PROCESDOEL 3 HUMANISEREN VAN HET SAMENLEVEN MET ANDEREN 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens 3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens 3.3 Ontdekken van mensenrechten 3.4 Beleven van de democratie 3.5 Oefenen in sociale verantwoordelijkheid
Leerinhouden 3.1 Exploreren, verkennen en integreren van de mogelijkheden van de mens Wat is de mens? - biologisch wezen - rationeel wezen - emotioneel wezen - waarderend wezen - handelend wezen Erfelijkheid - wat is erfelijkheid? - de invloed van erfelijkheid op onze persoonlijkheid Milieu - voeding, hygiëne, klimaat,... - opvoeding, onderwijs, cultuur - maatschappij (welvaart of armoede, stad of platteland,...) - status, vrienden... - de invloed van milieufactoren op onze persoonlijkheid Persoonlijkheid - wat is persoonlijkheid? - vrijheid of determinisme? - weten, voelen, doen - waarden en normen: de mens is, als zelfbewust wezen, in staat tot kiezen * Kennen de elementaire begrippen van de erfelijkheid en weten welke invloed erfelijke factoren hebben op de ontwikkeling van de persoonlijkheid. * Hebben inzicht in de determinerende factoren van het milieu op de mens. * Erkennen dat de mens tot morele autonomie in staat is. * Stimuleren de lln. om meer inzicht te verkrijgen in zichzelf. * Streven de persoonlijkheidsontwikkeling na door zowel aandacht te besteden aan de cognitieve, de affectieve en de actieve aspecten in de leer-en opvoedingsstrategie. * Werken aan een positief zelfbeeld bij de lln.. * Passen hun lessen aan in functie van de individuele mogelijkheden en kenmerken van de lln..
3.2 Exploreren, verkennen en integreren van de grenzen van de mens Leerinhouden Mens en natuur - de mens als onderdeel van de natuur - relatie mens en dier - relatie mens en natuurlijke omgeving - verantwoordelijkheid van de mens t.o.v. de natuur - bio-ethische problemen Mens en maatschappij - de mens als product van een maatschappij - de mens als participant aan deze samenleving - de mens gesitueerd in een cultuur - de culturele diversiteit Mens en verantwoordelijkheid - rechten en plichten t.o.v. zichzelf anderen de maatschappij de natuur * Kennen de mogelijkheden en beperkingen van de mens. * Onderzoeken op een kritische manier de wijze waarop de mens omgaat met de natuur. * Starten en begeleiden milieu-educatieve projecten. * Maken analyses van de invloed van maatschappelijke factoren op de ontwikkeling van de mens. * Zetten lln. aan tot een participerende rol in het maatschappelijk gebeuren. * Brengen de maatschappij in de klas en nemen deel aan buitenschoolse, maatschappelijk relevante evenementen. * Stimuleren een open houding t.o.v. andere culturen en oefenen in perspectiefwisseling via multiculturele activiteiten.
3.3. Ontdekken van mensenrechten Leerinhouden Gelijkwaardigheid en gelijkheid - rechten en plichten - verschil tussen gelijkheid en gelijkwaardigheid - solidariteit - egalitarisme - individualisme - het recht van de sterkste Universele mensenrechten - fundamentele rechten - de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) - Europees Verdrag inzake de Rechten van de Mens (1950) - het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (1989) - beperkingen en schendingen - naleving en implementatie - situatie in België en in andere landen Mensenrechtenorganisaties - Amnesty International - Hof van Straatsburg - Russell-Tribunaal - Human Rights Watch - Hof van Den Haag - Liga voor de mensenrechten - * Kennen de universele mensenrechten en onderzoeken waar ze worden nageleefd. * Vertalen de mensenrechten naar de leefwereld van de lln.. * Tonen de leerlingen aan op welke waarden deze rechten gebaseerd zijn. * Werken aan mondiale en interculturele opvoeding * Onderzoeken vooroordelen en stereotiepen. * Laten de lln. kennismaken met andere gewoonten en andere culturen. * Kennen de organisatie en werking van de voornaamste mensenrechtenorganisaties
3.4 Beleven van democratie Leerinhouden Staatsvormen - dictatuur - technocratie - democratie - republiek - oligarchie - monarchie Politieke en sociale systemen - sociaal-democratie - christen-democratie - marxisme - socialisme - communisme - liberalisme - kapitalisme - anarchisme - fascisme - nationalisme Economische systemen - ruileconomie - markteconomie - geleide economie - De politieke structuur van België - de grondwet - de drie machten - de federale overheid - gemeenschappen en gewesten - provincies - gemeenten - het kiessysteem - de politieke partijen en hun ideologie De maatschappij - socialisatie - sociale klasse - groepen en sociale organisaties - drukkingsgroepen - onderwijs (structuur, netten, enz...)
- pluralisme en verzuiling - de interculturele samenleving Democratische vaardigheden - overleg en discussie - compromis - participatie en engagement Democratische waarden - tolerantie - respect voor minderheden - rechtvaardigheid - solidariteit - gelijkwaardigheid Niet-democratische waarden - fundamentalisme - racisme - totalitarisme * Hebben inzicht in verschillende staatsvormen en politieke systemen. * Kennen de politieke structuur van ons land en kunnen deze op een eenvoudige manier aan lln. uitleggen. * Volgen de brede politieke actualiteit en engageren zich in het maatschappelijk gebeuren. * Stimuleren de maatschappelijke betrokkenheid bij de lln.. * Bevorderen democratische waarden en attitudes. * Moedigen lln. aan tot participatie op school en in de klas. * Geven op een democratische manier les. * Kennen het verschil in lesstijlen.
Leerinhouden 3.5 Oefenen in sociale verantwoordelijkheid Vrijheid - wat is vrijheid? - vrijheid van... - vrijheid tot... - ik doe wat ik wil - grenzen aan vrijheid Verantwoordelijkheid - participatie - engagement - inleving en verbondenheid - individuele en collectieve verantwoordelijkheid Rechtvaardigheid - wat is rechtvaardig? - meerderheid en minderheid - regels en wetten - rechten en plichten * Zetten lln. aan tot democratisch gedrag. * Oefenen lln. in inleving en solidariteit. * Sporen de lln. aan tot meevoelen met de zwakkere. * Stimuleren de hulpvaardigheid en verbondenheid van de lln.. * Hanteren rechtvaardigheidscriteria bij de beoordeling van conflicten. * Geven lln. verantwoordelijkheden in het schoolse gebeuren. * Leren lln. op te komen voor hun rechten en deze van anderen. * Wijzen de jongeren op de relatie tussen rechten en plichten.