PROJECTVERSLAG. Krantenbezorging Den Haag, november 2001

Transcriptie

1 Arbeidsinspectie PROJECTVERSLAG Krantenbezorging 2000 Den Haag, november 2001 De Arbeidsinspectie maakt deel uit van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

2 1. Algemeen In 2000 heeft de Arbeidsinspectie het project Krantenbezorging 2000 uitgevoerd. Aanleiding voor dit project waren de resultaten van in 1998 en 1999 uitgevoerde projecten in de dagbladbezorging, gericht op de naleving van bepalingen in de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet. Bij de uitvoering van deze projecten waren tekortkomingen geconstateerd met betrekking tot de naleving van wet- en regelgeving op het terrein van arbeid door kinderen en jeugdigen. Tevens was uit de genoemde projecten naar voren gekomen dat regelmatig asielzoekers (en mogelijk ook andere vreemdelingen) voor bezorgwerkzaamheden werden ingezet. Daarnaast waren signalen uit het veld dat er in toenemende mate vreemdelingen als krantenbezorger tewerk zouden worden gesteld aanleiding voor een vervolgproject in de dagbladbezorging. Doelstellingen van het project Krantenbezorging 2000 waren: controle op de naleving van de voorschriften bij of krachtens de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) controle op de naleving van voorschriften bij of krachtens en de Arbeidstijdenwet (Atw), te weten: Het voor uur aanvangen van de bezorgwerkzaamheden door jongeren van 15 tot 18 jaar. Dit is op grond van de Arbeidstijdenwet niet toegestaan. Het verrichten van deze werkzaamheden door jongeren onder de 15 jaar. Dit is op grond van de Arbeidstijdenwet niet toegestaan. De aanwezigheid van een tijdregistratie. Dit is is grond van artkel 4.3 van de Arbeidstijdenwet verplicht. Het project Krantenbezorging 2000 is uitgevoerd in de periode van 27 november 2000 tot en met 31 mei 2001, zowel bij landelijke dag- en avondbladen als bij regionale dagbladen, verspreid over het hele land. Projectverslag Krantenbezorging

3 2. Werkwijze In elke regio van de Arbeidsinspectie zijn (a-select) twee regionale dagbladen en 5% van de in die regio aanwezige distributie- c.q. verdeelpunten van de landelijke dagbladen geselecteerd. De geselecteerde werkgevers zijn primair administratief onderzocht. In totaal is de administratie van 69 werkgevers onderzocht. Als werkgever in de zin van de Wav en de Atw is beschouwd de (rechts)persoon die met de bezorger de bezorgovereenkomst afsluit. Bij de regionale dagbladen kan het gaan om de uitgever, de rayonmanager of de agent. Bij de landelijke dagbladen is dat, op een enkele uitzondering na, de distributeur (een natuurlijk persoon dan wel een distributiebedrijf). Complicatie bij de controle op de naleving van regelgeving waarop het project zich richtte is dat de bezorgsector werkt met een zogeheten bezorgovereenkomst. Belangrijk verschil tussen de bezorgovereenkomst en een arbeidsovereenkomst is dat uitdrukkelijk niet wordt overeengekomen dat de arbeid persoonlijk dient te worden verricht. De feitelijke werkzaamheden kunnen dus door een ander worden uitgevoerd. Mede in verband hiermee kan aan een administratief geconstateerde vermoedelijke overtreding niet zonder meer de conclusie worden verbonden dat regelgeving niet wordt nageleefd. Evenmin kan, indien uit administratief onderzoek geen overtreding van regelgeving blijkt, zonder meer worden geconcludeerd dat feitelijk geen overtredingen zijn begaan. Voor een harde constatering is een controle op de werkplek noodzakelijk. In aanvulling op de administratieve gegevens die zijn verkregen, zijn daarom bij 30 distributiepunten, verspreid over het hele land, bezorgers op de werkplek gecontroleerd. Omdat er een grote variatie bestaat in de tijdstippen waarop de bezorgers de kranten op komen halen en omdat het regelmatig voorkomt, dat de kranten bij het huisadres van de bezorger worden afgeleverd, werd tijdens de werkplekcontroles slechts een zeer beperkt deel van de bezorgers worden aangetroffen en gecontroleerd. Bij de controles op de distributiepunten is tevens gecontroleerd op de aanwezigheid van een tijdregistratie. Projectverslag Krantenbezorging

4 3. Resultaten 3.0 Algemeen In de administraties van de 69 onderzochte werkgevers zijn gegevens van 1655 personen met een bezorgovereenkomst aangetroffen en onderzocht. Het ging om 892 bezorgers van landelijke dagbladen en 763 bezorgers van regionale dagbladen. 3.1 Wet arbeid vreemdelingen Met betrekking tot in totaal 13 van de 1655 personen is niet vastgesteld of zij in Nederland arbeid mochten verrichten. Tien personen (vijf bij landelijke en vijf bij regionale dagbladen) hebben bij de aanmelding bij de werkgever gebruik gemaakt van valse c.q. vervalste indentiteitsdocumenten (Nederlandse, Franse en Britse paspoorten). De daarbij opgegeven personalia komen niet voor in de Nederlandse Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) en zijn evenmin bekend bij de Vreemdelingendiensten (VD). Van drie personen kon, vanwege het ontbreken van een copie van het ID-document in de administratie bij de werkgever, geen bevestiging van de identiteit worden verkregen daar de personalia ook niet voorkomen in de GBA en niet bekend zijn bij de VD. Deze 13 personen zijn tijdens de werkplekcontroles niet aangetroffen. Van de resterende 1642 personen waren er 289 vreemdeling, van wie 15 een EER 1 -nationaliteit hadden en derhalve vrije toegang tot de arbeidsmarkt 71 beschikten over een verblijfstitel op grond waarvan zij vrije toegang hadden tot de arbeidsmarkt 200 asielzoeker 2 waren in het bezit waren van een W-, F1- of F2-document en geen arbeid mochten verrichten zonder dat de werkgever in het bezit is van een tewerkstellingsvergunning 3 in het bezit waren van een D-document (afgegeven voor studie of medische behandeling) en geen arbeid mochten verrichten zonder dat de werkgever in het bezit is van een tewerkstellingsvergunning. Bij Arbeidsvoorziening waren geen gevallen bekend, waarin voor de functie van dagbladbezorger een terwerkstellingsvergunning is verstrekt. In totaal is dus sprake van 203 vermoedelijke overtredingen van de Wav, verdeeld over 26 werkgevers. Tijdens de 1 EER = Europese Economische Ruimte (Landen van de EU + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein); personen met een nationaliteit uit deze landen hebben recht op vrij verkeer van werknemers 2 Personen die in de asielprocedure zitten (W-document) resp. ontheemden die niet naar hun land kunnen worden teruggezonden ( onveilige landen ) (F1, F2 of F3-document) Projectverslag Krantenbezorging

5 werkplekcontroles is geen van de betreffende vreemdelingen aangetroffen. De 26 betrokken werkgevers zijn in verband daarmee niet geverbaliseerd. Deze werkgevers hebben wel een waarschuwingsbrief van de Arbeidsinspectie gekregen. De verdeling van de overtredingen naar landelijke- en regionale dagbladen en de daarbij behorende percentages van het totale onderzochte bezorgersbestand was als volgt. Bezorgers in controle W/F1/F2 Asielzoekers D-doc. Totaal aantal overtredingen Regionaal ,1 % Landelijk ,2 % TOTAAL ,3 % 3.2 Arbeidstijdenwet (Atw) Tijdens de administratieve controles zijn geen gegevens aangetroffen van personen, die op het moment van de controle jonger waren dan 15 jaar. Wel is vastgesteld dat bij enkele werkgevers (zowel bij landelijke als bij regionale dagbladen) personen staan geregistreerd die op het moment van opname in de administratie jonger dan 15 jaar waren. Dit is gebeurd op basis van een vergelijking van de aanwezige kopieën van de betreffende identiteitsdocumenten met de gegevens in de computeradministratie. Op enkele kopieën was zichtbaar die wijziging in de geboortedatum aangebracht. Niet vastgesteld is kunnen worden wie de wijzigingen heeft aangebracht. Bij aanvang van dit project waren de betreffende bezorgers inmiddels tenminste 15 jaar oud. Bij de werkplekcontroles is in acht distributiepunten geconstateerd dat een bezorger, jonger dan 18 jaar, vóór uur arbeid verrichtte. In totaal ging het hier om 11 personen. Eén keer werd een bezorger werkend aangetroffen die 13 jaar was. Bij 9 distributiepunten is geconstateerd dat er geen of een onjuiste arbeidstijden-registratie op het verdeelpunt aanwezig was. In 1998 werden bij 99 werkplekcontroles in totaal 10 overtredingen terzake arbeid door jongeren geconstateerd en in 1999 waren dat er bij 88 werkplekcontroles in totaal 23. Ter zake de overtredingen van de Atw is tegen 3 werkgevers proces-verbaal opgemaakt. Deze werkgevers hadden bij een eerdere controle voor soortgelijke feiten een waarschuwing gekregen. Zes werkgevers waren first offender en hebben een waarschuwingsbrief gekregen. Projectverslag Krantenbezorging