Inhoudsopgave 1. De gemeente Westland en het algemeen beleid 1.1 De respectvolle samenleving 1.2 Sterke gemeente - betekenis van de gemeente - interbestuurlijke verhoudingen - een sterke gemeente is betrouwbaar - gemeente, burger en gemeenschap - gemeentelijke dienstverlening - intergemeentelijke samenwerking - gemeentefinanciën 2. Leefbaarheid en veiligheid 2.1 Gemeentelijk veiligheidsbeleid 2.2 Leefbaarheid in dorp, wijk en buurt 2.3 Publieke ruimte 3. Gezinnen, jongeren, ouderen en generatiebeleid 3.1 Gezinnen en gezinsleven 3.2 Jongeren 3.3 Ouderen 3.4 Generatiebeleid 8. De Vereniging van Dorpskernen 8.1 Gebiedsgericht werken 8.2 Voorzieningen en scholen 8.3 Zorg op maat 9. Economische ontwikkeling, arbeidsmarkt en werkgelegenheid 9.1 Economische ontwikkeling 9.2 Werkgelegenheid en arbeidsmarkt 9.3 Gebiedsmarketing 10. Milieu, water, verkeer en vervoer 10.1 Milieu, duurzaamheid en klimaatbeleid 10.2 Afvalstoffen 10.3 Water 10.4 Verkeer en vervoer 4. Onderwijs 4.1 Kwalitatief goed onderwijs 4.2 School en omgeving 4.3 Brede scholen 5. Participatie, zorg, welzijn en sociaal beleid 5.1 Participatie en WMO 5.2 Gezondheidsbeleid 5.3 Gehandicapten 5.4 Bestrijding sociaal isolement en armoede 5.5 Maatschappelijke opvang en verslavingszorg 6. Vrijwilligers, sport, cultuur en participatie 6.1 Vrijwilligers 6.2 Kerken en levensbeschouwelijke organisaties 6.3 Sport 6.4 Erfgoed, kunst, cultuur en media 6.5. Participatie 7. Ruimtelijke ordening en wonen 7.1 Ruimtelijke ordening 7.2 Wonen voor iedereen 7.3 Welstand
1.0 De gemeente Westland en het Algemeen Beleid 1.1 De respectvolle samenleving Respectvol samen leven in een sterke gemeente Westland; in deze begrippen is het verlangen van het CDA verwoord voor de gemeentepolitiek in de komende jaren. Respect is één van de kernthema s van het CDA. Vraag het aan burgers zelf, maar ook uit enquêtes komt het naar voren. De burgers willen (meer) respect. Een sterke gemeente Westland gaat met respect om met de verschillende belangen in de samenleving. Dat betekent dat dit zowel geldt bij de afweging van belangen als bij de democratisch genomen besluiten. Respect bepaalt ook het directe contact tussen burger en gemeente als de burger klant van gemeentelijke diensten en voorzieningen is. Respect stelt een bepaalde norm aan de dienstverlening. Respect stelt ook eisen aan de manier van afhandeling van zaken. Respect betekent ook dat bestuur en burgers begrip tonen voor en ruimte geven aan elkaar. Bestuurders moeten respect hebben voor burgers en hun organisaties als deze het niet eens zijn met genomen beslissingen, als zij opkomen voor het individuele of groepsbelang of gewoon anders tegen zaken aankijken. Daar staat tegenover dat bestuurders, ambtenaren, politiemensen, brandweerlieden, ambulancepersoneel en mensen werkzaam in de zorg recht hebben op een respectvolle bejegening. Zij werken allemaal met hun beste krachten en met volle overtuiging voor de publieke zaak, vóór mensen. Tot besluit heeft het begrip respect nog een andere dimensie dan intermenselijke relaties. In het christendemocratische gedachtegoed drukt het uitgangspunt van rentmeesterschap óók het respect van mensen voor de levende natuur uit. 1.2 Sterke gemeente Betekenis van de gemeente Het is voor het CDA vanzelfsprekend dat de gemeente een belangrijke functie vervult op het gebied van het openbaar bestuur. De gemeente is voor veel burgers de overheid die het dichtst bij mensen en gemeenschappen staat. Veel maatschappelijke vraagstukken spelen zich af in de gemeente: in dorpskernen, wijken, buurten en straten. Dat vraagt om een sterke gemeente die maatwerk kan leveren bij het oplossen van problemen. Lokaal maatwerk is nodig omdat dorpskernen van elkaar verschillen. Daarom is het noodzakelijk en gewenst dat het Rijk en de provincie globale kaders aangeven en de gemeente daarbinnen zoveel mogelijk vrij laten. Interbestuurlijke verhoudingen Het CDA is een brede volkspartij die is vertegenwoordigd op alle niveaus van het openbaar bestuur: gemeenteraden, colleges van provinciale staten, regering en parlement en het Europees Parlement zij vormen een belangrijk netwerk. Zij werken zoveel als mogelijk met elkaar samen. Dit betekent niet altijd dat belangen, opvattingen en wensen dezelfde zijn. Ook zijn de verantwoordelijkheden en taken van gemeenten, de provincies, het Rijk en de Europese Unie niet dezelfde. Zij vullen elkaar, als het goed is, aan. Het komt aan op lokale politici en bestuurders met ambitie en idealen die een toekomstgerichte visie hebben op goed bestuur in het belang van de lokale gemeenschap. Dat vraagt ook om een goed toegerust en professioneel ambtenarenapparaat. Het CDA staat dan ook achter de plannen betreffende de bouw van het gemeentehuis aan de Verdilaan te Naaldwijk mits binnen de daarvoor gestelde financiële en ruimtelijke kaders. Een sterke gemeente is ook niet per definitie een gemeente die alle problemen geheel zelfstandig aanpakt. Het kan een teken van kracht zijn om als gemeente samen te werken met andere gemeenten.
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Samenwerking Concrete plannen en rapportage van In alle geledingen aandacht Rapportage tussen CDA initiatieven vestigen op de belangen van plannen en het Westland initiatieven bestuurders van gemeenten, provincie, Rijk en Europa Goed openbaar bestuur / sterke gemeente Bepalen eigen gemeentelijk beleidsagenda en wettelijke taken goed vervullen Maatwerk leveren bij het oplossen van problemen en heldere communicatie met belanghebbende c.q. de burgers Rapportage (in begrijpelijke taal) Een sterke gemeente is betrouwbaar Een sterke gemeente legt telkens weer in de openbaarheid verantwoording af over het gevoerde beleid. Daarmee toont de gemeente zich ook betrouwbaar en stelt zij zich dienstbaar op aan de lokale gemeenschap. In de visie van het CDA dient de gemeente haar ambities zoveel mogelijk in meetbare doelstellingen te vertalen, bijvoorbeeld als het gaat om vermindering van administratieve lasten voor burgers, instellingen en bedrijven. Sterke gemeenten durven zich kwetsbaar op te stellen als het gaat om het meten van hun eigen bestuurskracht. Ook benchmarks (een vergelijking van de gemeente met vergelijkbare referentiegemeenten) dienen te worden ingezet als een bruikbaar instrument. Bestuurskrachtmetingen en benchmarks, die de gemeenteraad en het college gericht dienen te benutten, vergroten het leerproces waar de gemeente staat. Verder bieden ze informatie voor toekomstig beleid en kunnen ze worden gebruikt om verantwoording af te leggen aan de lokale gemeenschap. Niet de angst voor zaken die wellicht nog niet goed gaan, maar inzicht in hoe het nog beter kan, moet de drijfveer zijn voor gemeentebestuurders. Dat is een teken van zelfvertrouwen en kracht. Onderwerp Bestuurskrachtmetingen en benchmarks (www.waarstaatjegemeente.nl). Wat willen we bereiken in 2010 2014 Meten bestuurskracht en uitvoeren benchmarks Te bereiken effect Vergroten leerproces en inzicht krijgen in hoe het beter kan Prestatie indicator Het aantal benchmarks onderzoeken Gemeente, burger en gemeenschap Het CDA vindt dat de gemeente in haar handelen de inwoners, de lokale gemeenschap, centraal moet stellen. Het gemeentebestuur staat de lokale gemeenschap ten dienste en niet omgekeerd. Het is belangrijk dat belanghebbenden een volwaardige rol hebben in het beleidsproces. Dat komt onder andere tot uitdrukking in de wijze waarop de gemeente inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven betrekt bij de beleidsvorming en de uitvoering van haar taken. Soms zal de rol van de gemeente zich beperken tot het actief verschaffen van informatie of het betrekken van belanghebbenden bij de voorbereidingsfase van besluitvorming (zienswijzen, inspraak). Maar evengoed kan de gemeente belanghebbenden ook bij de uitvoering van beleid betrekken en maatschappelijke initiatieven aanmoedigen. Pagina 3 van 44
In de visie van het CDA moet de reikwijdte van het begrip belanghebbenden zo ruim mogelijk worden opgevat. Ook bijvoorbeeld forenzen of toeristen kunnen via hun opvattingen en wensen een zinvolle bijdrage leveren voor het gemeentelijk beleid, ook al zijn zij geen ingezetenen. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Totstandkoming Belanghebbende (burgers) een van beleid volwaardige rol toekennen Te bereiken effect Draagvlak t.a.v. besluitvorming (zienswijze, inspraak) Prestatie indicator Rapportage De reikwijdte van het begrip belanghebbenden dient zo ruim mogelijk te worden opgevat en niet beperkt te blijven tot alleen de ingezetenen van de gemeente. Gemeentelijke dienstverlening De gemeente is geen gewone leverancier van diensten. Voor bijvoorbeeld een paspoort of een bouwvergunning kan de burger niet om de gemeente heen. Daarom is het de plicht van de gemeente haar dienstverlening optimaal en klantvriendelijk voor de gebruikers in te richten. Zo wil het CDA dat inwoners en bedrijven bij één loket geholpen kunnen worden met al hun vragen. Daarnaast dient de gemeente in de komende periode de digitale dienstverlening (internet) verder uit te breiden. Via een persoonlijke pagina kan de burger zien hoe het staat met de behandeling van zijn aanvraag voor een vergunning, krijgt hij van de gemeente een uitnodiging zijn paspoort te komen verlengen en kunnen afspraken digitaal worden ingepland. Alle gemeentelijke diensten zijn via het internet aan te vragen of te raadplegen. Inwoners die niet met de computer overweg kunnen, mogen blijven rekenen op goede persoonlijke dienstverlening. Tevens zal de gemeente blijven investeren in het vereenvoudigen van de taal waarin brieven, beleidsnota s en folders worden geschreven. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Dienstverlening Optimale en klantvriendelijke Digitale dienstverlening dienstverlening Alle diensten en voorzieningen ook via internet aanbieden Te bereiken effect Meetbare verbetering Verbetering van de dienstverlening aan inwoners Prestatie indicator Top 5 in benchmark Top 10 in benchmark Intergemeentelijke samenwerking Er kunnen goede redenen zijn voor de gemeente om ten aanzien van bepaalde onderwerpen met elkaar samen te werken. Bovendien zijn gemeenten geen bestuurlijke eilanden; zij functioneren in een regionale omgeving. Het beleid van een gemeente heeft vaak effecten voor omliggende gemeenten. Dat betekent dat gemeenten daar rekening mee moeten houden en dat afstemming moet plaatsvinden met buurgemeenten en omliggende gemeenten. Kostenbesparing, krachtenbundeling en kwaliteitsverbetering zijn belangrijke drijfveren voor intergemeentelijke samenwerking. Er zijn ook verschillende vormen waarin intergemeentelijke samenwerking kan plaatsvinden. Het kan daarbij gaan om gemeenschappelijke dienstverlening en uitvoering van taken, maar ook om bestuurlijke samenwerking in een gemeenschappelijke regeling. Het CDA vindt dat de gemeente maximaal de ruimte moet benutten om die samenwerkingsvorm(en) te kiezen, die het beste bij hen past. Gemeentefinanciën Gemeentelijke maatregelen en voorzieningen kosten geld. De bekostiging ervan wordt opgebracht door de belastingbetaler. Voor het CDA is dit een van de redenen om zorgvuldig om te gaan met publieke middelen. Een goed beheer van publieke middelen is een belangrijk uitgangspunt voor het CDA. Pagina 4 van 44
De hoogte van gemeentelijke uitgaven en investeringen is geen doel op zich. Er moet sprake zijn van een maatschappelijk belang dat in een redelijke verhouding staat tot het gebrachte financiële offer. Bij elke euro die wordt uitgegeven maakt het CDA daarom een zorgvuldige afweging. Het CDA hecht aan het principe dat structurele uitgaven in beginsel door middel van structurele inkomsten worden bekostigd. Zo ontstaat er solide dekking voor meerjarige uitgaven die niet afhankelijk zijn van incidentele mee en tegenvallers. De aard en hoogte van eventuele begrotingsoverschotten zijn bepalend voor de besteding van deze middelen. Het financiële beleid dat het CDA voor ogen staat, is gericht op een duurzaam begrotingsevenwicht en het op peil houden, en waar nodig, versterken van het weerstandsvermogen van de gemeente. Natuurlijk zijn er veel investeringen waar de gemeente haar verantwoordelijkheid voor kan en moet nemen. Deze investeringen zijn een uitvloeisel van landelijk beleid of van belang voor de lokale gemeenschap. De samenleving staat voor het CDA voorop. Initiatieven die uit de lokale gemeenschap komen zal het CDA waar mogelijk steunen. Sterker nog, het CDA stimuleert de samenleving zelf verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar. Daar waar nodig neemt de politiek weer haar verantwoordelijkheid. Daarbij wordt altijd een rationele afweging gemaakt bij de inzet van schaarse middelen die door de belastingbetaler worden opgebracht. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Gemeentefinanciën Structurele uitgaven moeten in beginsel door structurele inkomsten worden bekostigd Heffingen, rechten en leges dienen zoveel mogelijk kostendekkend te zijn Synergie voordelen realiseren door efficiëntie en effectiviteit te verhogen. In economisch mindere tijden niet bezuinigen op de collectieve voorzieningen. Te bereiken effect Een duurzaam begrotingsevenwicht en het op peil houden, en waar nodig, versterken van het weerstandsvermogen van de gemeente Evenwichtige ontwikkeling kosten / baten Kostenverhoging en Lastenverzwaring voor de burger en bedrijfsleven moet lager zijn dan de inflatie Continuïteit waarborgen. Prestatie indicator Sluitende begroting Rapportage Jaarlijkse verhoging tarieven en lasten 1% onder inflatieniveau Begroting Pagina 5 van 44
2. Leefbaarheid en veiligheid 2.1 Gemeentelijk veiligheidsbeleid Je veilig voelen in je woon, werk en leefomgeving is essentieel. De gemeente heeft een belangrijke taak als regisseur in de veiligheidsketen. Om de sociale samenhang en geborgenheid in buurten, wijken en dorpen te waarborgen moet criminaliteit en overlast hard worden aangepakt. Uitgangspunten De zorg voor veiligheid van burgers en effectieve bestrijding van criminaliteit is een kerntaak van de overheid. In de Christendemocratische visie is voorkomen, opsporen, vervolging en bestraffing van criminaliteit een praktische vertaling van de rol van de overheid bij het gestalte geven aan publieke gerechtigheid. Rol gemeente Het veiligheidsbeleid vereist een gemeente die haar gezag gebruikt, stimuleert en ondersteunt. De gemeente dient zoveel mogelijk haar taken en autoriteiten op veiligheidsgebied te benutten. Het CDA is van mening dat de gemeente als het gaat om veiligheidsbeleid de volgende drie taken heeft. 1. Participatie en het zoveel mogelijk vormgeven van de eigen verantwoordelijkheid van burgers en de lokale gemeenschap. Burgers, maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben uiteraard een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om het voorkomen van onveiligheid. Respect voor elkaar, moet een gedeeld begrip worden. Goede voorlichting en een lik op stuk beleid helpen om duidelijk te maken wat kan en wat niet kan. Hiermee kan de verruwing van het maatschappelijke klimaat worden tegengegaan. Waar mogelijk worden daders financieel verantwoordelijk gesteld voor de door hun aangebrachte schade. 2. Preventie. Het beleid is erop gericht criminaliteit en overlast niet alleen tegen te gaan, maar liever nog te voorkomen. Dat gebeurt door voorlichting en samenwerking met ouders, scholen en maatschappelijke instellingen. Maar ook door fysieke maatregelen, zoals camerabeveiliging en afspraken met horecaexploitanten. De gemeenteraad dient door de gemeente en door politie voldoende informatie verstrekt te worden. 3. Overlast bestrijden en tegengaan. Geweld mag onder geen enkele voorwaarde worden geaccepteerd. De taak van de gemeente is de openbare orde, in samenwerking met politie en justitie, te handhaven. De burgemeester maakt hierover in het driehoeksoverleg (burgemeester justitie politie) bindende afspraken en rapporteert daarover aan de gemeenteraad of desbetreffende raadscommissie. Waar nodig, draagt de gemeenteraad zelf ook wensen aan die opgenomen worden in de planvorming en prioriteitstelling van de politie. Het CDA is voorstander van nieuwe initiatieven zoals het weekendarrangement (de verdachte van geweld blijft zolang als juridisch mogelijk vastzitten). Eigen verantwoordelijkheid Mensen moeten zelf meedoen om hun eigen en de publieke veiligheid te verbeteren. Daarom wordt het gebruik van mogelijkheden om zelf criminaliteit te voorkomen, gestimuleerd. Bijvoorbeeld door Sms alert en keurmerken (zoals het Keurmerk Veilig Wonen). Daarnaast is landelijke invoering van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling voor beroepsgroepen belangrijk om de drempels voor melding van huiselijk geweld te verlagen. Sociale controle en het persoonlijk aanspreken van personen op hun gedrag heeft een preventieve werking. Initiatieven zoals buurtpreventie en conciërges op scholen dragen hiertoe bij. De zichtbaarheid van personen met preventieve veiligheidsdoelstellingen is belangrijk. Het veiligheidsgevoel krijgt een stimulans door meer politie en andere toezichthouders op straat, door particuliere beveiliging in winkels en op bedrijventerreinen, door toezicht in het openbaar vervoer, door
conciërges op scholen. Wijkagenten en buurtregisseurs kennen de buurten en wijken en de mensen die daar wonen en werken. Zij treden op als bemiddelaar, stimuleren de sociale samenhang in hun werkgebied en handhaven regels op straat. De gemeente dient deze maatregelen praktisch te faciliteren. Buurtpreventie Initiatieven waarin eigen verantwoordelijkheid centraal staat, zoals buurtpreventie, draagt het CDA een warm hart toe. De gemeente faciliteert de buurtpreventen dusdanig dat zij hun functie goed kunnen uitvoeren. Aan de randvoorwaarden dient zo goed mogelijk invulling gegeven te worden. De buurtpreventie moet de beschikking krijgen over een onderkomen om samen te komen. Maatregelen gestoeld op initiatieven vanuit bewoners zijn voor hun bestaan afhankelijk van voldoende vrijwilligers. De gemeente dient hiertoe professionele begeleiding te bieden bij de werving van vrijwilligers. Andere voorbeelden hiervan zijn de reddingsbrigade en de brandweer. Veiligheid is geborgenheid De gemeente dient een gemeenschap te zijn waarin iedereen zich veilig voelt en veilig is. Naast meer regulier toezicht is het CDA voorstander van het gebruik van cameratoezicht, maar alleen indien dit aantoonbaar noodzakelijk is om bepaalde openbare gebieden veiliger te maken. De privacy van individuen mag in de visie van het CDA uiteindelijk geen beletsel zijn. De regels moeten duidelijk zijn: wie niets te verbergen heeft, hoeft geen bezwaar te hebben tegen gefilmd te worden. Dit op voorwaarde dat de bestanden weer vernietigd worden. Waar nodig kan cameratoezicht gepaard gaan met maatregelen op grond van de Wet preventief fouilleren door het aanwijzen van gebieden waar burgers, indien zij zich verdacht gedragen, preventief kunnen worden gecontroleerd op wapens en andere verboden zaken, al onderkent het CDA dat burgers daarvan last kunnen hebben. Sociale samenhang Het CDA vindt het terugbrengen van sociale samenhang in dorpskernen van groot belang. Een afnemend buurtgevoel kan leiden tot een gevoel van sociale onveiligheid. Het CDA staat daarom voor een harde aanpak van overlast en criminaliteit die de veiligheid en leefbaarheid aantasten. Malafide huis en pandeigenaren moeten kunnen rekenen op lik op stuk beleid. Fysieke veiligheid Een goed fysiek veiligheidsbeleid is noodzakelijk. Adequate brand en milieuvergunningen en het toezicht daarop zijn belangrijk. Het CDA is van mening dat risicovolle bedrijven niet in woongebieden thuishoren. Het CDA wil toewerken naar een milieustraat; een straat waarin alle milieutechnisch risicovolle bedrijven geclusterd worden, zodat hier goed gericht beleid op gevoerd kan worden. De gemeente dient haar rampenplannen op orde te hebben. Verder moet de gemeente zich voorbereiden op invoering van de Wet op de veiligheidsregio s. De verplichte digitalisering van geo informatie in 2011 biedt de gemeente Westland de mogelijkheid snel de relevante informatie van objecten voorhanden te hebben in crisis en rampsituaties. De brandweerkorpsen in de regio Haaglanden gaan fuseren. Hierdoor zal binnenkort Brandweer Haaglanden ontstaan. Het CDA wil dat de gemeente inspraak blijft behouden op de inzet van de brandweer en haar vrijwilligers in het Westland, om de belangen van de vrijwilligers te waarborgen. Coffeeshops Het CDA wil geen coffeeshops binnen de gemeente Westland. De gemeente moet daarom vrij zijn en blijven om coffeeshops binnen haar grenzen niet toe te staan. De verkoop van (soft)drugs op straat moet hard aangepakt worden. De gemeente dient pro actief inzet te plegen tegen het telen van drugs. Pagina 7 van 44
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Veiligheid Een stevige en harde aanpak van veroorzakers van overlast en criminaliteit die de veiligheid en leefbaarheid aantasten Verhoging van het veiligheidsgevoel Benchmark Brandweer Digitalisering van geo informatie Continuïteit waarborgen en optimaal faciliteren buurtpreventie Politie en toezichthouders op de fiets door de wijken De gemeente houdt vast aan de inzet van vrijwilligers Snel de relevante informatie van objecten voorhanden hebben Deelname moet leuk en aantrekkelijk zijn voor jong en oud (diversiteit) In gesprek komen met de burgers Het in standhouden van vrijwilligerscorps. Eind 2011 gereed Rapportage van inzeturen Rapportage inzet Afspraken binnen Haaglanden 2.2 Leefbaarheid in dorp, wijk en buurt De leefbaarheid in dorpskernen wordt grotendeels bepaald door het gevoel van veiligheid, gevarieerde woningbouw, een goed voorzieningenniveau, een schone, groene buitenruimte en het sociale weefsel tussen gemeenschappen. Het CDA vindt het van groot belang dat de gemeente er alles aan doet om burgers in dorpen, buurten en wijken te betrekken bij besluiten over de leefbaarheid en de inrichting van hun directe omgeving. Burgers dienen zo vroeg mogelijk betrokken te worden door middel van het gebruik van hedendaagse technische mogelijkheden. Periodiek overleg of een andere vorm van samenwerking moet gestimuleerd worden. Dit laatste is van groot belang voor het bevorderen van de leefbaarheid, binding en ontmoeting en sociale samenhang. De gemeente dient burgers goed op de hoogte te stellen van de mogelijkheden die de burger ter beschikking staat. De gemeente dient daarom dorpskernraden in te stellen (zie ook hoofdstuk 8). Deze groepen zijn de oren en ogen van de (dorps)kern en moeten één ambtenaar als contactpersoon hebben bij wie ze terecht kunnen. 2.3 Publieke ruimte De lokale gemeenschap moet de publieke ruimte heroveren, in de eerste plaats door te zorgen voor goed onderhoud. Regelmatig wordt een wijk of buurtschouw gehouden. De kwaliteit van de publieke ruimte gaat velen ter harte. Overlast door hondenpoep moet worden bestreden met voldoende uitlaatplaatsen, het plaatsen van automaten met hondenpoepzakjes en meer afvalbakken. Bij de (her)inrichting van straten en pleinen dient er aandacht te zijn voor het gebruik van duurzame voorzieningen en of het onderhoud goed kan worden uitgevoerd. Er wordt rekening gehouden met de wensen en behoeften van kinderen, jongeren, ouderen en gehandicapten. Dus aan een levensloopbestendige en aanpasbare openbare ruimte. Binnen elke wijk of buurt dient een plein uit te nodigen tot binding en ontmoeting tussen mensen. Verder vindt het CDA het nodig dat de gemeente de algemene onderhoudsnorm regelmatig opnieuw bekijkt en waar nodig bijstelt. Verloedering en vervuiling moeten worden tegengegaan. Woningcorporaties, Pagina 8 van 44
particuliere verhuurders en particuliere woningbezitters moeten worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor de publieke ruimte. Openbaar groen Het CDA wil het openbaar groen behouden en waar mogelijk verder uitbreiden. Een groene en schone publieke ruimte verhoogt de leefbaarheid en draagt bij aan een beter leefmilieu. De prioriteit die de gemeente stelt aan openbaar groen moet omhoog. In tegenstelling tot het verleden mag openbaar groen geen sluitstuk van de begroting meer zijn. Bij herstructurering of nieuwbouw dient een minimaal percentage aan openbaar groen besteed te worden. Het openbaar groen moet goed onderhouden en op peil gehouden worden. Regelmatige controle daarvan is belangrijk om ook hier verloedering en vervuiling te voorkomen. Net zoals bij de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte, is het van belang om burgers te betrekken bij onderhoud van groen in hun woonomgeving. Bij planning en onderhoud van de groenvoorzieningen vormt de sociale veiligheid een vast onderdeel. Openbaar groen in de kernen draagt bij aan een beter milieu en ruimtelijke kwaliteit. Bomen en planten zijn de longen voor een bebouwde omgeving die in meer of mindere mate vervuilend is. Meer openbaar groen en de aanleg van parken (inclusief natuurlijke waterberging) helpen bij de opvang van (regen)water en CO2 uitstoot, gaat opwarming tegen en verhoogt de luchtkwaliteit. Het CDA vindt dat de gemeente met projectontwikkelaars afspraken moet maken over grond die door projectontwikkelaars voor geruime tijd onbenut blijft. Deze grond dient tijdelijk benut te worden voor voorzieningen zoals openbaar groen, parkeer of speelgelegenheid. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Bewoners betrekken bij herinrichting en onderhoud Binding en ontmoeting Dorpskern, wijk of buurt (publieke ruimten) Schone omgeving en goede staat van onderhoud van groen, verlichting en voorzieningen Veilige publieke ruimten Benchmark veiligheidsgevoel burgers Rapportage resultaten buurtschouw Pagina 9 van 44
3.0 Gezinnen, jongeren, ouderen en generatiebeleid 3.1 Gezinnen en gezinsleven Het CDA vindt familie en gezinsleven van groot belang. Door opvoeding worden kinderen en jongeren geleerd met regels en verantwoordelijkheden om te gaan. Het is een feit dat het overgrote deel van de ouders er in slaagt om aan steeds hogere eisen en verwachtingen te voldoen als het gaat om opvoeding van kinderen. Gezinsondersteuning Er zijn helaas ook ouders die de aan hen gestelde verwachtingen niet waarmaken. Zo is het aantal gemelde gevallen van ernstige verwaarlozing en mishandeling van kinderen nog steeds schrikbarend hoog. Daarom heeft de gemeente in de visie van het CDA een taak ouders/opvoeders te ondersteunen en stimuleren bij hun opvoedende taken. Daarom is het belangrijk dat, waar nodig, er grenzen worden gesteld en wordt opgetreden als deze grenzen overtreden worden. Het CDA steunt het functioneren van het gezin door goede scholingsmogelijkheden, goede opvang en ondersteuning, mogelijkheden voor ontspanning en ontmoeting te bieden. Het CDA wil dat de gemeente stimuleert dat er een laagdrempelige ouderschapscursus wordt aangeboden voor (aanstaande) ouders. Signalen die erop (kunnen) wijzen dat het met kinderen of jongeren niet goed gaat, moeten serieus worden opgepakt. Proactief handelen vergroot de kans om beschadiging of ontsporing te voorkomen. Het door de gemeente en hulpinstellingen achter de voordeur ingrijpen is tegenwoordig een geaccepteerd fenomeen. Gemeente, jeugdzorg en andere hulpverlenende instanties moeten adequaat samenwerken en tijdig handelen waar nodig. Gemeentelijke regie op de gehele keten van jeugd en gezinsbeleid blijft noodzakelijk. Voor ernstige probleemgezinnen wordt intensieve (gezins)begeleiding aangeboden. Aanvaarding van deze hulp mag echter niet vrijblijvend zijn. Uitgangspunten In het Christendemocratische gedachtegoed zijn gezin en familie de hoeksteen van de samenleving. Als het goed gaat in gezinnen, moet de overheid op afstand blijven en blijven verantwoordelijkheden gespreid. Het uitgangspunt van gerechtigheid gebiedt echter dat de gemeente een taak heeft bij de ondersteuning of zelfs bescherming van kwetsbaren, zoals kinderen en jongeren. Beleid gericht op binding en ontmoeting tussen generaties, tussen jong en oud drukt het uitgangspunt van (leeftijd)solidariteit uit. Centra voor jeugd en gezin In 2011 zal er, evenwichtig verdeeld binnen de gemeente (cluster van dorpskernen), in 5 dorpskernen een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) komen. Het is de bedoeling dat deze centra gaan functioneren als een laagdrempelige voorziening waar ouders en opvoeders gemakkelijk naar toe kunnen met vragen over het opvoeden van kinderen. Daarmee kunnen ouders op één locatie terecht met vragen en wordt er door één coördinator een vinger aan de pols gehouden bij gezinnen die met vragen komen. Het is de taak van gemeenten de samenwerking tussen betrokken instanties op te zetten. Daarnaast krijgt het gemeentebestuur doorzettingsmacht om achter de voordeur in te grijpen als ernstige problemen in gezinnen onopgelost blijven. Het is van belang dat er niet alleen gebruik wordt gemaakt van het CJG als er echt problemen zijn. Iedereen die opvoedingsvragen heeft moet het CJG weten te vinden. De gemeente stimuleert de bekendheid en laagdrempeligheid van het CJG via gerichte voorlichting. Tevens moet sprake zijn van goede afstemming en, waar nodig, doorverwijzing tussen het CJG en het bureau Jeugdzorg.
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Gezinnen Centra voor Jeugd en Gezin (CJG s) moeten laagdrempelig en toegankelijk zijn en blijven. Handhaven van 5 locaties, evenwichtig verdeeld over de gemeente. Kernbegrippen voor deze centra zijn proactief, preventief en snelheid van handelen. Naamsbekendheid en slagvaardig. Dalende trend van het aantal consulten/ behandelingen Ieder probleemgezin krijgt een gezinscoach via het CJG. Ernstige probleemgezinnen wordt intensieve en niet vrijblijvende (gezins)begeleiding aangeboden. Aanpak van ernstige problemen in gezinnen Dalende trend overlast en criminaliteit 3.2 Jongeren Een maatschappij zonder jeugd heeft geen toekomst, mist dynamiek en verwondering. Jongeren moeten betrokken worden bij de ontwikkelingen in gemeenten. Via jongerenraden of platforms kunnen met vertegenwoordigers van jongeren afspraken worden gemaakt over de betrokkenheid van jongeren bij beleid en van specifieke voorzieningen voor de jeugd. Jongeren verdienen een eigen plek in de buurt of wijk. De gemeente kan dit stimuleren door het aanleggen van bijvoorbeeld playgrounds, sportveldjes, skatebanen, enzovoort. Dit past in de visie van het CDA dat jongeren recht hebben op een eigen plek in de lokale samenleving. Het geven van vrijheid in de opvoeding kan als negatieve keerzijde hebben dat er ruimte ontstaat voor de ontwikkeling van een ongezonde leefstijl van jongeren, dikwijls binnen een groepscultuur. Ouders kunnen onvoldoende zicht hebben op of hun greep verliezen als het gaat om de leefstijl van hun kinderen. In die gevallen is het belangrijk dat, naast opvoedingsondersteuning, de gemeente in samenwerking met haar partners een aanvullende rol neemt bij beïnvloeding van de leefstijl van jongeren. In samenwerking met bijvoorbeeld sportverenigingen en scholen, worden programma s voor jongeren opgezet, waarin wordt gewezen op de risico s van overmatig alcoholgebruik, ongezonde voeding, (soft)drugsgebruik, gokverslaving, enzovoort. Het aandeel van jongeren en jong volwassenen (14 tot 25 jarigen) met betrekking tot overlast en criminaliteit is hoog. Door meer toezicht en elkaar aanspreken op asociaal gedrag en, waar nodig, door consequent optreden, moeten overlast en criminaliteit worden teruggedrongen. Waar nodig, schuwt de gemeente niet maatregelen te nemen zoals (in opklimmende lijn) verscherpte surveillance, extra toezicht in het openbaar vervoer, cameratoezicht, preventief fouilleren en samenscholingsverboden. Pagina 11 van 44
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Jongeren Bij herinrichting van openbare ruimte worden jongeren uit de wijk betrokken. Bij nieuwe wijken wordt voor het spelen een ruimtegebruik van minimaal 3% aangehouden. Norm van 3% realiseren zowel in bestaande als nieuwe wijken. 3% van totale ruimte beslag wijk Jongeren in de leeftijdsgroep 12 tot 16 jaar en hun organisaties worden betrokken bij beleidsvorming en totstandkoming van voorzieningen voor de jeugd. Initiatieven van of voorzieningen voor jongeren, zoals skate voorzieningen, playgrounds of streetdance ruimten worden ondersteund. Eigen plek in de buurt of wijk om elkaar te ontmoeten. Chillplekken Rapportage resultaten Voorwaarden creëren en faciliteren zodat het makkelijker wordt voor marktpartijen een paar kleine en middelgrote uitgaansgelegenheden te kunnen exploiteren. Uitgaans, ontspanningsmogelijkheden voor verschillende doelgroepen. 3.3. Ouderen Dankzij de gestegen welvaart en toegenomen kwaliteit van de gezondheidszorg leven mensen langer. Veel ouderen zijn na hun pensionering nog steeds maatschappelijk actief. Voor de ouderen is het van belang dat de randvoorwaarden om zelfstandig te kunnen wonen optimaal zijn in de vorm van levensloopbestendige woningen of aanleunwoningen bij verzorgingscentra. Er is ook een kwetsbare groep ouderen. Bijvoorbeeld ouderen die vereenzamen, een klein inkomen hebben of met een kwetsbare gezondheid (of een combinatie van deze factoren). Indien nodig, kunnen de door de gemeente aangestelde ouderenadviseurs deze ouderen individueel helpen hun weg te vinden op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Naast het verstrekken van ondersteuning en voorzieningen is mantelzorg een belangrijk middel om tegemoet te komen aan de hulpvraag van ouderen. Het CDA pleit voor het opzetten van een gemeentelijk steunpunt mantelzorg, waar vraag, informatie en aanbod bij elkaar komen. Er moet ook aandacht zijn voor de risico's op vereenzaming van ouderen. Waar nodig, kan de gemeente stimuleren dat er periodieke huisbezoeken worden gebracht aan 75 plussers. Zodoende wordt de leef en woonsituatie van deze leeftijdsgroep in beeld gebracht om de eventuele hulpvraag scherp te krijgen. Een specifiek onderdeel van het welzijnsbeleid moet hierop ingericht zijn. De gemeente moet met ouderen en hun organisaties communiceren en hen betrekken bij het beleid, bijvoorbeeld als het gaat om de WMO en woon en zorgvoorzieningen. Pagina 12 van 44
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Ouderen Het CDA blijft zich inzetten om, in samenwerking met zorgaanbieders en cliëntenorganisaties, de zorgvoorzieningen zo optimaal mogelijk in de dorpskernen in te richten zodat er sprake is van woonzorg zones. Bewoners in de eigen dorpskern laten wonen. De gemeente zorgt voor voldoende levensloopbestendige woningen en aanleunwoningen bij zorgcomplexen. Ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen laten wonen. Geen wachtlijsten De gemeente stimuleert periodieke huisbezoeken om de risico s op vereenzaming en verwaarlozing van 75-plussers te monitoren. Zonodig neemt de gemeente zelf actie. Risico s m.b.t. vereenzaming reduceren. Rapportage resultaten 3.4 Generatiebeleid In de vitale lokale samenleving die het CDA voor ogen staat, is sprake van respect en ontmoeting tussen generaties, tussen oud en jong. Ouderen hebben levenservaring en hebben maatschappelijke ontwikkelingen aan zich zien voltrekken die de moeite waard kunnen zijn te delen met jongeren. Overdracht van kennis beklijft vaak beter als er persoonlijke ervaringen aan worden toegevoegd. Bovendien kunnen intensievere contacten tussen generaties bijdragen aan meer invoelingsvermogen van ouderen voor wat jongeren beweegt en bezighoudt. (Onderwijs)programma s of evenementen die zijn gericht op binding en ontmoeting tussen generaties verdienen ondersteuning door de gemeente. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Generatiebel De gemeente ondersteunt initiatieven, Binding en ontmoeting tussen eid programma s en/of activiteiten gericht generaties. op binding en ontmoeting tussen generaties en waarin oud en jong participeren. Pagina 13 van 44
4. Onderwijs 4.1 Kwalitatief goed onderwijs Opgroeiende kinderen moeten in ons land de kans krijgen hun talenten te ontwikkelen en te benutten. Dit begint vaak op school. Kinderen en jongeren hebben recht op kwalitatief goed onderwijs. Scholen moeten dan ook voldoen aan kwaliteitseisen en een omgeving bieden waarin leerlingen zich goed kunnen ontwikkelen. Het CDA vindt het niet acceptabel dat er scholen zijn die niet aan de gestelde kwaliteitseisen voldoen en zwak onderwijs geven. Ouders moeten er op kunnen vertrouwen dat hun kinderen op school goed worden begeleid en voorbereid op hun toekomst. Zaken als onderwijsachterstanden, hoge percentages schooluitval en jongeren die voortijdig de school verlaat zonder diploma dient te worden voorkomen. Onderwijshuisvesting Goed onderwijs vraagt om goede onderwijshuisvesting. Actuele beheer en onderhoudsplannen, realistische leerlingenprognoses alsook voldoende reserveringen, zijn daartoe noodzakelijk. Waar mogelijk vindt decentralisatie plaats van middelen voor huisvesting, zodat schoolbesturen en directies zelf beslissingen kunnen nemen. Dit alles in goed overleg en met harde afspraken tussen schoolleiding en de gemeente. In sommige dorpskernen moet de afstand tussen de basisschool en de gymnastiekvoorziening verkleind worden. Bij de planvorming van nieuwe basisscholen moet hier vooraf rekening mee worden gehouden. Uitgangspunten Het streven naar goed onderwijs is een van de meest praktische vertalingen van de noodzakelijke solidariteit tussen generaties, zoals dat past in het Christendemocratische gedachtegoed. Daarnaast moet het onderwijs gericht zijn op het bieden van gelijke kansen en tevens ruimte bieden aan talenten van leerlingen. Zo wordt het streven naar gerechtigheid, een ander christendemocratisch uitgangspunt, gediend. Het CDA staat voor gespreide verantwoordelijkheden voor goed onderwijs tussen de overheid de gemeente en de onderwijsinspectie het maatschappelijk middenveld (zelfstandige schoolbesturen), onderwijspersoneel, ouders en leerlingen. De vrijheid van onderwijsrichting is een verworvenheid waarvoor het CDA staat. 4.2 School en omgeving Het CDA ziet scholen niet los van hun maatschappelijke omgeving. Omdat de bestuurlijke rol van de gemeente ten aanzien van het onderwijs is veranderd, moet zij vooral samenwerking tussen scholen en instanties stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan: achterstandenbeleid, voortijdig schoolverlaten, terugdringen van ongeoorloofd schoolverzuim, praktijkonderwijs, voor en naschoolse opvang, peuterspeelzaalwerk, volwasseneneducatie. Omdat opvoeding en educatie in elkaars verlengde liggen, vindt het CDA het belangrijk dat ouders bij de school worden betrokken. De vrijwillige inzet van ouders bij bijvoorbeeld het organiseren van activiteiten is van onschatbare waarde. Ouders/opvoeders zijn de eerst verantwoordelijken voor de opvoeding maar wanneer zij daarin tekortschieten, vormen leraren dikwijls de eerste opvang. Leraren zijn van grote waarde als het gaat om het opvangen van signalen van verwaarlozing, mishandeling en sociaal emotionele problemen van leerlingen. Van belang is dan dat bij de omvang van scholen, groepen en klassen de menselijke maat in acht wordt genomen, zodat leerlingen persoonlijke aandacht en begeleiding kunnen krijgen.
4.3 Brede scholen Als er combinaties van functies (zoals kinderopvang, sport, open schoolpleinen, zorg) mogelijk zijn bijvoorbeeld in brede scholen wil het CDA dat stimuleren. Uitgangspunt blijft dat een school wel een school blijft en dat kinderen goede ontwikkelingskansen worden geboden. Het aanbieden van andere voorzieningen kan daarbij van groot belang zijn. Te vaak nog zijn brede scholen in het Westland alleen een optelsom van facilitaire samenwerking. Brede scholen moeten worden gestimuleerd om ook de inhoudelijke meerwaarde te versterken; zonodig moet het Integraal Huisvestingsplan hierop worden aangepast. Leer werktrajecten Onderwijs en arbeidsmarkt moeten beter op elkaar aansluiten. Het besef is doorgedrongen dat sommige leerlingen via een individueel traject veel beter tot ontplooiing komen. Het CDA steunt dit en wil dat er afspraken gemaakt worden tussen het lokale en regionale bedrijfsleven en de aanbieders van beroepsopleidingen omdat die nu te veel uit elkaar zijn gegroeid. Hiermee kan voor een deel het voortijdig schoolverlaten worden teruggedrongen. Dit is goed voor de toekomst van jongeren en voor de economie. Initiatieven zoals Samenwerking Overheid Bedrijfsleven (SOB) worden ondersteund. Voor het hoger onderwijs geldt dat het imago van de glastuinbouwsector verbeterd moet worden, zodat meer hoog opgeleide jongeren kunnen wonen en werken in de gemeente Westland. Samenwerking met andere hoge scholen en universiteiten wordt gestimuleerd. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Onderwijs Uitbreiding functies Brede Scholen. (Definiëren criteria Brede Scholen, verduidelijken waar een Brede School aan moet voldoen). Positieve beeldvorming onderwijs glastuinbouwsector en carrière kansen Basisonderwijs in elke dorpskern Te bereiken effect Basis leggen voor verdere ontwikkeling. Functies, huisvesting, inzet en dubbelgebruik ruimten Voldoende aanbod van geschoolde werknemers. Elke dorpskern behoudt op zijn minst één basisschool Prestatie indicator n.v.t. n.v.t. Basisschool in elke kern Pagina 15 van 44
5. Participatie, zorg, welzijn en sociaal beleid Uitgangspunten Voor het CDA telt ieder mens. De uitgangspunten gerechtigheid en solidariteit doen een appel om ieder individu tot zijn of haar recht te laten komen. Samen leven betekent omzien naar elkaar, mensen ondersteuning bieden waar dat nodig is. Deze ondersteuning kan tijdelijk van aard zijn, omdat in de visie van het CDA het beleid vooral moet zijn gericht op herstel van eigen verantwoordelijkheid. Een aanpak gericht op vroegsignalering, preventie en het wegnemen van oorzaken is daarom van belang. Dit neemt niet weg dat er ook mensen zijn die langdurig op ondersteuning en hulp door de overheid zijn aangewezen. De gemeente heeft daarbij, afhankelijk van wet en regelgeving, een bijzondere dan wel een aanvullende taak. 5.1. Participatie en WMO Op 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) in werking getreden. Deze wet geeft gemeente de taak te zorgen voor een samenhangend pakket van diensten en voorzieningen, zodat iedereen kan participeren in de lokale samenleving. Mensen komen in de visie van het CDA het meest tot hun recht in hun relaties met anderen, en het participatiebeleid moet daarop gericht zijn. De gemeente zijn op grond van de WMO verantwoordelijk voor: 1. de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten; 2. preventieve ondersteuning bij opgroeien en opvoeden; 3. het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning; 4. het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorg; 5. het bevorderen van participatie en zelfredzaamheid; 6. voorzieningen voor mensen met een beperking; 7. maatschappelijke opvang en vrouwenopvang; 8. het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg; 9. verslavingsbeleid. Het CDA staat nog steeds achter het uitgangspunt van de WMO dat mensen in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen leefsituatie. Pas wanneer mensen dat niet (voldoende) kunnen en hun sociale omgeving geen ondersteuning (kan) bieden, is er een rol weggelegd voor gemeente. De eigen verantwoordelijkheid van WMO cliënten is ook een financiële. Waar mogelijk moet een eigen bijdrage worden betaald voor maatregelen, hulp, voorzieningen of ondersteuning. Het doel is om de gemeente een leefbare lokale gemeenschap te laten zijn met een grote sociale samenhang in de wijken en buurten. In dat beeld past dat inwoners zelfredzaam en betrokken zijn bij hun omgeving: ze nemen zoveel mogelijk hun eigen verantwoordelijkheid en ondersteunen elkaar waar dat mogelijk is. Burgers die (tijdelijk) niet meer op eigen kracht kunnen meedoen of zijn losgeraakt van de samenleving worden ondersteund bij het (weer) op een volwaardige manier kunnen deelnemen aan het maatschappelijke verkeer. Bij de aanbestedingen van vraagafhankelijk (openbaar) vervoer en de huishoudelijke verzorging als onderdeel van de WMO staan goede en betaalbare voorzieningen voorop. Kwaliteit van diensten en voorzieningen is voor het CDA leidend bij de aanbestedingen, uiteraard zonder daarbij een goede prijskwaliteitverhouding uit het oog te verliezen.
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Participatie Openstelling van loketten, en WMO bureaus, voorzieningen binnen de 11 dorpskernen dient zodanig op elkaar te zijn afgestemd dat op alle werkdagen en binnen het dagvenster de dienstverlening is gegarandeerd. 5.2 Gezondheidsbeleid Te bereiken effect 5 daags / 10 uurs dienstverlening Prestatie indicator Openingstijden overzicht Op het gebied van gezondheidsbeleid speelt niet alleen de gemeente een rol. Veel van het gezondheidsbeleid is afhankelijk van nationaal beleid en nationale geldstromen (Algemene wet bijzondere ziektekosten, AWBZ, en Zorgverzekeringswet). Daar waar de gemeente wel een taak heeft, betreft het vooral de openbare gezondheidszorg dat wordt uitgevoerd door de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD). Ook heeft de gemeente, de GGD en (in de toekomst het regionale veiligheidbestuur) taken op het gebied van het voorkomen van en optreden bij epidemieën, crises en rampen met risico s voor de volksgezondheid. Alcohol en drugsgebruik In toenemende mate drinken jongeren te veel alcohol. Er is zelfs sprake van onverantwoord drankmisbruik waarbij men op steeds jongere leeftijd voor het eerst in aanraking komt met alcohol. Het CDA vindt dat de gemeente actief beleid moet voeren op preventie en vroegsignalering van alcoholgebruik onder minderjarigen. Echter, ook in het kader van de handhaving van wet en regelgeving en de bestrijding van overlast, moet de gemeente duidelijke grenzen stellen en streng optreden. Het CDA ondersteunt initiatieven gericht op alcoholvrije uitgaansmogelijkheden voor jongeren van 12 16 jaar. Gezondheidsrisico s Een ander gezondheidsprobleem in ons land betreft zwaarlijvigheid (obesitas), in toenemende mate ook bij jonge kinderen. Dit wordt veroorzaakt door onvoldoende bewegen en te veel en ongezond voedsel. Via het sportbeleid wordt op allerlei manieren geprobeerd mensen aan het bewegen te krijgen. In overleg met schoolbesturen worden de snoep en frisdrankautomaten op scholen geweerd. Verder, zo blijkt uit onderzoek, is het risico op bepaalde ziektes en aandoeningen (zoals diabetes mellitus, schizofrenie, ADHD) relatief hoger onder bepaalde (leeftijds)groepen niet westerse allochtonen. Dit vraagt van de gemeente, in samenwerking met GGD, zorgpartijen en migrantenorganisaties, om extra aandacht en actieprogramma s. Jeugdzorg De jeugdzorg wordt al jaren geconfronteerd met knelpunten, tekorten en wachtlijsten die soms leiden tot schrijnende situaties. Er moet doelmatiger worden gewerkt door ontschotting, het voorkomen en schrappen van overbodige bureaucratische regels. De Centra voor Jeugd en Gezin hebben hierin een belangrijke taak. Een lastig punt blijft de positie van jeugdzorg ten opzichte van de gehele keten van jongerenbeleid tot en met jeugdgezondheidszorg. Wettelijk gezien is de provincie verantwoordelijk voor de jeugdzorg. In de praktijk weet de gemeente vaak veel beter wat er leeft en speelt en kunnen zij flexibeler inspelen op acute zorgvragen. Bovendien is jeugdzorg een onmisbare keten in de gehele schakel van jeugdgezondheidszorg tot en met jeugdbeleid. De gemeente moet hier regie op voeren. Pagina 17 van 44
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Te bereiken effect Prestatie indicator Gezondheids Samen met scholen, Terugdringen zwaarlijvigheid 0 meting en beleid (sport)verenigingen en monitoren maatschappelijke instellingen, programma s aanbieden die zijn gericht op een gezondere leefstijl van kinderen en jongeren Het CDA ondersteunt initiatieven gericht op alcoholvrije uitgaansmogelijkheden voor jongeren van 12 16 jaar Het in aanraking komen met alcohol voorkomen Ouderenzorg Het CDA vindt het belangrijk dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven in hun eigen woonomgeving. Het is belangrijk dat de zorgvoorzieningen hierop aansluiten (woonzorg zones). Voor ouderen die zijn aangewezen op intramurale zorg (bijv. verpleeghuiszorg) wil het CDA dat deze zorg wordt aangeboden zo dicht mogelijk in de woonomgeving van de oudere. De gemeente maakt hierover met de zorginstellingen afspraken. Kleinschalige dagopvang van bijvoorbeeld dementerenden moet worden gestimuleerd. Het concept van de Zorgtuin moet in meerdere kernen worden gerealiseerd. n.v.t. 5.3 Gehandicapten Mensen met een functionele beperking of handicap verdienen ondersteuning waar dat nodig is en deze behoefte bestaat. Het CDA vindt dat gehandicapten, binnen vast te stellen grenzen, moeten kunnen beschikken over een persoonsgebonden budget zodat zij zelf de benodigde zorg kunnen inkopen. Daarnaast moet er oog zijn voor het sociale netwerk waarbinnen gehandicapten leven. Familie, vrienden, buren en kennissen vormen immers de achtervang waarop zij kunnen terugvallen als het collectieve zorgsysteem onvoldoende kan inspelen op hun specifieke, individuele zorgbehoeften. Bevorderen van zelfredzaamheid Zelfstandig zijn, zelf beslissingen kunnen nemen, dit zijn voor ieder individu essentiele zaken in het leven. Het is daarom van groot belang dat gehandicapten voldoende informatie en advies kunnen krijgen over bijvoorbeeld wonen, vervoer, werken, recreëren en zorgvoorzieningen. Versnippering van voorzieningen en financiële regelingen is ongewenst. Integrale indicatiesystemen kunnen de gewenste helderheid bieden. Het gehandicaptenvervoer vraagt nauwlettende aandacht. In het kader van de besluitvorming over collectief vraagafhankelijk vervoer zal het CDA de behoeften van gehandicapten goed in de gaten houden. Bij nieuwbouw of reconstructie van woningen is aandacht nodig voor fysieke aanpassingen, vooral om rekening te houden met de specifieke behoeften van gehandicapten. Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Gehandicapten Enkele zorgkwekerijen in clusters van dorpskernen Te bereiken effect Zinvolle dagbesteding, sociale binding Prestatie indicator Aantal deelnemers 5.4 Bestrijding sociaal isolement en armoede Bij de bestrijding van armoede is het van belang onderscheid te maken tussen armoede als de oorzaak van problemen en armoede als het gevolg daarvan. Voor het CDA staat voorop dat mensen redelijkerwijs van een inkomen rond moeten kunnen komen en de noodzakelijke kosten van het bestaan moeten kunnen opbrengen. Het is vooral van belang om attent te zijn op de hoogte van vaste lasten, kosten voor wonen Pagina 18 van 44
(energie), zorg en kinderen. Sommige mensen belanden in armoede omdat ze op allerlei manieren in het leven vastlopen: relatieproblemen, een gebrekkig financieel beheer, gemis aan een structuur en discipline, verslaving enzovoort. In dat geval is extra inkomensondersteuning geen oplossing, maar zijn andere vormen van sociale en maatschappelijke ondersteuning nodig. Het CDA vindt dat de gemeente bij het armoedebeleid oog moet hebben voor de zogeheten armoedeval 1 die optreedt als mensen aan het werk gaan. Tegelijkertijd is het CDA zich ervan bewust dat voor sommige mensen de weg naar betaalde arbeid definitief is afgesloten. Voor deze mensen is een sociaal rechtvaardig armoedebeleid levensnoodzaak. Op basis van de eerder geformuleerde uitgangspunten van gerechtigheid en solidariteit kiest het CDA daarom voor een rol van de gemeente die is gericht op ondersteuning van mensen die (soms tijdelijk) geen uitzicht meer hebben op regulier werk vanwege medische en/of sociale redenen. Het CDA maakt zich zorgen over de maatschappelijke participatie van kinderen uit gezinnen die moeten rondkomen van een minimuminkomen. Om er voor te zorgen dat deze kinderen volwaardig maatschappelijk kunnen blijven participeren en de inkomenspositie van de ouders daarvoor een belemmering vormt, kan een declaratieregeling voor maatschappelijke participatie van kinderen ontwikkeld worden. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een vergoeding voor (een gedeelte) van de kosten voor peuterspeelzaal, contributie voor een sportvereniging, of de kosten van zwemlessen. Ook het verlenen van bijstand in natura behoort tot de mogelijkheden. Samenwerking In de visie van het CDA zoekt de gemeente niet alleen naar oplossingen voor bestrijding van armoede, maar gaat zij tevens het gesprek aan met het maatschappelijk middenveld: kerken, levensbeschouwelijke organisaties, vrouwengroepen, migranten en gehandicaptenorganisaties enzovoort. Ook goede afspraken met woningcorporaties, sociaal en maatschappelijk werk en kredietverlenende instanties zijn van belang. Zo komt de gemeente en gemeenschap tot een lokaal programma, gericht op het bestrijden van armoede en sociaal isolement bij mensen met een minimuminkomen zonder reëel perspectief op betaald werk. Schuldhulpverlening Het CDA staat voor een duidelijke visie van de gemeente op schuldhulpverlening. De gemeente moet vooral een preventief beleid voeren, gericht op het voorkomen dat mensen in problematische schuldsituaties raken. De gemeente maakt hiertoe afspraken met woningcorporaties met betrekking tot het tijdig signaleren van huurschulden, zodat huisuitzettingen kunnen worden voorkomen. Ook moet de gemeente afspraken maken met de (gemeentelijke) kredietbank over mogelijkheden voor schuldsanering en over begeleiding bij budgettering. Kwijtschelding Het CDA is voorstander van kwijtschelding van de OZB en heffingen voor mensen met een inkomen op of rond het niveau van een bijstandsuitkering. Voor kwijtschelding komen alle belastingplichtigen in aanmerking die niet of nauwelijks in staat zijn om een gemeentelijke belastingaanslag geheel of gedeeltelijk te betalen. Het toekennen van de kwijtschelding vindt plaats op basis van de wettelijk verplichte vaststelling van de individuele betalingscapaciteit. Aan bijstandsgerechtigden zonder uitzicht op een betaalde baan en belastingplichtigen van 65 jaar en ouder die meerdere opeenvolgende jaren kwijtschelding hebben aangevraagd en gekregen, wordt geen gemeentelijke belastingaanslag meer gestuurd. Betrokkenen zijn verplicht eventuele wijzigingen in hun inkomenspositie aan de gemeente te melden. Door middel van een steekproefsgewijze controle gaat de gemeente na of dit inderdaad het geval is. 1 Armoedeval is het verschijnsel dat mensen die (relatieve) armoede lijden nauwelijks mogelijkheden hebben hun maatschappelijke situatie te verbeteren. Dit is specifiek het geval wanneer iemand met een uitkering er in inkomen op achteruitgaat als hij of zij een betaalde baan krijgt, omdat het recht op subsidies en andere inkomensafhankelijke regelingen komt te vervallen. Pagina 19 van 44
Onderwerp Wat willen we bereiken in 2010 2014 Bestrijding Een armoedebeleid dat activerend sociaal is voor wie nog kan werken, toereikend is voor wie dat niet isolement en meer kan. Ook mensen waarvan armoede de verdiencapaciteit te laag is moeten hun talenten kunnen benutten. Deze groep kan geholpen worden via de reguliere arbeidsmarkt of WSW eventueel met (tijdelijke) loonkostensubsidies Te bereiken effect Prestatie indicator 5.5 Maatschappelijke opvang en verslavingszorg Verslavingszorg Mensen die verslaafd raken aan drugs, alcohol of gokken vervallen tot grote afhankelijkheid, maar blijven verantwoordelijk voor hun eigen gedrag. Dat is het uitgangspunt bij de verslavingszorg die het CDA voor ogen staat. Vooral jonge drugsverslaafden vragen aandacht. (Soft)drugs zijn niet onschuldig, ze hebben zeker bij veelvuldig gebruik en/of in combinatie met alcohol zeer schadelijke effecten op de gezondheid van mensen. Dit nog afgezien van onwenselijke effecten die drugsgebruik en handel veroorzaken, zoals overlast en criminaliteit. In de visie van het CDA telt ieder mens; niemand mag worden afgeschreven door de samenleving. Drugsverslaafden moeten daarom worden geholpen desnoods tegen hun wil af te komen van hun verslaving. De CDA aanpak van de drugsproblematiek is er enerzijds op gericht om de verslaafde te helpen om van de verslaving af te komen en anderzijds om overlast en criminaliteit tegen te gaan. Naast drugsverslaving vragen ook alcohol en gokverslaving om een actief beleid van de gemeente gericht op preventie, vroegsignalering en ondersteuning van zorgverlenende instellingen. Pagina 20 van 44