UITVOERINGSNOTITIE ZORG VOOR DIEREN

UITVOERINGSNOTITIE ZORG VOOR DIEREN Gemeente Emmen Dienst Gebied September 2006

Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Aanleiding 3. Doel van de notitie, incl. begrenzingen en opbouw van de notitie 4. Opbouw van de notitie 5. Gezelschapsdieren 5.1. Regelgeving gezelschapsdieren 5.2. Opvang honden en katten 5.2.1 Huidige proces 5.2.2 Ontwikkelingen 5.3. Identificatieplicht 5.4. Overlast gezelschapsdieren 5.5. Gebruik van dieren voor vermaak 5.5.1 Evenementen met dieren 5.5.2 Circussen 5.6. Kinderboerderijen 5.7. Gewonde en dode dieren 5.7.1 Dierenambulance 5.7.2 Dode dieren 5.7.3 Gemeentelijk rampenplan 6. In de vrije natuur levende dieren 6.1. Regelgeving in de vrije natuur levende dieren 6.2. Gewonde dieren 6.3. Verkeersmaatregelen om dieren te beschermen 6.4. Beheer van het openbaar groen 6.5. Overlast door in de vrije natuur levende dieren 6.6 Botulisme 7. Instrumenten 7.1 Regie-rol gemeente: afstemming en overleg 7.2 Voorlichting 8. Uitvoering actiepunten Bijlage 1 Adressenlijst Literatuurlijst

1. Inleiding Dieren maken deel uit van onze dagelijkse leefomgeving. Veel inwoners van Emmen hebben een gezelschapsdier, zoals een hond, kat, cavia, konijn. In de vrije natuur leven vele soorten dieren. Dieren horen bij de Emmense samenleving. De dieren in Emmen hebben recht op zorg en bescherming. Er is landelijke en locale regelgeving die dat waarborgt. De gemeente voert een aantal wettelijke taken uit. Deze notitie gaat in op de wijze waarop de gemeente Emmen de komende college-periode uitvoering wil geven aan haar (wettelijke) taken. De gemeente kan daarnaast een regisserende rol vervullen. Deze rol krijgt nadere invulling, waarbij wij zoveel mogelijk gebruik willen maken van de kennis en deskundigheid van locale dierenbeschermingsorganisaties. 2. Aanleiding Wethouder Holman heeft opdracht gegeven tot het opstellen van deze notitie. De aanleiding is het initiatiefvoorstel Gemeentelijk dierenwelzijnsbeleid van de fractie van GroenLinks om te komen tot een integraal dierenwelzijnsbeleid. Het college heeft de raad geadviseerd om de huidige (beleids)inspanningen voort te zetten, maar het budget voor dierenwelzijn van 59.074 te verhogen naar 85.000. In de raadscommissie Wonen en Ruimte is gevraagd de ruimte binnen de huidige (beleids)kaders meer te concretiseren. 3. Doel van de notitie Het doel van de notitie is: het aangeven van de wijze waarop de gemeente Emmen de komende (college) periode uitvoering geeft aan de (wettelijke) taken en een regisserende rol op het gebied van de zorg en bescherming van dieren. Uitgangspunten zijn: de wettelijke taken van de gemeente: wat we moeten doen, doen we goed de (huidige) beleidskaders: wat doen we nu en op welke wijze en waar kan de ruimte binnen de huidige kaders meer worden benut de huidige (personele) organisatie die is afgestemd op de wettelijke taken en het opgehoogde budget van 85.000 (onder voorbehoud instemming raad), dat is bestemd voor de uitvoering van de wettelijke taken zoveel mogelijk gebruik maken van de deskundigheid van de maatschappelijke organisaties de Flora en Faunawet wordt betrokken in de notitie voorzover het gaat om regels over de opvang van gewonde dieren en overlast van dieren die leven in de vrije natuur.

4. Opbouw van de notitie De notitie maakt onderscheid tussen gezelschapsdieren en dieren in de vrije natuur omdat daarvoor verschillende wettelijke regels gelden. Voor zowel gezelschapsdieren als dieren in de vrije natuur worden kort de wettelijke regels beschreven. Daarna gaat de notitie in op de wijze waarop de gemeente Emmen uitvoering wil geven aan haar taken en welke gemeentelijke diensten daarbij zijn betrokken. Deze notitie is opgesteld door de dienst Gebied. De dienst Gebied is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het openbaar gebied. 5. Gezelschapsdieren 5.1 Regelgeving gezelschapsdieren De Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren (GWWD) is een kaderwet, die regels omvat voor de gezondheid en welzijn van gezelschapsdieren, landbouwhuisdieren en exotische dieren. Op grond van de GWWD heeft de burgemeester een aantal taken bij de preventie en bestrijding van besmettelijke dierziekten en met betrekking tot agressieve dieren. In de GWWD is een algemene zorgplicht voor dieren in nood (artikel 36, lid 3) opgenomen. Deze houdt in dat iedereen verplicht is om aan gewonde dieren of dieren in nood hulp te bieden als dat redelijkerwijs mogelijk en zinvol is. In de praktijk bellen burgers vaak de Dierenambulance. Het Honden- en Kattenbesluit is een amvb gebaseerd op de GWWD en regelt het bedrijfsmatig houden van dieren, bijvoorbeeld een dierenopvang of dierenwinkel. Het rijk verleent daarvoor de vergunningen. Toezicht en handhaving vindt plaats door de inspecteurs van de Landelijke Inspectiediensten (gezelschapsdieren) en de Algemene Inspectiedienst van het Ministerie van LNV (landbouwhuisdieren en exotische dieren). De AID en LID vervullen voor elkaar een achtervangfunctie als één van beide diensten geen of onvoldoende capaciteit heeft of wanneer er behoefte is aan assistentie of ondersteuning. Om haar taken uit te voeren heeft de LID onder andere districtsinspecteurs en inspecteurs bijzondere opdrachten in dienst, maar ook regio-inspecteurs op vrijwillige basis. Behalve het afhandelen van meldingen over dierenverwaarlozing en mishandeling, voert het LID regelmatig routinecontroles en thema-onderzoeken uit om dierenleed aan het licht te brengen. Zij werkt daarbij nauw samen met de politie en AID.

Er is ook een Inspectiedienst Gezelschapsdieren (IDG), van de Sophia-Vereeniging en Bond tot bescherming van Honden. In iedere provincie is een inspecteur werkzaam met opsporings- en controlebevoegdheid. Zij houden zich vooral bezig met het welzijn en gezondheid van gezelschapsdieren. Zij treden op bij meldingen of klachten over verwaarlozing of mishandeling, maar daarnaast bestaat hun werk voor een groot deel uit controles van o.a. asielen, fokkers, pensions en dierenwinkels. Ook verzorgen de inspecteurs de nacontrole van geplaatste asieldieren. Het Burgerlijk Wetboek boek 5 artikel 8 stelt dat een vinder van een dier aangifte moet doen bij de plaatselijke politie. De gemeente is verplicht een gevonden dier, minimaal twee weken te bewaren en te verzorgen. Gedurende deze periode kan een eigenaar een dier weer ophalen. Als het dier niet wordt opgehaald, valt deze toe aan de gemeente. De gemeente doet vervolgens afstand, opdat het asiel voor het dier een nieuwe eigenaar kan zoeken. De Destructieverordening regelt de verwijdering van de dode dieren uit het openbaar gebied. Bij Area Reiniging is in opdracht van de dienst Gebied een verzamelplaats ingericht. Burgers kunnen dode gezelschapsdieren afgeven bij Area Reiniging. Dode (landbouwhuisdieren) worden door een gespecialiseerd destructiebedrijf opgehaald. Gemeentelijke regelgeving De Algemene Politieverordening (APV) omvat een aantal artikelen inzake de zorg voor dieren. De artikelen zijn: Artikel 2.28 inzake gevaarlijke honden. Dit artikel biedt de gemeente de mogelijkheid voor de aanpak van agressieve honden in gevallen waar de Regeling agressieve dieren niet van toepassing is. Het college kan de eigenaar opleggen dat de hond kort aangelijnd moet zijn of voorzien van een muilkorf. Als een hond alleen hinderlijk is, kan kort aanlijnen volstaan. Artikel 2.31 inzake hinder door dieren Dit artikel schrijft voor dat het de rechthebbende op een dier verboden is dit dier op een voor de omgeving hinderlijke wijze aanwezig te doen zijn. Dit artikel is nader uitgewerkt in de Beleidsregels Hobbymatig (kleinschalig) houden van dieren in de bebouwde omgeving. In de richtlijn worden dieren omgerekend in punten; bij overschrijding van een aantal punten is er sprake van een bedrijfsmatige activiteit en is de Wet Milieubeheer van toepassing. Is het aantal punten lager dan het maximum, dan is er sprake van hobbymatige activiteiten en kan worden opgetreden op grond van artikel 2:31 van de APV. Dit zal het geval zijn bij grote overlast. Artikel 2.38 inzake carbid Dit artikel schrijft voor dat het afschieten van carbid dient te gebeuren op een afstand van tenminste 300 meter van in gebruik zijnde voorzieningen voor het houden van dieren, bijvoorbeeld een dierenweide, dierentuin, dierenpension.

Artikel 3.9 inzake verontreiniging door honden en katten Dit artikel schrijft voor dat de eigenaar of de houder van een hond verplicht is ervoor te zorgen dat die hond zich niet van uitwerpselen ontdoet: - op wegen bestemd of mede bestemd voor voetgangers - op een voor publiek toegankelijke en kennelijk als zodanig ingerichte kinderspeelplaats, zandbak of speelweide - op andere door het college aangewezen plaatsen. 5.2. Opvang van honden en katten 5.2.1. Huidige proces Ter uitvoering van de wettelijk opvangtaak is het proces als volgt georganiseerd. Een vinder van een gevonden dier zal in de meeste gevallen contact opnemen met de Dierenambulance Zuid-Oost Drenthe. Deze vervoert het dier naar de vooropvang in Coevorden Happy Stay. Hier verblijven de dieren gedurende een week in afwachting van hun eventuele eigenaar. Daarna haalt het Provinciaal Dierentehuis Het Zwarvershoes te Beilen de dieren op waarna ze in Beilen verblijven tot terugplaatsing bij de eigenaar of herplaatsing. Gewonde dieren worden eerst naar een dierenarts gebracht. Jaarlijks worden ca. 300 zwerfkatten en 70 honden vanuit Emmen opgevangen. Op 21 december 1995 is een overeenkomst gesloten tussen de gemeente Emmen en het Provinciaal Dierentehuis Het Zwarvershoes te Beilen. Deze overeenkomst geldt voor onbepaalde tijd, de verlenging wordt jaarlijks bezien (opzeggingstermijn 12 maanden). De vooropvang valt onder de overeenkomst met het Zwarvershoes. De gemeente Emmen vergoedt opvang en verzorging gedurende een periode van 3 weken. Het besluit om 3 weken te vergoeden is genomen in samenwerking met de andere Drentse gemeenten, binnen de Vereniging van Drentse Gemeenten. Het huidige vergoedingenmodel is gebaseerd op de verzorgingskosten per dag voor kat en hond. In 2006 bedragen deze 12,30 voor een hond per dag en 7,40 voor een kat per dag. Door de jaarlijkse verhoging van de verzorgingskosten en toename van het aantal zwerfdieren zijn de gemeentelijke uitgaven toegenomen (zie tabel). Vervoer Het vervoer van dieren is geen wettelijke taak, maar de gemeente voelt zich wel verantwoordelijk. De Dierenambulance Zuid-Oost Drenthe zorgt voor het vervoer van (gewonde) dieren en krijgt daarvoor sinds 2001 een bijdrage. Er rijden twee ambulances in het werkgebied Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn. De Dierenambulance valt onder het bestuur van de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe. De Dierenbescherming is een meldpunt voor vermiste en gevonden dieren en heeft daartoe een algemeen telefoonnummer 0900-11.22.362 ( 0,35 eurocent per minuut). Ook de Dierenambulance kan via dat nummer worden opgeroepen.

5.2.2. Ontwikkelingen De volgende ontwikkelingen zijn relevant: Toename aantal gevonden dieren De laatste jaren is er sprake van een toename van het aantal gevonden dieren. Dit is een landelijke trend. De toename van het aantal gevonden dieren betekent dat het huidige budget niet meer toereikend is. In de Kadernota 2006 is een verhoging van het budget naar 85.000 meegenomen. Onderstaande tabellen laten de toename van het aantal zwerfdieren en uitgaven zien. Aantallen opgevangen honden en katten aantal 500 400 300 200 100 0 honden katten Totaal aantal zwerfdieren 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 jaar Totale kosten van opvang in dierenasiel 60.000,00 50.000,00 40.000,00 30.000,00 20.000,00 10.000,00 - Totaal in euro's Begroting 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 Een rol speelt tevens dat weinig dieren door hun eigenaar worden opgehaald. Landelijk wordt 74% van de honden opgehaald door hun eigenaar, 26% van de honden gaat niet terug en moet via het asiel worden herplaatst. In Drenthe wordt slechts 25% van de honden opgehaald door hun eigenaar en moet dus 75% via het asiel worden herplaatst. Van de katten in Drenthe wordt 96% niet opgehaald. Landelijk ligt dit aantal op 87%.

Wij willen streven naar het stabiliseren en zoveel als mogelijk terugdringen van zwerfdieren door: 1. voorlichting via de gemeentelijke website, maar ook door de Dierenbescherming afdeling Zuid-Oost Drenthe, die daarvoor andere partners benadert, bijvoorbeeld informatie bij de aanschaf van een gezelschapsdier, informatie over opvangmogelijkheden in vakanties, voorlichting aan campings en vakantiecentra om te voorkomen dat meegenomen dieren worden achtergelaten 2. het stimuleren van het chippen van honden en katten, o.m. door een jaarlijkse chipactie, waarvoor binnen het budget dierenwelzijn 2.000 wordt gereserveerd 3. het realiseren van een link tussen de gemeentelijke website en de websites van Het Zwarvershoes en de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe waarop foto s staan van gevonden dieren. Actiepunt 1: Streven naar het stabiliseren en zoveel als mogelijk terugdringen van zwerfdieren door: 1. het geven van voorlichting in samenwerking met de Dierenbescherming en het Dierenasiel 2. het stimuleren van het chippen van honden en katten; voor een jaarlijkse chipactie wordt binnen het budget dierenwelzijn 2.000 gereserveerd 3. het verbeteren van de informatie over wettelijke taken op de gemeentelijke website Heroverweging vergoedingenmethode De huidige vergoedingenmethode heeft als nadeel dat het dierentehuis geen vaste inkomsten heeft, de gemeente heeft te maken met een open einde financiering. De huidige vergoedingenmethode is door de gemeenten afgestemd binnen de Vereniging van Drentse Gemeenten (VDG). In VDG-verband vindt overleg plaats over een nieuwe rekenmethode, in relatie tot de wettelijke opvangtermijn van 14 dagen. Conform de afspraken in VDG-verband steunen wij het model dat uitgaat van de wettelijke opvangtermijn van 14 dagen, met een aangepaste prijsstelling overeenkomstig het rekenmodel van de landelijke dierenbescherming, optie 4. Dit houdt in een vaste bijdrage per inwoner voor de capaciteitskosten en een variabel bedrag voor verzorgingskosten, met een jaarlijkse nader overeen te komen indexering. Deze methode leidt tot een geringe kostenverhoging voor Emmen, welke kan worden bekostigd uit het nieuwe opgehoogde budget voor dierenwelzijn. Actiepunt 2: Conform de afspraken in VDG-verband invoeren van een vergoedingensysteem voor het dierenasiel, dat uitgaat van de wettelijke opvangtermijn van 14 dagen, met een aangepaste prijsstelling, overeenkomstig optie 4 van het rekenmodel van de dierenbescherming.

Locale (voor)opvang Onlangs is de vooropvang in Coevorden gerenoveerd. Het provinciaal asiel te Beilen heeft een contract voor 10 jaar gesloten met de vooropvang in Coevorden. De Dierenbescherming afdeling Zuid-Oost Drenthe heeft zich daaraan geconformeerd onder voorwaarde dat de gemeente Emmen het contract met het Provinciaal Dierentehuis voortzet. Gelet op het ontbreken van middelen voor de exploitatie van een vooropvang c.q. asiel zijn wij niet voornemens de haalbaarheid van een eigen opvang te bezien. 5.3 Identificatieplicht De Dierenbescherming heeft met subsidie van de gemeente een zgn. chipreader aangeschaft. Een chip is voorzien van een uniek identificatienummer dat leesbaar is met een reader. Hierdoor is de eigenaar van een zwerfdier makkelijker te vinden. Ook Area Reiniging beschikt over een chipreader voor het kunnen identificeren van dode dieren. De Dierenbescherming is voorstander van verplicht chippen van alle dieren in Emmen. Invoering van een dergelijke verplichting heeft volgens onze informatie - nog niet in Nederland plaatsgevonden. Wel zijn er gemeenten die in de APV hebben vastgelegd dat een hond of kat voorzien moet zijn van adresgegevens van de eigenaar. De Landelijke Dierenbescherming adviseert in de APV de verplichting op te nemen tot het dragen van een halsband of ander identificatiekenmerk wanneer de hond op de openbare weg loopt. Voordeel is dat een gevonden dier sneller bij zijn eigenaar terug kan zijn. Ook kan controle op een aanlijn- of muilkorfgebod plaatsvinden. Nadeel is dat toezicht- en handhaving weinig prioriteit zal hebben in relatie tot andere overtredingen. Voordeel van chip boven halsband is dat een chip blijvender is. Nadeel van een chip is dat deze niet zichtbaar is, alleen gecontroleerd kan worden met electronische apparatuur en er landelijk nog geen algemeen systeem bestaat waarin alle gegevens zijn opgeslagen. Ook zal registratie gekoppeld moeten zijn aan een gemeentelijk registratiesysteem. Vooralsnog gaan wij niet over tot het invoeren van een identificatieverplichting, wel doen wij een beroep op de verantwoordelijkheid van de eigenaren om hun huisdier van adresgegevens te voorzien. Ook zullen wij door voorlichting wijzen op het belang van identificatie en het chippen van huisdieren stimuleren met een jaarlijkse chipactie. Chipactie Karel de Kater Sinds 1997 geeft de gemeente een bijdrage aan de castratie-actie Karel de Kater. Vanaf 2002 is de opzet van de actie gewijzigd. Iin het belang van het chippen van katten wordt nu bij castratatie een gratis chip geplaatst. In 2005 zijn 253 katten gechipt. De Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe is project-eigenaar. Zij werkt daarbij samen met de dierenartsen in de regio. De Dierenbescherming is bezig met een nieuwe opzet voor de acties vanaf 2007.

5.4 Overlast gezelschapsdieren Gezelschapsdieren kunnen voor overlast zorgen. Bij de dienst Gebied is het Meldpunt openbaar gebied ondergebracht. Bij dit meldpunt kunnen burgers terecht met klachten/vragen over het openbaar gebied en over overlast in hun woonomgeving. De klachten over gezelschapsdieren betreffen vooral agressieve honden, hinder door loslopende honden en hinder door hondenpoep. Ook bij de politie en Milieupolitie kunnen klachten/meldingen worden gedaan. Agressieve honden Landelijk geldt een regeling agressieve honden. Voor situaties waarin deze regeling niet voorziet, kan op grond van de APV worden opgetreden tegen gevaarlijke honden. Het college kan de eigenaar opleggen dat de hond kort aangelijnd moet zijn of voorzien van een muilkorf. Als een hond alleen hinderlijk is, kan kort aanlijnen volstaan. Klachten kunnen worden gemeld bij het Meldpunt openbaar gebied en/of de politie. Op basis van het politierapport wordt een waarschuwing afgegeven, waarna het opleggen van een aanlijngebod of muilkorf kan plaatsvinden. Hinder door dieren Naast de regeling voor gevaarlijke honden is er een algemene regeling opgenomen in de APV over hinder door dieren. In 2005 is deze regeling door het college uitgewerkt in de Beleidsregels Hobbymatig (kleinschalig) houden van dieren in de bebouwde omgeving. Sinds de organisatie-wijziging is de uitvoering van deze regeling een taak van de dienst Gebied. De meldingen gaan naar het Meldpunt Openbaar Gebied, dat een onderzoek door de (milieu)politie zal vragen. In eerste instantie wordt ernaar gestreefd klachten over hinder in onderling overleg op te lossen. Bij grote overlast kan de gemeente gebruikmaken van de beleidsregels, de mate van overlast wordt vastgesteld in het politierapport, er vindt een gesprek plaats, een rapportage aan B&W en vervolgens een bestuurlijke maatregel. Honden- en kattenpoep Veel mensen ergeren zich aan de uitwerpselen op straat. Ze ontsieren het uiterlijk van het openbaar gebied en kunnen gevaren opleveren voor de volksgezondheid. Via hondenuitwerpselen die blijven liggen kan het canine-parvo-virus worden verspreid, dat voor honden dodelijk is. In de APV is een verbod opgenomen om honden te laten poepen op voetpaden, kinderspeelplaatsen etc. en andere door het college aangewezen plaatsen. Vooral kinderen en mensen met minder weerstand kunnen kwetsbaar zijn. Ook de overlast van kattenpoep moet niet worden onderschat, deze vindt vaak plaats in prive-tuinen. De kattenpoep kan een besmettelijk beestje bevatten, Toxoplasma, een parasiet die leeft in de darmen van katten. Deze parasiet is gevaarlijk als zwangere vrouwen deze binnenkrijgen.

Het probleem is oplosbaar als de eigenaren hun verantwoordelijkheid nemen en de uitwerpselen opruimen. Helaas is de praktijk weerbarstiger en dat heeft ertoe geleid dat veel gemeenten zijn overgegaan tot extra maatregelen als het aanwijzen van speciale hondenuitlaat-plaatsen, een opruimplicht en gebieden met aanlijngebod. De raadsfractie van de VVD heeft een initiatiefvoorstel Stop overlast hondenpoep ingediend. Dit voorstel wordt te gelegener tijd betrokken bij de nog (op gemeentelijk niveau) te voeren discussie en besluitvorming van de bestuurlijke boete. Het is aan te raden ook aandacht te besteden aan overlast door kattenpoep. Actiepunt 3: bij de discussie en besluitvorming over de bestuurlijke boete het voorstel Stop overlast hondenpoep meenemen alsmede aandacht besteden aan de overlast van kattenpoep. 5.5 Gebruik van dieren voor vermaak 5.5.1 Evenementen met dieren De evenementen met dieren die in Emmen plaatsvinden zijn vaak (besloten) tentoonstellingen van verenigingen van liefhebbers van bepaalde diersoorten. Jaarlijks verleent de gemeente gemiddeld 6 vergunningen. In het verleden is geen sprake geweest van knelpunten. Bij deze evenementen gelden de landelijke regels van de Gezondheids- en Welzijnswet (GWWD) en zijn landelijke inspectiediensten verantwoordelijk voor het toezicht. Deze inspectiediensten hebben de benodigde kennis en deskundigheid. De huidige regels in de GWWD en de APV bieden voldoende instrumenten om dierenmishandeling en een minder respectvolle behandeling van dieren tegen te gaan. De GWWD is rechtstreeks van kracht bij locale evenementen. In de APV van de gemeente Emmen is in artikel 2:13 een regeling opgenomen inzake evenementen. De gemeente kan een vergunning weigeren als er sprake is van: 1. dierenmishandeling (in dat geval kan een beroep worden gedaan op het openbare orde motief) 2. weinig respectvolle behandeling van dieren (zedelijkheidsmotief). Bij de beoordeling of een evenement kan worden toegelaten kan de gemeente rechtstreeks toetsen aan de voorschriften in de Gezondheids- en Welzijnswet Dieren (GWWD). De GWWD is uitputtend bedoeld en laat in beginsel geen ruimte aan gemeenten om een eigen regeling te maken. Dat kan alleen op het punt van tonen van dieren, omdat de landelijke wetgever daarvoor nog geen AMvB heeft vastgesteld. Echter, of het juridisch houdbaar is, is onduidelijk. Een dergelijke regeling is niet eerder door een rechter getoetst. De meerwaarde van een aparte regeling voor het tonen van dieren is gering, gelet op de landelijke regelgeving en de instrumenten die de gemeente heeft om via de APV op te treden tegen misstanden.

Gelet op het feit dat er voldoende instrumenten zijn via landelijke wetgeving en de APV willen wij de huidige werkwijze voortzetten. Wel zal de afdeling Vergunningen van de dienst Publiek vanaf 1 januari 2007 alle evenementen met dieren waarvoor vergunning wordt verleend melden aan de Landelijke Inspectie van de Dierenbescherming. De LID kan dan controleren en zonodig strafrechtelijk optreden. Actiepunt 4: vanaf 1 januari 2007 worden alle evenementen met dieren waarvoor door de gemeente vergunning wordt verleend gemeld bij de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming. 5.5.2 Circussen De landelijke wetgever staat het organiseren van circussen toe. Zolang de landelijke wetgever het organiseren van circussen toestaat, is een gemeentelijk verbod in strijd met de Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren. Controle vindt plaats door de Landelijke Inspectiediensten, zij hebben de deskundigheid. Aanvullende eisen stellen vanuit de gemeente vinden wij niet wenselijk. De gemeente heeft daarvoor geen deskundigheid en circussen reizen langs verschillende plaatsen. Een gemeente kan wel het aantal circussen binnen haar gemeentegrenzen beperken. Gelet op het geringe aantal circussen dat in Emmen gehouden wordt, zijn wij niet voornemens dit aantal verder te beperken. Ook de afgifte van vergunningen voor circussen wordt vanaf 2007 gemeld bij de Landelijke inspectie Dierenbescherming. 5.6 Kinderboerderijen Initiatieven tot hertenkampen etc. zijn door de gemeente niet genomen en/of (financieel) ondersteund in verband met de aanwezigheid van een dierentuin (met kinderboerderij) in Emmen. Incidenteel wordt een bijdrage geleverd in de kosten van voorzieningen. Er zijn plannen in Emmen te komen tot een Natuur- en Milieu Educatiecentrum. De gemeente vindt dat hiermee voldoende mogelijkheden zijn voor voorlichting en educatie over dieren. In Emmen zijn op enkele plaatsen initiatieven van bewoners voor zgn. dierenweides, waar wat kleinvee rondloopt, bijvoorbeeld in Zwartemeer, Nieuw-Weerdinge, Emmer-compascuum. In Erica is een hertenkamp (het Griendtsveenpark). Dit zijn kleinschalige particuliere initiatieven, door vrijwilligers beheerd. Kinderboerderijen moeten voldoen aan wet- en regelgeving, deze bevat voldoende waarborgen voor een goede zorg van de dieren. De Stichting Kinderboerderijen Nederland heeft een checklist ontwikkeld om te toetsen of een kinderboerderij voldoet aan deze eisen. Voor de gemeente Emmen is uitgangspunt van beleid dat de kinderboerderijen voldoen aan de geldende wet- en regelgeving, zoals vertaald in de checklist van de Stichting Kinderboerderijen.

5.7 Gewonde en dode dieren 5.7.1 Dierenambulance Het vervoer van een gevonden dier is niet in de wet geregeld. Wel voelt de gemeente Emmen zich verantwoordelijk voor het vervoer en verstrekt een bijdrage in de vervoerskosten. Sinds 2001 verstrekt de gemeente Emmen jaarlijks een bijdrage van 13.000 als tegemoetkoming in vervoerskosten. Jaarlijks wordt deze vergoeding beoordeeld en vastgesteld en zoals in het raadsvoorstel staat is er sprake van een voorlopige toekenning op grond van de begroting en definitieve vaststelling op grond van jaarverslag- en jaarrekening. Alle jaren is de bijdrage van 13.000 volledig uitbetaald op grond van het jaarverslag/ jaarrekening. In 2005 zijn er 1222 meldingen geweest in de gemeenten Emmen en Coevorden. In de tabel staan de cijfers uitgesplitst naar gemeente en diersoort: Overzicht aantallen gemelde en vervoerde dieren 2005 Emmen Coevorden Bij melder Totaal gebleven¹ gemeld Honden 307 63 15 385 Katten 324 138 76 538 Overige huisd² 65 19 5 89 Wilde dieren 158 52 0 210 854 272 96 1.222 ¹ wel melding, geen vervoer of rit ² overige (huis)dieren waarbij een eigenaar vermoed kan worden: pony s, konijnen, cavia s, geitjes, pauwen, tropische vogels e.d. (bron: Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe) 5.7.2 Dode dieren Dode gezelschapsdieren kunnen worden afgegeven bij Area Reiniging. Er is in Emmen ook een dierenbegraafplaats, nabij Zuidbarge. Dit is een particulier iniatief. Dode, gevonden gezelschapsdieren worden ook naar Area Reiniging gebracht. Bij Area Reiniging is een chipreader, waardoor eigenaren van gechipte huisdieren kunnen worden geinformeerd. Er komt dit jaar een koel/vriesvoorziening waardoor de dieren gedurende een week kunnen worden bewaard. Met Area Reiniging spreken wij af dat eigenaren van gechipte huisdieren een brief ontvangen waarin wordt medegedeeld dat zij gedurende 7 dagen hun huisdier kunnen ophalen (ingeval

zomervakantie en rond Kerst/jaarwisseling 14 dagen). Daarna worden zij door het Kadaverbedrijf weggehaald. 5.7.3 Gemeentelijk Rampenplan In het recentelijk vastgestelde gemeentelijke rampenplan is in het draaiboek Opvangen en verzorgen tevens een regeling opgenomen voor het opvangen van huisdieren, vee en inheemse diersoorten van bijvoorbeeld de dierentuin. Het gemeentelijk rampenplan is digitaal te raadplegen onder Start, Raadplegen en vervolgens Rampenplannen (intranet, voor raadsleden). In het draaiboek Opvangen en verzorgen zijn de volgende bijlagen opgenomen: 1. Procedure met betrekking tot het opvangen van huisdieren, vee etc. 2. Opvanglocaties voor slachtoffers, waarbij voor sommige locaties is aangegeven dat er ook huisdieren kunnen worden opgevangen. 3. In de adressenlijst, waarin externe contacten zijn opgenomen die een rol spelen in dit proces zijn tevens adressen van asiels en veehouderijen opgenomen, waar huisdieren en vee kunnen worden opgevangen. 4. De Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe is tevens in de lijst opgenomen. 5. Bij de vele instanties/bedrijven etc. staat vermeld wat die instantie of dat bedrijf voor onze gemeente kan betekenen ingeval van een calamiteit. Het huidige Rampenplan regelt in voldoende mate de opvangmogelijkheden van dieren. 6. In de vrije natuur levende dieren 6.1 Regelgeving in natuur levende dieren De Flora en Faunawet en de Natuurbeschermingswet richten zich op de bescherming van soorten planten en dieren. De Flora en Faunawet gaat uit van een nee, tenzij benadering, in principe zijn alle schadelijke handelingen ten aanzien van beschermde planten en dieren verboden. De Flora en Faunawet kent een zorgplichtbepaling: iedereen neemt voldoende zorg in acht voor de in het wild levende dieren en hun leefomgeving. Het welzijn mag niet onnodig worden aangetast en men mag dieren niet onnodig laten lijden. De Natuurbeschermingswet beschermt de leefgebieden van dieren. In deze notitie beperken wij ons tot de relevante regels inzake de bescherming van dieren bij overlast door dieren en bij gewonde/dode dieren. Er wordt in deze notitie niet ingegaan op de betekenis van de Flora en Faunawet bij bestemmingsplannen, projecten etc.

6.2. Gewonde dieren De opvang is gebaseerd op de algemene zorgplicht uit de Flora en Faunawet. Het is geen specifieke gemeentelijke taak, maar de zorgplicht geldt voor een ieder die een gewond dier vindt. De vinder kan de Dierenambulance bellen, die zorgt voor medische behandeling en voor vervoer naar een opvangcentrum. In 2005 heeft de Dierenbescherming in Emmen 158 gewonde dieren vervoerd en gebracht naar de diverse gespecialiseerde opvangadressen, voornamelijk de vogelopvang. De kosten van vervoer worden deels gefinancieerd uit de gemeentelijke bijdrage. De opvangkosten worden niet vergoed. Gemeenten gaan daarmee verschillend om. Wij willen door een bijdrage in de kosten van vervoer uiting geven aan de gemeentelijke betrokkenheid bij de zorg van deze dieren. De in de Kadernota 2006 voorgestelde verhoging van het budget dierenwelzijn biedt ruimte voor een verhoging van de bijdrage aan de Dierenbescherming voor vervoer met 5.000. De bijdrage wordt uitgekeerd op voorschotbasis en op grond van de werkelijke gemaakte kosten definitief vastgesteld (op grond van jaarverslag en jaarrekening). Actiepunt 5: Verhoging van de bijdrage voor vervoer met 5.000 voor vervoer van gewonde dieren die leven in de vrije natuur. 6.3. Verkeersmaatregelen om dieren te beschermen In overleg met de natuurbeschermingsorganisaties, verenigd in het Platform Natuurbehoud Emmen, worden afspraken gemaakt over verkeersmaatregelen. Zoals dat ook bij de paddentrek gebeurt, worden afhankelijk van de specifieke situatie de noodzakelijke maatregelen bezien en vastgelegd in het verkeersbesluit. In de praktijk werkt dit goed. 6.4. Beheer van het openbaar groen Het toepassen van inheemse beplanting is uitgangspunt van gemeentelijk beleid. Het groenbeleidsplan Groenkompas geeft de uitgangspunten voor het openbaar groen in de stad en kernen weer. Het plan levert de bouwstenen waarmee de kwaliteit van het openbaar groen wordt vastgelegd. Bij het opstellen van de beheerplannen openbaar groen is Groenkompas een belangrijke leidraad. Het beheer afstemmen op natuurontwikkeling zal worden meegenomen in de op te stellen beheerplannen. Emmen heeft voorts een Bomenverordening vastgesteld waarin een kapverbod is opgenomen. Voor bomen met een diameter van 30 cm of meer (een stamomtrek van meer dan 94 cm) is een kapvergunning noodzakelijk. Bij uitvoering van werkzaamheden in het groen wordt gehandeld overeenkomstig de regels van de Flora- en faunawet. Actiepunt 6:

in de beheerplannen Openbaar Groen wordt aandacht besteed aan de natuurontwikkeling en de zorg voor dieren. 6.5. Overlast door in de vrije natuur levende dieren Het gaat hierbij om bijvoorbeeld ganzen, duiven, kippen etc. Maar ook beschermde dieren als steenmarters en roeken kunnen overlast bezorgen. De aanpak van overlast verschilt per diersoort, uitwerking van de aanpak zal plaatsvinden in een notitie overlast die in 2008 wordt opgesteld. In de notitie komt ook aandacht voor de problematiek van verwilderde katten. De laatste jaren is er sprake van een toename van het aantal zwerfkatten. De Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe werkt sinds 2001 met een nieuwe aanpak. De Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe heeft samen met de afdelingen Zuid West Drenthe en Assen een werkgroep zwerfkatten opgericht. Deze werkgroep heeft op grond van het beleid van het landelijke bureau van de dierenbescherming, de notitie Beleid van de Dierenbescherming over verwilderde katten richtlijnen opgesteld op welke wijze de locale afdelingen in de toekomst willen omgaan met de aanpak van verwilderde zwerfkatten. In Noordbarge is een pilot-project gehouden in samenwerking met Plaatselijk belang Noordbarge. De gemeente heeft een incidentele financiële bijdrage gegeven. Formeel valt de zorg voor verwilderde katten niet onder de wettelijke zorgplicht. Deze richt zich op dieren met een vermoedelijke eigenaar. Verwilderde dieren vallen hier niet onder. Wel is er een relatie met het voorkomen van overlast in het openbare gebied en het belang van openbare volksgezondheid. Bij de nieuwe aanpak is een draagvlak onder de bewoners van belang. Zij moeten namelijk een deel van de zorg op zich nemen. Uit een tussenrapportage (maart 2006) blijkt dat de actie tot nu toe succesvol is, ook de samenwerking met Plaatselijk Belang Noordbarge. Pas in het najaar kan worden vastgesteld of de actie effectief is geweest. Wij wachten de resultaten van de pilot af (in oktober 2006 volgt de eindrapportage) en bepalen dan een standpunt over de wijze waarop de gemeente wil omgaan met de problematiek van verwilderde zwerfkatten. Uitbreiding van de aanpak tot de hele gemeente betekent een nieuwe taak buiten de zorgplicht, waarvoor in de huidige situatie geen financiële middelen aanwezig zijn. De problematiek van verwilderde katten wordt onderdeel van de notitie overlast. Actiepunt 7: In 2008 is er een notitie over het voorkomen van overlast binnen de bebouwde kom door dieren die leven in de vrije natuur, waarin tevens aandacht wordt besteed aan de aanpak van verwilderde katten.

6.6 Botulisme Dode vissen/eenden in een vijver betekent niet altijd dat er sprake is van botulisme. Zodra een burger een melding doet bij de gemeente wordt - als het een gemeentelijke vijver/water betreft - Area reiniging ingeschakeld. De gemeente heeft hiertoe afspraken gemaakt met Area. Area haalt het dier op en stuurt het door naar een laboratorium in Lelystad. Dit onderzoekt of er daadwerkelijk sprake is van botulisme. De uitslag wordt na 3-4 dagen ontvangen. In de meeste gevallen blijkt het geen botulisme te zijn, maar is het dier door een andere oorzaak gestorven. Meldingen van dode vissen/eenden kunnen worden gedaan bij het Meldpunt Openbaar Gebied, of als dat niet bereikbaar is, rechtstreeks bij Area. Tegen botulisme zijn fonteinen geplaatst, maar een fontein geeft geen volledige garantie dat het botulisme uitblijft. Dit is vooral afhankelijk van weersomstandigheden en de mate van verontreiniging van het water. 7 Instrumenten 7.1 Regie-rol gemeente: afstemming en overleg In de college-brief voor de bestuursperiode 2006-2010 wordt aangegeven dat de gemeente ervoor kiest steeds meer als regisseur van ontwikkelingen op te treden: Hiermee bedoelen we dat we steeds meer inzetten op samenwerken met anderen burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen en dat we ervan uitgaan dat deze partners deze samenwerking ook met ons zoeken. Regie voeren gebeurt vanuit verschillende posities en rollen. wegen het publieke belang af tegen onze beschikbare middelen en mogelijkheden en de bereidheid en mogelijkheden van anderen om te participeren en/of zelf verantwoordelijkheid te nemen. Op het gebied van dierenwelzijn zal de gemeente zich beperken tot haar wettelijke taken en zoveel mogelijk gebruik van kennis/deskundigheid maken van maatschappelijke organisaties. De gemeente wil een rol vervullen in het bijeenbrengen van organisaties/instellingen omdat door samenwerking meer activiteiten mogelijk zijn. Voorbeelden van de meerwaarde van samendoen de Karel de Kater-acties is een goed voorbeeld van samenwerking tussen Dierenbescherming en de locale dierenartsen, ondersteund door de gemeente; de werkgroep Padden van het IVN gaat functioneren onder de vlag van de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe die ook zeer actief is op dat gebied Dierenambulance en Dierenbescherming ontvangen sponsorbijdragen van bedrijven die als voorbeeld kunnen dienen voor andere bedrijven.

Centraal staat de opvang- en verzorgingstaak van gevonden dieren. De gemeentelijke middelen worden voor dit doel ingezet. Partners bij de uitvoering van deze taak zijn: 1. de Dierenbescheming afdeling Zuid Oost Drenthe, tevens bestuur van de Dierenambulance Zuid Oost Drenthe 2. het Provinciaal dierentehuis Het Zwarvershoes. Wij hechten aan een goede informatie-uitwisseling en samenwerking met deze partners. Er vindt tenminste één keer per jaar bestuurlijk overleg plaats tussen de Wethouder en het bestuur van de dierenbescherming. Dit wordt georganiseerd door de dienst Gebied, afdeling bedrijfsbureau. Daarnaast is er periodiek ambtelijk overleg. Voor algemene vragen of klachten over dierenwelzijn/dieren kan contact worden opgenomen met het Meldpunt Openbaar Gebied. Het Meldpunt registreert alle vragen/klachten en zorgt voor afwikkeling van de vraag/klacht door de desbetreffende dienst/afdeling. Het Meldpunt Openbaar Gebied werkt samen met politie en inspectiediensten. Het adres van het Meldpunt is opgenomen in de adressenlijst (bijlage 1 bij deze notitie). Contactpunt voor dierenwelzijn/aangelegenheden inzake dieren is het Meldpunt Openbaar Gebied. Wij zien het als onze taak om de verschillende organisaties die werken op het gebied van dierenwelzijn of daaraan gerelateerde gebieden met elkaar in contact te brengen. Er is een Platform Natuurbehoud. De gemeente heeft in 2002 een convenant gesloten gericht op samenwerking om te komen tot een versterking van de identiteit van de gemeente als gezond leefgebied voor mens, dier en plant in het Zand & Veen. In het Platform Natuurbehoud participeren: Dierenbescherming ZO-Drenthe, IVN afdeling Emmen e.o; KNNV afdeling ZO-Drenthe; Nivon afdeling Emmen; Stichting Veenkoloniën en Natuur; Vereniging ter bevordering van de Bijenteelt in Nederland afdeling Emmen e.o; Stichting Vogelwerkgroep Emmen; Wereld Natuur Fonds regioteam Emmen e.o.. Ondersteuning vindt plaats vanuit de afdeling Inrichting en Beheer van de dienst Gebied. Het platform natuurbehoud vervult een rol bij de zorg en bescherming van dieren die leven in de vrije natuur. Er vindt twee keer per jaar overleg plaats met de wethouder.

Naast deze vakinhoudelijke overleggen functioneren de uitvoeringsoverleggen per dorp/wijk. Hier kunnen concrete knelpunten/problemen in een bepaald gebied aan de orde komen. Tenslotte vormen meldingen bij het Meldpunt Openbaar Gebied een aanleiding om met verschillende partijen te overleggen. Met Meldpunt Openbaar Gebied zal vanaf 1 januari 2007 de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe informeren over alle klachten/meldingen waarbij dieren betrokken zijn en eventuele vervolg-acties, mits in overeenstemming met de eisen van de Wet bescherming persoonsgegevens. Hierdoor wordt de Dierenbescherming in een vroegtijdig stadium betrokken bij knelpunten en kan de samenwerking met andere instanties als politie, woningcorporaties, GGD enz. worden gestimuleerd. Locatie De huisvesting van de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe kan op korte termijn worden geregeld door de medegebruik van de Looackerhof (huurovereenkomst). Op lange termijn kan ook het nieuw te vormen NME-centrum een optie zijn. De Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe wordt over deze ontwikkelingen geinformeerd. 7.2 Voorlichting De voorlichting heeft twee doelstellingen: * het terugdringen van het aantal zwerfdieren (wettelijke taak gemeente) * het verbeteren van de informatie over de gemeentelijke taken. De gemeente beperkt zich tot haar wettelijke taken en wil zoveel mogelijk de kennis en deskundigheid van de maatschappelijke organisaties benutten voor algemene voorlichting/communicatie m.b.t. dierenwelzijn. Voorlichtingsactiviteiten in de komende college-periode: 1. update gemeentelijke website en informatiegids door uitbreiding van de informatie over gemeentelijke taken en het toevoegen van instanties/organisaties werkzaam op het gebied van dierenbescherming in Emmen 2. een link met de website van de Dierenbescherming, lijst gevonden dieren 3. een voorlichtingsactie chippen van honden en katten 4. gerichte voorlichtingsacties stimuleren door samenwerking met dierenbescherming, voorbeeld: Ouderen en gezelschapsdieren. Voor ouderen kunnen gezelschapsdieren van grote betekenis zijn en afstand doen van een huisdier wegens verhuizing naar een verzorgingshuis of wooncentrum voor ouderen is niet wenselijk. De gemeente kan deze problematiek onder de aandacht brengen bij de verzorgingshuizen. Ook kan een lijst in de gemeentegids die door de Dierenbescherming en woonzorgcentra wordt aangeleverd, is altijd mogelijk. Een ander voorbeeld: de aanschaf van een huisdier of de opvangmogelijkheden in de vakantieperiode. 8. Uitvoering actiepunten

De komende college-periode worden de in deze notitie vermelde actiepunten, voorlichtings- en communicatie-activiteiten uitgevoerd. Ook de regie-functie krijgt nadere invulling. Uitgangspunt zijn de wettelijke taken, het huidige budget (opgehoogde budget van 85.000, als de raad daarmee instemt) en de huidige personele organisatie. Actiepunt 1: Streven naar het stabiliseren en zoveel als mogelijk terugdringen van zwerfdieren door: 1. het geven van voorlichting 2. het stimuleren van het chippen van honden en katten 3. het verbeteren van de informatie op de gemeentelijke website. De gemeente beperkt zich hierbij tot haar wettelijke taken, maar zal door samenwerking met andere partners de andere activiteiten uitvoeren. Binnen het budget dierenwelzijn wordt jaarlijks een bijdrage van 2.000 voor chipacties gereserveerd. Uitvoering vindt plaats door dienst Gebied, afdeling bedrijfsbureau, met afdeling Communicatie en Voorlichting. Actiepunt 2: Conform de afspraken in VDG-verband invoeren van een vergoedingensysteem voor het dierenasiel, dat uitgaat van de wettelijke opvangtermijn van 14 dagen, met een aangepaste prijsstelling, overeenkomstig optie 4 van het rekenmodel van de dierenbescherming. Dit is afhankelijk van de uitkomsten van het overleg in VDG-verband. In de Kadernota 2006 is een ophoging van het budget dierenwelzijn voorzien van 59.074 naar 85.000, om de begroting in overeenstemming te brengen met de werkelijke uitgaven. Dit nieuwe budget is als de raad hiermee in november 2006 instemt uitgangspunt. Uitvoering vindt plaats door dienst Gebied, afdeling bedrijfsbureau. Actiepunt 3: Bij de discussie en besluitvorming over de bestuurlijke boete het voorstel Stop overlast hondenpoep meenemen alsmede aandacht besteden aan de overlast van kattenpoep. Wordt meegenomen in besluitvorming bestuurlijke boete. Actiepunt 4: Vanaf 1 januari 2007 worden alle evenementen met dieren waarvoor door de gemeente vergunning wordt verleend gemeld bij de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming. Dit vindt plaats door het toezenden van een afschrift van de verleende vergunning. Uitvoering vindt plaats door de afdeling Vergunningen, dienst Publiek.

Actiepunt 5: Verhoging van de bijdrage voor vervoer met 5.000 voor vervoer van gewonde dieren die leven in de vrije natuur. In de Kadernota 2006 wordt een verhoging van het budget dierenwelzijn voorgesteld. Deze uitvoering geeft ruimte voor een verhoging van de bijdrage van vervoer met 5.000 bestemd voor vervoer van gewonde dieren die leven in de vrije natuur. Actiepunt 6: In de beheerplannen Openbaar Groen wordt aandacht besteed aan de natuurontwikkeling en de zorg voor dieren. Dit is gereserveerd in de begroting bij de voorbereiding van beheerplannen Openbaar groen. Actiepunt 7: In 2008 is er een notitie overlast over het voorkomen van overlast door dieren die leven in de vrije natuur. Uitvoering vindt plaats door afdeling Inrichting en Beheer, in overleg met afdeling Emmen Buiten, team Landschap, groen en begraven. De kosten vallen binnen het reguliere budget beheer openbaar groen. Actiepunt 8: Vanaf 1 januari 2007 zal het Meldpunt Openbaar Gebied alle meldingen/klachten waarbij dieren betrokken zijn doorgeven aan de Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe, mits in overeenstemming met de Wet bescherming persoonsgegevens. Uitvoering vindt plaats door de medewerkers van het Meldpunt, bij de afdeling Emmen Stad, dienst Gebied. Overige activiteiten: het bestuurlijke (een keer per jaar bestuurlijk overleg wethouder Dierenbescherming) en ambtelijke overleg (tenminste een keer per jaar) wordt voortgezet. Binnen dienst Gebied is het Meldpunt Openbaar Gebied aanspreekpunt voor vragen/klachten over dierenwelzijn. De actiepunten worden opgenomen in de werkplannen van de betrokken afdelingen.

Literatuurlijst Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe, Jaarverslag 2005 Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe, Werkplan en begroting 2006. Dierenbescherming afdeling Zuid-Oost Drenthe, Tussenrapportage Project Zwerfkatten Noordbarge, maart 2006. Nederlandse Vereniging tot bescherming van dieren te Den Haag, Aanbevelingen gemeentelijk dierenwelzijnsbeleid, december 2004 Gemeente Emmen, dienstplan dienst Gebied, 2006. Gemeente Emmen, Overzicht klachten, meldpunt openbaar gebied, juli 2006. Gemeenteraad Emmen, Initiatiefvoorstel Integraal dierenwelzijnsbeleid, februari 2006, op voorstel van raadsfractie Groen Links. Gemeente Emmen, College-standpunt d.d. 25 april 2006 inzake initiatiefvoorstel Integraal Dierenwelzijnsbeleid. Gemeente Amsterdam, Nota Amsterdams Dierenwelzijnsbeleid (concept), december 2005 Gemeente Nijmegen, Kadernotitie Dierenwelzijn, december 2004.

Bijlage 1 Adressenlijst Gemeente Meldpunt Openbaar Gebied Voor meldingen of klachten die betrekking hebben op het openbaar gebied, kunt u bellen met Het Meldpunt Openbaar Gebied, tel. 0591 68 52 12. Ook voor klachten over overlast in uw woonbuurt kunt u bellen met het Meldpunt Openbaar Gebied. Melden kan ook via de website www.emmen.nl. Dat kan via het digitaal loket (te bereiken via de links gemeentelijke dienstverlening, burger, digitaal burgerloket ). Toezicht/controle Landelijke inspectiedienst (LID) Floris Grijpstraat 2 Postbus 85911 2508 CP Den Haag Tel. 070 31 42 500 (algemene vragen). Melding Dierenmishandeling en verwaarlozing kan uitsluitend worden gedaan via telefoonnummer: 0900 20.21.210 ( 0,10 cent per minuut). Algemene inspectiedienst (AID) Inspectiekantoor Noord- en Oost 8017 JS Zwolle Postbus 10063 8000 GB Zwolle Tel. 038 42 91 300 Meldkamer AID: 045 54 66 230 (24 uur bereikbaar) Dierenbescherming Dierenbescherming afdeling Zuid Oost Drenthe Postbus 238 7800 AE Emmen www.zuidoostdrenthe.dierenbescherming.nl

Informatie- en meldnummer: 0900 11 22 362 ( 0,35 eurocent per minuut) Via dit nummer kunt u de Dierenbescherming bereiken voor algemene informatie, maar ook voor het melden van gevonden of weggelopen dieren, dierenmishandeling en verwaarlozing. Gewonde dieren Dierenambulance Tel. 0900 11.22.362 ( 0,35 cent per minuut). Dierenasiel Beilen Provinciaal dierenasiel Het Zwarvershoes Ossebroeken 4 9411 VR Beilen www.dierenasielbeilen.nl Tel. 0593 52 32 32 (dagelijks van 12.00 16.00 uur, donderdag en zondag gesloten) Dode (huis)dieren Meldingen van dode (huis)dieren in de openbare ruimte bij: Area Reiniging NV Service- en informatienummer: 0900 234.55.55 (lokaal tarief). Dode (huis)dieren kunt u afgeven bij Area Reiniging, Columbusstraat 25 te Emmen, geopend op maandag t/m vrijdag 08.00 11.30 uur en 12.30 tot 16.00 uur en op zaterdag van 090.00 uur tot 12.00 uur. Hieraan zijn geen kosten verbonden. Area Reiniging beschikt over een chipreader waardoor van gevonden dode huisdieren die zijn gechipt, de eigenaar een bericht zal ontvangen. Grotere (huis)dieren kunt u aanmelden bij een verwijderingsbedrijf zoals Rendac Bergum, via telefoonnummer 0900 9221. Dierenbegraafplaats Er is in Emmen een dierenbegraafplaats, dit is een particulier initiatief, voor informatie kunt u kontakt opnemen met de eigenaar, dhr. Heyne, tel. 0591 31.39.77 (of b.g.g. 06 30.16.22.24).

Overige Stichting Kinderboerderijen Nederland De Chamotte 28a 4191 GT Geldermalsen www.kinderboerijen.nl