Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks nodig hebben als bouwstenen voor ons lichaam. Ons lichaam, onder andere de spieren, bestaat uit eiwitten. Door natuurlijke slijtage moeten lichaamscellen dagelijks worden vervangen met behulp van eiwitten uit de voeding. Daarvoor is iedere dag eiwit nodig; het lichaam kan geen reservevoorraad van eiwitten aanleggen. De gemiddelde Nederlandse voeding bevat ongeveer 70-90 gram eiwit per dag. Dit is meer eiwit dan het lichaam gemiddeld nodig heeft. Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om de hoeveelheid eiwit in uw voeding te verminderen. De hoeveelheid eiwit die u per dag mag gebruiken is afhankelijk van uw nierfunctie of leveraandoening en uw lengte en gewicht. U ontvangt van uw diëtist een voorbeeldagvoeding waarop staat aangegeven hoeveel gram eiwitten u per dag mag gebruiken. De voorbeeldagvoeding wordt in overleg met u opgesteld. Bij een eiwitbeperkt dieet zijn er geen voedingsmiddelen verboden. Het gaat om de totale hoeveelheid eiwit die u per dag binnenkrijgt. 153972 11042011
Eiwit in de voeding Eiwit komt vooral voor in dierlijke producten zoals vlees(waren),kip, vis, kaas, eieren, melk en melkproducten. Daarnaast bevatten noten, pinda s, vleesvervangers, peulvruchten en sojaproducten ook eiwit. Om niet teveel eiwit te gebruiken wordt geadviseerd deze producten te beperken. U heeft ze wel in beperkte mate nodig omdat ze andere waardevolle voedingsstoffen leveren. De volgende voedingsmiddelen bevatten geen eiwit: margarine, halvarine, bak- en braadvet en alle oliesoorten suiker, honing zuurtjes en schuimpjes zoet broodbeleg thee, koffie, frisdrank, limonade bindmiddelen zoals aardappelmeel, custard, maizena kruiden, specerijen, azijn De volgende voedingsmiddelen bevatten weinig eiwit: brood aardappelen groenten en fruit rijst deegwaren zoals macaroni en spaghetti De volgende voedingsmiddelen bevatten veel eiwit: vlees, vis, gevogelte, wild melk en melkproducten kaas en eieren noten en pinda s sojaproducten peulvruchten De opbouw van de eiwitten in voedingsmiddelen verschilt. De verschillende onderdelen van eiwitten hebben ieder een andere functie in het lichaam. Het is daarom belangrijk om goed te variëren om zoveel mogelijk verschillende eiwitten op te nemen. 2
Variatielijst Om variatie en een mogelijk andere verdeling over de dag in uw voorbeelddagvoeding aan te brengen kunt u de volgende variatielijst gebruiken. Brood In plaats van 1 snee brood (= 3 gram eiwit) kunt u gebruiken: 1 snee roggebrood 1 snee krentenbrood zonder spijs 1 snee suikerbrood 1 croissant 3 beschuiten 3 sneetjes knäckebröd 3 plakjes ontbijtkoek Smeersel (dieet)margarine en (dieet)halvarine bevatten geen eiwit. U kunt deze producten naar wens gebruiken Broodbeleg De volgende producten bevatten geen of zeer weinig eiwit: jam, suiker, vruchtenhagelslag, anijshagel, muisjes honing, marmelade, stroop sandwichspread, groentespread, selderijsalade tomaat, komkommer (salade), fruit 1 broodbeleg kaas bevat 5 gram eiwit 20 gram (= 1 broodbeleg) kaas kan vervangen worden door (5 gram eiwit): 20 gram smeerkaas 30 gram magere kwark (= 2 afgestreken eetlepels) 50 gram roomkwark 1 broodbeleg magere vleeswaren: achterham, filet américain, kip- en kalkoenfilet, kiprollade, lichtgezouten runderrookvlees, rosbief, fricandeau, achterham. 2 broodbeleggingen vette vleeswaren: cornedbeef, leverpastei, boterhamworst, hausmacher, leverworst, smeerleverworst, rauwe ham. 3
1 klein kippenei 30 gram vette vis, zoals haring, makreel, zalm. Let op: deze producten bevatten wel veel zout Melk en zuivelproducten In plaats van 1 glas melk (150 ml = 5 gram eiwit) kunt u het volgende gebruiken: 1 glas karnemelk, (drink)yoghurt, chocolademelk 1 schaaltje pap, vla, biogarde 3 bolletjes roomijs ½ schaaltje kwark Vlees, vis en gevogelte In plaats van ½ portie mager vlees ( à 50 gram rauw gewicht = 15 gram eiwit) kunt u het volgende gebruiken: 60 gram 48+ kaas of 40 gram 30+ kaas 50 gram kip 50 gram vis 100 gram tahoe/tofu 100 gram tempé 100 gram vegetarische hamburger 150 gram quornfilet 3 kleine eieren Groenten 1 portie groente zijn 4-5 opscheplepels en bevat 5 gram eiwit Van de meeste groente is een ruime portie toegestaan; 4-5 opscheplepels. Van doperwten, maïs en tuinbonen is een halve portie toegestaan. Aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten Aardappelen, rijst en pasta bevatten weinig eiwit. U kunt deze producten naar wens gebruiken. Peulvruchten zoals bruine bonen en kapucijners bevatten wel eiwit. Een opscheplepel (ongeveer 50 gram) levert 4 gram eiwit 4
Zoete versnaperingen De volgende versnaperingen bevatten weinig of geen eiwit Gomballen, hopjes Marshmallows Mentos, kauwgom, pepermunt Toffees, winegums, zuurtjes Hartige versnaperingen Een handje (ongezouten) noten en pinda s van 20 gram bevat 5 gram eiwit. Een handje chips bevat 1 gram eiwit. Kroepoek en zoute stokjes bevatten weinig eiwit. Let op: deze producten bevatten wel veel zout Voldoende energie Bij een eiwitbeperkt dieet is het belangrijk dat de voeding voldoende calorieën (energie) bevat. Wanneer de voeding te weinig calorieën bevat, valt u af en wordt er lichaamsweefsel afgebroken waarbij ook lichaamseiwitten. Dit kunt u het best zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Raadpleeg uw diëtist wanneer u ondanks het volgen van de voorbeelddagvoeding ongewenst gewicht blijft verliezen. Tot slot Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met de afdeling diëtetiek tel 0344-674285 5
6
7
Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan 1 4002 WP Tiel Postbus 6024 4000 HA Tiel Tel. (0344) 67 49 11 Fax (0344) 67 44 19 Internetsite: www.zrt.nl