zien dat dit motto ons ernst is. In zijn ogen introduceert het VUmc op precies het goede moment een nieuwe geneeskundeopleiding. Daardoor hebben we kunnen profiteren van de ervaringen van de voorlopers zoals Maastricht. Al met al krijgen we nu een opleiding die precies past bij wat we willen zijn. FOTO: SIDNEY VERVUURT tracer.info @ vumc.nl Wilt u reageren op artikelen in Tracer? Mail tracer.info@vumc.nl of stuur een briefje naar: redactie Tracer, dienst prv, kamer 0b106. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Reclameschande Uit de media heb ik begrepen dat de ziektekostenverzekeraars in een zeer korte tijd 35 miljoen euro hebben uitgegeven aan advertentiekosten, om elkaar klanten af te pakken. Dat is een equivalent van ongeveer 400 banen voor gekwalificeerd personeel, ofwel de 200 banen die in het VUmc moeten verdwijnen voor de duur van twee jaar. Mijn conclusie is dat we hier te maken hebben met criminele bureaucraten. Zou het land in armoede leven, dan zou een ieder inzien dat er kwalitatief en kwantitatief minder zorg kan worden verleend. Bovenstaande constatering wijst er echter op, dat zuiver financieel-economische overwegingen de leidraad vormen in de gezondheidszorg. Hiervoor worden vele toegewijde en nuttige medewerkers, die de dagelijkse praktijk feitelijk bedrijven, gedachteloos of misschien wel doelbewust geofferd. Intussen wordt van ons een nog betere zorg voor de patiënt verwacht, te verlenen met minder mensen. Die kan moeiteloos worden afgedwongen door de druk van de patiëntenzorg zelf en zo nodig door juristen. De zweep over ons! Genoemde bureaucraten zijn dus ook nog eens slavendrijvers. Dat zijn dan onze zogenaamde christelijke beschaving en onze door G.W.Bush geroemde vrijheid. Ha! De bureaucraten degraderen de gezondheidswerker tot een duvelstoejager aan een touwtje, dat zij bovendien op ieder willekeurig moment kunnen doorknippen. Ik wens hen nul op rekest toe als zij zichzelf melden met een acute ziekte bij een failliete gezondheidszorg. Dat is helaas natuurlijk een illusoire wens, omdat juist zij zich gemakkelijk toegang zullen weten te verschaffen tot wat er nog over zal zijn van de zorg, die door hen om zeep wordt geholpen. Frans Claessen, Internist, interne geneeskunde Definitief besluit in voorjaar 4e jaargang, nummer 4 17 februari Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van het VU medisch centrum.oplage:4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid van de dienst communicatie.het redactiestatuut vindt u op de intranetpagina s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Mariet Bolluijt,Mariet Buddingh, Pauline Diemel,Jakomien ter Haar,Edith Krab, Ilse van Wijk Redactieraad Marieke Cats,Henk Groenewegen, Lies Pelger,Tom Stoof,Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst,Ellen Binnema,Lys Bouma,Mariska Butterman,Clemens Dirven,Barbara de Graaff, Marcel van der Haagen,Peter de Haan, Lida van den Heuvel,Danielle van der Windt Fotografie Yvonne Compier, René den Engelsman, Annuska Houtappels,Fred Schuurhof, Sidney Vervuurt Vaste bijdragen Rick Dros,Amand Girbes, Piet Hoogland Redactiesecretariaat dienst communicatie VU medisch centrum kamer 0b102 telefoon (020) 44 43 444,fax (020) 44 43 450 e-mail:tracer.info@vumc.nl Vormgeving De Ontwerperij Druk Hoonte Bosch & Keuning,Utrecht Advertenties Adverteren in Tracer is mogelijk. Neem voor meer informatie contact op met het redactiesecretariaat of kijk op de website. Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis.daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden Eur 30,00 per jaar. Gepensioneerden betalen Eur 20,00 per jaar. Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland Postbus 20,1910 AA Uitgeest Tel.0251-313939,fax 0251-310405 Email:aboservice@aboland.nl Site:www.aboland.nl Beëindigen abonnement:opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.prijswijzigingen voorbehouden. Volgende Tracer De volgende Tracer verschijnt op donderdag 3 maart Deadline voor kopij is donderdag 24 februari om 12.00 uur. Reorganisatieplannen Gerichte groei uitgewerkt In december 2004 nam de raad van bestuur de door de clusters en diensten ingediende bezuinigingsvoorstellen grotendeels over. Vervolgens gaf zij diezelfde clusters en diensten opdracht de voorstellen uit te werken in reorganisatieplannen, zodat organisatorische en personele consequenties duidelijk worden. Einddatum voor het indienen van de reorganisatieplannen was 15 januari. Inmiddels is deze datum verstreken, wat gebeurt er nu verder? Edith Krab Met het uitwerken van de reorganisatieplannen is de ontwerpfase, zoals dit in de reorganisatiecode wordt genoemd, afgesloten. Het vervolg is de besluitvormingsfase. Op 11 februari zijn de gebundelde reorganisatieplannen van de clusters en diensten, inclusief de reacties van medewerkers, aangeboden aan de raad van bestuur. De raad van bestuur neemt een voorgenomen besluit over de reorganisatie en legt de plannen voor aan de ondernemingsraad (or). Na het advies van de or neemt de raad van bestuur het definitieve besluit. Dan is duidelijk wat de gevolgen voor de organisatie op een afdeling of dienst is: welke taken Fasering Uitwerking bezuinigingsvoorstellen Voorzitter werkgroepen Einddatum Fase 1* uitwerking bezuinigingsvoorstellen in Managers bedrijfsvoering 15 januari reorganisatieplannen door clusters en diensten bezuinigingsvoorstellen cluster V Felicia Barbieri 15 februari onderzoek naar bezuinigingsmogelijkheden Danielle Bonink 15 februari bij de paramedische diensten Fase 2 * onderzoek naar normeringssysteem voor Ben Nijman 15 februari wetenschappelijk,verpleegkundig,staf- en Danielle Bonink 15 februari medisch administratief personeel Gerda Berkhout 15 maart - verpleegkundige functies - wetenschappelijk- en staffuncties - medisch administratieve functies onderzoek naar spraakherkenning Michiel Sprenger 15 maart onderzoek naar decentrale personele Erna Baars 1 februari administratieve ondersteuning in een organisatie voor gezamenlijke administratieve dienstverlening vervallen en hoe (nieuwe) taken worden ingevuld. Ook zijn dan de precieze personele gevolgen inzichtelijk en wordt definitief bekend welke medewerkers boventallig zijn. Vanaf dat moment gaan de zes maanden in die een boventallige medewerker heeft om een andere baan te vinden, aldus Yolande Schaeffer, hoofd hrm bij p&o centraal. Na de besluitvormingsfase volgt de implementatiefase, waarin de reorganisatie wordt uitgevoerd. Relevante maatregelen uit het sociaal beleidskader zijn van toepassing in geval van banenverlies. Al met al vraagt de uitwerking van de reorganisatieplannen dus nog wel de nodige tijd. Schaeffer hierover: Op 22 * Fase 1:uitwerken reorganisatievoorstellen clusters en diensten; Fase 2:onderzoek naar centrumbrede bezuinigingsvoorstellen Aanvulling februari is er overleg met de or. Daar zullen clusters en diensten hun reorganisatieplannen op hoofdlijnen toelichten. Vervolgens brengt de or haar advies uit aan de raad van bestuur, waarbij ze zich zal laten ondersteunen door de oc s. Maar daarnaast zijn nog niet alle reorganisatieplannen bekend. Er loopt bijvoorbeeld nog een onderzoek bij de paramedische diensten en ook de bezuinigingsvoorstellen van cluster V zijn nog niet meegenomen. Einddatum voor het indienen van hun beider reorganisatievoorstellen is 15 februari. De besluitvorming over de eerste fase zal na 22 februari binnen enkele weken plaatsvinden. Benoemingen De heer J.G.Becher is per 1 februari benoemd tot hoogleraar revalidatiegeneeskunde, in het bijzonder de kinderrevalidatie. De heer B.L.H. Bemelmans is per 1 februari benoemd tot hoogleraar urologie. De heer R.H.Brakenhoff is per 1 februari benoemd tot hoogleraar genoomanalyse van tumoren, in het bijzonder van hoofd- en halstumoren. De heer E.A.P.M.Pompe is per 1 maart benoemd tot hoofd operatiekamers. In de vorige Tracer stond een bericht, getiteld Internetsite scoort hoog, over personeelswerving door de umc s via internet. Hierin werd melding gemaakt van een onderzoek door de Intelligence Group naar de beste sites. In dit bericht is weggevallen dat de site van het VUmc op de zesde plaats staat in dit onderzoek; een uitstekend resultaat. JSp 2
FOTO 1 FOTO 2 FOTO 3 FOTO 4 Afscheid van Sidney Vervuurt FOTO 5 Alledaagse siektes en kwale Fotograferen als hobby, als werk en weer als hobby Sidney Vervuurt neemt op 11 maart, vanaf 15.30 uur afscheid met een receptie in de Foyer bij de Amstelzaal Zijn allereerste foto-opdracht kreeg Sidney Vervuurt als veertienjarig jongetje van zijn vader. De musicus wilde dat zijn zoon zijn band in het Vondelpark vastlegde. Zijn laatste foto bij het VUmc is op dit moment nog niet geschoten. Dat kan een portret van een hoogleraar zijn, een groep studenten, of zoals op de voorpagina van dit nummer, een foto van werkzaamheden aan het gebouw, die voor Tracer moet worden gefotografeerd. Hij heeft zichzelf voorgenomen om na zijn afscheid voortaan zijn eigen onderwerpen te zoeken. Een overzicht van kenmerkende foto s, die hij hier de afgelopen 35 jaar heeft genomen. MK FOTO 6 FOTO 1 Toen ik op 1 maart 1969 bij het toenmalige VU-ziekenhuis kwam werken, zat de fotografieafdeling nog in de houten barakken op de hoek van De Boelelaan en de Boechorststraat.Er was een zwart/wit en een kleurendoka,maar ook een tekenkamer.zelfs de diafilms werden door ons zelf ontwikkeld.het werk is in de jaren sterk veranderd.eerst deden de computers hun intrede.dat was zeker in het begin even wennen,want mijn kinderen waren verder op computergebied dan ik.eind jaren negentig zijn we helemaal overgeschakeld naar digitale fotografie.ter voorbereiding op mijn pensionering heb ik ook privé een digitale camera en natuurlijk de benodigde computersoftware aangeschaft.deze foto is op zichzelf misschien niet bijzonder, maar als herinnering aan die tijd wel. FOTO 2 Wat mij in deze foto aantrekt,is het contact tussen arts en kindje.je ziet de zorgzaamheid van de moeder,de waakzaamheid van de vader,maar de arts heeft alleen oog voor zijn patiëntje.ik heb een aantal jaren als medisch fotograaf gewerkt.de eerste keer ga je met knikkende knieën zo n operatiekamer binnen en ben je bang dat je door je zenuwen geen goede foto kan maken.na een aantal jaren wilde ik wat meer ruimte voor creativiteit.er was gelukkig intern behoefte aan journalistieke fotografie. FOTO 3 Ik word gevangen door beelden en dat kan me overal overkomen.of ik nu thuis de hond uitlaat,door het gebouw rondloop of ergens mee bezig ben,soms word ik getroffen door wat ik zie.gelukkig heb ik mijn camera meestal bij me.dit glaswerk stond ergens in een hoekje op een gang.door de lichtweerkaatsing wordt het beeld spannend. FOTO 4 Fotograferen is deels een kwestie van geluk hebben.die factor wordt nog wel eens vergeten.dat er hier drie mensen zitten,terwijl er ook drie heli s op staan,is zo n geluksfactor.verder moet je geduld hebben.als die ene heli verder naar links was gefotografeerd,was het effect veel minder spectaculair geweest.de dieptewerking,die ontstaat door de deur,en de spanning door de bewegende wieken maken dit tot een van mijn favoriete foto s.bovendien is de situatie uniek.hoe vaak zie je tenslotte drie heli s op ons helideck? FOTO 5 Als fotograaf ben ik begonnen met portretten maken,bij een fotostudio in Amsterdam.Het is me altijd blijven boeien.een portret moet visueel interessant zijn. Ik probeer elementen mee te nemen van hun werk,te spelen met het licht en ik besteed veel aandacht aan de compositie.het is belangrijk dat mensen zich ontspannen voelen tijdens het fotograferen.je moet de goede expressie zien te vangen.gelukkig praat ik gemakkelijk en dat stelt ze op hun gemak. FOTO 6 Ik heb in de loop der jaren heel wat bekende mensen gefotografeerd,leden van het koninklijk huis,politici,spelers van Ajax,maar ook Michael Jackson bijvoorbeeld.het was een hele gebeurtenis toen die hier in 1996 het ziekenhuis bezocht. Piet Hoogland Ik heb me weer even terugetrokken in mijn werkkamer van de universiteit van Stellenbosch, Zuid Afrika. Gewoon een medische faculteit zoals overal, met vergelijkbare studieprogramma s. Toch is geneeskunde hier wel even wat anders dan thuis in Amsterdam. Tuberculose en/of aids heeft iedereen, tenzij het tegendeel bewezen is. Oude huis-, tuin- en keukenrecepten bestaan hier vrolijk naast moderne therapieën zoals het inspuiten van myoblasten bij mensen met een zwakke hartspier. Voor nieuwe ziektes zoals aids bijvoorbeeld worden vaak oude, helaas onwerkzame, dieettherapieën tevoorschijn gehaald met vooral olijfolie en knoflook. Maar voor oude ziektes zoals arthrose zweert men hier net als elders bij het injecteren van gekweekte chondrocyten. In de apotheek kun je, naast beproefde wetenschappelijk geteste geneesmiddelen, ook inlandse ondoorzichtige druppeltjes tegen werkelijk van alles en nog wat krijgen. Enkele van de bij ons minder bekende therapieën wil ik niet onvermeld laten. Aandoeningen van het tandvlees kun je insmeren met oorsmeer. Lichaamsgeur kun je bestrijden door tomatensap aan het badwater toe te voegen. Kwallenbeten behandel je met het sap uit de bladeren van de Aloëvera. Eiwit is het beste glijmiddel en bevordert tevens de bevruchting (eerst wat opwarmen als je de eieren in de koelkast bewaart). Het houtskoolpapje, wat hier aanbevolen wordt voor allerlei aandoeningen van het maagdarmkanaal, hebben wij natuurlijk ook in de vorm van norit-tabletten. Wonden schijnen goed te genezen met suiker. Geen basterdsuiker of poedersuiker maar gewoon kristalsuiker. Havermoutwater doet het goed tegen zonnebrand. Appelazijn tegen zuurbranden (want daar is goeie sure en slegte sure). Trouwens om zuurbranden te voorkomen is het beter bretels te dragen dan een riem. Een hoog cholesterolgehalte verdwijnt door een dieet van rijst en vruchten. De druppeltjes die je kan innemen tegen allerlei kwalen, dienen vaak meerdere doelen. Druppeltjes tegen opvliegers bijvoorbeeld blijken ook mijn fietsketting bijzonder goed te smeren, maar dat wil nog niet zeggen dat ik dan rustig bergop kan fietsen zonder een rooie kop te krijgen. Iedere therapie heeft tenslotte zijn grenzen. 3
Achter het nieuws Advies over vermoeidheidssyndroom afgewezen: Hoogervorst hoopt dat ME net als RSI vanzelf verdwijnt kopte de Volkskrant van 7 februari. Wat betekent dit voor de patiënt?, vroeg Tracer een aantal deskundigen. Evert van leeuwen, hoogleraar medische ethiek De minister van vws heeft het advies van een commissie van de Gezondheidsraad aanvaard over het chronisch vermoeidheidssyndroom (cvs), maar weigert het syndroom te erkennen als een zelfstandige aandoening. De vorige minister van vws had opdracht gegeven voor het schrijven van het advies en zij werd na haar aftreden zelf voorzitter van de commissie. Wat is er aan de hand? Het voorval maakt glashelder dat ziekte of aandoening begrippen zijn met vele dimensies. Naast etiologie, pathofysiologie en symptomatologie hebben de begrippen ook sociale en politieke betekenis. Of cvs wettelijk erkend moet worden als een aandoening vereist een politiek besluit, zo stelt de Gezondheidsraad op haar website. Voor de naar schatting 25.000 tot 35.000 patiënten is dat besluit maatschappelijk van belang. Naast recht op behandeling en uitkering draagt wettelijke erkenning ook bij aan erkenning van het lijden dat zij doormaken en van hun fysieke en psychische achteruitgang. Niet langer zijn zij aan het zeuren met een probleem tussen de oren, maar zij hebben dan een erkende aandoening waarvan slechts 10% weer spontaan geneest. Politieke erkenning heeft dus een ethische gevolg, ook in de artspatiëntrelatie, zoals het commissierapport benadrukt. Politieke erkenning heeft echter ook economische gevolgen en daarvoor heeft de minister de meeste belangstelling. Het voorval weerspiegelt daarom niet zozeer een discussie tussen patiënten en deskundigen, maar vooral het feit dat de economie en niet de ethiek doorslaggevend is in het huidige zorgbeleid. Marten van Til, hoofd dienst arbo en milieu Wij hebben vanuit de arbozorg veel te maken met deze en vergelijkbare ziektebeelden. Het is overigens beter om over (nog) onvoldoende verklaarde medische klachten te spreken. Ons eigen emgo heeft onderzoek gedaan naar de aanpak hiervan door de zogenaamde re-attributie methode, die zeer succesvol is. Het komt er op neer dat je de klachten zeer serieus neemt, maar middels een goed stappenplan de patiënt leert er beter mee om te gaan en de relatie tussen stress factoren en de klachten te herkennen en hanteren. Daarin past ook heel goed een geleidelijke terugkeer naar werk. De discussie of deze diagnose wel of niet erkend moet worden als een somatisch ziektebeeld is vruchteloos. Het leidt niet tot verdwijnen van de klachten, noch tot een beter hantering daarvan door de patiënt. De discussie wordt helemaal onhelder als ook nog de kosten van deze ziekte voor de gezondheidszorg en de wao als argument worden gebruikt om het bestaan ervan al of niet te erkennen. Kortom: er zijn mensen met klachten die we niet met de huidige inzicht (somatisch) kunnen verklaren. Die mensen doen een beroep op hulpverleners in de gezondheidszorg. En er zijn behandelmethoden voor beschikbaar die een groot percentage van deze patiënten kan helpen. Het gaat niet aan deze mensen de toegang tot de gezondheidszorg te verbieden op grond van het argument dat het anders te duur wordt. Inge Bramsen, medisch psycholoog Als de oorzaak van de lichamelijke klachten niet bewezen kan worden, is de oorzaak niet automatisch psychisch. Ik doe onderzoek naar onbegrepen lichamelijke klachten bij ramp- en oorlogsslachtoffers en ben gepromoveerd op een onderzoek naar de late traumatische effecten van overlevenden van de tweede wereldoorlog. Als de lichamelijke oorzaak van klachten niet bekend is, spreekt de gezondheidsraad van een aandoening. Is de oorzaak wel bekend, dan is er sprake van een ziekte. Maar voor patiënten maakt het niet uit hoe het heet. me is een ernstig invaliderende aandoening die in 1992 al is erkend door de wereld gezondheidsorganisatie (who). Erkenning moet logisch volgen uit het feit dat deskundigen het eens zijn over de ernstige en invaliderende aard van de aandoening. Dat de oorzaak niet bekend is, behoort geen rol te spelen. Alle aandacht gaat uit naar de psychologische kant van de aandoening, terwijl andere stromingen niet of nauwelijks aandacht krijgen. Een eenzijdige benadering. Er wordt op een ongenuanceerde wijze gesproken over lichamelijk onbegrepen klachten. De gezondheidsraad gooit alle onbegrepen lichamelijke klachten op één hoop, van me tot fybromialgie en zelfs oorlogstrauma s. Dat schept geen enkele duidelijkheid. Vroeger wisten we ook niets van Parkinson en ms. Ik vind deze lumping van aandoeningen wetenschappelijk gezien een stap terug in de tijd. Boventallige medewerkers en vacatures gematched Organisatie operatiekamers aangepast Het VU medisch centrum voelt zich er als werkgever verantwoordelijk voor,dat medewerkers aan het werk blijven.ook - of misschien wel juist - voor de medewerkers die boventallig worden in het kader van Gerichte groei.de dienst personeel & organisatie zet een aantal instrumenten en diensten in,om te proberen zo goed mogelijk aan die verantwoordelijkheid te voldoen. Mariet Buddingh p&o-adviseur Bob Hoezen heeft zijn functie bij cluster V tot 1 juli verruild voor een klus bij p&o centraal om de herplaatsing van medewerkers mede te begeleiden. Hij heeft zitting in en coördineert het matchingteam en hij begeleidt het loopbaanadviesbureau in deze bijzondere fase. Aan Tracer legt hij uit welke ondersteuning de p&o-ers bieden. Loopbaanadvies en training Alles wat p&o centraal onderneemt in het kader van Gerichte groei, is vooral gericht op interne herplaatsing, zo wil Hoezen aan het begin van het gesprek onderstrepen. Iedere medewerker die officieel boventallig wordt verklaard, wordt daarom door de leidinggevende doorverwezen naar het loopbaanadviesbureau. Om medewerkers zo goed mogelijk te kunnen matchen met een interne vacature, is een goed en volledig cv nodig. Omdat niet iedereen die zomaar tevoorschijn tovert, nemen de drie adviseurs en twee consulenten van het loopbaanadviesbureau een quick-scan af. Hieruit komt informatie naar voren over de huidige functie, ervaring en opleiding, maar misschien ook al een beeld van wat de medewerker zou willen. Op basis van de quick-scan krijgt de medewerker een advies op maat over de mogelijke begeleiding door het adviesbureau. Hoezen: Er zijn allerlei soorten trainingen beschikbaar, zoals het schrijven van een goede sollicitatiebrief of het voeren van sollicitatiegesprekken. Ook kan het voor een medewerker nuttig zijn om zich te bekwamen in zogenaamde netwerkgesprekken. Naast trainingen biedt het bureau medewerkers verder gelegenheid een beroepskeuze-zelfonderzoek te doen, en op basis daarvan met een loopbaanadviseur stappen uit te zetten. Hoezen vertelt dat de medewerkers van het bureau hetzelfde aanbieden als zij ook voor Gerichte groei deden, alleen nu voor een grotere groep medewerkers. Dat maakt dat de vorm waarin zij advies en begeleiding aanbieden, verandert. Vonden trainingen voorheen individueel plaats, nu worden deze voornamelijk groepsgewijs aangeboden. Net als de medewerkers van het adviesbureau is Hoezen zich zeer bewust van het feit, dat het voor een boventallig verklaarde medewerker moeilijk kan zijn. Iemand is tenslotte gedwongen om de knop om te zetten en na te denken over een nieuwe carrière. Vooraf hebben we daar uitgebreid over gesproken. Het vraagt van de loopbaanadviseurs en -consulenten een andere benadering dan het begeleiden van iemand die op eigen initiatief zijn loopbaan onderzoekt. De medewerkers van het adviesbureau zijn, na de leidinggevende en p&o-adviseur, vaak een belangrijk aanspreekpunt waar het gaat over Gerichte groei. In het sociaal beleidskader is vastgesteld dat boventallige medewerkers gedurende een half jaar de tijd hebben om - met hulp - te zoeken naar een nieuwe functie, in het VU medisch centrum of daarbuiten. Matchen Iedere week neemt Hoezen deel aan de vergadering van het matchingteam. Hoezen: Het cv van iedere aangemelde medewerker wordt dan naast interne vacatures gelegd. De aanwezige p&o-adviseurs en de loopbaanconsulent kijken naar de eisen die de vacature stelt, en vergelijken die met de gegevens uit de cv s. De leidinggevende die de vacature heeft geplaatst, wordt gewezen op mogelijk passende kandidaten. De leidinggevende is verplicht de kandidaat uit te nodigen voor een sollicitatiegesprek en in geval van geschiktheid ook aan te nemen voor de vacature. Hoezen benadrukt dat de matching-procedure verre van vrijblijvend is. Hiervoor gelden zoveel mogelijk harde criteria. Het kan dus zijn dat een afdeling een interne kandidaat aanneemt, terwijl de voorkeur vooraf uitging naar externe werving. De p&o-ers ervaren inmiddels, dat leidinggevenden moeten wennen aan de verplichting eerst (beoogd) boventallige medewerkers als officiële kandidaten uit te nodigen en te beoordelen. Het is voor deze organisatie ook nieuw dat die verplichting consequent wordt nageleefd. Hoezen ervaart dat hoofden het zwaar vinden dat uitbreiding van werkuren en het verlengen van tijdelijke arbeidsovereenkomsten ook wordt gezien als het stellen van een vacature. Het kan dus zo zijn dat een medewerker met een tijdelijk contract geen verlenging krijgt, ten faveure van een boventallige medewerker van een andere afdeling. FOTO: ANOUSKA HOUTAPPELS Met het invoeren van een werkplekmanagement, bestaande uit een medisch hoofd ok en een hoofd ok, en een aanpassing in de unitstructuur verwacht het managementteam anesthesiologie en operatieve zorg (mt aoz) de organisatie op de operatiekamers te versterken. Met deze aanpassingen gaan we mee in het werkplekmanagement, dat al zichtbaar is op de zorgeenheden, begint Ben Nijman, zorgmanager van cluster iv en lid van het mt aoz, zijn relaas. Volgens Nijman hebben de unitleiders van de drie ok-units, de units recovery en centrale sterilisatie na de reorganisatie van de ok in de afgelopen jaren veel bereikt. Door de cultuuromslag is de ok een meer open organisatie geworden met als resultaat dat de productie fors is toegenomen, het personeelstekort grotendeels is opgelost en de medewerkerstevredenheid is gestegen. Toch was onze ervaring dat de bedrijfsvoering nog efficiënter kan verlopen. Na de reorganisatie in 2001-2002 waren er elf leidinggevenden, aangevuld met vier unitleiders anesthesiologie, verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering op het okcomplex. In 2003 hebben we het aantal leidinggevenden teruggebracht naar acht. Voor een adequate bedrijfsvoering bleek ook deze organisatievorm ontoereikend. Analyse Na een gedegen analyse kwam het mt aoz tot een aantal knelpunten. De afstand tot het management werd als te groot ervaren, waardoor directe sturing en het coachen van de unitleiders door het mt aoz niet goed mogelijk was. Er was soms sprake van een onduidelijke verantwoordelijkheidsstructuur, met als gevolg dat er onvoldoende mogelijkheden waren voor radicale verbeteringen. Nijman: Met het aanstellen van een hoofd ok en een medisch hoofd ok kunnen we deze knelpunten aanpakken, omdat de lijnen korter worden en de communicatie dus wordt verbeterd. Ik verwacht ook dat met deze nieuwe organisatiestructuur het ontwikkelen en implementeren van beleid op het gebied van patiëntenlogistiek, kwaliteit, innovatie en veiligheid gemakkelijker zal gaan. Minder units Naast de invoer van het werkplekmanagement zijn ook de drie ok-units, die oorspronkelijk gekoppeld waren aan de drie snijdende clusters, samengevoegd tot twee units die uitgaan van de twee ok-locaties op de tweedeen de zesde verdieping. Daarmee is het aantal leidinggevenden op unitniveau teruggebracht naar zeven. Tenslotten is recent Jan Rauwerda, hoogleraar vaatchirurgie, toegetreden tot het managementteam dat al bestond uit Frans Werner, hoofd anesthesiologie en voorzitter van het mt aoz, Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering cluster iv en Ben Nijman. ML 4