projectverslag A27 hotelschepen projectverslag A27-999 Hotelschepen "Arbeids - & Rusttijden Horecapersoneel aan boord van Nederlandse en buitenlandse hotelschepen" Versie: 20 juni 2000 Uitvoeringsperiode: juni 999 tot september 999 INHOUDSOPGAVE. AANLEIDING INSPECTIEPROJECT 2. DOELSTELLINGEN PROJECT 3. OMVANG VAN HET PROJECT. INSPECTIEPUNTEN 5. RESULTATEN N.A.V. DE MEEST GEMAAKTE TEKORTKOMINGEN 5. Werk- en rusttijden 5.2 Wav Inspectie Component (WIC) 5.3 Risico- Inventarisatie en Evaluatie en plan van aanpak 6. ARBOTABELLEN 7. ONTWIKKELINGEN IN DE BRANCHE. 8. SIGNALERING EN ONTWIKKELINGEN 9. AANBEVELINGEN Colofon Een tekst uit een brochure: "Een cruise aan boord van een modern wit schip is de beste manier om op een uiterst luxe wijze de Rijn, de Moezel, de Saar, de Main en de Rijn delta te zien. Van de vroege ochtend tot in de late avond, vanaf het zonnedek, vanuit de lounge, het restaurant of de gezellige bar heeft u voortdurend wisselend landschap onder handbereik.". Aanleiding inspectieproject Tijdens inspecties in 997 en 998 naar arbeidsomstandigheden aan boord van passagiersschepen werd geconstateerd, dat er met betrekking tot de dagelijkse en wekelijkse rusttijden problemen waren. Via de vakbonden en uit klachten en gesprekken met werknemers, werkzaam aan boord van passagiersschepen in de binnenvaart, (het zogeheten hotelpersoneel) werd het signaal afgegeven van "te korte dagelijkse en wekelijkse rustpauzes". Tevens werd er door werkgevers een toenemende tendens gemeld, dat reders goedkope werknemers uit niet EU landen aannemen. 2. Doelstellingen project In het projectplan zijn de volgende doelstellingen opgenomen:. 2. 3. Het aan de hand van de tijdsregistratie de arbeidstijden en rusttijden van het horecapersoneel op zowel buitenlandse als Nederlandse passagiersschepen te controleren. Het signaleren van de aanwezigheid van niet EU ingezetenen aan boord van Nederlandse en buitenlandse hotelschepen. Het controleren van het aanwezig zijn van een Risico- Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 3. Omvang van het project Page
projectverslag A27 hotelschepen In het project zijn 25 bedrijven uit de BIK 620, (passagiersvaart) geselecteerd, voornamelijk die rederijen die hotelschepen exploiteren. In de uitvoeringsperiode zijn er daadwerkelijk 5 hotelschepen landelijk aangetroffen, die alle 5 bezocht zijn, waarvan drie passagiersschepen onder buitenlandse vlag.. Inspectiepunten In het project zijn verder de volgende inspectiepunten meegenomen: Werk- en rusttijden van het horecapersoneel aan boord van hotelschepen, te weten: -registratie -wekelijkse rust -dagelijkse rust -maximum arbeidstijden structureel -maximum arbeidstijden (incidenteel) overwerk -aanvullende regels bij nachtdienst De WIC module, dit is de module van de Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV) Inspectie Component, waarbij gekeken wordt naar mogelijk illegale arbeid van hotelpersoneel op zowel Nederlandse als buitenlandse passagiersschepen. Risico- inventarisatie & Evaluatie (RI&E) en het plan van aanpak, met als aandachtspunten: -verdrinkingsgevaar, -instructie, -persoonlijke beschermingsmiddelen en -werkdruk 5. Resultaten n.a.v. de meest gemaakte tekortkomingen 5. Werk- en rusttijden Als speerpunt binnen het project was het onderwerp werk- en rusttijden meegenomen. Op het terrein van werk- en rusttijden zijn 3 processen verbaal opgemaakt. In negen gevallen bleek de registratie van de werk- en rusttijden niet in orde te zijn. Een deugdelijke registratie van de werk- en rusttijden ontbrak vooral aan boord van buitenlandse schepen. Hiervoor werden waarschuwingen gegeven. Veelal wordt gewerkt op ad hoc basis, het personeel regelt onderling werktijden en vrije tijd. 5.2 Wav Inspectie Component (WIC) Met de Wav (Wet Arbeid Vreemdelingen) Inspectie Component (WIC) wordt in het kader van Arbo- inspecties een bijdrage geleverd aan de bestrijding van illegale tewerkstelling. Dit gebeurt op twee manieren: door de werkgever voorlichting te geven over het in dienst nemen van arbeidskrachten van buiten de Europese Economische Ruimte(preventie) en door signalen van mogelijke illegale tewerkstelling door te geven aan de fraude- inspecteurs. De WIC module is meegenomen in 2 zaken van de totaal van 5 zaken. In 3 van de 2 zaken waren er vermoedens dat de Wet Arbeid Vreemdelingen niet werd nageleefd. In alle drie zaken was het niet mogelijk snel en doeltreffend op te treden, zie hoofdstuk 9 Page 2
projectverslag A27 hotelschepen "aanbevelingen". In 5 zaken is de werkgever gewezen op zijn verplichtingen ten aanzien van niet EU werknemers en in 7 zaken was er sprake van het werken met niet EU werknemers. 5.3 Risico- Inventarisatie en Evaluatie en plan van aanpak Aan boord van alle geïnspecteerde Nederlandse schepen was een Risico- inventarisatie en plan van aanpak aanwezig. De drie buitenlandse schepen bezaten geen RI&E. Het aandachtspunt werkdruk ontbrak in de RI&E als mogelijk risico, zowel werknemers als ook werkgevers zien dit niet als een risico. Verdrinkingsgevaar werd wel vermeld, en er werd toegezien op het dragen van reddingsvesten indien de omstandigheden dit vereisten. Op het gebied van instructie werden geen tekortkomingen geconstateerd. 6. Arbotabellen. Kengetallen Aantal zaken(bedrijven) Aantal zaken met hantering van een instrument 5 2 2. Handhavingsinstrumenten Tekortkoming e fase Waarschuwing e fase Procesverbaal Instrumenten 8 3 2 registratie 3. Arbo& Atw overtredingen dagelijkse rust van uur per 2 uur ( x per 7x2 uur in te korten tot 8 uur) wekelijkse rust (36 u./7x2 u., 60 u./9x2 u.: x per 5 wkn inkorten tot 32 u.) maximum arbeidstijd bij (incidenteel) overwerk maximum arbeidstijden structureel risicoinventarisatie/-evaluatie en plan v aanpak 998 Inrichting van arbeidsplaatsen Totaal overtredingen 9 6 2 3 29. Procesverbaal wekelijkse rust (36 u./7x2 u., 60 u./9x2 u.: x per 5 wkn inkorten tot 32 u.) Page 3
projectverslag A27 hotelschepen dagelijkse rust van uur per 2 uur ( x per 7x2 uur in te korten tot 8 uur) maximum arbeidstijd bij (incidenteel) overwerk registratie maximum arbeidstijden structureel Overtredingen op het totaal van 3 processen verbaal 2 5 7. Ontwikkelingen in de branche. Vooraf gaande aan de opstart van het project hebben gesprekken plaats gevonden met de brancheorganisatie CBRB (Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart) en haar vertegenwoordigers. In de loop van het project zijn er regelmatig contacten geweest met de brancheorganisatie en vertegenwoordigers van werkgevers. Hierbij zijn de vertegenwoordigers van de genoemde organisaties op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen binnen het project. 8. Signalering en ontwikkelingen. 2. 3.. 5. Uit gesprekken met de werkgevers is de verwachting dat reders in de toekomst zoeken naar de mogelijkheid om werknemers uit niet E.U landen aan te nemen. De Nederlandse arbeidsmarkt is krap in de vaar (=vakantie) periode. Men kan moeilijk aan gemotiveerde Nederlandse werkkrachten komen. Buitenlandse hotelschepen hebben in Nederland niet Europese ingezetenen aan boord. Buitenlandse hotelschepen in Nederland zijn niet op de hoogte van Arbowetgeving c.q. Arbeidstijden wetgeving in Nederland De Nederlandse rederijen ervaren de inspecties op arbeidsomstandigheden/ werktijden en controle op illegale werknemers op Nederlandse passagiersschepen discriminerend ten aanzien van hun buitenlandse collega s. De Nederlandse binnenvaart rederijen overwegen hun schepen over te vlaggen naar het buitenland, aangezien naar zeggen de Nederlandse wetgeving t.o.v. de buitenlandse wetgeving teveel regels en beperkingen kent. 9. Aanbevelingen Het verdient de aanbeveling met de branche overleg te voeren over de resultaten van dit project om helder te maken dat er geen verschil is in handhavende zin bij het constateren van overtredingen op wettelijke voorschriften op het gebied van zowel de Arbowet, als ook ten aanzien van arbeidstijden en de Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV) ten aanzien van Nederlandse passagiersschepen ten opzichte van buitenlandse passagiersschepen in Nederlandse wateren. Opgemerkt dient te worden dat dit in de praktijk vaak lastig is, omdat de buitenlandse reder zijn vestigingskantoor in het buitenland heeft en het schip, waar de overtredingen zijn geconstateerd, vaak na dag alweer vertrokken is. Page
projectverslag A27 hotelschepen Colofon Projectnaam en nummer: Hotelschepen 999 - A27 Datum: juni 2000 Projectsecretaris: W.J. Legel Telefoon: 00-798376 Arbeidsinspectie regio Zuidwest Stadionweg 3c 3077 AS Rotterdam Tel: 00-798376 Page 5