Hotels Hotels hebben als hoofdactiviteit het verstrekken van logies. Logiesverstrekkers zonder sterclassificatie (dit loopt van één ster tot vijf sterren) mogen zich geen hotel noemen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Bed & Breakfasts. Hotels zijn op verschillende manieren onder te verdelen: naar type gast (zakelijk of toeristisch), organisatievorm (zelfstandig of franchise) en type hotel (hotel garni, hotel-café of hotel-restaurant). Trends Toenemende populariteit budget hotels; Inzetten van kortingsacties; Toetreding van buitenlandse ketens; Er komen meer en grotere hotels; Inspelen op authenticiteit en beleving: het creatieve aanbod wint het van de massa; Door prijsdruk vervaagt onderscheid sterrenhotels; Hoogwaardige voorzieningen steeds belangrijker; Reward systems / loyalty cards werken bij zakengasten. Kansen en bedreigingen 'Value for money is de grootste groeimarkt voor het zakelijke middensegment; Wellnessvoorzieningen kunnen bijdragen aan een hogere bezettingsgraad; Toenemende groep ouderen die willen blijven reizen, biedt kansen voor hoteliers; Ouderen hebben vaak meer te besteden en komen vaker terug. Bovendien zijn deze gasten flexibeler qua periode dat ze op vakantie kunnen. Hoteliers kunnen extra omzet genereren door het aanbieden van extra services die aansluiten op de wensen van deze doelgroep; Inspelen op specifieke ontbijtwensen; Klantenbinding levert meer rendement op door directe boekingen; Verbetering van de internetstrategie; Arrangementen, speciale acties en samenwerking werken onderscheidend; Kleinschalig particulier aanbod (Bed & Breakfast, kamerverhuur, huisruil) stijgt; Aansluiting bij een keten is niet altijd rendabeler dan zelfstandig blijven, redenen om dit toch te doen zijn vaak yield- en distributie-overwegingen. Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 1 van 6
Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 2 van 6
Perspectief Toenemende prijsconcurrentie In de loop van het tweede kwartaal 2012 hebben vele bedrijven een toenemende druk ervaren op kamerprijzen, bezettingsgraden en boekingsniveaus. Daarom is de verwachting dat de omzetstijging van circa 3% in het eerste halfjaar zal afvlakken in de tweede helft van het jaar. Over heel 2012 wordt dan ook een stabilisatie van de omzet verwacht en voor 2013 een omzetstijging van ongeveer 3%, veroorzaakt door zowel prijsstijgingen als hogere bezettingsgraden. Door internettransparantie neemt de prijsconcurrentie steeds verder toe en vervaagt de scheidingslijn tussen de verschillende sterrenhotels onderling en bed & breakfast aanbieders. Er bestaat zorg om de vele nieuwbouw- en uitbreidingsplannen (vooral in de steden). Een forse toename van hotelkamers kan leiden tot een verdere druk op de bezettingsgraden en kamerprijzen. Derhalve komt het nog meer aan op professionaliteit en onderscheidend vermogen, maar dan nog zal de laagconjunctuur en mogelijke verzadiging te voelen zijn. Conferentiemarkt blijft moeizaam Het aantal meerdaagse cursussen en conferenties buiten de grote steden is fors afgenomen. Hotels proberen de niet verkochte nachten in te vullen met toeristische bezoekers, waarvan meer aanbod is. Dit leidt tot een lagere prijsstelling. De marges van deze bedrijven komen verder onder druk te staan, aangezien er op de toeristische bezoeker een lagere marge gemaakt wordt dan op de zakelijke bezoeker. Vraag Voor gasten speelt internet een belangrijke rol bij het zoeken en boeken van een hotelkamer; Gasten stellen steeds meer eisen aan luxe, comfort en voorzieningen; De toeristische markt groeit vooral door de toename van de 55+ markt; De zakelijke markt is sterk conjunctuurgevoelig; Het aantal buitenlandse gasten is in 2011 en in 2012 toegenomen; Voor een optimale bezettingsgraad is het belangrijk zowel zakelijke gasten (op weekdagen) als toeristische doelgroepen (in het weekend en vakantieperiodes) te bedienen; Ruim de helft van alle hotelgasten is afkomstig uit Nederland; Bijna de helft van de buitenlandse gasten verblijft in een Amsterdams hotel. Aantal hotelovernachtingen (x 1 mln) 2007 2008 2009 2010 2011 Totaal aantal hotelovernachtingen 34,1 32,6 31,4 33,7 34,6 Gasten uit Nederland 17,8 17,6 17,0 17,5 17,9 Gasten uit het buitenland 16,3 15,0 14,4 16,2 16,7 Bron: CBS Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 3 van 6
Aanbod In Nederland zijn ruim 3.100 hotels. Zij beschikken over ruim 110.000 kamers en bijna 230.000 bedden; 3-sterren hotels komen het meest voor (ruim 45%). Circa 19% van de hotels heeft 2 sterren en nog eens circa 25% heeft 4 sterren; Het aantal werkzame personen in de hotelbranche is circa 52.000, waarvan bijna de helft fulltime werkzaam is; Een hotel heeft gemiddeld 35 kamers met ruim 70 bedden, maar het aantal kamers per logiesverstrekker loopt uiteen van enkele tientallen tot enkele honderden kamers; Driekwart van de hotels heeft een eigen restaurant. In de grote steden ligt dit lager vanwege het grote aanbod van restaurants in de nabijheid. Amsterdam is hierbij de uitschieter waar slechts 33% van de hotels een eigen restaurant bezit; In Nederland zijn ruim 50 hotelketens actief; Het Nederlandse Bed & Breakfast-aanbod is in vijf jaar tijd meer dan verdubbeld. In totaal zijn in Nederland naar schatting 5.000 B&B's, waarvan 4.250 zijn aangesloten bij Bed & Breakfast Nederland (BBN). De meeste B&B's bevinden zich in de provincies Noord-Holland (18%) en Gelderland (15%). Een Nederlandse Bed & Breakfast heeft gemiddeld 2,4 gastenkamer en 5,7 slaapplaatsen; In 2011 ontvingen B&B's op bedandbreakfast.nl 19,4% meer reserveringsaanvragen dan in 2010. Aantal ondernemingen, kamers en bedden 2008 2009 2010 2011 2012 Aantal hotels 2.875 2.896 3.005 3.102 3.154 Aantal kamers 99.899 102.287 104.089 108.515 110.332 Aantal bedden 206.985 212.230 217.854 225.988 229.497 Bron: Bedrijfschap Horeca & Recreatie Omzet Omzetontwikkeling Hotels hebben in het tweede kwartaal van 2012 een omzetgroei gerealiseerd van 3,3% t.o.v. dezelfde periode in 2011; In het eerste kwartaal van 2012 steeg de omzet van hotels met 2,4% t.o.v. Q1 2011; In 2011 is de omzet van hotels met 4,6% gestegen; De totale omzet van de hotelbranche bedraagt circa 3,3 miljard euro per jaar. Omzetsamenstelling De omzet van een hotel bestaat uit de componenten logies, maaltijden, dranken en overige inkomsten (o.a. zaalhuur, telefoon, huur presentatiemiddelen). Per type hotel kan deze omzetsamenstelling nogal verschillen. Bij een hotel-restaurant is het aandeel maaltijden aanzienlijk, terwijl bij de luxe hotels het aandeel logies de grootste inbreng heeft. Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 4 van 6
2011 De hotelmarkt in Nederland is in 2011 verder hersteld. Uit onderzoek van Horwath HTL blijkt dat de zowel de bezettingsgraad als de kamerprijzen opnieuw zijn gestegen. Uit het onderzoek onder drie-, vier- en vijfsterren hotels in Nederland blijkt dat de gemiddelde bezettingsgraad is gestegen van 65,1% in 2010 tot 66,6% in 2011. Voor 2012 wordt rekening gehouden met een verdere stijging tot 68,8%. Daarmee zouden de bezettingsgraden volgend jaar weer terug zijn op het niveau van 2008, maar nog wel onder het hoogtepunt van 2007 blijven. Ondanks de financiële crisis is vorig jaar voor het eerst sinds 2007 weer een stijging in de gemiddelde kamerprijs gerealiseerd. Het prijsniveau steeg van 93 euro naar 99 euro, een stijging van ruim 6%. De hoteliers verwachten dit jaar opnieuw de prijzen te kunnen verhogen, naar 102 euro. Het prijsniveau ligt dan echter nog steeds ruim 7% onder het niveau van 2007. Wanneer de huidige recessie aanhoudt, moet er echter rekening mee worden gehouden dat reizigers opnieuw zullen bezuinigen op de hotelkosten, wat ertoe kan leiden dat de nu gebudgetteerde prijsstijgingen niet zullen worden gehaald, aldus Horwath HTL. Het herstel in de hotelmarkt is vooral zichtbaar in de regio Amsterdam & Schiphol. Hier zijn in 2011 niet alleen de bezettingsgraden gestegen van 75,1% naar 77%, maar is ook een 12% prijsstijging gerealiseerd. De gemiddelde kamerprijzen in Amsterdam waren in 2011 122 euro tegen 109 euro in 2010. Buiten deze regio is in Nederland wel sprake van een stijging van de bezettingsgraden, maar zijn de prijzen ook in 2011 nog licht gedaald, van 80 euro tot 78 euro. Het herstel van de hotelmarkt is vrijwel volledig te danken aan de toeristen. Het aantal individuele toeristische reizigers steeg met 10% in 2011, terwijl het aantal zakelijke reizigers met 3% is gedaald. Het marktaandeel van de individuele toeristen steeg hierdoor van 37% tot 40%. Daarentegen nam het aantal toergroepen af, terwijl het aantal conferentiegasten licht steeg. Dit geldt echter alleen voor Amsterdam & Schiphol: terwijl het aantal conferentiegasten hier met 18% is toegenomen, is in de rest van Nederland een daling van 8% zichtbaar. Omzetgegevens MKB Kleinbedrijf Middenbedrijf 2010 2011 2010 2011 2010 2011 Omzet per onderneming (x 1000) 1.059,0 1.115,0 230,0 243,0 3.291,0 3.447,0 Toelichting: Cijfers over 2010 zijn realisaties; cijfers over 2011 zijn ramingen. De begrippen in bovenstaande tabel worden toegelicht in de Begrippenlijst. Bron: Rabobank Omzetmutaties (in % t.o.v. voorafgaand jaar) 2007 2008 2009 2010 2011 Omzetmutatie 6,9 2,1-8,8 2,3 4,6 Bron: CBS Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 5 van 6
Achtergrondinformatie Vakbladen Horeca Entrée Hospitality Management Misset Hotel Misset Horeca Horeca Nederland Leisure Management NRIT Magazine Organisaties Naam Plaats Telefoonnummer URL Koninklijke Horeca Nederland Woerden (0348) 48 94 89 www.khn.nl Bedrijfschap Horeca en Catering Zoetermeer (079) 368 07 07 www.kenniscentrumhoreca.nl Rabobank Cijfers & Trends Al meer dan vijfendertig jaar biedt de Rabobank met Cijfers & Trends betrouwbare branche-informatie. Via www.rabobank.nl/cijfersentrends is deze informatie gratis te raadplegen. U vindt er onze thema-updates, branche-informatie en sectorprognoses. Ook kunt u de prestaties van uw bedrijf vergelijken met die van andere bedrijven in uw branche. Rabobank Cijfers & Trends, 15 oktober 2012 pagina 6 van 6