Inkoperis kostenbeheerser, verandermanager en honkvast Maar liefst 651 inkopers namen de moeite om de online vragenlijst in te vullen voor onze eerste Deal!-NEVI Nationale Inkoopenquête. Hoewel de werkloosheid nog steeds oploopt, is de inkoper positief over zijn mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Kerncompetentie En dat is ook logisch in een tijd waarin kostenreductie en rendementsverhoging voor veel organisaties de belangrijkste doelstellingen zijn. Helaas verdringt deze focus op besparingen zaken als circulaire inkoop en de grondstoffenproblematiek naar de achtergrond. Dat neemt niet weg dat er voldoende werk aan de winkel is binnen zowel de eigen inkooporganisatie als bij de toeleveranciers; issues die spelen edities zullen we verder inzoomen op een aantal waarnemingen en die met reacties van deskundigen verder duiden en onderzoeken. Met een statistische knipoog tonen we hiernaast de resultaten in een notendop. Op de volgende pagina s zijn meer details te zien. Voor een goed overzicht presenteren we de resultaten in vier categorieën: zijn onder meer verandermanagement en 1. Baan, baas & collega s leveranciersmanagement. 2. employability & arbeidsmarkt In deze editie van Deal! publiceren we de 3. Inkomen & arbeidsvoorwaarden resultaten in vogelvlucht. In de komende 4. Top-issues & non-issues De Deal!-NEVI Nationale Inkoopenquête is een gezamenlijk initiatief van de redactie van Deal! en NEVI Marketing & Communicatie. We gaan dit onderzoek jaarlijks uitvoeren en publiceren. Doel is inzicht te krijgen in met name de rol, taken, kansen en ambities van de moderne inkoper. Marcel Bon, Wiebeke Sittrop (beiden NEVI), Freek Andriesse, Maarten Legius (beiden Deal!) Ontwikkelbehoefte persoonlijke competenties samenwerken verandermanagement 20
Least leeftijd Opleidingsniveau Salaris 44 jaar 4.900 HBO De gemiddelde inkoper In huidige functie Topprioriteit 3,5 jaar M/V onbelangrijk Ontwikkel Behoefte inkoopvak Inkoopervaring kostenreductie inkoopveilingen leveranciersmanagement Kansen op arbeidsmarkt t.o.v. 2013 13 jaar 21
1. Baan, baas & collega s I love purchasing! De inkoper is honkvast en dus allesbehalve een jobhopper. Heeft meestal een vaste voltijdbaan (waar hij elke dag flink wat kilometers voor vreet) bij een grotere organisatie met een internationale oriëntatie. Pakt elke dag zijn verantwoordelijkheid door een en-spend in goede banen te leiden. Heeft lang niet altijd een baas die dezelfde taal spreekt. Vindt samenwerken zijn kernkracht. Totale spend organisatie Dienstverband 86,6% Contract onbepaalde tijd Contract bepaalde tijd 4,4% 7,8% ZZP 0 5 6,1% 5 10 7,2% 11 25 26 50 51 100 101 250 251 500 501-1 miljard 1-5 miljard 5 50 miljard > 50 miljard Weet ik niet 14,0% 10,0% 13,1% 14,4% 6,1% 8,6% 6,8% 3,1% 0,3% 10,3% Werkgever Is meestal een middelgrote tot grote organisatie. 82% van de inkopers is in dienst van een organisatie met meer dan 100 medewerkers in Nederland, 42% bij een organisatie met meer dan 1.000 mensen in Nederland. Zes van de tien inkopers werken voor een organisatie die internationaal opereert. Aantal medewerkers inkooporganisatie Nederland < 10 medewerkers 10 25 medewerkers 26 50 medewerkers 51 100 medewerkers 101 250 medewerkers 251 500 medewerkers 501 1.000 medewerkers 1.001 2.500 medewerkers > 2.500 medewerkers 54,7% 18,1% 9,5% 7,7% 5,4% 2,8% 1,4% 0,3% 0,2% Honkvast 44 5jaar % werkt langer dan in de huidige functie 22
Inkoopverantwoordelijkheid 32,3% 21,4% 13,4% 9,2% 9,8% 0 (geen) 0-1 1 5 6 25 26 100 7,0% 7,0% 101 250 > 250 Het Nieuwe Werken Zit meestal op kantoor. Is geen thuiswerker: 51% van de inkopers werkt geen enkele dag of dagdeel vanuit huis. 37% van de inkopers werkt een halve dag tot een dag vanuit huis. Het Nieuwe Werken is klaarblijkelijk geen inkoopding. Kracht inkoper Samenwerken Inhoudelijke kennis Communicatie Creativiteit Verandermanagement Onderhandelen Leiderschap Hiërarchie De helft van de inkopers heeft een leidinggevende met verstand van inkoop. 19% rapporteert aan een algemeen manager en 9% heeft een financieel specialist als baas. Vier op de 10 respondenten geeft zelf leiding. Drie op de 10 geeft leiding aan maximaal tien personen en één op de tien inkopers stuurt meer dan tien mensen aan. 2. Employability & arbeidsmarkt De inkoper wil zich vooral verder ontwikkelen op het gebied van leveranciersmanagement en liefst een stap hoger op de carrièreladder zetten. Volgt de ontwikkelingen op zijn snel veranderende vakgebied vooral door vakbladen, nieuwsbrieven en internet. Ziet het uitgesproken zonnig in op de arbeidsmarkt en wil maar wat graag van baan veranderen (maar wel binnen inkoop ). In huidige functie 12,0% 0-1 jaar 14,4% 29,6% 27,3% 16,8% 1-2 jaar 2-5 jaar 5-10 jaar meer dan 10 jaar 23
52 % ambieert andere baan Leeftijd 20 25 26 30 2,1% 10,0% 31 35 10,5% Arbeidsmarkt 82% van de inkopers die van baan wil veranderen, zoekt weer een inkoopjob. Van de inkopers die hun horizon buiten inkoop willen verbreden, zegt een kwart dat binnen de advieswereld te willen doen. 36 40 41 45 46 50 51 55 56 60 61 65 Ouder dan 65 11,1% 18,9% 20,5% 13,4% 9,4% 3,9% 0,2% Opleidingsniveau 62,2% HBO MBO 19,7% WO 14,4% 2,1% Middelbare school Employability Werkt voortvarend aan blijvende inzetbaarheid: 60% wil de komende jaren een inkoopgerelateerde opleiding of training volgen, vooral op het gebied van: 1 Leveranciersmanagement 2 Optimalisatie inkooporganisatie 3 Contractmanagement 4 Implementatie inkoopstrategie Ervaring in inkoop & supply management Top 5 Bijblijven 1 2 3 4 5 Vakbladen & nieuwsbrieven Googelen/internet Collega s Vakgenoten Externe opleidingen/trainingen Kansen arbeidsmarkt Verslechterd 10,0% Gelijk gebleven 58,7% Verbeterd 31,3% 0 5 jaar 5 10 jaar 10 15 jaar 15 20 jaar 20 25 jaar 25 30 jaar Meer dan 30 jaar 22,6% 22,5% 16,8% 15,8% 11,3% 6,5% 4,5% Opleiding Is vaak een homo economicus: 47% heeft een economische dan wel bedrijfskundige opleiding achter de kiezen. En 20% heeft techniek gestudeerd. Verder komt in het resterende kwart een mix van opleidingen voor, waaronder facilitair, logistiek, juridisch, communicatie en marketing. 24
Communicatie Is redelijk connected: twee derde heeft een smartphone van de zaak en 65% gebruikt beroepsmatig apps op smartphone en tablet (70% heeft een tablet). Gebruikt natuurlijk social media, maar is terughoudend in het gebruik: 62% zet social media zakelijk in (vooral LinkedIn). Social media worden in tegenstelling tot vakbladen, nieuwsbrieven en internet relatief weinig geraadpleegd om de vakontwikkelingen te volgen. ONTWIKKELWENS COMPETENTIES Verandermanagement Leiderschap Communicatie Inhoudelijke kennis Onderhandelen Creativiteit Samenwerken 82 % van de inkopers die van baan wil veranderen, zoekt weer een inkoopbaan 3. Inkomen & arbeidsvoorwaarden Inkoop is een goed betaald en recessiebestendig beroep. De inkoper verdient een stevig salaris, meestal aangevuld met een onkostenvergoeding en een dertiende maand. Over leaseauto s wordt bij de koffieautomaat nauwelijks gesproken, want maar weinig inkopers hebben een auto van de zaak. De meeste inkopers merken weinig van de laagconjunctuur. Salaris 0 2.000 euro 2.001 3.000 euro 3.001 4.000 euro 4.001 5.000 euro 5.001 6.000 euro 6.001 7.000 euro 7.001 8.000 euro 8.001 9.000 euro 9.001 10.000 euro > 10.000 euro Top 3 leaseauto s 14% 12% 10% 2,0% 9,5% 23,3% 26,9% 18,7% 6,7% 4,8% 2,1% 1,3% 4,6% Reiskostenvergoeding OV Wel 40,5% Niet 59,5% Extraatjes Onkostenvergoeding 60% Dertiende maand 45% Bonus 34% Winstuitkering 32% Leaseauto 25% Deal!-NEVI Nationale Inkoopenquête 2014 25
4. Top-issues & non-issues Top-issues Kostenreductie Kwaliteit geleverde producten/diensten Optimalisatie Inkooporganisatie Opstellen specificatie/eisenpakket Leveranciersmanagement Betere aansluiting bij de business Contractmanagement Onderhandelen Nederlandse inkopers weten precies wat ze voor hun organisatie moeten doen. Kostenreductie en verhoging van de productkwaliteit zijn de twee topprioriteiten. Topissue nummer drie, en tevens randvoorwaarde voor kostenreductie, is de optimalisatie van de inkooporganisatie. Helemaal onder aan de agenda bungelen inkoopveilingen, inkoopfraude en circulaire inkoop. Ontwikkelbehoefte non-issues Implementatie inkoopstrategie Prestatiemeting Ethiek/gedragscode Risicomanagement Compliance Maatschappelijk verantwoord inkopen Data-analyse Best Value Procurement Ketenmanagement Value-based procurement E-procurement (ICT-inkoopondersteuning) Circulaire inkoop Grondstoffenproblematiek Inkoopfraude Inkoopveilingen 1 2 3 4 Leveranciersmanagement Optimalisatie inkooporganisatie Contractmanagement Implementatie inkoopstrategie Kostenreductie staat met stip op1 SECTOREN Kostenreductie is in 2014 hét inkoopissue en dat geldt nog meer dan gemiddeld voor de gezondheidszorg, bouw en industrie. Maar juist iets minder voor het onderwijs, de (semi)- publieke sector en de transportwereld. Optimalisatie van de inkooporganisatie is een belangrijk thema in alle sectoren, met de (semi)publieke sector als uitschieter naar boven. Van de groene issues in het inkoopvak blijkt circulaire inkoop nog nauwelijks te leven. Enige uitzondering is de bouw, waar het meer dan gemiddeld speelt. Maatschappelijk verantwoord inkopen staat al langer op de agenda en scoort mede daardoor hoger. Het is een bovengemiddeld belangrijk issue voor de (semi)-overheidssector en het onderwijs. 26