Stad en Land van Alkmaar. inventarisatie van de culturele infrastructuur van de fuserende gemeenten Alkmaar, Graft- De Rijp en Schermer

Stad en Land van Alkmaar inventarisatie van de culturele infrastructuur van de fuserende gemeenten Alkmaar, Graft- De Rijp en Schermer 1

2

Stad en Land van Alkmaar inventarisatie van de culturele infrastructuur van de fuserende gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer Alkmaar, december 2014 3

Inhoud 1. Inleiding...5 2. Stad en Land van Alkmaar...9 Korte profielschets van de drie fusiegemeenten...9 Alkmaar...9 Graft-De Rijp...9 Schermer... 10 3. Cultuurbeleid gemeenten... 11 3A.Gemeente Alkmaar... 11 3B. Gemeente Graft-De Rijp... 18 3C. Gemeente Schermer... 23 4. Het Culturele veld... 29 Analyse van inventarisatie... 29 De creatieve cyclus... 31 5. De Culturele Stad... 33 Productieklimaat en talentontwikkeling... 36 Clusters en netwerken... 36 Stedenbouwkundige kwaliteit en diversiteit... 37 Een overheid met ambitie... 37 Cultureel erfgoed... 38 Bijlage 1: Interviews met culturele instellingen... 39 Bijlage 2 Verslagen van de interviews culturele instellingen... 40 2-1 Bibliotheek Kennemerwaard... 40 2-2 Stedelijk Museum Alkmaar... 43 2-3 TAQA Theater De Vest en Grote Sint Laurenskerk, Alkmaar... 46 2-4 Poppodium Victorie, Alkmaar... 49 2-5 Artiance, Alkmaar... 51 2-6 Cultuuraanjager Artiance, Daniëlle Koelemij, Alkmaar... 53 2-7 Cultureel Platform Graft-De Rijp... 55 2-8 Museum In t Houten Huis, Graft-De Rijp... 57 2-9 Podium onder de Toren, Schermer... 60 2-10 Cultureel Platform Schermer/Grote Kerk Schermerhorn... 62 Bijlage 3:Inventarisatie culturele instellingen... 65 Bijlage 4 Dossiers gemeente Schermer... 69 Bijlage 5: Geraadpleegde documenten... 71 4

1. Inleiding Aanleiding Door de fusie op 1 januari 2015 ontstaat een nieuwe gemeente, gevormd door de huidige gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer. Vanaf het begin van het proces is door de drie gemeenten aangegeven dat er veel waarde wordt gehecht aan cultuur (beleid). Voorafgaand aan de fusie zal geen nieuwe beleidsnota worden gemaakt. Wel wordt gesteld dat kunst en cultuur geborgd zou moeten worden; vooral de kleine gemeenten hebben hier behoefte aan. De vraag is echter: wat verstaan we onder het borgen van cultuur en hoe brengen we dit in de praktijk? Cultuur is het fundament onder een stad of dorp. Het is een van de weinige knoppen waaraan beleidsmakers kunnen draaien om de aantrekkingskracht van een gebied te vergroten. De financiering van het lokale cultuuraanbod ligt (voor een deel) in handen van de lokale overheid. Hoe zorgen we ervoor dat deze cultuur wordt geborgd? Wat is daarvoor nodig? Hoe verhoudt het culturele aanbod zich tot de omgeving /de regio? Hoe kunnen we als gemeente zorgen dat de toegankelijkheid, kwaliteit, spreiding en diversiteit van het aanbod is gewaarborgd? Op verzoek van de projectgroep fusie is in het kader van het harmonisatieproces aan Cultuurcompagnie Noord-Holland gevraagd een inventarisatie uit te voeren naar de huidige stand van zaken van het culturele aanbod in de drie fusiegemeenten. Deze inventarisatie richt zich op de culturele activiteiten en evenementen die in de drie gemeenten worden georganiseerd zoals bijvoorbeeld het Midwinterfeest, de Museumnacht en Kunst op Kamers in Graft-De Rijp; de culturele zondagen, de Lindegrachtconcerten en Zomer op het Plein in Alkmaar en de Noord-Holland Biënnale in de Grote Kerk van Schermerhorn. Daarnaast wordt het huidige aanbod van culturele instellingen en verenigingen in kaart gebracht zoals de musea, organisaties voor cultuureducatie (waaronder muziekscholen), beeldende kunstinstellingen, bibliotheken en culturele platforms. Cultureel erfgoed (monumenten, archeologie en cultuurlandschap) maakt geen onderdeel uit van deze inventarisatie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door SteenhuisMeurs. Doel onderzoek Doel van het onderzoek is een zogenaamde nul-meting van het culturele aanbod als beginpunt voor de vorming van een toekomstig gemeenschappelijk cultuurbeleid van de nieuwe gemeente na 1 januari 2015. Dit onderzoek met kwantitatieve en kwalitatieve gegevens zal een aanvulling en specificering zijn op het onderdeel kunst en cultuur van de Herindelingsnota Het beste van drie werelden in één gemeente (herindelingsadvies Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer, april 2013). Het brengt de kansen in beeld die hiervoor aanwezig zijn in het gebied van Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat er in dit onderzoek een toekomstvisie voor het cultuurbeleid van de nieuwe gemeente wordt geformuleerd. Uit de gesprekken met culturele instellingen en bestuurders zullen wel aandachtspunten voor de toekomst, kansen en bedreigingen naar voren komen. De inventarisatie is een belangrijke voorwaarde voor het formuleren van toekomstig cultuurbeleid dat na de totstandkoming van de fusie in 2015 vorm krijgt. 5

Onderzoek Het onderzoek is opgebouwd uit een inventarisatie en een analyse en volgens de hieronder beschreven stappen uitgevoerd: 1.Beschrijving van het huidig cultuurbeleid van gemeenten Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer. - analyse van huidige cultuurnota s Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer, Strategienota Land van Leeghwater op onder meer doelstellingen beleid, samenwerking in de regio, cultuurbudget, bezuinigingen, culturele identiteit, behoefte bewoners. Beschrijving stand van zaken cultuurbeleid per gemeente en een analyse van de belangrijkste verschillen per gemeente. - individuele gesprekken met de portefeuillehouders cultuur van de gemeenten Alkmaar, Graft- De Rijp en Schermer en de ambtelijke ondersteuning over speerpunten huidig cultuurbeleid, verwachtingen van nieuwe fusiegemeente op het gebied van cultuur, culturele identiteit huidige en nieuwe gemeente, relatie met de regio. 2.Beschrijving van huidige situatie van de het culturele aanbod in Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer door middel van: - een inventarisatie van het culturele aanbod in de drie gemeenten. Dit aanbod wordt gerelateerd aan de informatie die beschikbaar is over de inwoners en bezoekers van de drie gemeenten (aan de hand van de leefstijlatlas). - interviews met een selectie van (directies, bestuurders van) culturele instellingen in de drie gemeenten waaronder musea, culturele platforms, instellingen voor cultuureducatie, bibliotheken, theaters. Er wordt een beeld gegeven van het huidig aanbod van de instellingen, doelstelling, doelgroepen, bezoekersaantallen, budget, mogelijkheden voor samenwerking en tevens hoe tegen het huidig cultuurbeleid van de gemeente wordt aangekeken en de kansen en bedreigingen voor cultuur in de nieuwe fusiegemeenten. - Korte analyse van huidige situatie op het gebied van binnenschoolse cultuureducatie en de voorwaarden voor borging hiervan. 6

Midwinterfeest Graft-De Rijp Schermer molens Zomer op het Plein Alkmaar 7

8

2. Stad en Land van Alkmaar Korte profielschets van de drie fusiegemeenten De projectgroep fusiegemeenten heeft een herindelingsadvies Alkmaar, Graft-De Rijp en Schermer met de titel Het beste van drie werelden in één gemeente uitgebracht. In dit rapport worden kort de kenmerken van de drie gemeenten geschetst. De drie gemeenten hebben hun eigen onderscheidende, karakteristieke kwaliteiten. Deze vormen de basis voor een nieuwe identiteit. Een nieuw identiteit die al een gemeenschappelijke basis heeft in een gezamenlijke cultuurgeschiedenis en een nauwe historische verwevenheid van centrale marktplaats en agrarisch ommeland. Onderzoeksbureau SteenhuisMeurs heeft in het kader van het fusietraject een inventarisatie uitgevoerd naar de cultuurhistorie en het huidige cultuurhistorisch beleid van de drie fusie gemeenten in beeld gebracht. In de rapportage van SteenhuisMeurs is een uitvoerige inhoudelijke cultuurhistorische typering van de drie gemeenten te lezen. Alkmaar Alkmaar vormt een typisch stedelijke, compacte gemeente met een goed geconserveerde, oud- Hollandse binnenstad. Van oudsher is Alkmaar het bestuurlijk centrum van het Noorderkwartier en de centrale handelsmarktplaats van het gebied. Deze oorsprong heeft Alkmaar gemaakt tot een winkelstad zoals we deze nu kennen. Alkmaar geniet faam als kaasstad en als de eerste stad die in 1573 de Spanjaarden weerstond. Nog steeds wordt Alkmaar Ontzet op 8 oktober met stadsfeesten gevierd. Alkmaar kent een sterke traditie van het wijk- en buurtgericht samenwerken. De voormalige gemeenten Oudorp en Koedijk laten zich daarin nog steeds als wijken zien met een sterke eigen identiteit. De stad is qua inwonertal (circa 95.000) de grootste gemeente van de regio Noord-Holland Noord en ook de stad met de meeste werkgelegenheid (ruim 40.000 arbeidsplaatsen). Alkmaar staat op nr. 33 van de woonaantrekkelijkheidsindex en op nr. 16 van de sociaaleconomische index van de Atlas van Nederlandse gemeenten in 2013. In Alkmaar is een groot aantal (boven)regionale voorzieningen gevestigd zoals de Kamer van Koophandel, Rechtbank Alkmaar, Regiopolitie, Medisch Centrum Alkmaar, Veiligheidsregio NH Noord en de GGZ. Daarnaast telt de stad van musea, een schouwburg, sportvoorzieningen (overdekte schaats- en wielerbaan, atletiekbaan en een zwemcentrum) en onderwijsvoorzieningen (Hogeschool InHolland). De betaalde voetbalclub AZ speelt in Alkmaar in het AFAS-stadion. Alkmaar kent een rijk verenigingsleven met grote en klein verenigingen en verenigingen die een lange traditie hebben tot verenigingen die recent zijn opgericht. Alle verenigingen worden gekenmerkt door een grote inzet en betrokkenheid van vrijwilligers. Alkmaar is goed bereikbaar zowel per auto, openbaar vervoer als per schip over het Noord-Hollands kanaal. Graft-De Rijp Graft-De Rijp is een landelijke gemeente, bestaande uit zeven mooie, kleinschalige, karaktervolle dorpen en veel streekeigen architectuur en monumenten. Kilometers dijk omsluiten het eeuwenoude cultuurlandschap, de droogmakerijen, polders en de tussenliggende vaarten. De cultuurhistorie is van groot belang voor de identiteit van Graft-De Rijp. Het grondgebied wordt voornamelijk voor agrarische activiteiten gebruikt (ruim 17 km2). Ook bestaat een deel uit het natuurgebied de Eilandspolder. Bestuurlijke speerpunten van de gemeente zijn toerisme, kunst, cultuur, sport, recreatie en vitale 9

dorpskernen. De gemeente kent naast de hoofdkern De Rijp de volgende kleinere kernen: Markenbinnen, Noordeinde, Starnmeer, Graft, West-Graftdijk en Oost-Graftdijk. De Rijp kent een goed voorzieningenniveau met basisscholen, een gezondheidscentrum, musea, culturele voorzieningen, een klein winkelcentrum, en sportvoorzieningen.. De Rijp heeft een stedelijke uitstraling en heeft de functie van centrale kern van de gemeente. De Rijp is tevens de hoofdkern van het Land van Leeghwater. Hier speelt zich alles af. Graft heeft een zorgcentrum. De raadhuizen in zowel De Rijp als in Graft zijn zeer monumentaal. De gemeente heeft een bloeiend verenigingsleven met een grote betrokkenheid van veel vrijwilligers. De gemeente grenst aan de gemeenten Beemster, Schermer, Wormerland, Zaanstad en Castricum. Provinciale wegen zorgen voor een directe verbinding met de Alkmaar, Zaanstad en Purmerend. De centrale ligging in combinatie met het voorzieningenniveau en het groene en waterrijke karakter van het buitengebied maken de gemeente tot een aantrekkelijke woon- en recreatiegemeente. Schermer Schermer is eveneens een landelijke gemeente. Het heeft een uniek open landschap doortrokken van cultuurhistorie. Momenteel staan er in de Schermer nog elf poldermolens (op een totaal van zeventien molens) en is het bemalingssysteem uit 1634 nog intact. Tegelijkertijd is het een agrarisch productiegebied. De boeren zijn belangrijke beheerders van het landschap. Natuurgebied Eilandspolder ligt zowel in Graft-De Rijp als in Schermer. De gemeente bestaat uit zes dorpskernen: Driehuizen, Grootschermer, Oterleek, Schermerhorn, Stompetoren en Zuidschermer. Daarnaast omvat het droogmakerij Schermer en de polders Oterleek, (een deel van de) Mijzenpolder en de Noordeindermeerpolder. Schermer beschikt tot op heden over een, in relatie tot het aantal inwoners, hoog voorzieningenniveau (in vrijwel elke kern een basisschool en een bloeiend verenigingsleven). De inzet van de gemeente is erop gericht om dat zo te houden en om tal van activiteiten te laten plaatsvinden en om de vrijwilligers te ondersteunen. Alle kernen hebben een veelzijdig verenigingsleven en kennen de saamhorigheid die hoort bij dorpen met een lange traditie. De gemeente grenst aan Alkmaar, Heerhugowaard, Koggenland, Beemster, Graft-De Rijp en Castricum. 10

3. Cultuurbeleid gemeenten 3A.Gemeente Alkmaar Inleiding De gemeente Alkmaar heeft in 2013 haar cultuurbeleid opnieuw vormgegeven. Voorafgaand aan dit nieuwe cultuurbeleid organiseerde de gemeente twee conferenties waarbij met inzet van culturele instellingen, kunstenaars en cultuurliefhebbers besproken is wat in de afgelopen cultuurplanperiode is bereikt en wat de ambities zijn voor de komende jaren. De drie pijlers van het cultuurbeleid uit 2009 vormden ook de basis van het cultuurbeleid voor de komende jaren, te weten: - Een stad met allure (op het gebied van erfgoed), - De basis op orde, - Cultuur dichtbij. De missie van het cultuurbeleid: Kunst en Cultuur zijn belangrijke voorwaarden voor een aantrekkelijk leef- en vestigingsklimaat in Alkmaar. Een gevarieerd aanbod, brede cultuurdeelname en ruimte voor nieuwe cultuurvormen maken van Alkmaar een aantrekkelijke en vitale centrumstad. Verschillende ontwikkelingen zijn van invloed op het cultuurbeleid, zoals economische ontwikkelingen en de ophanden zijnde fusie (per 1 januari 2015) van Alkmaar met de gemeenten Graft-De Rijp en Schermer. Specifieke accenten in het huidige cultuurbeleid zijn gegeven aan de relatie van cultuur met economie en toerisme, talentontwikkeling en regionale samenwerking. Cultuurbeleid draagt in belangrijke mate bij aan de doelen van andere beleidsvelden. Cultuur is belangrijk voor de economische ontwikkeling van de stad. Toeristen komen naar Alkmaar voor het erfgoed, de monumenten in de binnenstad en de kaasmarkt. Ook het museum, het theater, de evenementen en de festivals geven een belangrijke impuls aan de aantrekkelijkheid van Alkmaar als recreatieve- en toeristische bestemming. Een sterk cultureel aanbod maakt Alkmaar aantrekkelijk voor bedrijven om zich in de stad en regio te vestigen en voor mensen om in deze omgeving te gaan wonen. Herbestemming van erfgoed is een speerpunt in het beleid voor Alkmaar. Het behoud van monumenten wordt bevorderd door ze te ontwikkelen en een nieuwe bestemming te geven. Maar zeker ook omdat het erfgoed een belangrijke pijler is voor het toerisme. Alkmaar heeft de sector cultuur bewust ondergebracht bij de sector economie in de gemeentelijke organisatie om zowel in beleid als in uitvoering een duidelijke koppeling tussen beide beleidsvelden te realiseren. Cultuur is voor Alkmaar, naast sport, belangrijk in talentontwikkeling en in het onderwijs. Zowel kinderen als volwassenen stimuleren hun ontwikkeling door cultureel actief te worden. Daarvoor is een breed basisaanbod van culturele instellingen onmisbaar. Alkmaar is een centrumgemeente en biedt daarvoor in afstemming met de omliggende gemeenten een breed voorzieningenniveau op het gebied van cultuur waar bewoners van de gehele regio gebruik van kunnen maken. Het Taqa Cultuurconvenant (met een budget van 1,5 miljoen euro) van de gemeenten Alkmaar, Schermer, Bergen en Heiloo en de aanstelling van een cultuurmakelaar voor deze gemeenten dragen bij aan de afstemming van het cultuurbeleid in deze regio. CultuurPrimair en 11

Cultuureducatie met Kwaliteit zijn programma s op het gebied van cultuureducatie die regionaal worden uitgevoerd. Ook de bibliotheekorganisatie Kennemerwaard is regionaal georganiseerd en wordt gefinancierd door verschillende gemeenten in de regio. Alkmaar heeft vooral een faciliterende en aanjagende rol. Zij vindt het belangrijk om voorwaarden te scheppen voor een actief en aantrekkelijk cultuurklimaat in de stad. Korte lijnen tussen de bestuurders en het ambtelijk apparaat van de gemeente en het culturele veld worden vanuit beide partijen in de meeste gevallen als positief ervaren. Er wordt een grote betrokkenheid en interesse ervaren van de wethouder cultuur. De basisinfrastructuur Alkmaar heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de basisvoorzieningen van een aantal culturele instellingen in de stad. Taqa Theater De Vest, Stedelijk Museum Alkmaar, bibliotheek Kennemerwaard en kunstencentrum Artiance, allen gelegen op het Canadaplein in Alkmaar, zijn gerenoveerd en gemoderniseerd waardoor ze aantrekkelijker en toegankelijker zijn voor een breder publiek. De aantrekkelijke gebouwen en uitstraling van het vernieuwde Canadaplein maken deze voorzieningen meer geschikt voor het ontwikkelen van een cultureel ondernemerschap wat onmisbaar is voor het genereren van andere inkomstenbronnen naast subsidie van de gemeente. Onderdeel van het creëren van slagvaardige organisaties is het verzelfstandigen geweest van Taqa Theater De Vest/Grote Sint-Laurenskerk en het Stedelijk Museum Alkmaar vanaf 1 januari 2014. Zowel voor de gemeente als voor de culturele instellingen heeft deze verzelfstandiging veel voordelen opgeleverd. Het museum en theater hebben een duidelijker eigen identiteit gekregen en de mogelijkheden om veel meer de gewenste en noodzakelijke culturele en marktgerichte manier van werken te creëren. De gemeente heeft een duidelijke vergelijkbare rol naar alle gesubsidieerde instellingen en kan financiële risico s veel beter beheersen. Een belangrijke kernvoorziening in het basisaanbod wordt ingevuld door Poppodium Victorie. De huidige huisvesting van het poppodium in de binnenstad voldoet niet meer aan de eisen van de bezoekers en biedt onvoldoende mogelijkheden om het poppodium ondernemend te kunnen exploiteren. Vandaar dat Alkmaar investeert in een nieuw poppodium dat wordt ontwikkeld op Overstad en medio 2016 geopend zal worden. Ook enkele kleinere culturele instellingen als de Kunstuitleen, het Grafisch Atelier en Unieke Zaken ontvangen een gemeentelijke subsidie en maken deel uit van de kernvoorzieningen van het gemeentelijke cultuurbeleid. Hedendaagse kunst is minder vertegenwoordigd in het cultuurbeleid van Alkmaar. Kunstenaars, het Grafisch Atelier Alkmaar, Kunstuitleen Alkmaar en Artiance bieden een hedendaags kunstaanbod voor de inwoners van Alkmaar. De gemeente nodigt partijen uit om plannen te ontwikkelen voor een versterking van hedendaagse kunst. Door samenwerking met Kranenburgh in Bergen kan de regio zich sterk profileren op dit terrein in vergelijking met andere regio s. De huidige wethouder cultuur van Alkmaar erkent het dilemma van enerzijds hedendaagse kunst willen versterken en op een professionele manier willen presenteren in de eigen gemeente en anderzijds het belang van prioritering in het cultuurbeleid en afstemming met het cultuurbeleid van de omliggende gemeenten (Kranenburg en Kunst 10-daagse in Bergen en hedendaagse kunst activiteiten zoals Kunst op Kamers in Graft-De Rijp en de Beeldentuin Nic Jonk in Schermer). Een faciliterende en stimulerende rol heeft de gemeente in de ontwikkeling van plekken in de stad waar hedendaagse beeldende kunst kan worden gemaakt en gepresenteerd, zoals HAL 25. Ook het beleid tijdelijke atelierruimte geeft een stimulerende vorm aan het beeldende kunstbeleid. In Alkmaar worden gedurende het jaar vele muziek- en theaterfestivals en evenementen georganiseerd, zoals Zomer op het Plein, Zomer in de Mare, Kaeskoppenfestival, Lindegrachtconcerten, Orgelconcerten en Holland Music Sessions. Deze activiteiten dragen in 12

belangrijke mate bij aan het culturele aanbod en programmering en zorgen voor een bruisende stad waar mensen graag heen willen gaan en willen verblijven. De gemeente is van mening dat er naast het imago van de Kaeskoppenstad ruimte is voor een Oerolachtig festival, dat zich meer op een niche markt richt van het publiek. De gemeente heeft wat betreft de festivals en evenementen vooral een faciliterende rol en geen (structureel) subsidiërende rol. Wel kunnen instellingen een beroep doen op incidentele simuleringssubsidies die de gemeente op het gebied van amateurkunst en professionele kunst beschikbaar heeft. De gemeente vindt de eigen verantwoordelijkheid van organisaties en particuliere initiatieven op het gebied van cultuur zeer belangrijk. Het bevordert de creativiteit in cultuur. De gemeente stimuleert deze initiatieven met een eenmalige bijdrage zodat deze activiteiten een kans krijgen zich te ontwikkelen. Talentontwikkeling Alkmaar ziet zichzelf als dé talentstad in de regio. Een culturele keten van organisaties en activiteiten is onmisbaar om talenten de kans te geven zich te ontwikkelen. Voor talentontwikkeling is het van belang dat er zoveel mogelijk gelegenheid is om door te groeien van amateur naar professional. De brede basis bestaat uit scholen, verenigingen en wijkorganisaties. Voor kinderen en jongeren heeft de versterking van cultuureducatie en talentontwikkeling prioriteit voor de gemeente. De aanwezigheid van wijk- en bewonersondernemingen biedt veel mogelijkheden om bewoners zelf actief initiatieven te laten nemen en te laten participeren in amateurkunst. Cultuur heeft hierin de rol om zorg te dragen voor vitaliteit van de wijken in Alkmaar. De cultuuraanjager in Alkmaar die tot 2013 de rol had om laagdrempelige activiteiten in de wijk op te zetten, heeft hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. Cultuureducatie in de regio Het programma CultuurPrimair dat door Artiance voor het primair onderwijs wordt verzorgd biedt een meerjarig basisaanbod van kunst en cultuur op het onderwijs. CultuurPrimair is als een regionaal aanbod voor het onderwijs ontwikkeld en wordt ook door de scholen in de omliggende gemeenten (waaronder Graft-De Rijp en Schermer) afgenomen. Het aanbod van de instellingen van de zogenaamde basisinfrastructuur komen via Cultuur Primair gebundeld en afgestemd terecht bij de scholen in de wijk. In de buurgemeenten wordt uitgegaan van het lokale aanbod. Dit wordt met Alkmaars aanbod aangevuld tot een volwaardig cultuureducatief aanbod. De gemeentelijke fusie heeft voor de cultuurprogramma s van de scholen in de gemeenten nauwelijks merkbare gevolgen, doordat zij al deelnemen aan Cultuur Primair en aan Cultuureducatie met Kwaliteit. Vanuit Artiance is, in samenwerking met Plein C, sinds 2006 ingezet op de scholing van groepsleerkrachten tot gecertificeerde ICC ers (Interne Cultuur Coördinator). In de loop van de jaren zijn in de regio enkele tientallen ICC ers opgeleid, die ook een cultuurbeleid voor hun eigen school hebben opgesteld. Door het gebruikelijke verloop binnen het onderwijs, schommelt het percentage gecertificeerde ICC ers op de scholen in Alkmaar rond de 30%. Cultuureducatie met Kwaliteit De drie gemeenten werken onder penvoerderschap van Artiance samen in het vierjarige programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Aan het project CultuurPrimair 3.0 is daarnaast ook gemeente Bergen verbonden. CultuurPrimair 3.0 zet gedurende vier jaar in op een nauwe samenwerking tussen het onderwijs en cultuuraanbieders bij het ontwikkelen van nieuw educatief aanbod. Dit gebeurt in de Culturij; een fysieke en digitale werkplaats waar in samenwerking producten en projecten tot stand komen. Deze producten worden ontsloten via een website, en komen zo beschikbaar voor alle scholen in de regio. Deze vorm van co-creatie is relatief nieuw in de wereld van cultuureducatie. De komende twee jaren werkt CultuurPrimair 3.0 aan de verankering van deze manier van werken, en wordt de digitale werkplaats als vast onderdeel van het cultuureducatieve aanbod geïmplementeerd. De impulsregeling in Alkmaar wordt door Artiance uitgevoerd. De activiteiten van de 13

combinatiefunctionarissen cultuur zijn ondergebracht bij de afdeling Cultuurstroom. Deze afdeling verzorgt kunst-educatieve activiteiten voor het onderwijs. Van activiteiten op maat tot de programma s CultuurPrimair voor het basisonderwijs en Formule C voor het voortgezet onderwijs. De werkzaamheden worden uitgevoerd door cultuurcoaches, die als kunstvakdocent in verschillende disciplines voor langere tijd aan een school zijn verbonden. In totaal is 2,7 fte beschikbaar. Programmering in de stad De gemeente is een voorstander van het feit dat de door haar gesubsidieerde instellingen actief de samenwerking opzoeken met bewonersinitiatieven en wijkorganisaties en talentontwikkeling in hun jaarplannen en jaarprogramma s opnemen. In de prestatieafspraken met de culturele instellingen kunnen deze doelstellingen worden opgenomen. Het Stedelijk Museum Alkmaar profileert zich als het museum van en voor de stad. De kracht van het museum ligt niet in het creëren van een aanbod in de wijk en buiten het museum. Het museum focust op een sterk programma waarin het culturele en cultuurhistorische verhaal van de stad wordt verbeeld. Enerzijds met een sterke bovenlokale, nationale en zelfs internationale uitstraling. Anderzijds met onderwerpen die dicht bij de beleving van de inwoners van Alkmaar staan. De rol van musea op het gebied van sociale cohesie en verbinding (in de wijk) is volgens de directeur van het Stedelijk Museum Alkmaar veel minder geworden en achterhaald. Bezoekers komen juist graag naar het museum toe voor inspiratie en beleving. De ontwikkeling van een activiteitenprogramma op het Canadaplein (Zomer op het Plein) draagt bij aan de zichtbaarheid van de programmering van onder meer Theater De Vest. Artiance ziet zichzelf als een belangrijke verbinder op het Plein. De Vest heeft ook een opdracht van de gemeente in het faciliteren van de amateurkunst. 20 dagen per jaar worden amateurverenigingen in de gelegenheid gesteld om met 60% korting op de huurtarieven hun voorstellingen in De Vest op een professioneel podium te organiseren. De Vest levert geen bijdrage aan de artistieke/inhoudelijke programmering maar de voorstellingen zijn wel onderdeel van de programmering van De Vest en worden meegenomen in de communicatie en marketing van het theater. Deze samenwerking is tevens interessant voor De Vest omdat zij hiermee een vergroting van het publieksbereik realiseert bij bepaalde doelgroepen. Ook het festival Zomer in de Mare, dat in 2014 in de Alkmaarse wijk De Mare werd geprogrammeerd, geeft op een laagdrempelige manier een stimulans aan amateurkunst. In maart 2015 wordt een groot amateurkunst festival in Alkmaar georganiseerd. Amateurkunst is een van de kweekvijvers voor talentontwikkeling. Alkmaar hecht zeer veel waarde aan amateurkunst en heeft instellingen op het gebied van amateurkunst steeds ontzien bij bezuinigingen. Professionals dragen in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van aankomend talent van amateurs en andersom zorgt de amateurkunst ook voor werkgelegenheid voor deze professionals. Initiatieven en samenwerking tussen professionals en amateurs hebben voor de gemeente prioriteit bij subsidiering. Regionale samenwerking Bestuurlijk wordt cultuur ook steeds meer een onderwerp van gesprek in de regio. In het zogenaamde PORA (Portefeuillehouders overleg regio Alkmaar) waarin bestuurders met elkaar over economische ontwikkelingen in de regio spreken is cultuur als drager van deze economische ontwikkeling (waaronder toerisme) een vast agendapunt geworden. In een meerjarige regionale visie recreatie en toerisme zijn cultuurhistorische verhalen van de regio benoemd als één van de pijlers voor de bevordering van toerisme. Tevens wordt door de gemeenten Alkmaar, Schermer, Heiloo en Bergen en energiemaatschappij TAQA Energy BV samengewerkt in het TAQA cultuurconvenant. Doel van dit convenant is het stimuleren van het vestigingsklimaat in de (energie-) regio Alkmaar door te investeren in culturele toporganisaties en activiteiten als TAQA Theater De Vest, Kranenburgh, de Paardenparade, het International Holland Music Festival en bijvoorbeeld Artists in residence. Een van de uitkomsten van een Regionale Erfgoedconferentie in 2012 is de televisieserie Holland aan Zee, die de regio profileert als een aantrekkelijk gebied met kunst, cultuur, erfgoed en natuur en 14

dichtbij de kust. Alkmaar ziet vooral de verbinding met Bergen als een belangrijke meerwaarde van de profilering van het gebied. Het rijke aanbod van kunst, natuur en architectuur op korte afstand van de historische binnenstad van Alkmaar vraagt om een gezamenlijke aanpak met routes, arrangementen, digitale producten en evenementen, zoals festivals. Mede dankzij een bijdrage van de provincie Noord-Holland ontwikkelt de Cultuurmakelaar in samenwerking met Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd toeristische arrangementen voor culturele organisaties en ondernemers. In een eerste pilotfase ontwikkelen onder meer het Stedelijk Museum Alkmaar, Museum In t Houten Huis in Graft-De Rijp, Museummolen Schermerhorn en Beeldentuin Nic Jonk in Schermer arrangementen hiervoor. In de huidige cultuurnota van Alkmaar wordt de ophanden zijnde fusie met de gemeenten Schermer en Graft-De Rijp vanaf 1 januari 2015 genoemd. Het eigen cultuurbeleid van de andere twee fuserende gemeenten is voor Alkmaar leidend. Mogelijkheden voor gecombineerd aanbod zullen in kaart worden gebracht. Amateurkunst speelt in het aanbod van alle drie de gemeenten een belangrijke rol. Communicatie en marketing Alkmaar en de omliggende gemeenten in de regio kunnen zich sterk profileren in relatie tot de Metropoolregio Amsterdam. De kracht van Alkmaar als stad met een profiel van Old Holland (ambacht, vakmanschap, erfgoed) is een sterk merk voor de buitenlandse toerist. Met het huidige culturele aanbod en programmering in Alkmaar (de stad in de Gouden Eeuw) kan een aantrekkelijk aanbod worden gecreëerd voor de Amsterdamse toerist. Uiteraard is Alkmaar bij de buitenlandse toerist al bekend om de Kaasmarkt (Kaeskoppenstad) maar ook het andere aanbod (zowel in de stad als in het landelijke gebied) is voor meerdaags verblijfstoerisme aantrekkelijk. In samenwerking met Amsterdam Marketing wordt een geleidelijke ontwikkeling in gang gezet die passend is bij de aard en schaal van het gebied. Geen massatoerisme, maar kwalitatief cultuurtoerisme; aanhakend op de aantrekkelijke kust in de regio. Het culturele aanbod en -profilering zal vanaf 1 januari 2015 onder de noemer Alkmaar worden gevat als naam van de nieuwe gemeente Alkmaar. Dat kan een nog sterker merk worden door verbindende elementen te vinden en het te laden met een gezamenlijke identiteit (of meerdere die elkaar versterken). Aantrekkelijke projecten om de nieuwe fusiegemeente te versterken en zich mee te profileren zijn bijvoorbeeld Het Goud van Alkmaar, Alkmaar, de molenstad van Nederland en Alkmaar als orgelstad. Stichting Promotie Alkmaar (SPA) heeft de opdracht om binnen het huidige Alkmaar het culturele (basis) aanbod af te stemmen (door middel van een evenementenkalender). Culturele organisaties onderling hebben met name de taak om in hun programmering rekening te houden met activiteiten die mogelijk qua planning en doelgroepen overeenkomen en daarmee conflicteren. Kansen voor de toekomst De wethouder van Cultuur: Waar staan we over 2 jaar? - Alle stedelijke culturele voorzieningen zijn op orde, met als laatste investering het poppodium en het filmhuis. - De onderlinge samenhang op het gebied van beeldende kunst is verbeterd. - Een bruisende culturele gemeente is ontstaan: we zijn erop vooruit gegaan door de fusie met Graft-De Rijp en Schermer. - Aangehaakt op de Metropoolregio Amsterdam op het gebied van cultuur en toerisme. 15

Financieel beleid op het gebied van kunst en cultuur De gemeente Alkmaar heeft in 2014 een bedrag van 15.372.000 beschikbaar voor kunst en cultuur. Per 1 januari 2014 zijn het Stedelijk Museum Alkmaar en Theater De Vest/Grote Kerk verzelfstandigd. In de resultaten staan deze posten daarom op nul. Omgerekend naar het aantal inwoners van Alkmaar, te weten 94.270 inwoners, is dit 163 per inwoner. Ter illustratie: de grote steden (G4) besteden per inwoner het meest aan cultuur: gemiddeld 222 per inwoner in 2014. In de 35 grootste gemeenten(g35) liggen de uitgaven per inwoner gemiddeld op een wat lager niveau: 147 per inwoner. Voor een gemiddelde Nederlandse gemeente is dit 112. De uitgaven per inwoner zijn, tussen 2010 en 2014, gemiddeld met 3 procent gedaald. Bij de G35 is er een kleine toename per inwoner, met name vindt deze plaats in 2014. Alkmaar zit, in vergelijking met het gemiddelde bestedingsniveau van de G35, boven het gemiddelde in haar besteding op het gebied van kunst en cultuur. Subsidies Cultuur Alkmaar 2014 Bibliotheek 2.686.478 Artiance 1.191.998 Taqatheater De Vest 6.085.000 Stedelijk Museum Alkmaar 3.360.000 Amateuristische kunstbeoefening Vita Nova Accordeonvereniging 3.093 Alkmaars Symfonie orkest 1.090 Stg vrienden van Soli Deo Gloria 7.183 Aurora Muziekvereniging 4.130 Caecilia Muziekvereniging 3.535 Trompetterkorps Alkmaar 4.403 Vereniging Huismuziek Alkmaar 1.453 Alkmaarse Oudste Operette Vereniging 1.271 Oberon 7.192 Muziektheater Scala 5.136 Nieuw Danza 2.897 Operettegezelschap Odeon 3.805 Popkoor Cheezz 829 Alkmaarse Oratorium Vereniging 7.660 Orpheus Mannenkoor 1.473 Toonkunstkoor Alkmaar 7.918 Sine Nomine 3.210 Popkoor Together 655 Tadam 2.551 Hollands Vocaal Ensemble 2.350 Alkmaars Prachtkoor 544 Stemband Future Beat 1.348 Timeless Vocaal 1.002 Mihira wereldvrouwenkoor 320 Toneelvereniging TOP 968 Toneelgroep Pluusj 961 Girls & Company 965 Alkmaar Brass 2.777 Theatergroep Modoc 1.780 Cultuurbereik Basis op orde 154.306 Projectenbudget Professionele Kunst (PPK) 60.000 16

Artiance, Cultuureducatie met Kwaliteit 51.822 Overige Cultuur Cutuurcompagnie 1.400 Cutuurcompagnie/CJP 4.590 Stichting Cultuurprijs Alkmaar 4.700 Stichting Uit in Alkmaar 12.000 Zomer op het Plein 90.633 Zomer in de Mare 10.000 Hollands Kaasmuseum 2.000 Stichting Kunstnet 9.500 Unieke Zaken 30.000 Tango Art 5.000 Schnitger Orgelconcours 14.625 Stichting Kaeskoppenstad 2.500 STAD 10.000 Incidenteel 724.911 Overige Podia Cutuurcompagnie/Karavaan 10.000 Cultuurpark de Hout 9.215 Holland Music Sessions 15.000 Filmhuis Alkmaar 148.980 Gulden Vlies Lindegracht Concerten 10.000 Taptoe 2.925 Poppodium Alkmaar 338.611 Lokaal media 43.640 Popwaarts 7.725 NH-POP 2.500 Beeldende kunst en vorming Beeldende Kunst NK 91.757 Grafisch Atelier 66.123 Algemeen 24.562 AIA 7.000 15.372.000 17

3B. Gemeente Graft-De Rijp Inleiding Het huidige cultuurbeleid van de gemeente vindt haar oorsprong in 2001 waarin Graft-De Rijp haar visie formuleerde op cultuur: Het dorp als decor én podium Graft-De Rijp wil zich verder ontwikkelen als een gemeente vol cultuur en historie, met de authentieke kernen als decor én podium voor allerlei culturele activiteiten. De aard, schaal en intensiteit van deze culturele activiteit blijft passen binnen het karakter van onze gemeente. We willen daarbij steeds aansluiten bij de spankracht en creativiteit van de eigen bevolking. Hierdoor ontstaan nieuwe initiatieven, die een kwalitatieve versterking van het aanbod betekenen. Samen met een bredere programmering van de culturele activiteiten, biedt dit een mogelijkheid een breder publiek te bereiken uit de eigen gemeente maar ook uit een steeds wijdere omgeving. Extra aandacht geven wij daarbij aan de cultuurparticipatie van de doelgroepen jeugd en ouderen om het cultureel bewustzijn te versterken. Daarbij zullen accommodaties en hun omgeving steeds toegankelijk zijn voor gehandicapten. De gemeentelijke rol richt zich vooral op het stimuleren en faciliteren van nieuwe culturele initiatieven, als ook de samenwerking tussen betrokken organisaties in de gemeente en de regio. Een effectieve gezamenlijke promotie moet de identiteit van Graft-De Rijp als cultuurgemeente versterken. Dit alles draagt bij aan en aantrekkelijker toeristisch product, waardoor bezoekers met belangstelling voor cultuurhistorie langer in de regio blijven. Vitaliteit als kern van het beleid De focus op vitaliteit is de leidraad van het beleid. Het stimuleren van kunst en cultuurtoerisme wordt van groot belang geacht voor de sociaaleconomische vitaliteit en de identiteit van de gemeente. In de periode 1990-2000 trok de middenstand weg uit de kernen waardoor de noodzaak ontstond om een nieuw soort levendigheid te creëren. In overleg met bewoners heeft dat geleid tot allerlei initiatieven op het gebied van kunst, cultuur en toerisme. Activiteiten zoals de Museumnacht, het Midwinterfeest en het Eindzomerfestival (specifiek gericht op jongeren) trekken bezoekers vanuit de gehele regio; Kunst op Kamers, het succesvolle beeldende kunst project dat vijf maal georganiseerd is, trok bezoekers vanuit de gehele provincie en zelfs landelijk. Het concept het dorp als decor en podium heeft daadwerkelijk de levendigheid en vitaliteit teruggebracht in de kernen. Er komen weer nieuwe kleine winkeltjes en galeries die aansluiten bij dit concept. Bij het aantrekken van cultuurtoeristen is de vraag gesteld of Graft-De Rijp voldoende te bieden heeft voor het meerdaags cultuurtoerisme. Dit heeft geleid tot een samenwerking tussen Schermer, Beemster en Graft-De Rijp onder de titel Land van Leeghwater: een cultuurhistorisch- en toeristisch programma dat sinds 2002 wordt uitgevoerd. Gekoppeld aan dit programma spelen ook toeristische ondernemers een belangrijke rol door bijzondere overnachtingsmogelijkheden die zij hebben gecreëerd in Boerenkamers en B&B. Voor de portefeuillehouder cultuur en burgemeester van Graft-De Rijp is het vitaal houden van de kernen door middel van kunst en cultuur één van de belangrijkste onderwerpen geweest in de onderhandelingen voor de nieuwe fusiegemeente. Zonder levendigheid geen overleving, is haar credo. De afgelopen jaren heeft de gemeente Graft-De Rijp veel geïnvesteerd in kunst en cultuur, juist vanwege die rol van cultuur als economische drager en bijdrage aan de vitaliteit van het landelijk gebied. Ook de provincie Noord-Holland heeft financieel bijgedragen aan de uitvoering van het cultuurbeleid in Graft-De Rijp. In 2010 werd Graft-De Rijp uitgeroepen tot het cultureelste dorp van Noord-Holland! 18

Speerpunten van het huidig cultuurbeleid 1. Behoud van de huidige culturele infrastructuur met continue aandacht voor verbetering en vernieuwing, 2. Het dorp als decor én podium, 3. De promotie van Graft-De Rijp als culturele gemeente. 1. Behoud huidige culturele infrastructuur Na een decennium investeren in cultuur is de aandacht verlegd naar het verduurzamen van cultuur door het kweken van saamhorigheid en draagvlak. Dat wat goed is moet behouden blijven en bestendigd worden. Bij het imago van een culturele gemeente hoort een breed en gevarieerd aanbod: van volkscultuur en populaire cultuuruitingen tot nieuwe en experimentele professionele cultuuruitingen. De culturele basisinfrastructuur wordt gevormd door een aantal professionele instellingen: de bibliotheek, Museum In t Houten Huis en de muziekschool Legato. Daarnaast zijn er vele andere culturele organisaties en verenigingen die een aanbod verzorgen voor een breed publiek: concerten, tentoonstellingen, toneelvoorstellingen, cabaret en popconcerten. Ook is er een popschool. De bibliotheekvoorziening in Graft-De Rijp bestaande uit een (kern) bibliotheek en twee servicepunten was onderdeel van Bibliotheek Waterland. Door de vorming van de nieuwe fusiegemeente zal de bibliotheek per 1 januari 2015 overgaan naar Bibliotheek Kennemerwaard. Er heeft reeds een bezuiniging (ca. 30%) plaatsgevonden op het beschikbare budget voor de bibliotheek. Vanaf 2015 zal er in Graft-De Rijp een servicepunt beschikbaar blijven dat als een doelgroepenbibliotheek (van 0-18 jaar) functioneert, als onderdeel van een Brede School. Graft-De Rijp kent een bloeiend verenigingsleven. De vrijwilligers die zo n belangrijke rol spelen in het actieve kunst- en cultuurbeleid van de gemeente, zijn voor een groot deel afkomstig uit deze verenigingen. De gemeente wil amateurkunst blijven stimuleren en faciliteren, ook als onderdeel van talentontwikkeling van jongeren. Amateurkunst en professionele kunst zijn op verschillende manieren met elkaar verweven. Ze kunnen elkaar inspireren en amateurkunstenaars zijn afnemers van het aanbod van de professionele kunstenaars. Graft-De Rijp streeft niet naar een compleet voorzieningenniveau in het aanbod van de kunsten. Als gemeente in het landelijk gebied en dicht bij grotere steden als Amsterdam, Purmerend en Alkmaar maken de inwoners van veel culturele voorzieningen in die steden gebruik. In het huidige cultuurbeleid is geformuleerd dat er meer aandacht voor beeldende kunst zou moeten zijn; het imago van Graft-de Rijp als kunstgemeente rust op de atelierroutes van de jaren zeventig uit de vorige eeuw, het project Kunst op Kamers en op enkele galeries die in de gemeente zijn gevestigd. Een verdieping en verbreding van het kunstbeleid is als speerpunt geformuleerd, maar in het licht van de nieuwe fusiegemeente zal hier opnieuw naar gekeken worden. Daarbij speelt ook het voorzieningenniveau in de regio een rol. Cultuureducatie De basisscholen in de gemeente sluiten voor hun cultuurprogramma aan bij CultuurPrimair dat door Artiance wordt gecoördineerd. Daarbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lokaal cultuuraanbod. In Graft-De Rijp is de afgelopen 10 jaar veel aandacht besteed aan cultuureducatiedoor middel van cultuurprojecten op maat, zoals Vergeten Plekken en Buurten in Graft- De Rijp. Voor het AMV-onderwijs maken de scholen gebruik van muziekschool Legato. Op dit moment zijn de scholen met Artiance in gesprek over een pilot waarbij scholen ook worden betrokken bij het naschoolse cultuuraanbod. De school levert daarbij cursusruimte en ondersteunt bij werving, terwijl Artiance samen met lokale partners het programma invult. Zo kan uiteindelijk per school een aansluitend programma op maat worden aangeboden. 19

2. Het dorp als decor én podium Graft-De Rijp staat bekend om zijn monumentale karakter. Het rijke cultureel erfgoed en beschermd dorpsgezicht van De Rijp omringd door het polderlandschap maken Graft-De Rijp tot een bijzondere plek in de regio. Het Land van Leeghwater levert een belangrijke bijdrage aan deze identiteit.het cultureel erfgoed is voor de gemeente het uitgangspunt in de beleving van cultuur, zowel voor de inwoners als voor de bezoekers van Graft-De Rijp. Om dit erfgoed goed te kunnen benutten, is behoud van en kennis over de cultuurhistorie van belang. 3. Promotie van Graft-De Rijp als culturele gemeente Het vitaal houden van de gemeente Graft-De Rijp is de kern van het gemeentelijk beleid. Het kunsten cultuurbeleid levert daar een belangrijke bijdrage aan. Voor het aantrekken van dag- en meerdaags toerisme is de communicatie en marketing van Graft-De Rijp een voorwaarde. Een kwalitatief cultureel aanbod met een eigen identiteit en een goede toegankelijkheid maken Graft-De Rijp een sterk te vermarkten toeristisch product. De historische kernen van Graft, de beide Graftdijken, Markenbinnen, Noordeinde en de Rijp geven een beleving van Holland op zijn best in zakformaat zoals het in de cultuurnota is verwoord. Het programma Land van Leeghwater, het toeristisch samenwerkingsverband van Graft-De Rijp, Schermer en de Beemster, heeft als doelstelling om door middel van een promotieprogramma de toegankelijkheid van het gebied te vergroten. Enerzijds liggen er kansen om een vergroting van het publieksbereik te realiseren bij de binnenlandse toerist en dagrecreant, anderzijds is de individuele buitenlandse toerist een belangrijke doelgroep Vrijwilligersparticipatie Een onmisbaar onderdeel en voorwaarde voor de inbedding van kunst en cultuur in Graft-De Rijp is de rol van inwoners van de gemeente. Zij maken het mogelijk dat veel kunst en cultuuractiviteiten tot stand komen. In 2014 werkten 1200 vrijwilligers mee aan de organisatie van de Koningsdag. Hierdoor is het draagvlak voor kunst en cultuur maar ook het trotse gevoel op het eigen dorp heel groot. Het is écht een feest van ons, voor de inwoners van Graft-De Rijp. Veel van het behoud (én onderhoud) van het cultureel erfgoed ligt in handen van vrijwilligers. De kerken bijvoorbeeld (als onderdeel van de stichting Oude Hollandse Kerken) in de verschillende kernen van Graft-De Rijp worden geheel in stand gehouden en toegankelijk gemaakt door vrijwilligers. De gemeente speelt een belangrijke rol in het enthousiasmeren van de groep vrijwilligers. Een belangrijk aandachtspunt is hoe je de vrijwilligers ook als onderdeel van de nieuwe gemeente aan je weet te binden. De belangrijkste elementen daarin zijn: het creëren van een netwerk en platform waarin vrijwilligers elkaar weten te vinden en de bestuurlijke aandacht voor het werk en de activiteiten die de vrijwilligers realiseren. De portefeuillehouder cultuur woont de vergaderingen van het Cultureel Platform Graft-De Rijp bij. Regionale samenwerking tussen kernen Samenwerking en afstemming over de programmering van culturele activiteiten is belangrijk om versnippering en overlapping van activiteiten te voorkomen. Juist een bundeling van activiteiten in een programma kan leiden tot meer belangstelling voor het aanbod. Het Cultureel Platform Graft-De Rijp speelt een belangrijke rol bij de samenwerking en afstemming van allerlei organisaties en in de kennisuitwisseling tussen organisaties en functioneert daarnaast als adviesorgaan voor de gemeente. In het Cultureel Platform komen alle partijen samen en daarom kan dit Platform worden gezien als de culturele ruggengraat van de gemeente. Het Cultureel Platform is ook de organisator van de tweejaarlijkse Cultuurnacht. Graft-De Rijp hanteert een bottom-up aanpak, waarin de participatie van inwoners en eigen initiatief centraal staan. Dat is altijd de kracht geweest van het cultuurbeleid van Graft-De Rijp. 20

Kansen voor de toekomst - Vitaal houden van de kernen door middel van kunst en cultuur blijft belangrijkste prioriteit. Evenementen zijn daarbij belangrijk om Graft-De Rijp te profileren als culturele gemeente. - Onmisbaar voor de inbedding van kunst en cultuur zijn de inwoners van Graft-De Rijp. Door het creëren van een netwerk bind je vrijwilligers aan je. - Het Cultureel Platform Graft-De Rijp kan worden gezien als de culturele ruggegraat van de gemeente: onmisbaar voor de afstemming en samenwerking tussen de culturele organisaties in Graft-De Rijp. 21

Financieel beleid op het gebied van kunst en cultuur In totaal besteedt de gemeente Graft-De Rijp een bedrag van 186.922 per jaar aan kunst en cultuur. Omgerekend naar het aantal inwoners van Graft-De Rijp, te weten 6.455 inwoners, is dit 28,95 per inwoner. Ter illustratie: de grote steden (G4) besteden per inwoner het meest aan cultuur: gemiddeld 222 per inwoner in 2014. In de 35 grootste gemeenten(g35) liggen de uitgaven per inwoner gemiddeld op een wat lager niveau: 147 per inwoner. Voor een gemiddelde Nederlandse gemeente is dit 112. De uitgaven per inwoner zijn, tussen 2010 en 2014, gemiddeld met 3 procent gedaald. Bij de G35 is er een kleine toename per inwoner, met name vindt deze plaats in 2014. Subsidies Cultuur Graft-De Rijp 2014 Openbaar bibliotheekwerk 111.123,00 Stichting Openbare Bibliotheek Graft-De Rijp 111.123,00 Muziekschool Legato 10.000,00 Muziek-, toneel- en zangverenigingen 750,00 Pop-Art 250,00 Alg. Toneelvereniging Bendictus 250,00 Nieuw Arti 250,00 Diverse culturele activiteiten 2.500,00 Stichting Blitz 1.250,00 Stichting Midwinterfeest 1.250,00 Beroepsmatige kunstbeoefening 5040,00 Stichting Het Plein 965,00 Stichting Cartouche 1.000,00 Stichting Cultureel Platform 2.500,00 Rabobank cultuurprijs 325,00 Noordeinder Vermaning 250,00 Te besteden cultuur divers 6.744,00 Groene Zwaan, cultureel centrum 4.000 Museum "In 't houten huis" 49.990,00 beheer en exploitatiesubsidie 38.600,00 huur gebouw 10.890,00 huur raadhuis Graft 500,00 Cultuureducatie Artiance 58,00 Cultuur compagnie Noord-Holland + CJP 525,00 Oudheidkundige Vereniging Het Schermereiland 250,00 22

3C. Gemeente Schermer Inleiding Het cultuurbeleid van de gemeente Schermer is vastgelegd in een cultuurnota voor de periode 2008-2012. Deze cultuurnota had de functie van een nulmeting om de stand van zaken op het gebied van cultuur in de gemeente Schermer te inventariseren. De uitgangspunten van de nota vertonen veel overeenkomsten met het cultuurbeleid van de gemeente Graft-De Rijp. Naast de inhoudelijke en landschappelijke overeenkomsten tussen beide gemeenten is er eerder sprake geweest van een mogelijke fusie tussen beide gemeenten. Als gevolg van de ophanden zijnde fusie met de gemeenten Alkmaar en Graft-De Rijp, die sinds 2012 bekend werd, heeft de gemeente Schermer besloten het vigerende cultuurbeleid van 2008-2012 niet te actualiseren. De gemeente Schermer gaat beleidsarm over naar de nieuwe gemeente, zoals de portefeuillehouder cultuur het verwoordde. Wat zijn de hoofdlijnen van het cultuurbeleid van de gemeente Schermer? Doelstelling in de cultuurnota (2008-2012): Het stimuleren van kunst en cultuurtoerisme is van groot belang voor de leefbaarheid, vitaliteit en het behoud van het cultureel erfgoed. De missie in het cultuurbeleid: De Gemeente Schermer wil haar culturele actieve organisaties helpen om het culturele aanbod te versterken en een betere programmering van kunst en cultuur te verkrijgen, ook op het gebied van cultuurtoerisme. Versterken in de zin van een grotere diversiteit en samenhang in het aanbod en meer mogelijkheden voor actieve participatie aan kunst en cultuur creëren, zodat meerdere doelgroepen worden bereikt, niet alleen gericht op inwoners van Schermer maar ook daarbuiten (regio, landelijk) en meer verspreid over het hele jaar. Met daarbij extra aandacht voor de doelgroepen jeugd en ouderen. De koers (visie) in het cultuurbeleid: De gemeente Schermer wil zich verder ontwikkelen als een gemeente met beleefbare rijke en unieke cultuurhistorie én met een rijk en bloeiend verenigingsleven. We willen daarbij steeds aansluiten op de spankracht en creativiteit van de eigen bevolking. De gemeentelijke rol richt zich vooral op het stimuleren en faciliteren van culturele instellingen, als ook op de samenwerking, afstemming en kennisoverdracht tussen betrokken organisaties in de gemeente en regio. Extra aandacht willen we daarbij geven aan het vergroten van het culturele bewustzijn, door aandacht voor cultuurparticipatie en cultuureducatie. Specifieke doelgroepen zijn jeugd en ouderen, maar ook de vrijwilligers die de activiteiten daadwerkelijk moeten willen en kunnen realiseren. Gemeente Schermer onderscheidt zich (samen met de buurgemeenten Beemster en Graft-De Rijp) door haar unieke ontstaansgeschiedenis. Dit is terug te vinden in cultuurhistorisch waardevolle gebouwen en een uniek landschap. Gezamenlijke promotie en versterking van het culturele aanbod zal vooral in samenhang moeten gaan met het versterken van deze identiteit. Dit draagt bij aan een herkenbare en aantrekkelijke cultuur(toeristisch) product, waardoor bezoekers langer in de regio verblijven en vaker terugkomen. 23