Module D1100 Kostenkengetallen rioleringszorg Inhoud 1 Inleiding 5 1.1 Verantwoording 5 1.2 Wat is veranderd? 5 1.3 Opsteller en begeleidingscommissie 5 1.4 Leeswijzer 6 2 Systematiek en uitgangspunten 7 2.1 Systematiek 7 2.2 Afbakening 7 2.3 Uitgangspunten 9 3 Kostenkengetallen per object 11 3.1 Vrijvervalriolen 11 3.1.1 Inspectie vrijvervalriolen 11 3.1.1.1 Visuele rioolinspectie vanuit de put 11 3.1.1.2 Opmeten binnen-onderkant-buis (b.o.b.) bij inspectie 11 3.1.1.3 Visuele rioolinspectie vanuit het riool 12 3.1.1.4 Niet-visuele inspectie van het riool 12 3.1.2 Onderhoud (reiniging) vrijvervalriolen 12 3.1.3 Vervanging vrijvervalriolen 14 3.1.4 Reparatie en renovatie vrijvervalriolen 15 3.1.4.1 Reparatie lokale kousmethode/deelliner 16 3.1.4.2 Reparatie diverse kleinere maatregelen 17 3.1.4.3 Renovatie kousmethode/relining 17 3.1.5 Aanleg vrijvervalriolen 18 3.2 Persleidingen, drukleidingen en vacuümriolering 18 3.2.1 Inspectie pers- en drukleidingen 18 3.2.2 Onderhoud pers- en drukleidingen 18 3.2.3 Onderhoud vacuümriolering 19 3.2.4 Vervanging pers- en drukleidingen 19 3.2.5 Vervanging vacuümriolering 20 3.2.6 Aanleg pers- en drukleidingen 20 3.2.7 Aanleg vacuümriolering 21 3.3 Perceelaansluitleiding 21 3.3.1 Vervanging perceelaansluitleiding 21 3.3.2 Aanleg perceelaansluitleiding 21 3.4 Kolk en kolkaansluitleiding 21 3.4.1 Onderhoud kolk 21 3.4.2 Vervanging kolk en kolkaansluitleiding 22 3.4.3 Aanleg kolk en kolkaansluitleiding 22 3.4.4 Aanleg lijn- en roostergoten 22 Kostenkengetallen rioleringszorg D1100 Leidraad riolering 1
3.5 Rioolput 23 3.5.1 Inspectie rioolput 23 3.5.2 Onderhoud rioolput 23 3.5.3 Vervanging rioolput 24 3.5.4 Renovatie rioolput 25 3.5.5 Aanleg rioolput 25 3.6 Externe overstort 25 3.6.1 Inspectie externe overstort 25 3.6.2 Onderhoud externe overstort 26 3.6.3 Vervanging externe overstort 26 3.6.4 Aanleg externe overstort 27 3.7 Gemaal met een natte pompopstelling 27 3.7.1 Inspectie en onderhoud gemaal met een natte opstelling 27 3.7.2 Aanleg gemaal met een natte opstelling 28 3.7.2.1 Mechanisch en elektrisch 28 3.7.2.2 Bouwkundig 29 3.7.3 Vervanging gemaal met een natte opstelling 30 3.8 Gemaal met een droge pompopstelling 30 3.8.1 Inspectie en onderhoud gemaal met een droge opstelling 31 3.8.2 Aanleg gemaal met een droge opstelling 31 3.8.3 Vervanging gemaal met een droge opstelling 32 3.9 Pompput 32 3.9.1 Inspectie en onderhoud pompput 32 3.9.2 Aanleg pompput 32 3.9.3 Vervanging pompput 33 3.10 Vacuümstation en bufferputten 33 3.10.1 Onderhoud vacuümstation en bufferputten 33 3.10.2 Vervanging vacuümstation en bufferputten 33 3.10.3 Aanleg vacuümstation en bufferputten 33 3.11 Bergbezinkbassin 34 3.11.1 Aanleg bergbezinkbassin 34 3.11.2 Onderhoud bergbezinkbassin 35 3.11.3 Vervanging bergbezinkbassin 35 3.12 Bergbezinkriool 35 3.12.1 Aanleg bergbezinkriool 35 3.12.2 Onderhoud bergbezinkriool 35 3.12.3 Vervanging bergbezinkriool 35 3.13 Inleiding infiltratie- en drainagevoorzieningen 35 3.14 Algemeen onderzoek bodemlozingen 36 3.15 Aanleg en onderhoud wadi 37 3.16 Aanleg en onderhoud infiltratieveld 37 3.17 Aanleg zaksloten 38 3.18 Aanleg infiltratiekrat 38 3.19 Aanleg en onderhoud infiltratieriool (IT-riool) 38 3.20 Aanleg infiltratiekolk 39 3.21 Aanleg en onderhoud infiltratiekelder 39 Leidraad riolering D1100 Kostenkengetallen rioleringszorg 2
3.22 Infiltrerende verharding 40 3.23 Afkoppelen dakoppervlak particulieren 41 3.24 Regenton 41 3.25 Grondwater 41 3.25.1 Grondwateronderzoek 41 3.25.2 Aanleg en onderhoud drainageleidingen 42 3.26 Individuele behandelingsinstallaties (IBA s) 43 3.27 Riolen, inclusief rioolputten, perceel- en kolkaansluitingen 44 4 Kostenkengetallen per fictief stelsel 46 4.1 Van object- naar stelselniveau 46 4.2 Aanleg 47 4.2.1 Uitgangspunten 47 4.2.2 Aanlegkosten verbeterd gemengd stelsel 48 4.2.3 Aanlegkosten gescheiden stelsel 49 4.2.4 Aanlegkosten verbeterd gescheiden stelsel 50 4.2.5 Aanlegkosten drukriolering 50 4.3 Inspectie 51 4.3.1 Uitgangspunten 51 4.3.2 Inspectiekosten gemengd stelsel 52 4.3.3 Inspectiekosten gescheiden stelsel 52 4.3.4 Inspectiekosten verbeterd gescheiden stelsel 53 4.4 Onderhoud 54 4.4.1 Uitgangspunten 54 4.4.2 Onderhoudskosten gemengd stelsel 55 4.4.3 Onderhoudskosten gescheiden stelsel 56 4.4.5 Onderhoudskosten drukriolering 57 4.4.4 Onderhoudskosten verbeterd gescheiden stelsel 57 4.5 Vervanging 58 4.5.1 Uitgangspunten 58 4.5.2 Vervangingskosten verbeterd gemengd stelsel 59 4.5.3 Vervangingskosten gescheiden stelsel 60 4.5.4 Vervangingskosten verbeterd gescheiden stelsel 61 4.5.5 Vervangingskosten drukriolering 61 4.6 Ombouwkosten gemengd stelsel naar hybride stelsel 62 4.6.1 Ombouw naar gemengd stelsel met 62% afgekoppeld oppervlak, lozing in oppervlaktewater 62 4.6.2 Ombouw naar gemengd stelsel met infiltratieriolen, lozing in de bodem 64 4.6.3 Ombouw naar gemengd stelsel met wadi s en infiltratieriolen, lozing in de bodem 65 5 Rioleringskosten fictieve gemeente 66 5.1 Van kostenkengetallen naar totale gemeentelijke rioleringskosten 66 5.2 Uitgangspunten fictieve gemeente 66 5.2.1 Kwantitatieve uitgangspunten 66 5.2.2 Kwalitatieve uitgangspunten 67 Kostenkengetallen rioleringszorg D1100 Leidraad riolering 3
5.3 Kostenkengetallen rioleringszorg 68 5.3.1 Aanleg 68 5.3.2 Onderzoek 69 5.3.3 Maatregelen 70 5.3.4 Overige exploitatiekosten 73 5.3.5 Personeelskosten 73 5.3.6 Samenvatting 75 Trefwoorden 76 Bijlage 1 Opbouw kostenkengetallen en basisprijzen 81 Bijlage 2 Contantewaardeberekening kosten fictieve gemeente 97 Bijlage 3 Voorbeelden 100 Leidraad riolering D1100 Kostenkengetallen rioleringszorg 4
1 Inleiding 1.1 Verantwoording Gemeenten hebben de wettelijke zorgplicht om stedelijk afvalwater dat vrijkomt binnen hun percelen doelmatig in te zamelen en te transporteren. Ook moeten zij zorgen voor een doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater. Daarnaast schrijft de wet voor dat gemeenten maatregelen moeten treffen om structurele grondwateroverlast zo veel mogelijk te voorkomen of beperken. In hun gemeentelijk rioleringsplan (GRP) moeten zij vastleggen hoe ze deze zorgplichten invullen. Met deze module kunt u snel de kosten van de in het GRP voorgestelde strategie bepalen en daarmee een keuze maken voor bijbehorende onderzoeken en maatregelen. De module biedt uitdrukkelijk geen eenheidsprijzen voor besteksramingen. Voor het maken van besteksramingen bestaan andere bronnen, zoals de kostendata voor de grond-, weg- en waterbouwsector (GWW-sector). Kostenkengetallen als leidraad Deze module rubriceert en bundelt ervaringscijfers, uitgangspunten en invloedsfactoren. Zo kunt u de kostenkengetallen vertalen naar uw specifieke situatie. Daarnaast kan de module helpen om de eigen gemeentelijke prestatienormen verder aan te scherpen. Deze module is daarom primair geschreven voor gemeentelijke rioleringsbeheerders. Kostenkengetal Een kostenkengetal staat voor de gemiddelde kosten van de uitvoering van een gedefinieerde taak binnen de rioleringszorg. Relatie met andere modules Deze module heeft verbanden met diverse modules in deze Leidraad. U kunt tenslotte alle rioleringsactiviteiten van kostenkengetallen voorzien. 1.2 Wat is veranderd? De module bevat herziene kostenkengetallen voor onder meer vrijvervalriolering, gemalen en drukriolering. De overige kostenkengetallen zijn aangepast naar het prijspeil per 1 januari 2015. De meeste zijn ten opzichte van 2007 met gemiddeld circa 13% gestegen. Dit percentage is afgeleid uit de CBS-prijsindexcijfers voor werken voor vloeistoffen, waaronder riolering valt. Na kennisneming van de huidige marktprijzen blijkt dat enkele kostenkengetallen ten opzichte van 2007 gelijk zijn gebleven. Verder zijn gegevens van leveranciers en ervaringscijfers in de actualisatie betrokken. Een belangrijk kostenkengetal is de eenheidsprijs voor (het vervangen van) vrijvervalriolering. Deze prijzen zijn minder hard gestegen dan volgens de indexatie ten opzichte van 2007 mocht worden verwacht. Grotere diameters vrijvervalriolering zijn relatief goedkoper geworden dan kleinere diameters. Verder zijn de kostenkengetallen uit module C3000 opgenomen in deze module. Op de website van Stichting RIONED (www.riool.net/producten/leidraad riolering/digitale extra s) staan enkele digitale tabellen met kostenkengetallen. Deze kunt u gebruiken bij de vertaling naar uw lokale situatie. Bij de betreffende tabellen in deze module staat een verwijzing naar de website. 1.3 Opsteller en begeleidingscommissie Karst-Jan van Esch en Elwin Leusink (beiden van de Afdeling Water van Grontmij) actualiseerden deze module in 2014. De begeleidingscommissie bestond uit: Frank Geenen gemeente Oss, voorzitter Andy Engel gemeente Bergeijk Johnny van den Heuvel NLingenieurs, TAUW Gerjan Roekevisch Dusseldorp Gert-jan Warrink gemeente Ooststellingwerf Antal Zuurman gemeente Nijmegen Rob Hermans Stichting RIONED Kostenkengetallen rioleringszorg D1100 Leidraad riolering 5
1.4 Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft de systematiek van de kostenkengetallen, de uitgangspunten en hoe u de kostenkengetallen kunt toepassen. In hoofdstuk 3 komen de kostenkengetallen en invloedsfactoren per rioleringsobject aan de orde. Bijvoorbeeld de aanleg van een vrijvervalriool, de vervanging van een pompunit of de reiniging van een kolk. Bij de kostenkengetallen staat vaak een formule, waarmee u het kostenkengetal kunt afleiden uit een basisprijs en een of meer parameters. Waar mogelijk staan bij de formule invloedsfactoren, zodat u kunt inschatten in hoeverre uw situatie overeenkomt met de beschreven situatie en in welke mate dit de hoogte van het kostenkengetal beïnvloedt. In hoofdstuk 4 zijn de kostenkengetallen per object vertaald naar kostenkengetallen op stelselniveau. Daarbij is uitgegaan van fictieve stelsels met 400 woningen (circa 1.000 inwoners). Met dit hoofdstuk krijgt u snel een indruk van de kosten van de rioleringszorg op stelselniveau. Als toepassingsvoorbeeld bevat hoofdstuk 5 de kostenkengetallen voor een fictieve gemeente met circa 25.000 inwoners (11.000 woningen). Met deze kostenkengetallen krijgt u inzicht in de kostencomponenten van de gemeentelijke rioleringszorg en van de hoogte van die afzonderlijke componenten. Hoofdstukken 3, 4 en 5 kunt u gebruiken als naslagwerk om de kostenkengetallen op te zoeken en als systematiek om met de kostenkengetallen om te gaan. In bijlage 1 vindt u de opbouw van de samengestelde basisprijzen en kostenkengetallen. Door het inzicht in de losse kostencomponenten kunt u de basisprijs aan uw eigen situatie aanpassen. Bijlage 2 bevat de contantewaardeberekening van de jaarlijkse kosten in de fictieve gemeente Juinen. In bijlage 3 staan meerdere voorbeelden van hoe u deze module kunt gebruiken. Zo krijgt u meer inzicht in de verschillende toepassingsmogelijkheden. Let op! De getallen in deze module zijn niet normatief, ze zijn opgesteld voor een generieke situatie. Lees daarom de module eerst goed door en vergelijk uw eigen lokale situatie met de uitgangspunten in deze module. Zo weet u of u de kostenkengetallen voor uw situatie kunt gebruiken. Een voorbeeld: de basisprijs voor het vervangen van een riool met een diameter van 300 mm en een bovenliggende wegverharding van 50% bestrating en 50% asfalt is 400. Is de verhouding in de wegverharding 25% bestrating en 75% asfalt, dan bedraagt de basisprijs 450, en bij 75% bestrating en 25% asfalt 350. Daarnaast zijn voor de aangegeven technieken vaak meer varianten beschikbaar, die ook hun invloed op het kostenkengetal kunnen hebben. Vertaal daarom altijd uw eigen situatie in de kostenkengetallen van deze module. Leidraad riolering D1100 Kostenkengetallen rioleringszorg 6
2 Systematiek en uitgangspunten 2.1 Systematiek In deze module staan de kostenkengetallen voor diverse maatregelen. Bij het opstellen daarvan is uitgegaan van een gemiddelde situatie. Om de getallen aan te passen aan uw lokale situatie, staat waar mogelijk welke factoren kostenverhogend of -verlagend kunnen werken. Daarnaast is de opbouw van enkele basisprijzen gesplitst in kostengroepen. Dit maakt de invloed van de verschillende kostenonderdelen zichtbaar. De kostenkengetallen voor uw eigen situatie kunt u op verschillende manieren bepalen. Zo kunt u uitgaan van de kostenkengetallen per object, die u voor de lokale situatie bewerkt (bottom-up). Ook kunt u uitgaan van de kostenkengetallen op stelsel- of gemeenteniveau, die u vertaalt naar uw eigen situatie (top-down). Nacalculatie van eigen berekeningen en vergelijking met de kostenkengetallen zijn hierbij een belangrijk hulpmiddel. 2.2 Afbakening Deze module onderscheidt de volgende maatregelen: inspectie, monitoring, onderhoud, reparatie, renovatie, vervanging en verbetering, aangevuld met aanleg. Op basis van de huidige kennis en informatie zijn niet voor alle rioleringsobjecten en -maatregelen kostenkengetallen te ontwikkelen. Ook kan een grote diversiteit in uitvoering het bepalen van een eenduidig kostenkengetal bemoeilijken. Voor niet-gangbare systemen en onderdelen vindt u in deze module geen kostenkengetallen. Ook de systemen en onderdelen die nog in een experimenteel stadium verkeren, blijven buiten beschouwing. Overzicht kostenkengetallen In tabel 2.1 staat een X bij de combinaties van maatregelen en rioleringsobjecten waarvoor een kostenkengetal aanwezig is. Bij de kostenkengetallen met een meer gedetailleerde opbouw is de X vetgedrukt. Kostenkengetallen rioleringszorg D1100 Leidraad riolering 7
Het volledige document is beschikbaar voor begunstigers. Dit document is volledig beschikbaar voor begunstigers van Stichting RIONED. Als uw organisatie begunstiger is, kunt u inloggen via http://www.riool.net/login. Vervolgens kunt u dit document volledig bekijken door hier te klikken. Meer informatie over het begunstigerschap van Stichting RIONED kunt u vinden op http://www.riool.net/-/info-over-begunstigerschap.