INHOUDSTAFEL Doelstellingen 9 Indirecte zorg voor de jonge zorgvrager 13 1 VOeding Van 0 tot 4 maanden 15 1.1 Behoefte 15 1.1.1 De groeicurven 15 1.1.2 Factoren die de voedingsbehoeften beïnvloeden 18 1.2 Borstvoeding 19 1.2.1 Kiezen voor borstvoeding 19 1.2.2 Samenstelling van moedermelk 19 1.2.3 Vergelijking van de samenstelling van moedermelk met die van volle koemelk 20 1.2.4 Voordelen van borstvoeding 21 1.2.5 Nadelen van borstvoeding 22 1.2.6 Dagelijkse borstvoedingen 23 1.2.7 De voeding van de moeder 24 1.2.8 Afkolven en bewaren van moedermelk 25 1.2.9 Borstvoeding of afgekolfde melk geven in de kinderopvang 26 1.3 Flesvoeding 28 1.3.1 Kiezen voor flesvoeding 28 1.3.2 Voordelen van flesvoeding 28 1.3.3 Nadelen van flesvoeding 29 1.3.4 Vergelijking van de samenstelling van flesvoeding met die van volle koemelk 29 1.3.5 Flesvoeding: indeling volgens leeftijd 30 1.3.6 Flesvoeding bij voedingsproblemen 31 1.3.7 Voeding voor prematuur/dysmatuur 34 1.3.8 Dieetsupplementen 35 1.3.9 Flesvoeding met babymeel of graanvlokken 35 1.3.10 Materiaal voor flesvoeding 37 1.3.11 Bereidingswijze van flesmelk 38 1.3.12 Zuigflessen en speentjes steriliseren 39 1.3.13 Dagelijkse flesvoedingen 41 1.3.14 Aandachtspunten bij flesvoeding 42 2 Voeding vanaf 4 a 6 maanden 44 2.1 Behoefte 44 2.2 Geschikte voeding 45 2.3 Groentepap 45 2.3.1 Samenstelling 45 2.3.2 Bereiding 47 3
2.3.3 Hoeveelheid 47 2.3.4 Advies bij het overschakelen naar groentepap 48 2.3.5 Kant-en-klare groentepapjes/potjesvoeding 49 2.3.6 Afwisseling in de voeding 51 2.4 Fruitpap 51 2.4.1 Samenstelling 51 2.4.2 Bereiding 52 2.4.3 Hoeveelheid 53 2.4.4 Advies bij het overschakelen naar fruitpap 54 2.4.5 Kant-en-klare vruchtendrankjes en fruitpap/potjesvoeding 55 2.5 Groentepap en fruitpap bij diarree en constipatie 55 2.6 Voedselallergie en voedselintolerantie 56 3 Voeding vanaf 6 maanden 57 3.1 Behoefte 57 3.2 Geschikte voeding 57 3.2.1 Vlees/gevogelte 58 3.2.2 Vis 58 3.2.3 Ei 58 3.2.4 Vegetarische voeding 59 3.2.5 Deegwaren 60 3.2.6 Kinderkoek 60 3.3 Bereiding 61 3.4 Advies bij voeding voor deze leeftijdsgroep 62 3.5 Groentepap en fruitpap bij diarree en constipatie 63 4 Voeding vanaf 8 maanden 64 4.1 Behoefte 64 4.2 Geschikte voeding 64 4.2.1 Brood 65 4.2.2 Broodbeleg 66 4.2.3 Groentepap met eiwitbron 66 4.2.4 Vegetarische voeding 67 4.2.5 Groentesoep 67 4.2.6 Dranken 67 4.2.7 Fruit 67 4.2.8 Melkvoeding 68 5 Voeding vanaf 12 maanden 69 5.1 Behoefte 69 5.2 Geschikte voeding 70 5.2.1 Zuivelproducten 70 5.2.2 Volkorenproducten 71 5.2.3 Ontbijtgranen 71 5.2.4 Fruit en groenten 72 5.2.5 Tussendoortjes 72 5.2.6 Vegetarische voeding 73 5.2.7 Afwisseling in bereidingswijzen 73 4
6 Voeding van 18 maanden tot 6 jaar 74 6.1 Behoefte 74 6.2 Samenstelling van geschikte voeding a.d.h.v. de actieve voedingsdriehoek voor kleuters 74 6.3 De hoofdmaaltijden 82 6.3.1 Het ontbijt 82 6.3.2 Het middagmaal 84 6.3.3 Het avondmaal 85 6.3.4 Tussendoortjes 85 6.4 Voorbeelden van gezonde dagmenu s 87 6.5 Vegetarische voeding 89 6.6 Tips voor het slagen van de voeding 89 6.7 Tips voor moeilijke eters 90 6.8 Voeding bij diarree en constipatie 91 6.8.1 Voeding bij diarree 91 6.8.2 Voeding bij constipatie 92 6.9 Voeding bij voedselallergie en voedselintolerantie 92 7 Voeding van 6 tot 12 jaar 93 7.1 Behoefte 93 7.2 Geschikte voeding 93 8 Voeding in andere gemeenschappen 95 8.1 Voedingsdriehoek voor de Turkse gemeenschap 95 8.2 Voedingsdriehoek voor de Marokkaanse gemeenschap 96 8.3 Voeding voor de joodse gemeenschap 97 9 Linnen- en interieurzorg voor het jonge kind 98 9.1 Een gezondeleefomgeving voor de baby 98 9.1.1 Een gezond binnenmilieu 98 9.1.2 Het bed of de wieg 100 9.1.3 Bedtextiel 100 9.2 Een kindvriendelijke leefomgeving 101 9.2.1 Geborgenheid 101 9.2.2 Stimulerende en rustgevende plekken 102 9.2.3 Eigenheid van de kinderen 102 9.3 Veiligheid in de leefomgeving 102 9.3.1 Tips voor een veilige leefomgeving 102 9.3.2 Checklist voor een veilige leefomgeving 104 9.4 Linnen- en interieurzorg 105 9.4.1 Belang van linnen- en interieurzorg 105 9.4.2 Linnenzorg 105 9.4.3 Interieurzorg 109 Indirecte zorg voor de oudere zorgvrager 111 1 Speciale voedingsbehoefte van de senior 113 1.1 Aangepaste voeding 113 1.2 Factoren die het eetgedrag beïnvloeden 113 1.3 Ouderdomsproblemen die de voedingsbehoeften beïnvloeden 114 5
1.3.1 Verstoorde vochtbalans 115 1.3.2 Kauwproblemen 116 1.3.3 Slikproblemen 116 1.3.4 Tekort aan minerale zouten en vitaminen 117 1.3.5 Problemen met zelfredzaamheid 117 1.4 Aanbevolen hoeveelheden voedsel per dag voor de gezonde oudere zorgvrager 118 1.4.1 De actieve voedingsdriehoek met aandachtspunten voor senioren 118 1.4.2 Aanbevolen hoeveelheden voedingsstoffen voor senioren 120 2 Geschikte voeding voor de oudere zorgvrager 122 2.1 Thuis koken 122 2.1.1 Zelfstandig koken geeft een goed gevoel 122 2.1.2 Taken van de verzorgende in de thuiszorg 122 2.2 Kettingkoken of dominokoken 125 2.3 Kant-en-klare maaltijden 126 2.3.1 Voordelen 126 2.3.2 Nadelen 126 2.4 Buitenshuis eten 127 2.5 Maaltijden aan huis 127 3 Woon- en leefomgeving van de oudere zorgvrager 129 3.1 Aanpassing van de woning in functie van de zelfredzaamheid van de zorgvrager 129 3.1.1 Algemeen 129 3.1.2 De keuken 129 3.1.3 De bergruimte 129 3.1.4 De slaapkamer 130 3.1.5 De badkamer het toilet 130 3.1.6 De trappen 130 3.2 Hulpmiddelen om de zelfredzaamheid en veiligheid van de zorgvrager te vergroten 131 3.3 Personenalarm 133 3.4 Aangepaste woonmogelijkheden voor senioren 133 3.5 Veiligheid in en rond de woning van de zorgvrager 133 3.5.1 Privéongevallen bij de oudere zorgvrager komen vaak voor 133 3.5.2 Valongevallen 133 3.5.3 Voorkom ongelukken in huis 134 3.6 Linnenzorg 139 3.7 Interieurzorg 141 3.7.1 Advies rond veilig werken in de thuiszorg 141 3.7.2 Advies rond milieubewust werken in de thuiszorg 142 Indirecte zorg bij aandoeningen of problemen 143 1 Aanpassingen bij spijsverteringsstoornissen 145 1.1 Licht verteerbare voeding 145 1.1.1 Richtlijnen 145 1.1.2 Wat niet toedienen 145 6
1.1.3 Tips bij het bereiden van maaltijden 145 1.1.4 Bruikbare kooktechnieken 146 1.2 Celluloseverrijkte voeding 146 1.2.1 Voedingsvezels 146 1.2.2 Taken van de voedingsvezels in het lichaam 146 1.2.3 Richtlijnen bij een celluloseverrijkte voeding 147 2 Aanpassingen bij hart- en vaatstoornissen 148 2.1 Natriumbeperkte voeding 148 2.1.1 Natrium 148 2.1.2 Richtlijnen bij natriumbeperkte voeding 149 2.2 Cholesterolbeperkte voeding 149 2.2.1 Cholesterol 149 2.2.2 Richtlijnen bij cholesterolbeperkte voeding 150 3 Aanpassingen bij diabetes mellitus 151 3.1 Wat is Diabetes Mellitus? 151 3.2 Voedingsaanpassingen bij de diabeet 151 3.3 Aanpassingen van de leefstijl 153 4 Aanpassingen bij zwaarlijvigheid 154 4.1 Het lichaamsgewicht bepalen 154 4.2 Oorzaken van zwaarlijvigheid 154 4.3 Gevolgen van zwaarlijvigheid 154 5 Voeding met afwijkende consistentie 155 5.1 Begrip 155 5.2 Wanneer toedienen? 155 5.3 Voedingsaanpassingen bij kauw- en slikproblemen 155 5.3.1 Warme maaltijd 155 5.3.2 Broodmaaltijd 156 5.4 Toedienen van vloeibare voeding 156 Voedselveiligheid en hygiëne 159 1 Belang van voedselveiligheid en hygiëne 161 2 Richtlijnen voor voedselveiligheid en hygiëne 162 2.1 Hygiëne in de keuken 163 2.2 Persoonlijke hygiëne 163 2.3 Voedsel aankopen 163 2.4 Voedsel bewaren 163 2.5 Voedsel bereiden 164 2.6 Voedseltemperatuur controleren 164 2.6.1 Praktische tips 165 2.6.2 Mogelijkheden om metingen van de temperatuur uit te voeren 166 2.7 Hygiënisch werken 167 2.8 Versheid van het voedsel 167 2.9 Insecten en ander ongedierte 169 7
Ergonomisch werken in de verzorging 171 1 Ergonomie als wetenschap 173 2 Lichamelijke belasting van de verzorgende 174 2.1 Statische en dynamische belasting 146 2.2 Ergonomie in de huishouding 174 2.2.1 Lopen 174 2.2.2 Staan 175 2.2.3 Zitten 176 2.2.4 Tillen 177 2.2.5 Dragen 178 2.2.6 Trekken en duwen 178 2.2.7 Typische handelingen van de verzorgende bij huishoudelijke taken 179 Bijlage 1: de actieve voedingsdriehoek voor kleuters 183 Bijlage 2: overzicht minerale zouten en vitaminen 184 Verklarende woordenlijst 201 Bronnen 207 8