Wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens Wethouder van Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs drs. K.P. Klein mw. I. van Engelshoven Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BSW/2015.110 RIS 282701 Doorkiesnummer 06 133 824 69 E-mailadres Aantal bijlagen Onderwerp Doelgroepenvervoer Datum 28 mei 2015 Geachte commissieleden, Aanleiding Op 11 maart 2015 vond de werkbespreking doelgroepenvervoer plaats met de commissie Samenleving. Deze werkbespreking vond plaats op initiatief van GroenLinks, welke op 21 april 2015 een plan lanceerde voor het verbeteren van het doelgroepenvervoer in Den Haag. Met deze brief reageren wij conform verzoek hierop. Punt 1 en 2: De scheiding tussen Taxibus, regiotaxi (Wmo-vervoer) en leerlingenvervoer wordt opgeheven en er gaat logistiek samengewerkt worden voor wat betreft routeplanning, boordcomputers en communicatie tussen de voertuigen. Dit bevordert de dienstverlening aan de cliënt en de efficiëntie. Voertuigen worden niet meer ingedeeld naar vergoeding of regeling, maar in zelf-instapvervoer en rolstoelvervoer. Buurtbussen sluiten hier met hun routeplanning op aan. Het doelgroepenvervoer zoals we dat nu kennen in Den Haag is georganiseerd op basis van de volgende regelgeving:. de Wet maatschappelijke ondersteuning (sociaal recreatief verplaatsen), de Verordening Leerlingvervoer gemeente Den Haag 2014, evenals de Wijzigingswet passend onderwijs, de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet op het voortgezet onderwijs (van en naar school) de Participatiewet (van en naar beschut werk). Inlichtingen bij W. Ricke Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2250 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2390 Internetadres: www.denhaag.nl
BSW/2015.110 2 In Den Haag wordt het Wmo vervoer al jaren uitgevoerd met de Taxibus. Opdrachtgever hiervoor is de dienst SZW. Het opdrachtgeverschap voor het leerlingenvervoer en het werknemersvervoer (WSWvervoer) ligt bij de dienst OCW en de Haeghe Groep. Per 1 januari 2015 is de gemeente ook verantwoordelijk voor het vervoer naar extramurale dagbesteding. De uitvoering en het opdrachtgeverschap hiervoor ligt bij de zorgaanbieders. De gemeente betaalt de gemaakte vervoerskosten. Vervoersvoorziening Wat betaalt de burger? Jaarlijkse kosten (in Euro s) Aantal gebruikers Verantwoordelijke Dienst/Wet Wie voert uit? Taxibus 28,- per jaar 8,5 mln ca. 15.000 SZW (Wmo) Connexxion Leerlingenvervoer WSW vervoer Vervoer naar extramurale dagbesteding 6,2 mln (*) ca. 900 OCW (Verordening Leerlingvervoer gemeente Den Haag 2014, de Wijzigingswet passend onderwijs, de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra en de Wet op het voortgezet onderwijs 270.000.-- ca. 136 Haeghe Groep (Participatiewet) 2,5 mln ca. 1.600 SZW (Wmo) (tabel 1) (*) kosten aangepast vervoer in 2013 inclusief de kosten voor begeleiding (en incl. BTW) Connexxion Connexxion Gecontracteerde zorgaanbieders Met het organiseren van doelgroepenvervoer moet met een aantal elementen rekening worden gehouden: 1. Het huidige doelgroepenvervoer is een complex geheel aan regelingen op basis waarvan wij nu verschillende vervoerssystemen hebben georganiseerd. Dit komt omdat het doelgroepenvervoer wordt uitgevoerd onder verschillende wet- en regelgeving, met elk zijn eigen vergoedingssystematiek (zie tabel 1). 2. Binnen het doelgroepenvervoer kennen we vraagafhankelijk vervoer en volgtijdelijk vervoer. De Taxibus rijdt op de vraag van de klanten de gehele dag door. Deze wijze van vervoer kent pieken dalmomenten (vraagafhankelijk). Het leerlingenvervoer en WSW-vervoer rijdt op gezette piektijden, bijna alle dagen van de week en is structureel van aard (volgtijdelijk). Deze twee soorten vervoer laten zich moeilijk combineren, tenzij beide typen vervoer zijn ondergebracht bij dezelfde vervoerder. Om deze reden, en omdat de contracten met de vorige vervoerders (bijna) gelijktijdig afliepen, hebben het leerlingenvervoer en WSW-vervoer vorig jaar gezamenlijk een aanbestedingstraject doorlopen. Als gevolg van de nieuwe afspraken worden ongeveer hetzelfde aantal leerlingen vervoerd als vorig schooljaar, maar in minder ritten. 3. De doelgroepen van de verschillende vormen van vervoer lopen sterk uiteen en vanwege de hoge mate van kwetsbaarheid van sommige groepen, kunnen zij vaak niet met elkaar dezelfde rit/bus gebruiken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kinderen met meervoudige gedragsproblematiek en dementerende ouderen, deze twee groepen laten zich moeilijk combineren.
BSW/2015.110 3 4. De gemeente Den Haag maakt geen gebruik van de Regiotaxi voor het Wmo vervoer. Wel kunnen burgers met een indicatie voor de Taxibus de kosten van de Regiotaxi declareren voor vervoer op tijdstippen dat de Taxibus niet rijdt. De omliggende gemeenten zijn wel aangewezen op de Regiotaxi voor Wmo vervoer, maar dat komt omdat deze gemeenten, in tegenstelling tot Den Haag, geen eigen Taxibus hebben. De huidige vervoersystemen functioneren naar behoren. Er zijn kwaliteitscriteria geformuleerd waarbinnen de vervoerders presteren. Het gaat dan om op tijd rijden, aantal ritten, aantal kilometers, aantal klachten aantal cliënten. De geleverde kwaliteit en prestaties zijn van dien aard dat het volledig omgooien van de systemen van het doelgroepenvervoer niet wordt gerechtvaardigd. Ons bereiken geen signalen dat er grote misstanden bestaan die een dergelijk risicovolle, kostbare en ingrijpende wijziging zouden motiveren. Daarnaast brengt de voorgesteld rigoureuze systeemwijziging dermate veel risico s met zich mee dat gevreesd moet worden voor discontinuïteit in een op zich zelf nu goed draaiend systeem. Dat wil niet zeggen dat er geen enkele mogelijkheid voor verbetering is. Naast de recente veranderingen in wet- en regelgeving staat het vervoersvoorzieningenbudget al enkele jaren onder druk en zien we een stijging in het gebruik van deze voorzieningen (onder andere door vergrijzing). Het is daarom van belang om het gehele stelsel van doelgroepenvervoer te evalueren en daar waar nodig te actualiseren, zodat er sprake blijft van efficiënt en betrouwbaar vervoer. Met de komst van de nieuwe Wmo dragen burgers zelf verantwoordelijkheid voor het inrichten van hun leven en deelname aan het maatschappelijk leven. Gemeenten hebben niet langer de plicht om beperkingen te compenseren, maar moeten de burger ondersteunen in zijn of haar zelfredzaamheid. Om die reden ondersteunt de gemeente de wijkbussen en vrijwillige vervoersinitiatieven, zoals de particuliere vervoersdienst Scheveningen. Daarnaast zijn wij aangesloten bij de ontwikkeling om een app te realiseren die informatie geeft of een specifieke reis met het openbaar vervoer af te leggen is voor mensen met een beperking. In zijn algemeenheid houdt de gemeente vinger aan de pols van actuele ontwikkelingen in de vervoerswereld, om blijvend een goede dienstverlening te kunnen leveren aan haar inwoners. Wij gaan de jaren 2015 en 2016 dan ook gebruiken om te onderzoeken hoe we de regie en het opdrachtgeverschap kunnen verbeteren, zodat we voor het aflopen van de huidige vervoerscontracten weloverwogen keuzes kunnen maken voor een nog efficiënter doelgroepenvervoer. In de lopende contractperiode wordt ook naar de synergie gekeken en daar waar efficiëntieslagen mogelijk zijn, doorgevoerd. Een voordeel hierbij is dat in het WSW-vervoer, het leerlingenvervoer en de Taxibus (in 2015) van één en dezelfde vervoerder, Connexxion, gebruik wordt gemaakt. Punt 3: vrijwilligers krijgen dezelfde training in veiligheid (EHBO, omgaan met rolstoelen) als beroepschauffeurs. Zoals Connexxion in de werkbespreking al heeft aangegeven werken zij niet of nauwelijks met vrijwilligers. Zij staan niet afwijzend tegenover de inzet van vrijwilligers, maar stelt dat het chauffeurswerk een vak is dat aan professionals moet worden overgelaten. Wel biedt Connexxion een hoog aantal mensen werk via de social return. Deze mensen ontvangen dezelfde opleidingen als de reguliere chauffeurs bij Connexxion. In deze opleidingen wordt in hoge mate aandacht geschonken aan het onderwerp veiligheid. In de werkbespreking heeft de Klankbordgroep aangegeven dat het de voorkeur geniet dat de begeleiding van leerlingen in het leerlingenvervoer zoveel mogelijk moet worden gedaan door professionals en minder door vrijwilligers. In het leerlingenvervoer is het niet gebruikelijk dat gebruik wordt gemaakt van vrijwilligers. Niet als begeleider en niet als chauffeur.
BSW/2015.110 4 Punt 4: De Taxibus wordt, net als reizen met de HTM, gratis voor ouderen met een Ooievaarspas. Beiden zijn vormen van openbaar vervoer. De Taxibus is een wezenlijk andere vorm van vervoer dan het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer is de voorliggende voorziening en om die reden investeert de gemeente erin om deze zo laagdrempelig als mogelijk te maken. De Taxibus is uitsluitend bestemd voor burgers die deze op medische indicatie nodig hebben en ouderen boven de 70 jaar. De Taxibus is qua kostprijs dan ook duurder dan het openbaar vervoer. Toch merkt de Taxibus-gebruiker hier niets van. Er wordt jaarlijks uitsluitend 28 aan administratiekosten in rekening gebracht. De betaalbaarheid van de Taxibus met haar groeiend aantal gebruikers vormt wel een mogelijke aanleiding om na te denken over de toegankelijkheid ervan. Dit zal echter eerst met de gebruikers en vertegenwoordigers nader worden verkend. Punt 5: Er komt een meldpunt voor klachten over alle vormen van doelgroepenvervoer waar cliënten anoniem durven klagen. Ook onlogische routes kunnen hier worden gemeld. De dienstverlening van het doelgroepenvervoer in Den Haag is van een hoog niveau. Dit blijkt ook uit het onderzoek van Voorall, waar de Taxibus een 7,5 scoort. Zo rijdt de Taxibus in 93% van de gevallen op tijd en blijven het aantal klachten onder de norm van 0,18%. Met 500.000 ritten van de Taxibus op gaat het natuurlijk ook wel eens mis. Met signalen van burgers kunnen wij de dienstverlening blijvend verbeteren en op hoog niveau houden. Voor elk type van vervoer is er in het huidige systeem ruimte om klachten te melden. Daarnaast wordt er voor gebruikers van de Taxibus dit jaar een klantenpanel opgericht, waar nuttige bevindingen besproken kunnen worden. Het is niet uitgesloten dat in de toekomst ook de klachtenafhandeling gebundeld kan worden. Voor wat betreft het anoniem melden, zal uitgezocht moeten worden welke bijdrage dit kan leveren aan het verbeteren van de dienstverlening. De vervoerders werken met onderaannemers. Als niet herleid kan worden op welke rit of op welke chauffeur de klacht betrekking heeft, zijn anonieme klachten niet meer dan een algemeen signaal. Punt 6: Er wordt overleg gestart met verzekeraars over het vergoeden van de zorgtijd binnen het doelgroepenvervoer. Chauffeurs hebben tijd nodig om sommige cliënten van en naar hun kamer te begeleiden. Die tijd wordt nu niet betaald. De Taxibus kent twee soorten indicaties t.w. kamer-tot-kamer en deur-tot-deur. Afhankelijk van de beperking die de burger heeft, krijg hij een indicatie voor kamer-tot-kamer of deur-tot-deur. Bij kamer-totkamer wordt de passagier van en naar hun kamer/woning begeleidt. De gemeente betaalt hogere tarieven aan de vervoerder voor deze specifieke klantengroep. De gemeente is niet verantwoordelijk voor het ziekenvervoer en de eventuele zorgtijd binnen dit type vervoer. Punt 7: Alle vormen van doelgroepenvervoer krijgen ook toegang tot het pollergebied vóór 11:30 uur indien zij naar een instantie moeten die ook binnen dit gebied ligt. Vervoerders van doelgroepenvervoer kunnen bij de gemeente een permanente pollerontheffing aanvragen waarmee zij zich in het centrumgebied en voetgangersgebieden kunnen begeven. De Taxibus in het bijzonder valt niet onder de regels voor de reguliere taxi s en kan op alle dagen in de week voor 11:30 uur passagiers afzetten binnen de pollergebieden.
BSW/2015.110 5 Punt 8: Rolstoelvervoer mag stoppen op populaire plaatsen zoals bijvoorbeeld de boulevard in Scheveningen zodat mensen in een rolstoel ook naar het strand kunnen. Ook de toegankelijkheid tot het stadhuis wordt verbeterd. Er komt een inventarisatie van andere knelpunten. Met behulp van het klantenpanel Taxibus zal er een inventarisatie opgesteld worden van punten waar de Taxibus lastig kan komen. Voor de plaatsen die uit de inventarisatie komen, zal onderzocht worden wat de mogelijkheden zijn. De uitkomsten worden besproken met het klantenpanel. Punt 9 en 10: Er wordt een ketenoverleg gestart met alle betrokken partners: taxibedrijven, tehuizen, thuiszorg, verzekeraars, vrijwilligers en scholen om knelpunten op te heffen Het ketenoverleg gaat ook de mogelijkheid onderzoeken van een grotere spreiding van aanvangs- en eindtijden van de diverse bestemmingen De gemeente Den Haag is een voorstander van het inrichten van een dergelijk ketenoverleg. Op regionaal niveau zijn er al plannen om dit in te richten, waarbij ook de spreiding van aanvangs- en eindtijden hoog op de agenda staat. Den Haag is aangehaakt bij de regionale ontwikkelingen. Naar verwachting zullen de eerste verkenningen eind van dit jaar zijn uitgevoerd. Deze verkenningen worden meegenomen in het onderzoek van de gemeente Den Haag in 2015 en 2016 om tot goed opdrachtgeverschap en regie te komen voor doelgroepenvervoer. Specifiek voor het leerlingenvervoer bestaat al een structureel overleg met betrokken partijen binnen de Klankbordgroep Leerlingenvervoer. In dit overleg kunnen de betrokken partijen (vertegenwoordigers van ouders, scholen en gemeente) knelpunten aan de orde stellen. Voor de Taxibus zullen in het klantenpanel ook mogelijke knelpunten met betrokken partners een vast punt op de agenda zijn. Met vriendelijke groet, de wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens Karsten Klein De wethouder van Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs Ingrid van Engelshoven