Veiligheid in de woonomgeving

RIS173230B Veiligheid in de woonomgeving Feitenrapport Dit feitenrapport vormt de basis voor de conclusies en aanbevelingen van de Rekenkamer Den Haag. De conclusies en aanbevelingen zijn afzonderlijk gepubliceerd in het bestuurlijk rapport. Dit is te vinden op www.rekenkamerdenhaag.nl of aan te vragen bij het secretariaat van de Rekenkamer Den Haag (070 353 20 48). Aan dit onderzoek hebben meegewerkt: - Peter Jongmans, lid rapporteur Rekenkamer - Mirjam Swarte, secretaris Rekenkamer - Gert Kortenbach, senior onderzoeker Rekenkamer - Anna Bavinck, ingeleend onderzoeker, gemeente Den Haag Externe deskundigen: - Ben Rovers (Bureau voor Toegepast Veiligheidsonderzoek) - Wim Hillenaar (Berenschot) - Cyrille Fijnaut (Universiteit Tilburg) Fotografie: Foto omslag Politie Haaglanden Contactgegevens: Rekenkamer Den Haag Postbus 19157 2500 CD Den Haag Telefoon 070-353 20 48 Fax 070-353 29 13 www.rekenkamerdenhaag.nl Bezoekadres: Stadhuis Spui 70 2511 BT Den Haag Datum juni 2010

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Achtergrond en vraagstelling...4 1.1 Inleiding...4 1.2 Doel- en probleemstelling...4 1.3 Onderzoeksaanpak...6 1.4 Beleid...6 1.5 Organisatie...8 Hoofdstuk 2 Aanpak en trends in de stad...9 2.1 Inleiding...9 2.2 Vermogenscriminaliteit en diefstal...10 2.3 Diefstal in de openbare ruimte en winkelsituaties...13 2.4 Persoonlijke levenssfeer...13 2.5 Jongerenoverlast...15 2.6 Overlast in de openbare ruimte door anderen dan jongeren...17 2.7 Woonoverlast...20 2.8 Onveiligheidsgevoelens...21 2.9 Veiligheidshuis...22 2.10 Politiecapaciteit...23 2.11 Financieel overzicht...23 2.12 Ontwikkelingen op probleemgebieden...24 Hoofdstuk 3 Veiligheidsproblemen in de stadsdelen...26 3.1 Inleiding...26 3.2 Hoe verhouden de stadsdelen zich tot elkaar?...26 3.3 Stadsdeel Loosduinen...27 3.4 Stadsdeel Escamp...29 3.5 Stadsdeel Scheveningen...31 3.6 Stadsdeel Segbroek...33 3.7 Stadsdeel Centrum...35 3.8 Stadsdeel Laak...37 3.9 Stadsdeel Haagse Hout...39 3.10 Stadsdeel Leidschenveen-Ypenburg...41 Hoofdstuk 4 Beantwoording onderzoeksvragen...43 4.1 Inleiding...43 4.2 Veiligheidsproblemen...43 4.3 Aanpak en middelen...43 4.4 Betrokken partijen...45 4.5 Ontwikkelingen...46 Bijlage 1 Delicten, overlast en onveiligheidsgevoelens in absolute getallen...47 Bijlage 1.1 Typen delicten en overlast en onveiligheidsgevoelens...48 Bijlage 1.2 Vermogensdelicten...49 Bijlage 1.3 Diefstallen in de openbare ruimte en winkelsituaties...50 Bijlage 1.4 Delicten in de persoonlijke levenssfeer...51 Bijlage 1.5 Jongerenoverlast...52 Bijlage 1.6 Overlast openbare ruimte anderen dan jongeren...54 Bijlage 1.7 Meldingen woonoverlast...55 Bijlage 1.8 Onveiligheidsgevoelens en slachtofferschap...56 Bijlage 1.9 Stadsdeel Loosduinen...58 Bijlage 1.10 Stadsdeel Escamp...60 Bijlage 1.11 Stadsdeel Scheveningen...63 2

Bijlage 1.12 Stadsdeel Segbroek...65 Bijlage 1.13 Stadsdeel Centrum...67 Bijlage 1.14 Stadsdeel Laak...69 Bijlage 1.15 Stadsdeel Haagse Hout...71 Bijlage 1.16 Stadsdeel Leidschenveen-Ypenburg...73 Bijlage 2 Aanpak en middelen...75 Bijlage 2.1 Soorten aanpak...76 Bijlage 2.2 Problemen en soorten aanpak...77 Bijlage 2.3 Politiecapaciteit in de stadsdelen...78 Bijlage 2.4 Veelplegersaanpak en nazorg ex-gedetineerden...79 Bijlage 2.5 Politie Keurmerk Veilig Wonen...82 Bijlage 2.6 Keurmerk Veilig Ondernemen...83 Bijlage 2.7 Stelselmatige geweldplegers en huiselijk geweld...85 Bijlage 2.8 Problematische jongerengroepen...86 Bijlage 2.9 Jeugdcriminaliteit...89 Bijlage 2.10 Hotspotbeleid...91 Bijlage 2.11 Cameratoezicht...98 Bijlage 2.12 Burgemeesters- en collegebevoegdheden...100 Bijlage 2.13 Meldpunt Woonoverlast...103 Bijlage 2.14 Haagse Pandbrigade...104 Bijlage 2.15 Team Onrechtmatig Wonen...105 Bijlage 2.16 Bemiddeling en Mediation...106 Bijlage 2.17 Bewonersinitiatieven en veiligheid...107 Bijlage 2.18 Handhavingsteams...109 Bijlage 2.19 Aanpak verloederde locaties...110 Bijlage 2.20 Thema s stadsdelen en inzet acties...111 3

Hoofdstuk 1 Achtergrond en vraagstelling 1.1 Inleiding Ruim één op de drie Hagenaars voelt zich wel eens onveilig 1. Dit is lager dan in de overige G4 gemeenten maar nog altijd hoger dan de landelijke score van 25% 2. De stadsdelen Centrum, Laak en Escamp scoren voor zelfs tussen de 39% en 46% 3. Deze ontwikkelingen zijn door het College van B&W al eerder geconstateerd en aanleiding geweest hierover een doelstelling in het coalitieakkoord MeeDoen () op te nemen. Alle Hagenaars moeten zich veilig kunnen voelen in hun eigen wijk, daar prettig wonen en zo min mogelijk overlast ondervinden van bedrijven en van elkaar. In het Criminaliteits- en Veiligheidsbeeld Den Haag zijn de onveiligheidsgevoelens van de G4 bevolking te vinden: - percentage inwoners dat zich wel eens onveilig voelt: Amsterdam 37%, Rotterdam - 40%, Utrecht - 39% en Den Haag 34%. - percentage inwoners dat zich vaak onveilig voelt: Amsterdam 4,5%, Rotterdam 5,5%, Utrecht - 4,0% en Den Haag 5,5%. In 2010 loopt het vigerende Haagse veiligheidsplan af. De Rekenkamer Den Haag ziet hierin een geschikt moment een bijdrage te leveren aan verbetering van het beleid. Het onderzoek en de aanbevelingen kunnen gebruikt worden indien er in 2010 een nieuw veiligheidsplan komt, dan wel nieuw beleid geformuleerd wordt. Leeswijzer Hierna leest u in dit hoofdstuk hoe het onderzoek is opgezet en wat het beleid van de gemeente Den Haag is om de stad veiliger te maken. Hoofdstuk 2 laat zien hoe de gemeente Den Haag de onveiligheid aanpakt. Meer detailgegevens vindt u in bijlage 2. De belangrijkste veiligheidsproblemen per stadsdeel leest u in Hoofdstuk 3. Meer detailgegevens vindt u in de bijlage 1. Hoofdstuk 4 vat de antwoorden op de onderzoekvragen samen onder de begrippen Problemen, Aanpakken, Partijen en Ontwikkelingen. 1.2 Doel- en probleemstelling Doelstelling Het veiligheidsbeleid kenmerkt zich door een veelheid van soorten problematiek, soorten aanpak en geldstromen van verschillende bestuursniveaus. Bij dit beleid zijn publieke en private actoren betrokken en doelgroepen met hun eigen kenmerken. 1 Integrale Veiligheidsmonitor Haaglanden, beknopt tabellenrapport, Politie Haaglanden. 2 Integrale Veiligheidsmonitor Haaglanden, Landelijke rapportage, CBS 2009. 3 Integrale Veiligheidsmonitor Haaglanden, beknopt tabellenrapport, Politie Haaglanden. 4

Het doel van dit onderzoek is overzicht te bieden in de veelheid van bestaande gegevens: Veiligheidsproblemen zoals aantallen delicten, autodiefstallen, inbraken. Soorten aanpak zoals begeleiding van veelplegers, de hotspotaanpak, het Politiekeurmerk Veilig Wonen, het bestrijden van woonoverlast. Andere betrokkenen bij de veiligheidsproblematiek dan de gemeente Geldstromen vanuit de gemeentelijke begroting. Trends zoals de ontwikkeling van de aantallen vermogensmisdrijven, veelplegers, gevallen van zakkenrollerij. Probleemstelling Welke problemen op het gebied veiligheid hebben de Haagse stadsdelen, op welke manier pakt het Haagse stadsbestuur en zijn partners deze problemen aan en welke ontwikkeling is te zien in cijfers van overlast en criminaliteit? Gekozen is voor de onderzoekperiode. Deze periode valt binnen de periode van de beleidsnota Een veilig Den Haag (2) 4. Niet voor alle categorieën criminaliteit en overlast waren cijfers over 2009 beschikbaar tijdens de quick scan. Voor het totaal aantal aangiften heeft de Rekenkamer gekozen voor de periode 2002 2009 vanwege de doelstelling in het veiligheidsplan van de gemeente met 2002 als vergelijkingsjaar. De hinder die burgers ondervinden bij onveiligheid in hun woonomgeving is het vertrekpunt van deze quick scan. Buiten het onderzoek vallen de georganiseerde criminaliteit, de veiligheid op het strand, de economische criminaliteit, de verkeersveiligheid en de crisisbeheersing. De quick scan geeft geen oordeel over het beleid. Daarvoor is veel diepgaander onderzoek nodig dan mogelijk is in een quick scan. De quick scan laat wel zien welke ontwikkelingen in de criminaliteit of overlast te maken hebben met de probleemgebieden. Overzicht Het overzicht kan de Raad helpen zijn sturende en controlerende rol waar te maken. Juist nu de verwachting is dat in de komende jaren minder geld beschikbaar zal zijn voor veiligheid en leefbaarheid is het belangrijk meer inzicht te hebben in de soorten aanpak die worden ingezet en in de ontwikkeling van de veiligheid. Beter inzicht geeft de mogelijkheid voor scherpere keuzes. Een inzicht in de ontwikkelingen in criminaliteit (en overlast) kan dienen als alarmsignaal voor de Raad. Het overzicht dat de Rekenkamer als eindproduct van de quick scan oplevert, kan dienen als startpunt voor een verder te ontwikkelen versie onder verantwoordelijkheid van het College. Niveau Voor het overzicht kan gekozen worden uit vier niveaus: de stad, het stadsdeel, de wijk of de buurt 5. De oorspronkelijke keuze van de Rekenkamer was gericht op het niveau van de stad, de stadsdelen en voor twee stadsdelen op wijkniveau. Dat bleek niet uitvoerbaar. Het beleid wordt op stedelijk en voor een klein gedeelte op stadsdeelniveau gerealiseerd. Een differentiatie naar een lager niveau is alleen bij gebiedsgerichte aanpakken gedeeltelijk beschikbaar. Cijfers op wijkniveau bestaan bovendien niet voor alle veiligheidscategorieën. Een vergelijking van aanpak en trends op wijkniveau was dus niet mogelijk. Den Haag heeft geen specifiek veiligheidsplan op het niveau van wijken of buurten waarbij alle problemen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid in kaart zijn gebracht. Onderzoekvragen 1. Welke zijn de soorten veiligheidsproblemen in de Haagse stadsdelen en van welke omvang zijn deze? 2. Welke zijn de soorten aanpak in de Haagse stadsdelen en welke middelen zijn hiermee gemoeid? 3. Welke betrokkenen zijn actief in de samenwerking op stadsdeelniveau? 4. Welke ontwikkelingen die samenhangen met de aanpak en problemen zijn te onderscheiden in de stadsdelen? 4 Gemeente Den Haag, Een veilig Den Haag -2010 (2): een opdracht aan alle Hagenaars, Den Haag. 5 Den Haag heeft 8 stadsdelen, 54 wijken en 114 buurten. 5

1.3 Onderzoeksaanpak In dit onderzoek zijn de veiligheidsproblemen geïnventariseerd, evenals de inzet, de middelen en de ontwikkelingen op veiligheidsgebied. Uit het overzicht van probleem en aanpak moet een zekere logica blijken: hoe sluiten de soorten problemen aan op de soorten aanpak, hoe ligt de relatie tussen de omvang van problemen en de omvang van middelen. Uitzonderingen zijn mogelijk mits voorzien van een overtuigende argumentatie. Door vragen uit te zetten bij alle betrokken diensten en personen op beleids- en uitvoeringsniveau is het basismateriaal (cijfers, aanpakken) verzameld. Het cijfermateriaal (aantallen aangiften en meldingen van overlast) in dit onderzoek is afkomstig van de politie. In bijlage 1 vindt u een toelichting van het bronnenmateriaal van de Politie Haaglanden. In bijlage 2 waar de aanpakken beschreven zijn, is gebruik gemaakt van gemeentelijke gegevens, zonodig aangevuld met informatie van de Politie Haaglanden. 1.4 Beleid Landelijk Het kabinet wil een reductie bereiken van de criminaliteit in 2010 van 25% ten opzichte van 2002 door onder andere te zorgen voor een veilige leefomgeving voor iedereen. Als het gaat over veilige wijken, dan gaat het over alle wijken, buurten en dorpen in Nederland (inclusief de 40 krachtwijken en de 40+ wijken). De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken maken één keer per vier jaar afspraken met het Korpsbeheerdersberaad die worden vastgelegd in het Landelijk Kader 6. De prioriteiten zijn veilige wijken, geweld, jeugdcriminaliteit en risicojeugd en aanpak criminaliteit. De politie versterkt het gebiedsgebonden politiewerk. Hiertoe worden landelijk 500 extra wijkagenten ingezet (met extra aandacht voor de krachtwijken) en levert de politie, op verzoek, gegevens op wijkniveau die dienen als input voor een gemeentelijke wijkscan in het kader van het integraal veiligheidsbeleid. Het regiokorps politie Haaglanden Den Haag heeft bij het veiligheidsbeleid ook te maken met doelstellingen van de politie Haaglanden. Het Korpsbeheerdersberaad van de politie maakt landelijke afspraken met de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken over speerpunten en prestaties. Deze afspraken worden vervolgens op regionaal niveau in het Meerjarenbeleidskader van de politie Haaglanden vastgelegd. In het Meerjarenbeleidskader - 2011 heeft het korps van de politie Haaglanden de volgende prioriteiten benoemd: 1. Aanpak van geweld 2. Jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit 3. Aanpak criminaliteit 4. Veelplegers 5. Veilige wijken De twaalf Haagse politiebureaus maken jaarlijks een werkplan (de stadsdelen Centrum en Escamp hebben respectievelijk vier en twee politiebureaus en daarmee meer werkplannen). De te behalen resultaten voor de politie worden grotendeels aangestuurd door het Meerjarenbeleidskader en bepaald door de landelijke politiek. Gemeentelijk Het gemeentelijke veiligheidsbeleid is vastgelegd in Een veilig Den Haag (2): een opdracht aan alle Hagenaars, veiligheidsplan - 2010. Met deze nota sluit de gemeente aan bij de landelijke doelstelling van het kabinet van reductie van criminaliteit. De ambitie van de gemeente ligt echter op een reductie van 20% tot 25% in 2010 ten opzichte van 2002. 6 Tweede Kamer, 29628 en 28824 nr 50. 6

De Haagse aanpak is een combinatie van preventie, repressie en handhavend optreden. Centraal staan het bestrijden én het voorkomen van criminaliteit en onveiligheid. Een veilig Den Haag is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen. Niet alleen van gemeente en politie maar ook van burgers, ondernemers en diverse (wijk)organisaties. Voor de collegeperiode 2010 richtte het college zich op de volgende vijf prioriteiten: 1. Jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit 2. Veelplegers en stelselmatige geweldplegers 3. Drugsoverlast 4. Onveiligheid in de openbare ruimte 5. Handhaving, toezicht en controle De gemeente geeft invulling aan veiligheid in wijken en buurten op stadsdeelniveau door in de acht stadsdeelplannen de ambities met betrekking tot veiligheid te beschrijven. Het daarbij behorend jaarprogramma benoemt de acties per wijk. Bewoners kunnen prioriteiten aangeven tijdens de jaarlijkse bijeenkomst in het stadsdeel. Financiën De gemeentelijke jaarrekening laat de volgende bedragen zien voor de bestrijding van de onveiligheid 7 : Tabel: uitgaven gemeente Den Haag veiligheidsbeleid mln. Realisatie 7,4 10,6 15,1 Deze budgetten zijn ruimer dan de reikwijdte van het onderzoek en bevatten bijvoorbeeld uitvoering van de Bibob 8, radicalisering en een deel van de rampenbestrijding. Een nadere uitsplitsing van de bedragen voor bestrijding van onveiligheid is niet opgenomen in de begroting en jaarrekening. In dit onderzoek wordt wel een verdere uitsplitsing van het geld voor verschillende aanpakken opgenomen. De politie Haaglanden beschikte over de periode - over de volgende budgetten 9 : Tabel: uitgaven politie Haaglanden mln. Realisatie 351 365 388 Haaglanden De financiële verslaglegging van de politie kent geen uitsplitsing naar gemeenten. De politieregio ontvangt de gelden rechtstreeks van het Rijk. De gemeente heeft hier geen zeggenschap over. Naar schatting heeft de politie Haaglanden voor de stad Den Haag het volgende budget tot zijn beschikking: Tabel: schatting budget politie Den Haag mln. Schatting 10 Den Haag 223 231 246 De verslaglegging van de politie Haaglanden laat niet zien hoeveel budget zij beschikbaar heeft voor de stad Den Haag. De Rekenkamer heeft daarom in overleg met de politie een schatting gemaakt aan de hand van de formatie 10. 7 Programma Openbare Orde en Veiligheid, Jaarverslagen Gemeente Den Haag (RIS 156285) en (RIS 163497). 8 Wet Bevordering Integriteitbeoordeling door het openbaar bestuur. 9 Jaarverslag Politie Haaglanden en. 10 Schatting gebaseerd op de verhouding personele formatie politiebureaus in Den Haag (1707) en de personele formatie alle bureaus in Haaglanden (2693). 7

1.5 Organisatie De burgemeester is de eerst verantwoordelijke voor veiligheid en handhaving van de openbare orde in diens gemeente. De Bestuursdienst, in het bijzonder de afdeling Openbare Orde en Veiligheid (OOV), is belast met het beleid en de uitvoering. De uitwerking van het veiligheidsbeleid - 2010 loopt langs twee lijnen: de persoonsgebonden aanpak en de gebiedsgerichte aanpak. Bij deze lijnen wordt integraal gewerkt zodat veel gemeentelijke diensten en externe organisaties betrokken zijn bij het proces. Afhankelijk van de aard van de veiligheidsproblematiek kunnen verschillende soorten aanpakken worden ingezet zowel preventief als repressief. De betrokken actoren verschillen per aanpak en variëren van politie, Openbaar Ministerie, onderwijsinstellingen, corporaties, welzijnsinstellingen, bewonersorganisaties tot winkeliersverenigingen. De wethouder BDLM 11 heeft een verantwoordelijkheid voor het leefbaarheidbeleid. Leefbaarheid heeft te maken met veiligheid in de woonomgeving onder meer bij de aanpak van verloederde locaties, het onderhoud van groenvoorzieningen en het schoonhouden van de openbare ruimte. De wethouder Bouwen & Wonen heeft een verantwoordelijkheid voor de bebouwde omgeving. De bebouwde omgeving heeft te maken met veiligheid in de woonomgeving, bij onder andere het inrichten van de openbare ruimte en het maken van afspraken met de woningcorporaties. Veiligheid in de stadsdelen De stadsdeeldirecteuren worden bij de uitvoering van het veiligheidsbeleid in het stadsdeel ondersteund door een accounthouder van OOV die enkele dagdelen per week werkzaam is op het stadsdeelkantoor. Maandelijks wordt overlegd over de uitvoering van het veiligheidsbeleid. Aan dit overleg nemen de stadsdeeldirecteur, de bureauchef van de politie en de accounthouder van OOV deel. De OOVaccounthouders melden knelpunten bij de burgemeester die deze kan agenderen in het Driehoeksoverleg. Bij hardnekkige en acute problemen laat de burgemeester zich ter plaatse informeren. 11 Burgerschap, Deconcentratie, Leefbaarheid en Media 8

Hoofdstuk 2 Aanpak en trends in de stad 2.1 Inleiding Op welke manieren pakt het Haagse stadsbestuur de veiligheidsproblemen aan? De Rekenkamer heeft onderstaand schema opgesteld zodat inzichtelijk wordt welke aanpakken per type veiligheidsprobleem worden ingezet. De indeling van dit hoofdstuk is conform het schema. Figuur 1: Overzicht veiligheidsproblemen en soorten aanpak In de volgende paragrafen worden de problemen en de soorten aanpak kort beschreven met vermelding van kosten en trends. Een meer uitgebreide beschrijving van de problemen (met cijfermateriaal) en van de soorten aanpak is terug te vinden in respectievelijk bijlage 1 en bijlage 2. Totaal aantal aangiften in Den Haag Het totaal aantal aangiften is een belangrijke indicator voor het veiligheidsniveau op stedelijk niveau. In de periode 2002 2009 is het aantal aangiften gedaald met 22.6% 12. Sinds stijgt het aantal aangiften van criminaliteit in Den Haag. In de periode - 2009 bedroeg de stijging voor de hele stad 7%. 12 Het gemeentelijke veiligheidsbeleid (Een veilig Den Haag (2)) stelt zich tot doel de criminaliteit uiterlijk 31 december 2010 met 20 tot 25% verminderd te hebben ten opzichte van 2002. 9

Grafiek: totale aantal aangiften in Den Haag 2002 2009 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 54609 56989 49933 4 39483 41914 42189 42266 Aangiften 2002 2003 2004 2005 2009 Aangiftebereidheid De mate waarin slachtoffers van criminaliteit bereid zijn aangifte te doen is van invloed op het inzicht van het gemeentebestuur en de politie in de ontwikkeling van de criminaliteit en overlast. De aangiftebereidheid wordt gemeten in de Politiemonitor Bevolking. Onderstaande tabel toont de gemiddelde aangiftebereidheid van slachtoffers in Den Haag en Haaglanden in de periode -. Tabel: percentage aangiftebereidheid onder de bevolking % Gemeente Den Haag 28,6 24,7 26,7 Regio Haaglanden 28,0 24,7 25,9 2.2 Vermogenscriminaliteit en diefstal De onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van de vermogenscriminaliteit in Den Haag 13. Grafiek: ontwikkeling vermogenscriminaliteit 2009 20000 15951 16699 17742 18368 15000 10000 5000 2009 0 2.2.1 Veelplegersaanpak Een aanzienlijk deel van de vermogenscriminaliteit in Den Haag wordt veroorzaakt door een relatief kleine groep criminelen, de zogenoemde veelplegers. De aanpak van veelplegers is gericht op het opzetten van maatwerktrajecten voor veelplegers samen met ketenpartners. De ketenpartners zijn de politie Haaglanden, het Openbaar Ministerie, de reclassering, de instelling Parnassia, de penitentiaire inrichting Haaglanden en de Raad voor de Kinderbescherming. Sinds 2009 werken zij samen in het Veiligheidshuis. Voor de veelplegersaanpak is in de periode van tot en met totaal 9.062.509,- uitgegeven. 13 De Rekenkamer heeft zich voor de beoordeling van vermogenscriminaliteit beperkt tot de aangiftecijfers van diefstal uit woning, diefstal uit bedrijf, fietsdiefstal, bromfietsdiefstal, autodiefstal en diefstal uit auto. De uitschieter bij fietsendiefstal was te wijten aan het in omloop zijn van lopers. Meer informatie over de absolute aantallen is terug te vinden in bijlage 1.2. 10

De veelplegersaanpak richt zich op (veelal minderjarige) doorstromers en zeer actieve veelplegers. Tabel: aantallen doorstromers en zeer actieve veelplegers 2009 Doorstromers 295 294 288 283 Zeer actieve veelplegers 410 365 379 337 2.2.2 Nazorg ex-gedetineerden Ex-gedetineerden krijgen op vrijwillige basis begeleiding aangeboden bij het vinden van inkomen en huisvesting en bij het vervullen van andere levensbehoeften. De uitvoeringsverantwoordelijkheid ligt bij de ketenpartners zoals de Reclassering, de regie ligt bij het gemeentelijke bureau Nazorg. Het bureau Nazorg heeft een regisserende rol en monitort de overdracht van de ex-gedetineerden naar de ketenpartners. De primaire taak van bureau Nazorg bestaat uit het verwerken van informatie vanuit de gevangenis, het screenen van leefgebieden waarop eventuele hulp nodig is en het uitzetten en monitoren van taken. In namen 490 ex-gedetineerden deel aan de Nazorg. Aan de pilot nazorg ex-gedetineerden, gestart in, is in de periode - 2009 540.000,- besteed. Het budget is gefinancierd uit de middelen voor de veelplegersaanpak. Voor 2010 reserveert de gemeente een budget van 300.000. Dit budget dekt de extramurale kosten van de SD trajecten (zie hierna onder 2.2.3) en de kosten voor de voorziening Reflex, een dagloonproject voor veelplegers. De gemeente kan niet aangeven of de aangeboden begeleiding heeft bijgedragen aan het duurzaam uit de criminaliteit houden van de doelgroep. De recidive van ex-gedetineerde personen kan worden bepaald aan de hand van cijfers van de politie (aanhoudingen) en het OM(voorgeleidingen) over deze doelgroep. Momenteel is dat geen standaard werkafspraak. Bij een nazorgvoorziening zoals de Reflex wordt het recidiveverloop wel bijgehouden. 2.2.3 Inrichting Stelselmatige Daders De Inrichting Stelselmatige Daders (ISD-maatregel) biedt de mogelijkheid daders met een hardnekkig gedragsprobleem voor een periode van maximaal twee jaar in een inrichting te plaatsen die specifiek voor hen bestemd is. Het Openbaar Ministerie kan kandidaten voordragen. In is deze maatregel in Den Haag 32 keer opgelegd en in 14 keer. De ISD-maatregel wordt uitgevoerd door het OM en de politie. Hieraan zijn geen kosten voor de gemeente verbonden. Van de ISD ers in de regio Haaglanden kwam na terugkeer in de samenleving de helft weer in aanraking met de politie 14. Specifiek voor de stad Den Haag zijn geen cijfers beschikbaar. 2.2.4 Politie Keurmerk Veilig wonen Het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) bestaat uit een op de woning toegespitst pakket van maatregelen waarmee de woning beter bestand is tegen inbraak. In Den Haag wordt dit keurmerk sinds 2005 in samenwerking met de corporaties uitgevoerd. Daarnaast wordt bij nieuwbouw- en renovatieprojecten zoveel mogelijk getracht het PKVW te verkrijgen. In de periode 2010 is in totaal 3,2 miljoen euro beschikbaar vanuit de gemeente (GSB-middelen). Naar schatting is in de periode - 0,6 miljoen euro per jaar besteed. 14 Effectmeting aanpak stelselmatige daders regio Haaglanden, Politie Haaglanden. 11

Onderstaande tabel toont de cijfers van diefstal uit woningen in Den Haag: Tabel: aantallen diefstal uit woning 2009 % stijging - 09 Diefstal uit woning 3.403 3.234 3.408 3.614 6,2 2.2.5 Thema s stadsdelen Sinds hebben de stadsdelen eigen veiligheidsthema s aangedragen waar zij extra aandacht aan wilden besteden in de collegeperiode tot 2010 15. De financiële lasten behorend bij de thema-aanpak bedroegen in 26.000,- en in 52.000,-. De gemeente schat dat in de periode - de stadsdelen één à twee dagen per week besteed hebben aan projecten binnen de thema s. De veiligheidsthema s met de bijbehorende trendcijfers: Tabel: aantallen delicten volgens de thema s van de stadsdelen Stadsdeel Thema 2009 Perc. stijging/daling - 2009 Loosduinen diefstal uit auto 495 647 619 872 76,2 L veen- Yp. diefstal uit woning 91 97 108 131 44,0 Centrum diefstal uit auto 1.439 1.905 1.879 2.029 41,0 Centrum fietsendiefstal 693 771 1.198 915 32,0 Haagse Hout fietsendiefstal 293 263 385 372 27,0 Segbroek diefstal uit auto 747 861 585 869 16,3 Escamp diefstal uit woning 843 925 916 970 15,1 Scheveningen fietsendiefstal 404 339 391 392-3,0 Laak straatroof 80 58 48 45-43,8 In de periode 2009 is in zes stadsdelen een stijging te zien van het aantal delicten volgens de gekozen thema s, in twee stadsdelen een daling. Diefstallen uit auto s in Loosduinen en diefstal uit woningen in Leidschenveen/ Ypenburg zijn in percentage het meest gestegen. De gemeente verklaart de groei van het aantal fietsendiefstallen in Centrum en Haagse Hout doordat er lopers in omloop waren. In Laak is de daling (straatroof) het grootst en bijna gehalveerd. De gemeente wijst erop dat het totale aantal fietsendiefstallen in Den Haag is sinds 2002 gehalveerd 16 : Grafiek: aantallen fietsendiefstallen 2002 2009 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 6089 5164 4821 3776 2742 2635 3884 3057 2002 2003 2004 2005 2009 0 fietsendiefstal 15 Zie bijlage 2.20. 16 Sturap III 2009 Den Haag, Politie Haaglanden, staf Korpsdirectie. 12

2.3 Diefstal in de openbare ruimte en winkelsituaties 2.3.1 Keurmerk veilig ondernemen Samen met ondernemers, leveren politie en gemeente in een gebied met een Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) extra inspanningen voor veiligheid. Hiermee wordt beoogd een prettig en veilig winkelklimaat te realiseren. In Den Haag zijn dertien winkelgebieden en bedrijventerreinen gecertificeerd, drie zijn in vergevorderde fase en met vier wordt gesproken over doorstart of opstarten van het KVO 17. In de periode - is 1,5 miljoen euro uitgegeven door de gemeente aan het KVO. De gemeente beschikt over cijfers specifiek voor de KVO-gebieden 18. De gegevens dateren uit. Hoewel een KVO gericht is op een specifiek winkel- of bedrijvengebied en niet op een heel stadsdeel geeft de Rekenkamer bij gebrek aan recente cijfers op het niveau van KVO-gebieden inzicht in de ontwikkelingen van zakkenrollerij en winkeldiefstal op stadsdeelniveau. Uit de ontwikkelingen voor zakkenrollerij en winkeldiefstallen blijkt het volgende bij de zeven stadsdelen die een of meer KVO-certificaten kennen: In vijf stadsdelen stijgt het aantal winkeldiefstallen, in Laak en Scheveningen blijkt een daling; In alle zeven stadsdelen stijgt het aantal gevallen van zakkenrollerij. 2.3.2 Veelplegersaanpak, Thema s stadsdelen In de paragraaf hiervoor zijn de veelplegersaanpak en de thema s van de stadsdelen behandeld. Ze worden hier nogmaals genoemd omdat deze aanpakken ook gericht zijn op berovingen op straat, zakkenrollerij en winkeldiefstallen. Het aantal berovingen op straat, zakkenrollerij en winkeldiefstallen op stedelijk niveau vertoont een wisselend beeld: 5000 4800 4600 4400 4200 4000 3800 3600 4927 4483 4392 4150 Diefstal openbare ruimte en w inkelsituaties 2009 Voor meer inzicht in de cijfers per stadsdeel zie de bijlage 1.3. 2.4 Persoonlijke levenssfeer Misdrijven in de persoonlijke levenssfeer betreffen bedreiging, mishandeling (inclusief huiselijk geweld) en (poging tot) doodslag. Het aantal misdrijven in de persoonlijke levenssfeer is in 2009 ten opzichte van met 12% gestegen: Tabel: aantallen delicten in de persoonlijke levenssfeer 2009 Stijging - 2009 Persoonlijke levenssfeer 3.826 4.019 4.054 4.289 12% 17 Peilmoment 1-10-2009. 18 Nulmeting Dierenselaan/Apeldoornselaan, ervaringen van de doelgroep met criminaliteit en overlast, politiecijfers criminaliteit en overlast. Uit het materiaal viel niet op te maken of de situatie verbeterd was door het keurmerk. 13

2.4.1 Stelselmatige geweldplegers Plegers van een geweldsmisdrijf krijgen een snelle strafrechtelijke reactie: bij aanhouding van een geweldsmisdrijf wordt zoveel mogelijk het supersnelrecht toegepast. De repressieve aanpak functioneert als stok achter de deur. Geweldplegers worden geregistreerd in een digitaal systeem. Daarin kunnen de organisaties informatie delen en toevoegen. Een stelselmatige geweldpleger wordt geadopteerd door de wijkagent of door een medewerker vanuit de hulpverlening. Deze houdt toezicht op de geweldpleger en de begeleiding van hem. Op proactieve wijze worden hulpprogramma s aangeboden zoals agressietrainingen, psycho-medische zorg en praktische ondersteuning bij het vinden van werk, huis, opleiding of uitkering. Omdat geweld vaak het gezin treft, richt de aandacht zich ook op de veiligheid van partner en kinderen. Bureau Jeugdzorg heeft een rol bij deze begeleiding. De begeleiding van stelselmatige geweldplegers vindt plaats door de politie en hulpverlening. Voor de gemeente zijn hiermee geen financiële middelen gemoeid. Onderstaande tabel geeft de aantallen stelselmatige geweldplegers in Den Haag weer: Tabel: aantallen stelselmatige geweldplegers 2009 Stijging 2009 - Stelselmatige geweldplegers 376 374 388 3,2% In / is Den Haag begonnen met een pilot voor maximaal 30 stelselmatige geweldplegers. Doel is een daling van het aantal geweldplegers en het geweld te bewerkstelligen, waarbij ten minste 20% van de doelgroep in niet recidiveert. In de volgende tabel staan de pilotresultaten vermeld: Tabel: Aantallen aanhouding onder (recidiverende) geweldplegers 2009 Aangehouden 24 9 onbekend onbekend Niet aangehouden 4 19 onbekend onbekend In recidiveert 17% niet, 83% wel. In recidiveert 68% niet, 32% wel. 2.4.2 Huiselijk geweld Eén op de vijf stelselmatige geweldplegers maakt zich schuldig aan huiselijk geweld. De gemeente Den Haag draagt bij aan de preventie van huiselijk geweld. Dit doet zij door het meefinancieren van de regionale samenwerking van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) 19 en de G4 samenwerking. Specifiek over huiselijk geweld zijn beperkt cijfers voorhanden 20. De uitgaven bestaan uit de bijdragen van de gemeente aan het ASHG: Tabel: gemeentelijke bijdragen Advies- en Steunpunt Huiselijk geweld 2009 ASHG 105.000,- 171.564,- 568.398,- 908.793,- In de volgende tabel staan de meldingen bij het ASHG. Het aantal meldingen van huiselijk geweld in Den Haag 21 is in de periode - met 10% gestegen 22 : Tabel: aantallen meldingen huiselijk geweld Den Haag Stijging - Meldingen huiselijk geweld 278 376 305 10% De gemeente heeft publiciteitscampagnes gevoerd zodat huiselijk geweld sneller gemeld wordt bij het ASHG. Mogelijk heeft de toename van het aantal meldingen te maken met deze campagnes. 19 Advies- en steunpunt huiselijk geweld voor de regio Haaglanden, zie www.huiselijkgeweldhaaglanden.nl. 20 Bron: Dienst OCW gemeente Den Haag. 21 Bron: Gemeente Den Haag, dienst OCW. 22 Bron: Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld voor de regio Haaglanden. 14

2.5 Jongerenoverlast De gemeente Den Haag onderscheidt hinderlijke, overlastgevende en criminele jongeren, samen de problematische groepen. De problematische jongerengroepen zijn onderwerp van aandacht op stadsdeelniveau in het veiligheidsoverleg van de stadsdeeldirecteur en de wijkbureauchef van de politie, gecoördineerd door de accounthouder OOV. In de aanpak van jongerengroepen spelen de jongerenwerkers een belangrijke rol. Voor jongerenwerk was beschikbaar: Tabel: budget jongerenwerk Den Haag mio Jongeren 5,8 6 6,2 SMJT 0,3 0,8 0,8 Dit is inclusief maatschappelijk werk voor doelgroep jongeren, accommodaties, agogisch jongerenwerk. In de stad zijn twee mobiele teams actief, een stedelijk mobiel jongeren team (SMJT) en een mobiel team in Escamp. Het mobiel team Escamp is onderdeel van de reguliere formatie stadsdeel. De dienst OCW geeft aan in deze quick scan alleen de kosten van het SMJT mee te rekenen in de gemeentelijke uitgaven veiligheid in de woonomgeving. Het jongerenwerk kent vier doelstellingen waarvan één het tegengaan van hinder en overlast betreft. 2.5.1 Problematische jongerengroepen De aanpak van hinderlijke en overlastgevende jongerengroepen wordt aangestuurd door de gemeente en bestaat uit een combinatie van zorg, het contact houden met de groepen vanuit het jongerenwerk, strafmaatregelen en verbetering van de leefbaarheid. De maatregelen richten zich op de overlastgever en zijn gezin. Betrokken partners kunnen zijn het Centrum voor Jeugd en Gezin, het Veiligheidshuis, de politie, het OM en de corporaties. De aanpak van criminele jongerengroepen valt onder regie van de politie. De aanpak van de politie bestaat uit repressie, het in beeld houden van een groep, surveillance en controle, en het contact houden met de groepen. Onderstaande tabel geeft de aantallen problematische groepen in Den Haag weer. Over zijn geen cijfers bekend. Het aantal hinderlijke en overlastgevende groepen daalt, het aantal criminele groepen stijgt 23. Tabel: aantallen problematische jongerengroepen 2009 Hinderlijk onbekend 33 16 17 Overlast onbekend 25 21 20 Crimineel onbekend 4 7 9 In de tabel is het aantal meldingen van jeugdige baldadigheid in de periode 2009 weergegeven: Tabel: aantallen meldingen baldadigheid 2009 Meldingen baldadigheid 5.916 6.570 6.023 6.727 23 In bijlage 1.5 is het overzicht van problematische jongerengroepen aangevuld met gegevens uit 2009. 15

2.5.2 Criminele jongeren Een groot deel van de criminele jongeren valt onder de veelplegersaanpak (doorstromers, zie paragraaf 2.2.1). Het aantal criminele jongeren in Den Haag is in, ten opzichte van, gedaald met 2,6%. Tabel: aantallen criminele jongeren Den Haag Daling - Aantallen criminele jongeren 3.620 3.618 3.525 2,6% 2.5.3 Hotspots Sinds 2003 werken gemeente, politie en welzijnsorganisaties onder de regie van de gemeente gezamenlijk aan de hotspotaanpak. Het betreft een gecombineerde aanpak van repressie en preventie en een minimale inzet van één jaar. Deze aanpak heeft voor het merendeel te maken met overlast door jongeren. Een hotspot is een overlast gevende locatie waar: meer dan gemiddelde overlast is die ten minste drie maanden duurt; een gezamenlijke integrale aanpak nodig is voor normalisering van de situatie; de overlast een duurzame aanpak vraagt van minstens één jaar. Den Haag is in 2003 gestart met 27 hotspots. In 2009 waren er nog tien. Daarmee is op dat moment de doelstelling van het veiligheidsbeleid van maximaal 14 hotspots in 2010 gehaald. In de periode heeft de gemeente meer dan 300.000,- aan hotspots uitgegeven. Het totale aantal meldingen en aangiften op de 15 toen bestaande hotspots steeg in de jaren met 7.3%: Tabel: aantallen meldingen en aangiften op hotspots Den Haag Stijging - Meldingen hotspots 1.120 1.270 1.202 7,3% Van de 15 hotspots in is bij drie hotspots in de periode - het veiligheidsgevoel van de inwoners verslechterd 24. De gemeente heeft besloten 5 hotspots van de lijst af te voeren 25. Het valt de Rekenkamer op dat bij de hotspot Centraal Station wel het veiligheidsgevoel verbetert (/ 56% - / 78%), terwijl ook het aantal meldingen en aangiften toeneemt (/ 272 / 314, + 16%). Bij de Maurice Ravelweg valt op dat zowel het veiligheidsgevoel als het aantal meldingen en aangiften vrijwel gelijk is gebleven. Het college van B&W rapporteert met de hotspotrapportage 26 aan de gemeenteraad over ontwikkelingen en resultaten op de hotspots (onveiligheidsgevoelens bij bewoners, criminaliteit- en overlastcijfers, expertoordelen). 2.5.4 Cameratoezicht In 1999 is de gemeente begonnen met cameratoezicht als onderdeel van de aanpak raamprostitutie. In de daarop volgende jaren is het cameratoezicht uitgebreid met camera s in de omgeving van het station Hollands Spoor en de Haagse Binnenstad. Vaak maakt jongerenoverlast onderdeel uit van de problematiek in het gebied. Per januari bedraagt het aantal camera s in de openbare ruimte 158 stuks. In de periode - heeft de gemeente 798.182,- uitgegeven aan cameratoezicht. Over de resultaten van het cameratoezicht voor de veiligheid in de omgeving van de camera s waren tijdens het onderzoek geen gegevens bekend over de periode - 2009 27. De laatste cijfers waren bekend over 2005. Tijdens het onderzoek bereidde de politie een evaluatie cameratoezicht 2005 2009 voor. Het beleidsplan, Een veilig Den Haag (2), stelt echter dat het cameratoezicht jaarlijks door de politie wordt geëvalueerd. 24 Tenierplantsoen / Van Dijckstraat / Hobbemastraat, Wenckebachstraat / 't Kikkertje, Weimarstraat. 25 Kaapse Plein, Joubertplein, Station CS, Stationsplein en Maurice Ravelweg. 26 RIS162902. 27 Uit eerdere jaren zijn wel gegevens bekend (incidenten/ reacties/ aanhoudingen, zie de bijlage 2.11). 16

2.5.5 Samenscholingsverbod Het verzamel- of samenscholingsverbod is een bevoegdheid van de burgemeester op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). De burgemeester wijst een gebied aan waar het samenscholingsverbod intensief en gericht gehandhaafd wordt. Het verbod maakt onderdeel uit van een pakket maatregelen gericht op beperking van ernstige overlast van veelal jongeren. Het doel is de overlast terug te dringen en de veiligheidssituatie in de omgeving te verbeteren. In Den Haag is gedurende de periode tot en met juli 2009 13 maal een samenscholingsverbod ingesteld van telkens drie tot zes maanden. Van deze 13 verboden betroffen acht verlengingen of het opnieuw instellen. Voor deze aanpak zijn geen specifieke middelen door de gemeente vrijgemaakt. Toezicht op naleving van het verbod is een verantwoordelijkheid van de politie. De politie en B&W rapporteren niet uitgebreid over de resultaten van de samenscholingsverboden aan de Raad. Aangegeven wordt of de overlast is toe- of afgenomen. De rapportage wordt niet onderbouwd met cijfers. 2.5.6 Blowverbod Het college van B&W kan een blowverbod instellen in een afgebakend gebied in de openbare ruimte, waarin overlast bestaat die gerelateerd is aan het blowen. In 2009 zijn de eerste blowverboden in Den Haag ingesteld in de omgeving van de Stationsweg (tevens veiligheidsrisicogebied) en op de Strandweg/ Boulevard. Sinds 25 februari 2010 gelden blowverboden in de Weimarstraat en omgeving en in het Zeeheldenkwartier, gebieden met een concentratie van coffeeshops. Voor deze aanpak zijn geen specifieke middelen door de gemeente vrijgemaakt. Toezicht op naleving van het verbod is een verantwoordelijkheid van de politie. Gelet op de inzet van de blowverboden per 2009 kan nog geen trend gemeld worden. 2.6 Overlast in de openbare ruimte door anderen dan jongeren De burgemeester heeft op grond van de APV bevoegdheden de openbare orde te handhaven. Voor de burgemeestersbevoegdheden tot aanwijzing van een veiligheidsrisicogebied, de verblijfsontzegging en het alcoholverbod zijn geen middelen door de gemeente aangewezen. De handhavingverantwoordelijkheid ligt bij de politie. De kosten van de in deze paragraaf beschreven aanpakken komen niet ten laste van de gemeente (maar worden gedragen door de politie). De overlast door zwervers, dronkenschap en harddrugsgebruik stijgt in de periode 2009 met 38%. Tabel: aantallen meldingen overlast in de openbare ruimte 2009 overlast anderen dan jongeren 1.295 1.439 1.498 1.788 2.6.1 Aanwijzing veiligheidsrisicogebied Een veiligheidsrisicogebied is een gebied dat naar bestemming of vast gebruik voor iedereen toegankelijk is, met een hoog risico op geweldsdelicten en dreigingen met vuurwapens. Op aanwijzing van de burgemeester kan de officier van justitie binnen dit gebied gelasten preventief te fouilleren en vervoermiddelen en bagage te laten onderzoeken. In de periode tot en met september 2009 is het gebied rondom het Huygenspark, Stationsweg, Van Limburg Stirumstraat, Jan Blankenstraat en het Stationsplein vijf keer aangewezen als veiligheidsrisicogebied. In totaal zijn gedurende deze periode 34 acties preventief fouilleren uitgevoerd. Naast het gebied rondom Holland Spoor is tramlijn 9 in aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Eénmaal is preventief gefouilleerd waarbij zeven trams zijn gecontroleerd. Deze actie werd gecombineerd met een communicatietraject op de scholen. 17

Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de aangiftecijfers van bedreigingen, berovingen en mishandelingen op straat in de buurt Huygenspark 28 : Tabel: Aangiftecijfers Huygenspark Huygenspark Daling ten opzichte van Bedreiging 34 25 40 Beroving op straat 26 36 19 Mishandeling 77 63 63 Totaal 137 124 122-11 % De volgende tabel laat de aantallen in beslag genomen wapens zien tijdens acties bij het Hollands Spoor e.o. zowel absoluut als in verhouding tot het aantal gefouilleerde personen: Tabel: aantallen in beslag genomen wapens; verhouding gefouilleerden en in beslag genomen wapens Hollands % wapens/ % wapens/ % wapens/ Spoor e.o. 29 gefouilleerden 30 gefouilleerden 31 2009 gefouilleerden 32 % wapens/ gefouilleerden Wapenbezit 61 0,95 148 1,57 134 2,52 145 2,42 De burgemeester heeft besloten om het gebied niet opnieuw aan te wijzen als veiligheidsrisicogebied vanwege de daling van het aantal incidenten en wapenbezit. Hij heeft de raadscommissie voor veiligheid (VBF) hierover geïnformeerd. 33 2.6.2 Verblijfsontzegging Na aanwijzing als noodgebied door de burgemeester beschikt deze over de bevoegdheid tot verblijfsontzegging. Overlast veroorzakende drugsverslaafden kunnen voor een periode van 24 uur of één tot drie maanden uit het noodgebied verwijderd worden. De bevoegdheid tot het opleggen van een 24-uursverbod is gemandateerd aan de politie. Gedurende de gehele periode van tot maart 2010 is het gebied Holland Spoor en omgeving aangewezen als noodgebied. In de periode van tot en met zijn in totaal 2.095 24-uursververboden en 26 maandverboden uitgevaardigd. Bij de verblijfsontzeggingen zijn twee politiebureaus betrokken: het bureau Jan Hendrikstraat en het bureau Hoefkade (beide stadsdeel Centrum) 34. Het aantal verboden voor de beide bureaus samen is met de helft gedaald. 28 De Rekenkamer heeft voor het opsporen van trends bij gebrek aan specifieke cijfers over het veiligheidsrisicogebied een ruimer gebied gekozen (de buurt Huygenspark wordt omsloten door: Dunne Bierkade, Koningstraat, Parallelweg en het Zieken). Een eventueel optredend verplaatsingseffect valt binnen dit ruimere gebied. 29 Acties tussen 17 februari en 8 juni.. 30 Acties tussen 12 januari en 13 december. 31 Acties tussen 16 januari en 19 augustus. 32 Acties tussen 27 maart en 8 september 2009. 33 Brief van 1 maart 2010 RIS 170327; de burgemeester berekent hierbij een percentage van 3,16 % voor. OOV hanteerde naar eigen zeggen een andere berekenmethode. Het gaat om een vergelijking tussen een periode van 4 maanden in en een periode van 6 maanden in 2009. In die tijdvakken zijn in en in 2009 acht vergelijkbare preventief fouilleer acties verricht. 34 Gemeente Den Haag, Bestuursdienst, Evaluatie gebiedsaanwijzing artikel 2:74C (oud artikel 95d), Commissiebrief, RIS 163762, 7 mei 2009. 18

Tabel: 24-uurs- en verblijfsverboden Daling ten opzichte van Jan Hendrikstraat 24-uursverboden 696 436 187 maandverboden 8 1 6 Totaal Jan Hendrikstraat 704 437 193 Hoefkade 24-uursverboden 250 234 292 maandverboden 8 1 2 Totaal Hoefkade 258 235 294 Totaal gen. 962 672 487-49% Volgens de gemeente is het aantal ontzeggingen gehalveerd door soepeler om te gaan met toeristen. Toeristen krijgen nu eerst een waarschuwing en pas bij het negeren daarvan een ontzegging. Een doel van verblijfsontzeggingen is het voorkómen van drugsoverlast. Hieronder staan de percentages van de bevolking die vaak overlast ervaren van drugsgerelateerde verschijnselen bij de bureaus Jan Hendrikstraat en Hoefkade 35 : Tabel: percentages van de bevolking die vaak overlast ervaren van drugsgerelateerde verschijnselen omgeving politiebureau Jan Hendrikstraat en politiebureau Hoefkade: Jan Hendrikstraat 18,0 14,5 18,7 Hoefkade 27,4 18,0 21,9 Een tweede doel van verblijfsontzeggingen is het voorkómen van overlast door dronkenschap. Hieronder staan de percentages van de bevolking die vaak overlast ervaren van dronken mensen op straat bij de bureaus Jan Hendrikstraat en Hoefkade 36. Tabel: percentages van de bevolking die vaak overlast ervaren van dronken mensen op straat omgeving politiebureau Jan Hendrikstraat en politiebureau Hoefkade J. Hendrikstraat 36,3 36,4 35,3 Hoefkade 22,2 17,5 24,2 2.6.3 Alcoholverbod Het instellen van een alcoholverbod door het college van B&W geeft de politie betere mogelijkheden (preventief) op te treden tegen de in dat gebied aanwezige overlast. In waren 26 gebieden in Den Haag aangewezen met een alcoholverbod, in en 24 gebieden. Gedurende is hier één gebied (Jan Luykenlaan/ Escamp) in verband met alcoholoverlast aan toegevoegd. Alle stadsdelen, met uitzondering van Leidschenveen-Ypenburg, hebben gebieden met alcoholoverlast. Tijdens de jaarwisseling worden op (te verwachten) probleemlocaties tijdelijke alcoholverboden ingesteld. In de praktijk zijn dit twee tot drie locaties. 35 Integrale Veiligheidsmonitor Haaglanden beknopt tabellenboek. 36 Integrale Veiligheidsmonitor Haaglanden beknopt tabellenboek. 19

Onderstaande tabel toont de trend van het aantal alcoholgerelateerde incidenten. Het aantal incidenten is in ten opzichte van met 64% gestegen: Tabel: aantallen alcohol gerelateerde incidenten Stijging - Alcohol gerelateerde incidenten 261 327 427 64% De stijging van het aantal incidenten kan op verschillende manieren verklaard worden. Een stijging kan samenhangen met een toename van het aantal gevallen van dronkenschap maar ook met een intensievere handhaving. Om de stijging te verklaren is verder onderzoek nodig. 2.7 Woonoverlast Het Meldpunt woonoverlast, de Haagse Pandbrigade en het Team Onrechtmatig Wonen behoren tot de portefeuille van de wethouder Bouwen en Wonen. 2.7.1 Meldpunt Woonoverlast Het Meld- en Steunpunt Woonoverlast, gestart in, is een centraal contact- en coördinatiepunt voor burgers en instanties die te maken hebben met overlastsituaties. De formatie bestaat uit 5,2 fte. Het Meld- en Steunpunt zet meldingen uit bij partners binnen het gemeentelijk apparaat (Haagse Pandbrigade, Team Onrechtmatig Wonen, Stadsdeelkantoren, Signaleringsoverleg en Overlastgevende Pandenoverleg) en buiten het gemeentelijk apparaat (Politie, corporaties, zorginstellingen en Bureau Bemiddeling & Mediation). Het Meld- en Steunpunt koppelt ook de resultaten van de afhandeling van de meldingen terug aan de burgers. De kosten voor het meldpunt bedragen 300.000,- per jaar. Het meldpunt heeft in 1008 meldingen ontvangen. 2.7.2 Haagse Pandbrigade De Haagse Pandbrigade heeft als doel overlast tegen te gaan en veiligheid te vergroten door de bestrijding van illegaal wonen, hennepteelt, controle van persoonsgegevens, aanpak van onderhoudsgebreken en milieubeheer, en onrechtmatig gebruik van sociale voorzieningen bij woningen en horeca. Eerder bestond de Inhaalslag Handhaving, per 2009 is deze overgegaan in de Pandbrigade. De organisatie heeft 56 fte capaciteit en is een samenwerking van de gemeentelijke Dienst Stedelijke Ontwikkeling, de Dienst Publieksservice, de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten, de Dienst Stadsbeheer, de Bestuursdienst en de brandweer. In de periode heeft de gemeente 9.465.000,- uitgegeven aan de Haagse Pandbrigade. De Pandbrigade heeft sinds de volgende aantallen adressen gecontroleerd: Tabel: aantallen adrescontroles Pandbrigade 2005/ 06 / 07 / 08 Stijging 2005/ 06 - / 08 5.446 7.955 8.265 52% Het College van B&W geeft aan geen inzicht te hebben in de resultaten van de acties van de Pandbrigade voor de leefbaarheid in de buurt. Het College heeft twee onderzoeken aangekondigd naar de maatschappelijke effecten van het project. 20

2.7.3 Team Onrechtmatig wonen Het Team Onrechtmatig Wonen is primair gericht op het opheffen van onrechtmatige woonsituaties om de leefbaarheid en veiligheid in de wijken te vergroten. De formatie bestaat uit 19,1 fte. Het Team Onrechtmatig Wonen handhaaft in eerste instantie met behulp van bestuursrechtelijke instrumenten door het opleggen van een dwangsom of bestuursdwang. In ernstige gevallen worden op grond van de Wet Economische Delicten ook strafrechtelijke handhavinginstrumenten ingezet. De uitgaven ten behoeve van het Team Onrechtmatig Wonen vallen onder de reguliere apparaatlasten. In 2009 zijn 322 woningen in rechtmatig beheer gebracht en zijn er 33 processen-verbaal ingezonden naar het OM. 2.7.4 Bemiddeling en Mediation Het Bureau Bemiddeling en Mediation, ondergebracht bij de politie Haaglanden, is een samenwerkingsverband van de politie, corporaties en de gemeente. 90 vrijwilligers zijn actief ter voorkoming van conflicten tussen burgers. Het bureau kost per jaar 114.000,-. De gemeentelijke bijdrage daaraan bedraagt 54.000,- per jaar. Het bureau heeft in de jaren in totaal 1.729 cases gekregen in de regio Haaglanden. Hiervan zijn volgens eigen opgave - 1.096 met succes bemiddeld. Het aantal cases is in ten opzichte van met 160% gestegen. Tabel: aantallen cases bureau Bemiddeling en Mediation Stijging - Cases B&M 364 424 941 160%. 2.8 Onveiligheidsgevoelens De Politiemonitor Bevolking (PMB) peilt jaarlijks de veiligheidgevoelens onder de inwoners. Inwoners wordt gevraagd of zij zich wel eens of vaak onveilig voelen. Tabel: percentage bevolking dat zich wel eens/ vaak onveilig voelt % bevolking Daling/ stijging - Voelt zich wel eens onveilig 28,3 27,9 27,4-0,9 procentpunt Voelt zich vaak onveilig 4,9 4,6 5,8 + 0,9 procentpunt De Integrale Veiligheidsmonitor 2009 (IVM) geeft voor onveiligheidsgevoelens andere uitkomsten dan de PMB omdat een andere methodiek wordt gehanteerd 37 : Tabel: percentage bevolking dat zich wel eens/ vaak onveilig voelt % bevolking 2009 Voelt zich wel eens onveilig 33.7 35.1 Voelt zich vaak onveilig 5.5 6.2 De onveiligheidsgevoelens op stedelijk niveau laten in de IVM een stijging zien. Door de andere berekenmethode zijn de cijfers PMB en IVM niet vergelijkbaar. De PMB is in het laatst gepubliceerd. 2.8.1 Buurtinterventieteams en Pilots bewoners Ter professionalisering van buurtinitiatieven heeft de gemeente een beleidskader ontworpen en uitgevoerd. Op dit moment bestaan 16 buurtinterventie/ preventieteams, 3 buurtvaderprojecten, 2 nachtpreventieteams en 2 teams van straatvertegenwoordigers. Geschat wordt dat hoogstens 400 personen in de stad bij deze projecten actief zijn. De initiatieven zijn vooral gericht op bevordering van de leefbaarheid in een wijk. 37 zie bijlage 1 voor een toelichting op de verschillende monitors 21