Stichting De Noordzee Jaarverslag 2007

Stichting De Noordzee Jaarverslag 2007 Het gezicht en de stem van de Noordzee Ruimtegebruik op de Noordzee Beschermde gebieden Zuiver vissen Schoon varen

2007 begon stormachtig. Letterlijk en figuurlijk. Door zwaar weer op zee zag een schip kans illegaal een chemisch goedje te lozen. Het spul was zo giftig dat aangespoelde vogels soms nauwelijks te herkennen waren. Naar aanleiding van het persbericht dat wij daarover schreven stelde Wijnand Duyvendak van GroenLinks Kamervragen. In Den Haag waren het roerige tijden door de kabinetsformatie. Aanleiding voor ons om namens 12 organisaties met een flessenpostactie nog eens de aandacht te vestigen op het belang van een schone en gezonde Noordzee, Waddenzee en Delta. Ook bij Stichting De Noordzee was er volop gaande. Mensen kwamen ons team versterken, anderen vertrokken voor uitdagingen elders. Ook directeur, Floris Groenendijk vertrok, na 9 jaar aan het roer van De Noordzee. De basis van ons team bleef gelukkig hetzelfde, waardoor wij ook in 2007 met veel enthousiasme en kennis de Noordzee een stem konden geven. Een paar hoogtepunten in vogelvlucht: de documentaire Schatten van de Noordzee op tv, een geheel vernieuwde VISwijzer, het monitoringsprogramma Marine Beach Litter gaat definitief door en de oprichting van het Platform Scheepsemissies. In december heb ik het stokje van Floris overgenomen als nieuwe directeur. Als fervent zeezeiler met passie voor de Noordzee. Met voldoende bagage vanuit mijn vorige werkkring bij de ANWB waar ik met waterrecreatie, kust en zeeonderwerpen te maken had ben ik aan het werk gegaan. Esther Luiten heeft als adjunct directeur in de tussenliggende periode op een voortreffelijke manier gezorgd voor de continuïteit. In 2007 is ook een begin gemaakt met de verdere professionalisering van de organisatie. Met meer aandacht voor projectbeheer, de financiën en de resultaten die wij willen bereiken. Dit proces zal de komende jaren worden doorgezet. Er gebeurd veel op de Noordzee, er wordt veel van ons gevraagd. Daar hoort een eigentijdse belangbehartiger bij die goed is toegerust en inspeelt op nieuwe ontwikkelingen. Alex Ouwehand directeur Stichting De Noordzee De belangrijkste activiteiten en ontwikkelingen van 2007 zijn in de jaarverslag geordend naar vier inhoudelijke thema s en een hoofdstuk over hoe we de Noordzee een stem en een gezicht geven. Wilt u meer weten over een bepaald onderwerp, neem dan contact met ons op of surf naar www.noordzee.nl.

2 SDN/JVS/2006

SDN/JVS/2007 5 De Noordzee is een prachtig natuurgebied, waarin bijzondere dieren leven. Stichting De Noordzee wil dat gebied een gezicht geven en zo veel mogelijk Nederlanders bij de Noordzee betrekken. Samen met uitgeverij Hollandia maakten we het boek Noordzeegezichten. Het boek laat een fascinerend zeegebied zien. Onderzoekers, vissers, duikers, recreanten en vele anderen vertellen hun eigen Noordzeeverhaal. Staatssecretaris Huizinga schreef het voorwoord en nam het boek tijdens de presentatie in ontvangst. We ontwikkelden voor Uitgeverij Stam een Noordzeeopdrachtenmap voor de bovenbouw van het basisonderwijs. Het pakket bestaat uit 10 opdrachtkaarten over de natuur van de Noordzee, een dvd met een 10-minuten-filmpje en een zeekwartet (gemaakt door Ecomare). blad Duiken een Noordzee onderwaterfotowedstrijd. Met de 12 mooiste foto s maakten we de kalender Een duik in de Noordzee. De vierde NoordzeeNatuurKrant was gewijd aan het gebruik van de Noordzee door bijvoorbeeld scheepvaart en windmolenparken. Gebruikers willen allemaal een stuk Noordzee, maar de ruimte is beperkt. Hoe de beschikbare ruimte te verdelen? De krant werd breed verspreid bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat, onder scholen en bij bezoekerscentra. Het gezicht en de stem van de Noordzee In februari 2007 werd onze documentaireserie Schatten van de Noordzee bij de NCRV uitgezonden. Drie afleveringen laten het veelzijdige leven en verschillende activiteiten op zee zien. In mei werd de serie nog eens herhaald. Bovendien is de serie op dvd uitgekomen. Om duikers te betrekken bij ons werk en anderen te laten zien hoe mooi de Noordzee is, organiseerden we deze zomer samen met het Tijdens Concert at SEA op 30 juni was Stichting De Noordzee actief aanwezig. Met een echte Noordzeehangplek lieten wij de festivalbezoekers zien hoe mooi de Noordzee is. Een unieke plek waar geen afval thuishoort. We hielpen de organisatie daarom ook met hun afvalplan. Ook in 2007 hielden wij onze abonnees op de hoogte van de belangrijkste en soms ook leukste zaken op de Noordzee via onze digitale nieuwsbrief ZEEMAIL. Om te peilen of de ZEEMAIL nog voldoet of dat de nieuwsbrief verbeterd moet worden hielden we een enquête. Daaruit bleek o.a. dat de zeemail inhoudelijk goed aansluit bij de wensen van onze lezers, qua uiterlijk kan het wat aansprekender. We gaan hiermee aan de slag.

6 SDN/JVS/2007 Schoon varen Scheepvaart die zonder gevaar voor natuur en milieu en mensen allerlei goederen en passagiers over de wereld transporteert, daar willen wij samen met de sector en overheden naar toe Luchtemissies van zeeschepen is een onderwerp dat in de belangstelling staat. Het wereldwijde verdrag hierover - Marpol Annex VI werd herzien. Namens Friends of the Earth International dienden we voorstellen in voor aanscherping van Annex VI. Ook zitten we in een speciale Expert Group, die door de Secretaris Generaal van de IMO in het leven is geroepen om de herziening van Annex VI te bespoedigen. In december bracht deze groep een rapport uit, dat de basis is voor nieuwe wereldwijde maatregelen. Gelijktijdig met dit (inter)nationale lobbytraject heeft De Noordzee samen met branchevereniging Holland Marine Equipment, Havenbedrijf Rotterdam NV en de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders het Platform Scheepsemissies opgericht. Het platform organiseert seminars voor bedrijven en organisaties in de maritieme sector met als doel samen aan praktische oplossingen voor luchtvervuiling te werken. Daarnaast proberen we het publiek te betrekken bij onze acties rond luchtvervuiling door schepen. Tijdens de Wereldhavendagen bijvoorbeeld, konden bezoekers op een groot billboard stickers plakken met ideeën om de lucht schoner te maken. Kinderen konden met waterpistolen rookpluimen op schoorstenen omschieten. 6 SDN/JVS/2006 Om ervoor te zorgen dat de aandacht niet verslapt bij Nederlandse betrokkenen (havens, rederijen, overheid) hebben we samen met 7 andere milieuorganisaties een brochure uitgebracht. Hierin staat wat landelijke, regionale en locale bestuurders en organisaties zouden kunnen en moeten doen aan luchtvervuiling door zeeschepen. Het door ons ontwikkelde Clean Ship concept wordt steeds vaker (inter)nationaal als leidraad genomen om te komen tot de ontwikkeling van een schone scheepvaart. Naast de inbreng van onze visie op scheepvaartcongressen en dergelijke, hebben wij dit jaar voor onze internationale partner Seas at Risk een hoofdstuk geschreven over Clean Ship in hun advies voor het ministerie van Verkeer en Waterstaat. In navolging van het Clean Ship project zijn we dit jaar gestart met het project Clean Ports. Op 7 september was de aftrap. We discussieer-

SDN/JVS/2007 7 den met politici, ambtenaren en vertegenwoordigers van bedrijfsleven, wetenschap en NGO s over de vraag hoe een haven duurzamer te maken. Een greep uit de mogelijke maatregelen die werden genoemd: classificering van schepen op milieuaspecten, speciale locaties in de haven voor duurzame bedrijven, invoeren van emissiehandel en verbetering van interne communicatie over de noodzaak van duurzame bedrijfsvoering. Het door ons ontwikkelde Clean Ship concept wordt steeds vaker (inter) nationaal als leidraad genomen om te komen tot de ontwikkeling van een schone scheepvaart. In navolging van het Zweedse Clean Shipping Project heeft Stichting De Noordzee in 2007 contact opgenomen met grote ladingeigenaren in Nederland, België, Duitsland en Denemarken. Met behulp van de door de Zweden opgestelde criteria proberen wij ook hier het milieu naar de onderhandelingstafel te brengen bij het contracteren van aanbieders van zeevervoer. In het kader van het OSPAR Monitoring Marine Beach Litter project inventariseren medewerkers van Stichting De Noordzee elk kwartaal met vrijwilligers het afval op vier geselecteerde stranden. Dit wordt gedaan om te beoordelen of maatregelen om de hoeveelheid afval in zee terug te dringen echt werken. Van Spanje tot Zweden wordt aan dit project gewerkt. Het project was een pilot en dreigde in 2007 te worden beëindigd. Samen met KIMO International hebben wij er bij de leden van de Biodiversity Committer (BDC) op aangedrongen om de monitoring van marine litter op te nemen in het reguliere monitoringsprogramma van OSPAR. Met succes! Bewustwording van werknemers in de maritieme sector vormt een belangrijk onderdeel in ons werk. Naast het geven van gastcolleges bij verschillende maritieme instituten, levert Stichting De Noordzee ook expertise voor ProSea, de organisatie die cursussen Duurzame Zeevaart verzorgt in binnen- en buitenland. In 2007 werd het Interreg project Safety at Sea afgesloten. Wij waren actief betrokken bij dit internationale project dat heeft bijgedragen aan de veiligheid op zee. We organiseerden het slotcongres samen met Rijkswaterstaat Dienst Noordzee. SDN/JVS/2006 7

8 SDN/JVS/2007 Zuiver vissen Visserij in evenwicht met het leven in zee. Dat is ons ideaalbeeld. Samen met overheden, vissers, ondernemers en consumenten werken we hieraan De garnalenvisserij in de Wadden- en Noordzee wil verduurzamen. Om dit te bereiken werkt de sector samen met de handel, de Waddenvereniging en Stichting De Noordzee. De sector wil graag het onafhankelijke keurmerk voor een duurzame visserij van het Marine Stewardship Council (MSC). Om voor het keurmerk in aanmerking te komen moet de visserij verbeteren op het punt van bijvangsten, mogelijke schade aan de bodem en het beheer. Deze problemen bleken ook uit de vergunningaanvraag van de sector voor de Natuurbeschermingswet. Onze kritische reactie op die aanvraag was voor het ministerie van LNV aanleiding om de vissers om meer informatie te vragen. Stapje voor stapje wordt gewerkt aan een duurzame visserij. Op 22 oktober tekende de sector een contract met het onpartijdige Food Certification International (FCI). Deze gaat toetsen of de garnalenvisserij voldoet aan de eisen van het MSC. om hen te ondersteunen. Het assortiment werd vergeleken met de beoordelingen op de VISwijzer (goedevis.nl). Supermarkten hebben verbeteringen doorgevoerd; minder rode vissen en meer gecertificeerde vissen! Maar Stichting De Noordzee doet meer. We verzorgen o.a. workshops aan koksopleidingen, zijn samen met het productschap Vis en SVO begonnen aan de ontwikkeling van cursus voor de visdetailhandel en proberen samen met het Marine Stewardship Council visserijen te interesseren voor onafhankelijke certificering. Veel van de ontwikkelingen in de visserij worden gestuurd door het Gemeenschappelijk Visserijbeleid van de EU. Daarom zijn onze visserijspecialisten geregeld in Brussel te vinden en zijn we actief binnen de zogenaamde Regionale Adviescomité s, die de Europese Commissie adviseren. Daarnaast hebben we als advocaat van de Noordzee via consultatierondes invloed uitgeoefend op de verdeling van de (Europese) visserijsubsidies in Nederland. Met succes. En er is nog meer goed nieuws uit de visserijsector. Steeds meer (vaak kleinschalige) vissers willen vissen met oog voor de natuur. Voor consumenten, horeca en detailhandel is vaak niet duidelijk wat die vissers onderscheidt van de anderen en waarom ze deze vis tegen een eerlijke prijs zou moeten kopen. Daarom werkten wij samen met een aantal voorlopers aan hun zichtbaarheid. De kar van Goede Vissers op boerenmarkten in Utrecht en Amsterdam is een van de resultaten. Goede VIS is hot en wordt steeds vaker een verkoopargument. Visverkopers in de breedste zin van het woord springen hierop in en willen hun aanbod verduurzamen. In 2007 hebben veel supermarkten ons benaderd Half september verscheen de vernieuwde VISwijzer en natuurlijk werden ook de beoordelingen op de website goedevis.nl aangepast. We gebruikten de meest recente data om vissoorten die in Nederland te verkrijgen zijn opnieuw te beoordelen op duurzaamheid. Visbestanden kunnen immers veranderen en ook de visserijsector is volop in beweging. Net als in 2006 werd ook in 2007 de VISwijzer in grote aantallen verspreid in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds en via de Goede VISkar. Deze bijzondere viskar was onder andere te bezoeken in het Muzeeaquarium in Delfzijl, in de viswinkels van VEEAkker, op de Noordzeedagen in Harderwijk en bij de proeverij van Donner in Rotterdam.

SDN/JVS/2007 9 Beschermde gebieden De Noordzee is een natuurgebied met mogelijkheden voor gebruik. Beschermde gebieden moeten op korte termijn bij gaan dragen aan het herstel van zeenatuur. DOGGERSBANK NOORDKROMP- GEBIED KLAVERBANK ZEEUWSE BANKEN BRUINE BANK KUSTZEE GASFONTEINEN CENTRALE OESTERGRONDEN BORKUMSE FRIESE FRONT STENEN Beschermde gebieden op de Noordzee; volgens Natura 2000 (Europese regelgeving), OSPAR en andere internationale afspraken moeten ze er komen om de Noordzee te beschermen. Volgens ons zouden dat de volgende 10 gebieden moeten zijn: Klaverbank, Centrale Oestergronden, Zeeuwse Banken, Kustzee, Bruine Bank, Friese Front, Noordkrompgebied, Doggersbank, Gasfonteinen en Borkumse Stenen. Ondanks de internationale afspraken heeft Den Haag geen haast. Een voorbeeld: op 4 juli was er in Den Haag een Algemeen Overleg over Natura 2000, de Noordzee kwam nauwelijks aan bod. Om de overheid aan te zetten tot daden, stuurden wij staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat en minister Verburg van LNV een brief. Hierin vroegen wij wat zij concreet gaan doen aan de trage aanwijzing van beschermde gebieden op zee. Daarnaast uitten we onze zorgen over schadelijke activiteiten in die te beschermen gebieden. De Voordelta ligt zeewaarts van de Zuid Hollandse en Zeeuwse eilanden, binnen de Kustzee. Het is het eerste Nederlandse zeegebied binnen de territoriale wateren dat beschermd zal worden. In 2007 is een conceptaanwijzingsbesluit gepubliceerd en een ontwerpbeheerplan opgesteld. Helaas was daar volgens ons nogal wat mis mee. De overheid zet bijvoorbeeld in op behoud van kwaliteit en oppervlak, terwijl de huidige kwaliteit niet goed is. Via inspraakreacties hebben wij onze visie ingebracht. Wij vinden dat de kwaliteit verbeterd moet worden en daarvoor moeten de nodige maatregelen worden genomen. Omdat we ons zorgen maken om de effecten van activiteiten op toekomstig beschermde gebieden, hebben we het NILOS (Netherlands Institute for Law of the Sea) opdracht gegeven uit te zoeken, hoe de boomkorvisserij in de Voordelta zich verhoudt tot het natuurbeschermingsrecht. Zij concludeerden dat boomkorvisserij mogelijk significant negatieve effecten op de beschermde natuurwaarden kan hebben en dat ze tenminste een Natuurbeschermingswet (Nbwet) vergunning zouden moeten hebben. Stichting De Noordzee heeft daarop een handhavingsverzoek naar de minister van LNV gestuurd om de boomkorvissers te verplichten een Nb-wetvergunning aan te vragen. Ook in het noorden zijn Natura 2000-gebieden aangewezen. Eén van die gebieden is de Noordzeekustzone boven de waddeneilanden. Samen met de Waddenvereniging reageerden wij kritisch op de inhoud van ontwerpaanwijzingsbesluit. Het besluit houdt namelijk geen rekening met de structuur en functie van het gebied, het gebied is veel te klein en de instandhoudingsdoelen voor zeehonden en bruinvissen zijn te laag. Het is belangrijk dat zo n aanwijzingsbesluit goed is, omdat het de basis vormt voor het uiteindelijke beheerplan.

10 SDN/JVS/2007 Ruimtegebruik op de Noordzee Duurzaam gebruik van de Noordzee met voldoende plaats voor rust en ruimte dat is ons streefbeeld. Om gebruik in goede banen te leiden is een ruimtelijke visie nodig. In 2007 werd maar weer eens helder hoe belangrijk het is dat de overheid een visie ontwikkeld over wat we als Nederland willen met de Noordzee. Dat zou proefballonnetjes als die van het CDA en het Innovatieplatform over eilanden voor de kust overbodig maken en zo de kosten van weer een onderzoek besparen. Wat ons betreft staat in zo n ruimtelijke visie het ecosysteem voorop; dat is niet alleen beter voor de natuur, maar uiteindelijk ook voor de economische opbrengsten van de zee. Er is de komende jaren een enorme hoeveelheid zand uit de Noordzee nodig voor allerlei doeleinden. Samen met de Waddenvereniging, de Vogelbescherming en Stichting Duinbehoud bekijken wij de plannen voor zandwinning en zandsuppleties kritisch. In 2007 hebben wij onder andere gesprekken gevoerd met Dienst Noordzee over een aankomend Milieu Effect Rapport (MER) voor de winning van suppletiezand 2008-2012. Belangrijk kritiekpunt is dat de verschillende zandwinningen allemaal apart worden behandeld. Hierdoor komt er geen inzicht in het effect van alle winningen samen in combinatie met de suppleties. Over deze ecosysteembenadering spraken wetenschappers, beleidsmakers en milieuorganisaties tijdens de Noordzeedagen op 11 en 12 oktober. Dit jaar organiseerden wij deze dagen, samen met het NWO in het Dolfinarium in Harderwijk. De dagen waren een succes. Terugkijkend moeten we echter concluderen dat veel onderzoekers en beleidsmakers nog steeds sectoraal werken. Om duurzaam gebruik gebaseerd op een ecosysteembenadering mogelijk te maken moet dat veranderen. Het EU Groenboek Maritiem Beleid, waarin de EU een integrale aanpak van de Europese zeeën nastreeft, was op 13 juni onderwerp van gesprek in de Tweede Kamer. Samen met de Waddenvereniging hebben wij een brief naar Kamerleden gestuurd om onze zorgen over het Groenboek kenbaar te maken. Onze kritiek komt in het kort neer op: te veel ruimte voor economische activiteiten en te weinig bescherming van de zeenatuur. Bovendien is er weinig samenhang tussen het Groenboek en de Kaderrichtlijn Marien. Doel van de Europese Kaderrichtlijn Marien (KRM) is het bereiken van een goede milieutoestand van de zee. Stichting De Noordzee heeft zich in Brussel en Den Haag hard gemaakt voor een krachtige KRM. Het huidige OSPAR verdrag dat bedoeld is om de zee te beschermen is namelijk onvoldoende af- 10 SDN/JVS/2006

SDN/JVS/2007 11 dwingbaar en kan de schadelijke effecten van visserij en scheepvaart niet aanpakken. Een krachtige KRM bevat een resultaatverplichting en er worden concrete criteria opgenomen over wat een goede milieutoestand is. Bovendien moet het gemeenschappelijk visserijbeleid geïntegreerd worden en moeten de effecten van andere gebruikerssectoren worden meegewogen. Daarnaast er harde deadlines in staan voor een netwerk van beschermde gebieden. Voor de Tweede Maasvlakte is ook een MER geschreven. Hoewel het rapport ruim 6200 pagina s telde, worden de effecten van de Maasvlakte 2 op zee maar in beperkte mate meegenomen. De effecten van zandwinning worden onderschat en de zeescheepvaart wordt onvoldoende meegenomen in de plannen. Onze belangrijkste kritiek is dat het rapport geen enkele concrete maatregel ter verbetering van de duurzaamheidprestatie van de Rotterdamse haven noemt. Een gemiste kans. Een nieuwe haven letterlijk opbouwen vanaf de grond biedt enorme kansen voor duurzame innovatie. In 2006 voerden wij samen met de Waddenvereniging actie tegen de schietoefeningen van Defensie richting de Razende Bol. Deze grote zandplaat is een belangrijke rustplaats voor zeehonden en vogels en valt onder de Natuurbeschermingswet. Ook voor dit jaar waren schietoefeningen gepland. Op ons aandringen besloot Defensie op 10 januari de oefeningen richting De Razende Bol op te schorten. Inmiddels heeft het ministerie van LNV de marine toestemming gegeven de komende 2 jaar alleen beschietingen te doen voor onderzoek naar de effecten op zeehonden en vogels. De ontwikkeling van windenergie op zee gaat door. Je zou bijna zeggen ondanks het door de overheid gevoerde beleid. In september werd weer eens duidelijk hoe falend overheidsbeleid initiatieven ondermijnt. Na 2,5 jaar wees de overheid 3 vergunningaanvragen af in verband met de scheepsveiligheid. Een strategische milieueffectrapportage (SMER), waar wij al jaren om vragen, had vooraf helderheid kunnen geven en veel geld en energie kunnen besparen. Over de twee windmolenparken die inmiddels wel gebouwd worden schreven wij de energiekrant Energie van Zee, die we samen met We@Sea verspreiden onder alle inwoners van Noord-Holland. SDN/JVS/2006 11

12 SDN/JVS/2007 Personeel Christien Absil (visserij) Sytske van den Akker (natuur en ruimtelijke ordening) Elly Blommers (administratie) Barbara Clasie (communicatie, tot 1 april) Reanne Creyghton (visserij, vanaf 16 april) Jeroen Dagevos (schoon water en havens) Floris Groenendijk (directeur, tot 1 juli) Merijn Hougee (scheepvaart, visserij, vanaf 1 augustus) Eelco Leemans (scheepvaart) Joke van der Linden (office manager en financiën) Esther Luiten (adjunct-directeur) Pauli Moolhuijsen (secretariaat) Alex Ouwehand (directeur, vanaf 1 december) Thomas Rammelt (juridische zaken, tot 1 mei) Marc Smits (systeembeheer, websiteontwikkeling) Ike Span (educatie en communicatie) Wouter Jan Strietman (natuur, vanaf 1 augustus) Lisa van der Veen (communicatie) Monique van de Water (visserij, Noordzeebeleid,vanaf 1 april) Esther Wolfs (marketing, visserij) Stagiaires Kees van der Vlugt (KRM) Helen Kranstauber Yvette Osinga (KRM) Thomas Vulto (Noordzeelogboek) Huygen van Steen (visserij) Marvin Bérénos (scheepvaart) Eva Mohan (scheepvaart) Bestuur Leo Jansen, voorzitter Karen Pon, secretaris Liesbeth van der Kruit, bestuurslid Albert van der Beesen, bestuurslid samenwerking Samenwerking Stichting De Noordzee bezet voor de internationale koepelorganisatie Seas At Risk een zetel in de Noordzee RAC. Voor de Maritime Campaign van Friends of the Earth International (FoEI) bezet Stichting De Noordzee een waarnemerszetel bij de IMO. Naast deze structurele samenwerkingsverbanden werkt Stichting De Noordzee efficiënt samen met diverse grote en kleine partijen, waaronder het WNF en Ecomare.

SDN/JVS/2007 13 Balans Activa 31 december 2007 31 december 2006 Vaste activa Verbouwing 6.826 12.695 Inventaris 8.069 10.826 Vlottende activa Vorderingen Voorraden 3.639 Handelsdebiteuren 19.229 14.724 Te vorderen subsidies 1.201.847 478.558 Overige vorderingen en lopende activa 6.013 12.327 Liquide middelen 84.868 23.060 Totaal activa 1.330.491 552.190 Passiva 31 december 2007 31 december 2006 Eigen vermogen Vastgelegd vermogen in materiële vaste activa 14.895 23.521 Vrij besteedbaar vermogen 23.431 197.943 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen - Crediteuren 171.039 32.423 Belastingen en premies sociale verzekeringen 26.065 54.087 Overige schulden en overlopende passiva 1.095.061 244.216 Totaal passiva 1.330.491 552.190 Begroting & exploitatie 2006 / begroting 2007 Begroting 2007 Exploitatie 2007 Begroting 2008 Baten Fondsenwerving 10.000 100.284 40.000 Kosten eigen leden- en fondsenwerving -2.500-10.845-8.000 Netto baten 7.500 89.439 32.000 Exploitatie en programmasubsidies 200.000 254.815 220.000 Projectsubsidies 54.000 546.450 813.000 Overige baten 46.000 40.086 30.000 Totaal baten 797.500 930.790 1.095.000 Lasten Educatie 80.000 81.438 55.000 Natuur 125.000 81.316 187.500 Communicatie en PR 165.000 285.536 218.000 Ruimtelijke ordening 52.500 13.541 69.500 Scheepvaart 100.000 144.288 185.000 Visserij 150.000 446.036 360.000 Water- en bodemkwaliteit 100.000 29.971 10.000 Overlegorganen 25.000 31.294 10.000 Totaal lasten Bedrijfsresultaat Financieel resultaat - -597 - Saldo - -183.137 - Financiën Werd in voorgaande jaren nog gestuurd op kasgeldstromen en een begin gemaakt met projectbeheer. Dit jaar is in het kader van de verdere professionalisering van de organisatie gekozen om een jaarrekening te presenteren op basis van een projectmatige verantwoording. Dit sluit beter aan bij de ontwikkeling van de organisatie en vergroot het inzicht in de financiën. Het management kan hierdoor beter sturen. 2007 begon met een sluitende begroting. Uiteindelijk sluit de jaarrekening met een tekort van 183.137,--. Dit tekort is veroorzaakt door een drietal factoren. De keuze om op een tweetal dossiers meer te werken dan begroot. De verduurzaming van de visserijsector en de visbeoordelingen voor de VISwijzer vereisten meer aandacht en middelen. Op basis van deze ervaring zal met samenwerkingspartijen en subsidiënten binnen deze dossiers worden gezocht naar extra dekking. Wanneer deze middelen in 2008 uitblijven zal de inzet op deze dossiers moeten worden teruggebracht. Samen met Feller Media en de NCRV is een bijzonder drieluik gemaakt over onze Noordzee, de dvd Schatten van de Noordzee. Voor het vervaardigen van deze dvd zijn extra middelen uitgetrokken. Hierdoor kunnen wij nu beschikken over een prachtige en bijzondere dvd over de Noordzee. Ook het aanscherpen van de financiële verantwoording geeft een aantal inkomsten en uitgaven die geheel of gedeeltelijk zijn doorgeschoven naar 2008. De scheiding tussen de boekjaren was in het verleden minder strikt. Het tekort wordt eenmalig gedekt uit het eigen vermogen. Het complete financiële jaarverslag is op te vragen bij Stichting De Noordzee.

14 SDN/JVS/2007 2007 Bestuursverslag Organisatie Stichting De Noordzee (SDN) is opgericht naar Nederlands recht en gevestigd in Utrecht. SDN is opgericht op 26 maart 1980 en komt op voor de belangen van de Noordzee als ecosysteem. Op het landelijk bureau werken per 31 december 2007 17 betaalde krachten, waarvan 11 vrouwen en 6 mannen. Statutaire doelstelling De Stichting stelt zich ten doel te bevorderen dat de aantasting van het natuurlijk milieu van de Noordzee wordt voorkomen en, voor zover deze aantasting reeds aanwezig is, dat aantasten wordt tegengegaan, dan wel het natuurlijk milieu wordt hersteld. Hierbij wordt rekening gehouden met de maatschappelijke betekenis van menselijke activiteiten die invloed uitoefenen op de Noordzee. Onder de Noordzee wordt verstaan de zee tussen Nederland, België, Engeland, Schotland (inclusief de Orkneys en de Shetlandeilanden), de tweeënzestigste breedtegraad, Noorwegen, Zweden, Denemarken en Duitsland, inclusief het Nauw van Calais en het Skagerrak, alsmede alle aangrenzende en daarmee verbonden kustgebieden, zoals stranden, inhammen, fjorden, estuaria en wadden. Bestuur Er zijn in 2007 een 5-tal bestuurvergaderingen gehouden waarin extra aandacht is besteed aan de volgende zaken: Functiewaarderingssysteem Voor alle functies is een nieuwe waardering vastgesteld in combinatie met een hierop afgestemde salarisschaal. Het salarisgebouw is hierdoor meer in overeenstemming gebracht met gelijksoortige organisaties. Accountant Gezien de ervaringen in de afgelopen jaren is gekozen om per 2008 de relatie met de huidige accountant te beëindigen en op zoek te gaan naar een nieuwe accountant Financiële afronding Stichting Kust en Zee In Stichting Kust en Zee werken de Kustvereniging, Stichting Duinbehoud, Ecomare en Stichting De Noordzee samen. De afgelopen jaren is roulerend door een van de partners de Week van de Zee georganiseerd. Uit evaluatie bleek dat de continuïteit van de organisatie van de Week van de Zee niet gebaat is bij een te sterke roulatie. Afgesproken is dat de Week van de Zee de komende drie jaar door Stichting De Noordzee georganiseerd gaat worden. Op basis hiervan is de samenwerking binnen Stichting Kust en Zee aangepast en zijn de benodigde financiën hierop afgestemd. Inhoudelijke presentaties Om de relatie tussen het bestuur en de organisatie te verstevigen vindt iedere bestuursvergadering een inhoudelijke presentatie plaats over een actueel thema of een onderwerp wat bij het bestuur op de agenda staat. Directeurswisseling Het bestuur benoemt de directeur die belast is met de dagelijkse leiding. Na het vertrek van Floris Groenendijk is een nieuw directeursprofiel opgesteld en de sollicitatieprocedure opgestart. Hierbij zijn ook oud-bestuursleden en een personeelsdelegatie betrokken en heeft het bestuur een onafhankelijk voorzitter benoemd voor de sollicitatiecommissie. In de bestuursvergadering van september is Alex Ouwehand benoemd als nieuwe directeur per 1 december 2007. Urensbesteding De urenbesteding over 2007 is als volgt opgebouwd: Directie 5% Secretariaat 17% Systeembeheer 3% Beïnvloeding 74% Effectief is 74% van onze tijd besteed aan beïnvloedingsdoelen. Waarbij onderzoek, kennisopbouw, uitvoeringsactiviteiten en evenementen aan een specifiek beïnvloedingsdoel zijn toegerekend. De urenbesteding aan de beïnvloedingsdoelen zijn uitgesplitst naar strategisch speerpunt, communicatie en educatie. Dit geeft het volgende beeld: Communicatie 9% Educatie 5% Scheepvaart 21% Natuur 18% RO 8% Vis 38%

Fotografie: Wouter Jan Strietman, Harry Klerks, Eddy van Well, Marc Feller, Stichting De Noordzee, Skysails, Jan Geertsema, Fishes, Bien van Heek, John Jansen, Els Bax

Stichting De Noordzee / North Sea Foundation Drieharingstraat 25, 3511 BH Utrecht telefoon: 030-2340016, fax: 030-2302830, email: info@noordzee.nl lid Stichting Waterpakt, participant organisation Seas at Risk, lid Vereniging Kust en Zee