Palliatieve sedatie
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1 4 Is het een soort euthanasie?... 1 5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie toe?... 2 6 Wie beslist over palliatieve sedatie?... 2 7 Wat gebeurt er precies?... 2 8 Kan ik wakker worden uit palliatieve sedatie?... 3 9 Hoe zit het met de rest van de verzorging?... 3 10 Heeft u behoefte aan ondersteuning?... 3 11 Tot slot... 4
1 Inleiding U hebt een gesprek gehad over palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie kan toegepast worden als u nog maar kort te leven hebt. Het doel van palliatieve sedatie is dat uw klachten verlicht worden en dat u zo min mogelijk lijdt. Soms lukt dat niet met de gewone medicijnen en dan helpt alleen nog palliatieve sedatie. In deze folder kunt u de belangrijkste zaken nog eens nalezen. 2 Wat is palliatieve sedatie? Bij palliatieve sedatie krijgt u medicijnen toegediend die uw bewustzijn verlagen, dit heet sederen. Deze medicijnen brengen u in slaap om zo uw lijden te verlichten en met de bedoeling dat u tot rust komt, zowel lichamelijk als geestelijk. Deze medicijnen worden dan ook gegeven met de bedoeling dat u in rust, zonder pijn of benauwdheid, kunt sterven. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie? U wordt via een infuus met medicijnen in slaap gebracht. U wordt in slaap gehouden tot u overlijdt. 4 Is het een soort euthanasie? Nee, dit is niet het geval, palliatieve sedatie beëindigt het leven niet, het verlicht alleen het lijden. Door palliatieve sedatie zult u ook niet sneller sterven. 1
5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie toe? Dit gebeurt alleen in de stervensfase, het gaat dan om de laatste één à twee weken van uw leven, als alle andere behandelingen niet meer helpen om het lijden draaglijk te maken. 6 Wie beslist over palliatieve sedatie? Palliatieve sedatie is een medische handeling en dus voorbehouden aan een arts. Het starten van palliatieve sedatie is een ingrijpende beslissing. Uw arts overlegt eerst met u en uw familie/naasten. Op die manier krijgt u de tijd om goed afscheid te kunnen nemen van hen. U mag natuurlijk ook afzien van palliatieve sedatie. Het is ook mogelijk dat er om medische redenen, als uw toestand verslechtert, gekozen wordt voor palliatieve sedatie op het moment dat u zelf niet meer aanspreekbaar bent. In dat geval bespreekt de arts dit met uw familie/ naasten. 7 Wat gebeurt er precies? De arts start met het medicijn dat bij u past. U krijgt de slaapmedicatie en eventueel ook pijnmedicatie toegediend via een infuus. Er wordt scherp op toegezien dat u de juiste dosering krijgt, zodat uw klachten verdwenen zijn en u in rust verkeert, in een diepe slaap. Een eenmaal gestarte behandeling met palliatieve sedatie wordt doorgezet totdat u overlijdt. Daarom is het goed om voldoende tijd en aandacht te besteden aan het afscheid nemen. 2
8 Kan ik wakker worden uit palliatieve sedatie? Soms lijkt het of mensen wakker worden, ze bewegen of trekken met hun gezicht, maar dit betekent bijna nooit dat iemand echt weer wakker wordt. Mensen bewegen ook in hun normale slaap. Bewegen betekent dan ook niet dat u lijdt, daarvoor bent u gesedeerd. 9 Hoe zit het met de rest van de verzorging? De beslissing om over te gaan tot palliatieve sedatie vindt plaats op een moment dat u binnen afzienbare tijd zult overlijden, te verwachten binnen één à twee weken. In de laatste fase van het leven eten en drinken mensen vaak nog maar heel weinig, soms zelfs helemaal niets meer. Het heeft daarom geen zin om via een infuus of sonde vocht of voedsel toe te dienen, het lichaam vraagt daar niet meer om. Uw comfort staat voorop. De verpleegkundige verzorgt uw mond, houdt deze vochtig. Om te voorkomen dat patienten last krijgen van een volle blaas, wordt meestal aangeraden een blaaskatheter in te brengen. De lichamelijke verzorging wordt met uw familie/naasten afgestemd. 10 Heeft u behoefte aan ondersteuning? In het ziekenhuis zijn geestelijk verzorgers en maatschappelijk werkers die u terzijde kunnen staan. Via de verpleegkundige kunt u een beroep doen op één van deze medewerkers. 3
11 Tot slot Heeft u nog vragen, bespreek deze dan met de verpleegkundige of met uw behandelend arts. De tekst van deze folder is gebaseerd op de richtlijn Palliatieve sedatie, KNMG 2009. 29-05-2015/62715 4