Fietstocht langs prachtige cultuurhistorische

NR 1 APRIL 2014 Nieuwe fietsroute Wapenveld: Fietstocht langs prachtige cultuurhistorische plekjes Meer bekendheid geven aan het project hoogwatergeul Informatiecentrum hoogwatergeul nodigt u uit Voorbereidende werkzaamheden in volle gang Gebiedsontwikkeling krijgt meer vorm

2 Voor alle veiligheid 3 Inhoud Voorwoord Inhoudsopgave Steeds meer zichtbaar Voorwoord 2 Voorbereidende werkzaamheden in volle gang 4 Gebiedsontwikkeling krijgt steeds meer vorm 6 Informatiecentrum hoogwatergeul 8 Waterlap van Wil Luchtenbelt-Middag 10 Nieuwe fietsroute Wapenveld 11 Excursie naar Project Ruimte voor de Rivier Deventer 12 Combinatie IJsselweide sponsort 13 Rivierjutters 14 Planning hoogwatergeul 16 Projectinformatie Bouwinformatie Combinatie IJsselweide is momenteel druk bezig met de voorbereidende werkzaamheden voor de aanleg van de hoogwatergeul. In het projectgebied is er ook steeds meer van te zien. Aan de Kerkdijk is het ketenpark inmiddels ingericht, met werkplek voor circa 30 medewerkers en ontvangstruimten. Daar wordt gewerkt aan een belangrijk deel van de voorbereidingen. Deze locatie maakt het voor bewoners en bedrijven ook gemakkelijker om in persoonlijk contact te komen met medewerkers van de Combinatie. Ondertussen staan de hoogspanningsmasten op hoge poten. De werkterreinen die hiervoor zijn aangelegd worden weer ontmanteld. Alles verloopt volgens planning. Dit geldt ook voor het verleggen van de overige kabels en leidingen. Voor de zomer zal dit grotendeels zijn afgerond. De sloop van de panden heeft, zoals eerder al is toegelicht, langer geduurd dan we gehoopt hadden. De bovenbouw is inmiddels verwijderd en nu wordt gewerkt aan de verwijdering van fundaties, kelders, verhardingen en eventueel lokaal aanwezige bodemverontreinigingen. Als dit is afgerond zullen we eerst controleren of de terreinen voldoen aan hun toekomstige functie. Daarna kan de verdere herinrichting - naar veelal landbouwgrond - plaatsvinden. Naast bovengenoemde werkzaamheden die direct te maken hebben met de aanleg van de hoogwatergeul zien we in het gebied ook veel activiteiten van andere initiatiefnemers. Men wil laten zien dat men trots is op dit gebied. De gemeente is bijvoorbeeld volop bezig om uitvoering te geven aan de gebiedsontwikkeling. Ook de Stichting Recreatie Wapenveld zet zich in voor het gebied. Het heeft een uitgebreide fietstocht samengesteld langs cultuurhistorische plekjes in de regio. U leest erover in dit informatiebulletin. De aanleg van de hoogwatergeul roept natuurlijk veel verschillende gevoelens op. En iedereen gaat daar anders mee om. Mevrouw Luchtenbelt bijvoorbeeld heeft haar gevoelens verwerkt in een merklap. Het is een waterlap met een verhaal waar we deelgenoot van mogen worden. Het informatiecentrum hoogwatergeul zet zich in om meer bekendheid te geven aan het project hoogwatergeul. Een bezoek aan het informatiecentrum in het werkende gemaal Veluwe is meer dan de moeite waard. U als betrokkene bent er van harte welkom, evenals andere geïnteresseerden. In dit informatiebulletin leest u over de bezoekmogelijkheden en de Open Dagen van het informatiecentrum. U vindt in dit informatiebulletin ook een oproep voor rivierjutters. Wat het zijn en wat er van hen verwacht wordt. U leest er alles over. Combinatie IJsselweide biedt bewoners van het gebied rond de hoogwatergeul de mogelijkheid om deel te nemen aan een excursie naar het project Ruimte voor de Rivier Deventer. Ook gaat de Combinatie activiteiten en evenementen in het gebied van de hoogwatergeul sponsoren. Over de voorwaarden en aanmeldingsmogelijkheden leest u alles in dit informatiebulletin. Ik hoop dat u op deze wijze een goed beeld krijgt van alle werkzaamheden en activiteiten die plaatsvinden. U kunt ons volgen in de Schaapskooi, op Twitter, Facebook, etc., maar soms werkt persoonlijk contact het beste om antwoord op vragen te krijgen. Hebt u vragen, opmerkingen en suggesties, neem dan vooral contact met ons op. Alleen zo kunnen we elkaar helpen! Adriaan Smeenk, manager projectbureau Projectinformatie Contact Met uw reacties kunt u altijd terecht bij de medewerkers van het projectkantoor: Veesserenkweg 39, 8194 LK Veessen. T (0578) 631 113 - E info@veessen-wapenveld.nl - www.veessen-wapenveld.nl Colofon Dit is een uitgave van Waterschap Vallei en Veluwe, gemeente Heerde, Ruimte voor de Rivier en Combinatie IJsselweide. Het waterschap is realisator van het project. Copyright berust bij Waterschap Vallei en Veluwe en Combinatie IJsselweide. Niets uit de uitgave mag worden gereproduceerd of openbaar gemaakt worden zonder schrijftelijke toestemming van Waterschap Vallei en Veluwe. Dit infobulletin steekt nu qua vormgeving in een wat moderner jasje. Hiertoe is besloten om meer aan te sluiten bij de huisstijl van het Waterschap en bij de naam (IJsselweide) van de aannemer.

4 Voor alle veiligheid 5 Voorbereidende werkzaamheden in volle gang Combinatie IJsselweide is druk bezig met de voorbereidende werkzaamheden voor de aanleg van de hoogwatergeul. Sommige werkzaamheden zijn duidelijk zichtbaar, andere worden meer achter de schermen uitgevoerd. Wat er zoal gebeurt? U leest het in onderstaand overzicht. Sonderingen en boringen De aannemer is bezig met het maken van berekeningen voor de aanleg van de hoogwatergeul. Daarvoor heeft hij gegevens nodig van de bodemopbouw in het gebied. Om die gegevens te verkrijgen, zijn sonderingen en boringen uitgevoerd. De werkzaamheden vormden een aanvulling op de eerder door het Waterschap uitgevoerde sonderingen en boringen. In de periode december 2013 februari 2014 zijn door Fugro bijna vierhonderd sonderingen en circa 20 boringen uitgevoerd. Archeologisch onderzoek In maart heeft de aannemer archeologisch onderzoek uitgevoerd. Op twee locaties, ten oosten van Vorchten en rondom de Werverdijk, zijn in totaal tien proefsleuven gegraven. Ook is zogenoemd (aanvullend) karterend booronderzoek uitgevoerd. Ten tijde van dit schrijven waren de resultaten hiervan nog niet bekend. Ketenpark Inmiddels heeft de aannemer ook het ketenpark aangelegd. Dit ligt aan de Kerkdijk, net ten oosten van de Grote Wetering. Vanaf maart is het projectteam met circa 30 personen gehuisvest. Peilbuizen We hebben op diverse locaties peilbuizen geplaatst. Ze geven informatie over de grondwaterstand en zullen permanent blijven staan, dus ook na de realisatie van de hoogwatergeul. Er komen peilbuizen ten westen van de toekomstige geul (ten westen van de Grote Wetering), ter plaatse van de toekomstige geul en ten oosten van de toekomstige geul. De peilbuizen zijn nodig om de waterhuishouding van het gebied nauwkeurig te kunnen monitoren en waar nodig te kunnen bijsturen. Bouwborden Er zijn inmiddels bouwborden geplaatst in het gebied. De bouwborden staan aan de Kerkdijk (nabij de Groote Wetering), aan de IJsseldijk (aan de IJssel, ten zuiden van Veessen), aan de IJsseldijk (bij het pontje naar Wijhe) en aan de Werverdijk (bij het gemaal). Laad- en loswal Breeweg In juni/juli wordt de laad- en loswal aangelegd, ongeveer in het verlengde van de Breeweg. Vanaf deze wal worden materialen en materieel voor de aanleg van de hoogwatergeul via de IJssel aangevoerd. Bouwweg Vanaf medio april 2014 willen we starten met het aanbrengen van de puinfundering voor de centrale bouwweg. Dit geldt alleen voor percelen waarmee met de eigenaar een gebruiksovereenkomst is bereikt. Via deze bouwweg worden materialen en materieel voor de aanleg van de hoogwatergeul getransporteerd. Uitzondering hierop vormt de aanvoer van zand (zie verder bij: hydraulisch transport). De bouwweg begint bij de laad- en losvoorziening Breeweg, kruist de Marledijk met verkeerslichten en buigt dan in noordelijke richting af richting de Werverdijk. De bouwweg wordt ten zuiden van de toekomstige uitlaat Werverdijk gelegd en volgt het westdijktracé tot aan de Kerkdijk, waarbij de bouwweg oostelijk van de westdijk, dus in de toekomstige geul, ligt. De kruisingen van de centrale bouwweg met de Plakkenweg en met de Schaatgravenweg worden ongelijkvloers aangelegd, de overige kruisingen worden geregeld met verkeerslichten. Ter plaatse van de Kerkdijk ligt de centrale bouwweg ten noorden van de toekomstige inlaat kerkdijk. Zodra de puinfundering gereed is, wordt de bouwweg voorzien van asfalt om stuiven tegen te gaan. Hydraulische leiding voor zandtransport Het zand dat nodig is voor de kern van de dijken wordt via hydraulisch transport naar de plaats van bestemming gebracht. Het houdt in dat het zand via een leiding - met behulp van water vanaf het schip bij de loswal naar de plaats van bestemming wordt getransporteerd. Er komen dus geen vrachtwagens of dumpers (kipwagens) aan te pas. In het najaar van 2014 wordt deze leiding aangelegd. Bomenkap Om de hoogwatergeul te kunnen realiseren, moeten bomen worden gekapt. Dit staat gepland voor aanstaand najaar. Informatiebus Vanaf deze zomer rijdt de aannemer met een informatiebus op verschillende plekken in en om het projectgebied. Belangstellenden die informatie willen over de uitvoeringswerkzaamheden, kunnen er terecht met hun vragen. Bouwinformatie

6 Voor alle veiligheid 7 Gebiedsontwikkeling krijgt steeds meer vorm De gebiedsontwikkeling rondom de hoogwatergeul krijgt steeds meer vorm. Een concreet voorbeeld hiervan is de speelplaats in Veessen, naast OBS de Heemde, die onlangs is aangelegd. De speelplaats is door de speelgoedfabrikant ontworpen op basis van de wensen van de schoolkinderen uit Veessen. Die hadden in juli 2013 zelf hun wensen kenbaar gemaakt in een enquête. Ook het project Heerde Landschappelijk sterk! krijgt concrete vorm. In dit project kunnen erfeigenaren hun erf zodanig herbeplanten dat het mooi aansluit bij het omliggende landschap. De belangstelling hiervoor is zo groot dat het einde van dit project in zicht is; de subsidiepot hiervoor is bijna leeg. Uiterlijk tot 1 mei a.s. kunnen erfeigenaren zich nog inschrijven voor deelname aan dit project. Mochten er meer inschrijvingen zijn dan er subsidie is, dan worden de aanvragen op volgorde van binnenkomst behandeld. Het landschap knapt inmiddels zichtbaar op met natuurlijke begroeiing! Op dit moment wordt er hard gewerkt aan een nieuw wandelpad tussen Veessen en Vorchten. Daarnaast zullen er verbindingen worden gemaakt tussen de verschillende wandel- en klompenpaden in het gebied. Ook wat betreft de inrichting van Vorchten worden vorderingen gemaakt. Het uitgewerkte inrichtingsplan is inmiddels gereed. Het wordt breed gedragen door de verschillende betrokkenen: de klankbordgroep, de kerkrentmeesters en de gemeente. Momenteel worden de eerste voorbereidingen getroffen voor het ontwerpen van het multifunctionele centrum dat in de plannen is opgenomen. Het traject voor de keuze van een architect hiervoor is gestart. Onlangs is er ook subsidie beschikbaar gesteld aan de Erve IJzerman voor het ontwikkelen van een museumvisie. Om een gezonde exploitatie voor dit complex te realiseren - waarbij het zo goed mogelijk in de authentieke staat kan blijven bestaan -, is het plan ontstaan om er een levend zuivelmuseum van te maken. In dit complex wordt dan het verhaal van de Nederlandse zuivelgeschiedenis verteld in combinatie met de bewonings geschiedenis ervan. Wilt u meer weten over de gebiedsontwikkeling? Kijk dan op www.heerde.nl/gebiedsontwikkeling.

8 Voor alle veiligheid 9 Informatiecentrum hoogwatergeul nodigt u uit Meer bekendheid geven aan het project hoogwatergeul Het Informatiecentrum hoogwatergeul is gevestigd in het gemaal Veluwe aan de Werverdijk 4 in Wapenveld. Het is op afspraak open voor groepen belangstellenden. Volgens Vicky Tol, werkzaam bij het Waterschap Vallei en Veluwe en verantwoordelijk voor de coördinatie in het informatiecentrum, is het belangrijk dat er informatie en uitleg over de hoogwatergeul wordt gegeven. Zeker voor burgers die het aangaat. Het informatiecentrum is volgens Vicky gebouwd met de intentie om het project hoogwatergeul meer bekendheid te geven. Vicky Tol: Het is bedoeld voor mensen uit de omgeving zodat ze weten wat er in hun gebied gebeurt. Maar het is ook bedoeld voor andere diverse geïnteresseerde partijen. We ont vangen hier geregeld groepen, studenten en er melden zich zelfs geïnteresseerden vanuit het buitenland aan. In het informatie centrum krijgen ze informatie over het project Ruimte voor de Rivier in het algemeen en over de hoogwatergeul in het bijzonder. Er wordt ingegaan op de vraag wat de aanleiding voor het project Ruimte voor de Rivier was en hoe er uitvoering aan wordt gegeven. En dat is veelomvattend. Op meer dan 30 plaatsen in Nederland krijgen rivieren meer ruimte. Het project hoogwatergeul is een van die projecten. In het informatiecentrum wordt er een duidelijk beeld van geschetst, onder meer aan de hand van een film en diverse informatiepanelen. Maar bezoekers krijgen niet alleen informatie over de hoogwatergeul en het programma Ruimte voor de Rivier. Ze vinden er ook informatie over de Kaderrichtlijn Water en het programma Stroomlijn. Want op basis van die programma s worden ook diverse andere maat regelen langs de IJssel uitgevoerd. En alle bezoekers krijgen natuurlijk ook een prachtige inkijk in een werkend gemaal. Open Dagen van het Informatiecentrum 5 april: 10 mei: Gewone Open Dag in het Informatiecentrum. Belangstellenden zijn welkom van 10.00 uur tot 16.00 uur. Nationale Molen- en Gemalendag. Het Informatiecentrum zet de deuren open voor bezoekers. Ook het oude gemaal Pouwel Bakhuis is te bezichtigen. 13 september: Open Monumentendag. Zowel het Informatiecentrum als het oude gemaal Pouwel Bakhuis zijn open voor publiek. 20 september: Dag van de Dijk. Alle waterschappen besteden deze dag aandacht aan de dijken. Ook het Informatiecentrum is deze dag geopend. Tevens zal de keet van de aannemer openstaan: voor vragen kan men er terecht. Projectinformatie Het Informatiecentrum is voorlopig nog alleen op afspraak open. Wilt u komen met een groep(je)? U bent van harte welkom. Bel voor een afspraak met Vicky Tol (06-505 08 847) of stuur haar een e-mail (vtol@vallei-veluwe.nl). Dan regelt zij een rondleiding voor u.

10 Voor alle veiligheid 11 Waterlap van Wil Luchtenbelt-Middag: Uiting van gevoelens over de aanleg van de hoogwatergeul Wil Luchtenbelt woont op de Werverdijk, in het gebied tussen de IJssel en de hoogwatergeul. Ze heeft een groot hart voor haar omgeving en woont er al heel lang. Ze heeft nog steeds moeite met de hoogwatergeul. Zal het water ooit zo hoog komen? Zij denkt zelf van niet en als het wel zo is, dan was er een beter alternatief vindt ze: een buitendijkse oplossing in de uiterwaarden van de IJssel tussen Wapenveld en Hattem. Ze is van mening dat hiermee ook de vereiste daling van het water gerealiseerd kan worden. Maar voor dat alternatief is volgens haar niet gekozen omdat de uiterwaarden in een gebied liggen waar weidevogels en natuur voorrang hebben. Dat geeft haar toch een beetje het gevoel opgeofferd te zijn voor ganzen, wulpen en kieviten. Om haar gevoelens te uiten, heeft ze een indrukwekkende merklap geborduurd. Een waterlap over de hoogwatergeul. Met symbolen en golvende teksten. Ingeleid door de woorden: Ruimte voor de Rivier in de IJssel maar niet hier. De merklap hangt bij haar thuis. Als ze ernaar kijkt, denkt ze aan het prachtige gebied waarin ze woont en hoopt ze dat het gebied ondanks alle veranderingen nog heel lang zo mooi mag blijven. Nieuwe fietsroute Wapenveld: Fietstocht langs prachtige cultuurhistorische plekjes In opdracht van de Stichting Recreatie Wapenveld (SRW) verschijnt medio dit jaar een bijzondere fietsroute voor Wapenveld. Het is een boekje van 72 pagina s met als titel: Wapenveld. Een cultuurhistorische fietsroute. Fietsers die de route volgen krijgen een mooi beeld van de rijke cultuurgeschiedenis van Wapenveld, Hattem en Heerde. De fietsroute is samengesteld naar aanleiding van historische feiten uit deze omgeving. Het betreft de impact van de Moderne Devotie en - daaraan gekoppeld - de geschiedenis van de waterbeheersing. Dat is ook het thema van de fietsroute. Er is voor deze combinatie van historische feiten gekozen omdat de fraters van de Moderne Devotie die vanaf 1407 in Wapenveld en omgeving woonden uiteindelijk 450 hectare grond in de regio bezaten én eigenaar waren van de watermolens in Heerde. Ook mochten ze de eerste windmolen in Wapenveld tot hun bezittingen rekenen. Verder hadden ze een grote inbreng bij onder meer de bouw van de sluizen in Wapenveld. Naar verwachting zal de fietsroute medio juni 2014 worden gepresenteerd.

12 Voor alle veiligheid 13 Voor bewoners rondom de hoogwatergeul Combinatie IJsselweide sponsort! Jaarlijks budget van 5.000,- voor activiteiten en evenementen in het hoogwatergeulgebied Combinatie IJsselweide gaat activiteiten en evenementen die in of vlakbij het gebied van de hoogwatergeul plaatsvinden, sponsoren. De aannemer stelt hiervoor jaarlijks een bedrag van 5.000,- beschikbaar. Bewoners, direct omwonenden en verenigingen die een financiële bijdrage zouden willen ontvangen voor het organiseren van een activiteit of evenement, kunnen een verzoek hiertoe indienen bij Combinatie IJsselweide. Dat kan via het contactformulier dat u kunt vinden op de website: www.ijsselweide.com/contact Het verzoek dient goed gemotiveerd te zijn. U moet duidelijk vermelden: a: wat uw plan is (activiteit, periode); b: waarom u van mening bent dat uw plan een maatschappelijke waarde heeft en dus in aanmerking zou moeten komen voor sponsoring; c: voor welke kosten u een bijdrage vraagt. Het Waterschap Vallei-Veluwe zal samen met de aannemer bepalen welke activiteiten en/of evenementen in aanmerking komen voor sponsoring en voor welk bedrag. Excursie naar project Ruimte voor de Rivier Deventer Vanaf medio 2014 gaat het echt beginnen. Dan gaat de aannemer, Combinatie IJsselweide, daadwerkelijk aan de slag met de realisatie van de hoogwatergeul. Bent u benieuwd hoe zo n werk uitgevoerd wordt en wilt u dit eens met eigen ogen zien? Neem dan deel aan de excursie naar het project Ruimte voor de Rivier Deventer. De excursie wordt georganiseerd door Combinatie IJsselweide en is alleen bedoeld voor inwoners die in en rondom het gebied van de hoogwatergeul wonen. De excursie vindt plaats op vrijdag 16 mei 2014 en start om 09.30 uur bij het pontje aan de Worpzijde (direct ten zuiden van het IJsselhotel, De Worp 2 Deventer). U kunt zich tot 2 mei 2014 aanmelden door een mail te sturen naar info@ijsselweide.com. De excursie duurt ongeveer twee uur en vindt plaats in het veld (a.u.b. laarzen meenemen!). Bij grote belangstelling zal mogelijk een tweede excursiedag worden georganiseerd. Deelname is gratis. Meer informatie; kijk op www.deventer.nl

14 De IJsselweide Voor alle veiligheid 15 Rivierjutters Het project Ruimte voor de Rivier is op zoek naar mooie verhalen en foto s over de Nederlandse rivieren. Daarom worden vrijwilligers gezocht die van de rivieren houden en mooie verhalen erover kunnen jutten. Ze moeten fotografie en film ervoor kunnen inzetten en social media gebruiken om hun verhalen te delen. Tijdens een eerste bijeenkomst op 6 februari dit jaar op het hoofdkantoor van Ruimte voor de Rivier in Utrecht hebben de eerste rivierjutters kennisgemaakt met elkaar en met het project Ruimte voor de Rivier. Ze hebben daar ook tips gekregen over het goed kunnen vertellen van verhalen etc. De eerste verhalen zijn inmiddels al verspreid! GEZOCHT: RIVIERJUTTERS! Hebt u iets met de IJssel en in het bijzonder met het gebied Veessen- Wapenveld? En kunt u er leuke verhalen over vertellen? Enthousiaste, boeiende, grappige, ontroerende rivierverhalen? Dan zijn we op zoek naar u! De rivierjutter! We zoeken verslaggevers en fotografen met een breed regionaal netwerk én met liefde voor de IJssel. Rivierjutters die op vrijwillige basis rivierverhalen willen verspreiden. Door middel van foto s, Twitter, Facebook of op andere manieren. Meldt u aan! Of wilt u meer informatie? Voor informatie kunt u mailen naar info@ruimtevoorderivier.nl, onder vermelding van 'r ivierjutten'. Alle rivierjutters krijgen een aantal trainingen op het gebied van tekstschrijven, journalistiek en fotografie. RIVIERJUTTER: ASTRID Voor het gebied van de hoogwatergeul is Astrid een rivierjutter. Zij woont middenin het gebied en fotografeert en schrijft gedichten. Haar bijdragen tref je regelmatig aan op de website en via twitter. ------------------ Elk seizoen strijken wij ons hier neer wij vermeerderen elk jaar weer soms alleen, maar vaak met elkaar verbonden met de natuur vormen wij een paar Ook wij horen hier in dit landschap thuis herten, ganzen, zwanen en natuurlijk de veldmuis vrijheid Volg de verhalen van de rivierjutters! Facebook: www.facebook.com/hoogwatergeul Twitter: #RuimtevdRivier Google+: https://plus.google.com/+ruimtevoorderiviernl2015/posts Storify: wekelijks via http://storify.com/ruimtevdrivier

Planning hoogwatergeul Planning vanaf januari 2014 Vanaf april 2014 juni / juli 2014 Verleggen leiding Gasunie Start verleggen van kabels en leidingen ter plaatse van de uitlaat Voorbereiding van kavelaanvaardingwerkzaamheden Aanleg laad-/ loswal en bouwwegen 2015-2016 Werkzaamheden o.a. dijken, bruggen, inlaten en gemalen 2016 Geul gereed voor gebruik 2017 Afrondende werkzaamheden (o.a. opruimen van alle tijdelijke voorzieningen en infrastructuur)