Raadsinformatiebrief Van: J.P. Ragetlie Aan: de leden van de Gemeenteraad Datum: 6 maart 2012 Onderwerp: Jaarcijfers GGD Infectieziektebestrijding Steller: Wil Evers Nr.: RIB-JR-1209 Geachte heer, mevrouw, In het kader van de actieve informatieplicht deel ik u het volgende mee: De GGD Brabant-Zuidoost geeft jaarlijks een overzicht uit van het aantal meldingen van infectieziekten. Bijgevoegd treft de cijfers aan over 2011. De cijfers geven geen aan leiding om in actie te komen. Daar waar van toepassing geeft de infectieziektearts een toelichting op de cijfers, die geen echte bijzonderheden vertonen. Nog wel opmerkelijk is dat het aantal melding van Q-koorts sterk is teruggelopen. J.P. Ragetlie 1
Jaarcijfers team infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost 2011 In 2011 werden in totaal 760 meldingen van infectieziekten aan de GGD gedaan tegen 679 in 2010. Deze stijging is te verklaren door de toename van meldingen van een aantal meldingsplichtige infectieziekten zoals kinkhoest, bof en veroorzakers van diarree. Hieronder leest u iets meer over de achtergrond hiervan. In 2011 zagen we een verdere daling van het aantal meldingen Q- koorts. Omdat influenza tijdens het griepseizoen 2011 nog meldingsplichtig was (i.v.m. de mexicaanse griep van 2009) komt deze infectieziekte ook nog terug in de jaarcijfers. Naast de afhandeling van alle meldingen heeft het team infectieziekten in 2011 ook enkele (preventie) projecten uitgevoerd en was het team betrokken bij de cyclus van GBT (gemeentelijk beleidsteam) oefeningen die dit jaar als onderwerp een infectieziekteuitbraak hadden. Tabel 1 Totaal aantal meldingen GGD Brabant-Zuidoost 2011 niet meldingsplichtig meldingsplichtig Totaal Asten 12 5 17 Bergeijk 6 18 24 Best 3 21 24 Bladel 4 21 25 Cranendonck 5 10 15 Deurne 5 16 21 Eersel 2 14 16 Eindhoven 102 199 301 Geldrop-Mierlo 7 19 26 Gemert-Bakel 8 8 16 Heeze-Leende 6 14 20 Helmond 30 55 85 Laarbeek 6 37 43 Nuenen 3 18 21 Oirschot 8 9 17 Reusel-de Mierden 4 7 11 Someren 4 4 8 Son en Breugel 1 1 Valkenswaard 2 14 16 Veldhoven 12 17 29 Waalre 5 6 11 Buiten regio 9 4 13 Eindtotaal 243 517 760 Bij de meldingen aan de GGD kan een onderscheid gemaakt worden in meldingen die meldingsplichtig zijn en meldingen die niet-meldingsplichtig zijn. Of een infectieziekte meldingsplichtig is hangt af van de gemelde infectieziekte, de woonplaats van de patiënt en aanvullende gegevens zoals het klinisch beeld en de laboratorium uitslagen. 2
Tabel 2 Overzicht niet-meldingsplichtige infectieziektemeldingen 2010 + 2011 2010 2011 Q-koorts 134 56 Hepatitis B 39 34 Bof 23 32 Darmpathogenen 49 28 Hepatitis C 32 23 Scabiës 15 20 Luchtweginfecties 14 15 Overige 21 35 Totaal 327 243 In 2011 werden in totaal 517 meldingsplichtige infectieziekten geregistreerd. In 2010 waren dit er 352. De stijging is te verklaren uit: 1. Een toename van het aantal meldingen kinkhoest. Elke 2 tot 3 jaar is er een piek in het aantal kinkhoestmeldingen. Na de piek in de eerste helft van 2009 is het aantal kinkhoestmeldingen teruggelopen. In de tweede helft 2011 zien we weer een toename die waarschijnlijk nog tot in de eerste maanden van 2012 zal voortduren. Kinkhoest kan vooral voor jonge zuigelingen (nog niet gevaccineerd) ernstig verlopen met kans op ziekenhuisopname. De GGD levert een bijdrage aan de monitoring van deze kinderziekte in het kader van het Rijks Vaccinatie Programma (RVP) en adviseert over maatregelen wanneer er voor kinkhoest kwetsbare personen in de directe omgeving van een kinkhoestpatiënt zijn. 2. Het aantal bof meldingen is verdubbeld. Dit past in de landelijke trend waarbij de laatste jaren, ondanks vaccinatie, onder jongvolwassenen, met name studenten, regelmatig bof wordt gezien. De ziektelast is over het algemeen beperkt. De GGD richt zich met name op het signaleren van uitbraken van bof. Naast een eventueel vaccinatie-aanbod voor ongevaccineerden, is het belangrijk om de betrokkenen goed te informeren. Landelijk zijn er diverse onderzoeken gestart om de oorzaak van de toename te verklaren. 3
3. Tenslotte valt in 2011 een toename op van een aantal veroorzakers van maag/darm klachten, zoals de Shigella en de STEC. Zeer waarschijnlijk is er niet sprake van een daadwerkelijke toename van het voorkomen van deze verwekkers, maar moet de verklaring gezocht worden in de ingebruikname van andere diagnostische tests, waardoor de verwekker vaker wordt aangetoond. Landelijk, maar ook met het eigen laboratorium wordt bekeken wat de praktische consequenties hiervan zijn. Tabel 3 Aantal meldingsplichtige infectieziekten 2008 t/m 2011 2008 2009 2010 2011 A ziekten Influenza A H1N1 2009 132 2 37 B ziekten Buiktyfus 1 1 1 Hepatitis A 17 8 3 3 Hepatitis B (acuut) 5 16 4 5 Hepatitis B (chronisch) 31 81 48 54 Hepatitis C (acuut) 1 1 Kinkhoest 323 399 181 259 Mazelen 3 2 Paratyfus A, B en C 2 1 1 2 Rubella (rode hond) 1 STEC/Enterohemor E.coli 2 3 21 Shigellose 14 10 16 29 Invasieve groep A-streptokok 13 4 8 Voedselinfecties 1 C ziekten Bof 1 24 43 Brucellose 1 Creutzfeldt-Jakob (klassiek + var) 1 1 1 Invasieve Haemophilus infl (B) 2 Hantavirus 2 2 Legionellose 13 14 21 14 Leptospirose 1 1 Listeriose 2 4 6 Malaria 6 14 6 10 Meningokokkenziekte 4 7 8 4 Invasieve pneumokok (t/m 5 jr) 3 3 2 Psittacose 2 3 2 3 Q-koorts 96 378 19 10 Eindtotaal 524 1087 352 517 4
In bijlage 1 staat een overzicht van het aantal meldingsplichtige infectieziekten per gemeente. Het gaat per gemeente vaak om kleine aantallen, waardoor vergelijken van jaar tot jaar niet zo zinvol is. Pas op regionaal niveau kunnen trends gesignaleerd worden voor de vaker voorkomende infectieziekten. Tabel 4 Vragen aan de GGD over: Jaar 2010 2011 Q-koorts 140 91 Kinkhoest 19 44 Influenza 21 42 Maag/darmklachten (diarree) 26 39 Bof 52 29 Huidafwijkingen/infecties 29 28 Impetigo (krentenbaard) 51 27 Hepatitis B 24 27 Waterpokken/gordelroos 50 27 Vijfde ziekte (parvovirus) 36 25 Prik/besmettingsaccident 25 24 Legionellose 26 19 Lyme 12 19 MRSA 8 16 Luchtweginfecties 11 16 Rabies 22 15 Roodvonk 19 15 Beten 20 12 Overigen 215 185 Totaal 806 700 Tabel 5 Naast meldingen krijgt de GGD ook veel vragen van publiek, professionals en instellingen. In 2011 werden 700 vragen geregistreerd. De vragen zijn zeer uiteenlopend van aard. Daling van het aantal vragen over Q-koorts weerspiegelt de sterke daling van het aantal nieuwe infecties. Regelmatig wordt de GGD geraadpleegd door zowel publiek als professionals naar aanleiding van een prik- of bijtincident. Bij prikincidenten gaat het vaak om het prikken aan een naald, waarbij de GGD gevraagd wordt om een risicobeoordeling + advies ten aanzien van bloedoverdraagbare aandoeningen (hepatitis B en C + HIV). Bij de bijtincidenten gaat het vaak om een in het buitenland opgelopen dierenbeet (apen, honden, vleermuizen) met de vraag of er een indicatie is voor rabiës (hondsdolheid) profylaxe. Vragen aan de GGD in 2010 door: Jaar 2010 2011 Particulier 307 218 Kinderopvang 117 102 School 103 82 Huisarts 76 90 GGD (intern/extern) 45 70 AWBZ-instelling 24 16 Gemeente 15 11 Bedrijf 13 12 Specialist/ziekenhuis 9 10 Overigen 97 89 Eindtotaal 806 700 Door alle vragen te registreren heeft de afdeling goed zicht op wie er vragen stelt aan de GGD. Scholen en kinderdagverblijven hebben regelmatig vragen over infectieziekten. Mag het kind naar school? is het besmettelijk? Moeten we ouders informeren? Professionals stellen o.a. vragen over wel/niet meldingsplichtig, vaccinaties en eventuele maatregelen rondom een patiënt en uitbraken in instellingen. Het publiek heeft vaak vragen n.a.v. zaken die in de media aandacht hebben gekregen (bof, schmallenberg,..). 5
Artikel 26 meldingen Sommige instellingen (gezondheidszorg, kinderdagverblijven en basisonderwijs) dienen een ongewoon aantal zieken dat mogelijk gebaseerd is op een infectieziekte te melden aan de GGD, de zogenaamde artikel 26 meldingen. In 2011 betrof het 63 meldingen. Meldingen van diarree (verpleeg- en verzorgingshuizen + kinderdagverblijven) en meldingen van huidaandoeningen (kinderdagverblijven) komen het meest voor. De GGD adviseert over mogelijkheden voor diagnostiek en hygiënemaatregelen om verdere verspreiding zoveel mogelijk te voorkomen. In 2011 is gestart met een project om de instelling actief hulp aan te bieden bij de bestrijding van de uitbraak (voorlichting, meedenken over hygiënemaatregelen, etc..) tabel 6 Aantal artikel 26 meldingen GGD BZO in 2011 Soort cluster/uitbraak Verzorgings- en verpleeghuizen KDV School Overig Totaal Gastroenteritis 30 8 2 40 Impetigo 2 5 1 8 Longontsteking / LWI 1 2 3 Huiduitslag 1 3 4 Overigen 1 5 2 8 Eindtotaal 32 16 14 2 63 Behalve artikel-26 meldingen krijgt de GGD ook nog meldingen van andere situaties die de aandacht vragen. Het gaat dan bijvoorbeeld om meldingen van legionella in water, meldingen van de Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) over mogelijke besmettingen op agrarische bedrijven (bijvoorbeeld Q-koorts, vogelgriep of papagaaienziekte). In totaal betrof dit 41 meldingen in 2010 Oefening Dia-Ray. In 2011 was het thema van de jaarlijkse GBT-oefening een infectieziektecrisis. Een uitbraak van het NORO-virus op een internationaal scouting evenement dreigde uit de hand te lopen. Voor de afdeling infectieziekten was het een goede gelegenheid om nader kennis te maken met de gemeente. Infectieziektebestrijding is en blijft in de meeste gevallen immers een gemeentelijke verantwoordelijkheid waarbij het de burgemeester is die kan besluiten tot het nemen van maatregelen. 26 februari 2012 Ronald ter Schegget 6
Bijlage 1 Aantal meldingsplichtige infectieziekten aangegeven bij de GGD Brabant A B ziekten Influenza A H1N1 2009 Buiktyfus Hepatitis A Hepatitis B Acute Hepatitis C Kinkhoest Paratyfus A. B en C STEC / EH E.Coli) Shigellose Inv. groep A-streptokok Bof Creutzfeldt-Jakob Inv. Haemophilus Infl. Hantavirus Asten 4 1 Bergeijk 2 13 1 1 Best 1 17 1 Bladel 1 10 1 2 5 1 Cranendonck 3 1 1 1 1 2 Deurne 4 2 6 1 1 Eersel 1 8 1 1 Eindhoven 10 1 1 34 1 84 2 9 15 3 17 1 Geldrop-Mierlo 1 3 4 1 2 6 Gemert-Bakel 1 1 3 1 Heeze-Leende 1 5 6 Helmond 4 10 26 2 6 1 1 Laarbeek 3 30 2 Nuenen 1 2 12 2 Oirschot 2 1 6 Reusel-de Mierden 1 5 1 Someren 2 1 1 Son en Breugel Valkenswaard 2 11 1 Veldhoven 1 1 9 1 1 1 Waalre 1 4 1 Buiten regio 2 2 Totaal 37 1 3 59 1 259 2 21 29 8 43 1 2 2 7