Verslag bijeenkomst wethouder cultuur met oprichters/organisatoren van culturele initiatieven uit studentenwereld 30 maart 2011 input voor de nieuwe cultuurnota Aanwezigen: Gemeente Leiden: Wethouder Jan-Jaap de Haan, afd. Sociaal- en Economisch Beleid, Wieke Bertina, Eva Bruins King for a day: Michelle Kulkens Museumnacht: Erik Buys, Chris Ampt Lak Galerie: Elaine Leidsman, Isaura van den Berg Summer jazz Leiden: Hugo Quaak Stukafest: Vivienne Aerts, Janko Duinker Leids Filmfestival: Michael Roumen Opening Opening door Jan-Jaap de Haan. Geeft aan dat er de afgelopen jaren veel nieuwe culturele initiatieven zijn ontstaan vanuit de studentenwereld. Hoe en waarom zijn die initiatieven ontstaan? Waar loopt men tegenaan? Hoe denken studenten over het culturele aanbod in Leiden? Wat zou er beter of anders kunnen? Hoe houden we die energie vast? We voeren er graag een gesprek over, als input voor de nieuwe cultuurnota die Leiden gaat opstellen. Summer Jazz Het is een initiatief, ontstaan vanuit een dispuut van Quintus. Het was oorspronkelijk een jazzavond, die ze nu groter gaan aanpakken. Om dit te realiseren gaat het festival de buitenlucht in, want de sociëteit van Quintus is te klein en de regelgeving verbiedt dit ook. Het initiatief is vooral ontstaan, omdat men het leuk vindt zelf iets dergelijks te organiseren, want op zich is er in Leiden al een mooi aanbod aan jazz. Zijn nu 1 jaar bezig met dit festival en lopen vooral tegen de schijnbare onwelwillendheid van de gemeente aan en de vergunningsmolen. Het proces van vergunningverlening loopt erg moeizaam. De evenementen coördinator was afwezig voor een paar maanden en in die tijd was er niemand beschikbaar voor advies, commentaar of überhaupt een gesprek. Het hele vergunningsproces en de vergunningenkalender duren lang. En hoe gaat het bv. als je het begin van het jaar een evenement wilt organiseren? De belangrijkste wens van Summer Jazz is dan ook vooral een gemeente die hulpvaardiger en klantvriendelijker is. Stukafest De Leidse versie van Stukafest is in 2008 begonnen, met nauwelijks twee maanden tijd om alles te realiseren. Er zijn geen vergunningen aangevraagd, dat was niet nodig, en de organisatoren hebben het idee dat alles soepel verliep. Dat komt ook wellicht door de voorkennis die vanuit andere steden beschikbaar was. De SLS is een belangrijke sponsor. De aanleiding om Stukafest in Leiden te organiseren was voornamelijk dat het festival al in andere steden (Amsterdam, Rotterdam, etc.) georganiseerd werd. Daarnaast biedt het de kans om het theateraanbod naar studenten toe te brengen. 1
Hoewel studenten heel goedkoop naar voorstellingen in het LAKtheater kunnen, doen ze dat niet vaak. Stukafest is daarom een mooie kans om cultuur, muziek en theater naar studenten te brengen, in de huiskamer van studenten (als Mohammed niet naar de berg komt ). Aan de programmering van het LAKtheater ligt het dus niet, want studenten komen wel op een zelfde programmering af, als die door Stukafest wordt neergezet. Men beoordeelt de programmaring in Leiden i.h.a. als goed. In de Schouwburg komen studenten vooral op cabaret af. Het is wel opvallend dat juist studenten niet naar het LAKtheater gaan. Het LAKtheater doet veel om studenten te trekken (advertenties in Mare, in het gebouw, kortingsacties etc). Het komt waarschijnlijk omdat het aanbod centraal niet zichtbaar genoeg wordt gemaakt (centrale marketing van cultuur): Dat is in andere steden anders; daar wordt het aanbod veel slimmer en duidelijker onder de aandacht van studenten gebracht. Ook bv. via billboards, schermen in openbare ruimte ed. In Leiden weten studenten vaak niet wat er is. We hebben wel de LOS en uitklapladder (die laatste is veel te selectief in wat erin staat en nogal ouderwets), maar is niet voldoende. Alle aanwezigen zijn redelijk unaniem; in Leiden schort het vooral aan de publiciteit en marketing van cultuur richting studenten (niet zozeer aan programmering). Leids Film Festival Het LFF is een initiatief dat is ontstaan vanuit een dispuut van Augustinus. Er werden al veel feesten met een cultureel thema georganiseerd en men vertoonde films. Men was gefrustreerd over het slechte aanbod aan films in Leiden en daarnaast vonden de organisatoren het spannend om iets buiten de sociëteit te organiseren (ondernemerschap). Hieruit is het LFF ontstaan. In het eerste jaar van het Leids Film Festival waren er ongeveer 6.000 bezoekers. Dat waren voor een groot deel Augustijnen, omdat dat netwerk gebruikt werd om bezoekers te trekken. In de jaren daarna bleven die komen, maar ontstond er daarnaast een veel bredere groep bezoekers. Door deze vorm van snowballing is het bezoekersaantal nu rond de 20.000. Vrijwilligers tijdens het LFF komen grotendeels nog steeds bij Augustinus/ het dispuut vandaan. LAKgalerie Wordt gerund door studenten die kunstgeschiedenis studeren. Ze proberen elke zes weken een nieuwe expositie te laten zien. Dat is meestal een pas afgestudeerde kunstenaar van de kunstacademie. Veel uit Den Haag, soms uit Leiden. Het doel daarbij is vooral om een opstap (platform) te bieden voor beginnende kunstenaars. Daarnaast is ook een doel dat Leiden de LAKgalerie leert kennen. De galerie werkt samen met bijvoorbeeld Scheltema, Stukafest en het Textiel festival, momenteel niet zoveel met Haagweg 4 kunstenaars. Ook organiseerden ze een wedstrijd waarbij iedereen eigen kunstwerken kon insturen die een kans op een plek in de galerie maakten. Er zijn nog steeds veel mensen die de LAKgalerie niet kennen. Omdat de galerie onderdeel is van het LAKtheater, is er weinig eigen geld beschikbaar. Op jaarbasis komt dit neer op ongeveer 2.500. De galerie gaat organisatorisch losgekoppeld worden van het LAKtheater. 2
Het is leuk om als student de organisatie voor de galerie te doen, vooral om te leren hoe processen werken. Daarbij is het soms wel lastig dat alle organisatoren dit naast hun studie doen. De tijd en het budget is dus beperkt, terwijl je soms nog wel meer zou willen. Bijvoorbeeld meer cross-overs. Voorlopig zijn ze redelijk gebonden aan hun locatie, maar dit kan veranderen wanneer de galerie losgekoppeld wordt van het theater. Museumnacht Is ontstaan vanuit Quintus met de gedachte dat het jammer is dat er in Leiden nog geen museumnacht bestond. Sommige organisatoren waren zelf ook fervent museumbezoekers, anderen weer niet, maar men vond het vooral erg leuk om zo n evenement op te zetten en te organiseren. Daarnaast viel het op dat studenten in Leiden niet veel naar musea in Leiden gaan. Ook al bevinden de meeste musea zich binnen de singels, of kunnen ze er soms gratis naar binnen, ze gaan niet. Het succes van deze nacht komt vooral voort vanuit de programmering in combinatie met het concept. Er zit ook een sociaal aspect aan deze avond, die normaal niet bij een museumbezoek zit. Dat spreekt studenten waarschijnlijk aan. Daarnaast is de eerste keer het netwerk van Quintus heel belangrijk geweest, omdat de kaarten voor de museumnacht als onderdeel van hun lustrum werden verkocht. Daardoor waren er al 700 kaarten verkocht buiten de reguliere verkoop om. Verwacht wordt dat in komende jaren de programmering steeds belangrijker gaat worden om mensen naar de museumnacht in Leiden te halen. Bij de organisatie was in het begin contact met musea leggen lastig. Pas na contact met de overkoepelende museumgroep is de organisatie binnengekomen bij de afzonderlijke musea. Daarna verliep dat redelijk soepel. Ook het geld bij elkaar krijgen de eerste keer was erg lastig (zowel bij gemeente als elders), vooral omdat de economische crisis net was aangebroken. Ook trok de Universiteit Leiden zich op het laatste moment terug en waren er daar veel eisen voor de aanvraag. Het is lastig te programmeren, omdat financiering soms lang onzeker blijft. Het is de eerste museumnacht vooral gelukt door de garantstelling van de museumgroep en de bijdrage in natura van musea. Zij hebben heel veel geholpen in de vorm van publiciteit via bijvoorbeeld de Lakenfeesten, know how en bijvoorbeeld beveiliging beschikbaar stellen op de museumnacht zelf. Het Leids Film Festival (LFF) heeft dezelfde goede ervaringen met musea in de stad. Museau zijn snel enthousiast. De podia daarentegen staan relatief minder open voor samenwerking. Zij komen vaak met offertes, die voor dit soort initiatieven te hoog zijn. Omdat dat wel belangrijke plekken zijn in de stad, loop je kansen mis. In het geval van de musea geldt; ben je eenmaal binnen dan krijg je veel hulp. Anderen bevestigen dat; deals sluiten is heel erg belangrijk! Het is een kip- ei verhaal: Als je geen programmering hebt, krijg je geen geld. Als je geen geld hebt krijg je de programmering niet rond. 3
Algemene thema s Universiteit Leiden Wat erg naar voren komt tijdens het gesprek is de houding van de Universiteit Leiden wanneer het op financiering van dit soort initiatieven aankomt. Meerdere organisatoren hebben de ervaring dat de Universiteit zich op het laatste moment terug trekt of relatief weinig geld geeft. Terwijl de Universiteit bijvoorbeeld wel meer dan een ton heeft uitgetrokken voor haar eigen lustrum, wat dan in een avond wordt uitgegeven. Men vraagt zich af of er dan niet wat meer kan gaan naar culturele initiatieven die elk jaar worden genomen, door studenten! Is ook goede marketing voor de universiteit. Een gemiste kans volgens de groep. Een financiële bijdrage kan bijvoorbeeld ook in de vorm van bestuursbeurzen op het gebied van cultuur, dat zie je in andere studentensteden. Verder wordt genoemd dat LUF en Universiteit allebei hun eigen geldstromen hebben en dat dat soms onhandig is. Daar komt ook bij dat Leiden als studentenstad een beetje een suffig imago heeft. De Universiteit speelt daar ook een rol in, omdat aankomend studenten zich vooral oriënteren op basis van de informatie die ze van de Universiteit krijgen. Iedereen is van mening dat de Universiteit hier kansen laat liggen. Want Leiden is stiekem misschien wel het best bewaarde geheim van Nederland. Alles speelt zich af binnen de singels, er is een enorme historie, veel mogelijk, er is een cultuurmakelaar en een cultuurfonds. Afgelopen jaren is er veel vernieuwing. Er gebeurt echt heel veel op het gebied van cultuur, veel wat Leiden voor (aankomend) studenten heel interessant zou moeten maken. Dus Universiteit: gebruik initiatieven als de museumnacht, Stukafest etc. om informatie aan aankomend studenten te geven. Daar lijkt nu weinig aandacht voor te zijn en dat is erg jammer. De Nobel Een ander zorgpunt dat uit de besprekingen naar voren komt, is het LVC. Zij krijgen een nieuw gebouw in de vorm van de Nobel. Men vindt dat het LVC nu niet goed loopt, in die zin dat het heel weinig studenten trekt, de programmering is niet goed genoeg, marketing kan beter, het is niet zichtbaar, het is een donker hol. In andere studentensteden zijn er poppodia, die veel beter ook de doelgroep studenten trekken. Hoe gaat dat straks in de Nobel? Locatie, kwaliteit, marketing, programmering ed. zijn dan erg belangrijk. Het zou zonde zijn als dat hetzelfde wordt als het LVC nu. Twee Spieghels Goede organisatie en zichtbaarheid is heel belangrijk, kijk naar the Duke en de twee Spieghels. De Duke is inmiddels helaas geen jazzcafé meer, maar de twee spieghels loopt als een trein. En dat komt vooral ook omdat de eigenaar het heel zichtbaar maakt; twitter, facebook, etc. Hij pakt dat goed aan en trekt veel studenten. Onderzoek Is er eigenlijk onderzoek gedaan naar de behoefte aan cultuur onder studenten in Leiden? Dat zou eens moeten gebeuren, want dat zou erg goed zijn om te weten! 4
Voor de cultuurnota * Nog een aanbeveling voor de cultuurnota: zorg dat je evenementen afstemt met cultuur! Wanneer je vanuit cultuur zegt; dit moet mogelijk zijn, dan moet het niet zo zij dat je bij evenementen geen vergunning krijgt. Dat moet in de nota worden afgestemd, of maak een geïntegreerde nota voor beiden. * Probeer ook beperkingen als paaltjes verwijderen, vergunningen ed. klantvriendelijker te maken. Als je een bepaalde ambitie hebt op het gebied van cultuur, moeten je servicelevel en randvoorwaarden daar ook bij aansluiten. * De nieuwe cultuurnota moet spirit uitdragen, lef, energie geven. * Probeer iets te doen met ondernemerschap van studenten. * Een museumnacht, maar dan voor de stadspodia, waarin je allerlei functiemixen brengt. Zijn leuke voorbeelden van in bijvoorbeeld Utrecht. Wat zijn de culturele hoogtepunten in van een jaar in Leiden? - Jazzweek - Museumnacht (combineert vooral sociaal met cultuur) - Lucas van Leyden in de Lakenhal - Leids Film Festival http://www.museumnachtleiden.nl http://www.summerjazzleiden.nl http://www.stukafest.nl/leiden http://www.leidsfilmfestival.nl/nl http://www.kingfad.nl http://www.leiden.nl/cultuur071 http://www.laktheater.nl/overige/lakgalerie.html 5