Inhoud Woord vooraf 1 1 Inleiding 1 3 Over de auteurs 1 9 deel i kader 23 1 Dialoog in de zorg bij hersenletsel 25 1.1 Inleiding 2 5 1.2 Kenmerken van communicatie als trialoog 26 1.3 De persoon met hersenletsel in de trialoog 29 1.4 De mantelzorger in de trialoog 29 1.5 De professional in de trialoog 30 2 Het herstelproces bij hersenletsel 33 2.1 Inleiding 33 2.2 Het herstelproces 33 2.3 Medisch herstel 34 2.4 Persoonlijk herstel 36 2.5 Sociaal herstel 38 3 Herstelondersteunende zorg bij hersenletsel 40 3.1 Inleiding 40 3.2 Herstelondersteunende zorg: medisch en paramedisch 4 1 3.3 Classificatie van functioneren en participatie 43 3.4 Herstelondersteunende zorg: persoonsgericht 45 3.5 Psychosociale rehabilitatie 46 3.6 Medisch, persoonlijk en sociaal herstel met elkaar in lijn 49 3.7 Continuïteit 5 1 deel ii niet-aangeboren hersenletsel 53 4 Hersenletsel en de gevolgen 55 4.1 Inleiding 55 4.2 Hoe werken de hersenen? 55 BSL - ALG_BK_2KZM - 3124r6_9789031382156 005
6 Communicatie bij hersenletsel 4.3 Hersenletsel 5 7 4.4 Gevolgen van hersenletsel 6 1 5 Herstel en revalidatie 67 5.1 Inleiding 67 5.2 Revalidatiefase 6 9 5.3 Chronische fase 74 5.4 Organisatie van zorg 76 6 Morele ondersteuning van naasten 77 6.1 Inleiding 77 6.2 Kiezen voor duurzaam zorg verlenen 77 6.3 Handreikingen voor professionals 79 6.4 Het sofa-model 8 2 6.5 Afstemmen en samenwerken 84 6.6 Afstemmen en ondersteunen 84 6.7 Afstemmen en faciliteren 88 6.8 Geen receptenboek maar een eyeopener 9 1 deel iii communicatie en dialoog 93 7 Communicatie en bejegening 95 7.1 Inleiding 95 7.2 Relatie en inhoud 95 7.3 Functies van communicatie 96 7.4 Kwaliteitsaspecten van communicatie 96 7.5 Bejegening 9 7 7.6 Meertalige communicatie 98 7.7 Aspecten van communicatie 99 7.8 Metacommunicatie 1 05 7.9 Communicatie en creatieve middelen 1 05 7.10 Aandachtspunten voor communicatie bij hersenletsel 1 06 7.11 Algemene tips 1 07 8 Communicatie bij cognitieve beperkingen 1 09 8.1 Inleiding 1 09 8.2 Dysartrie 1 09 8.3 Afasie en verbale apraxie 1 1 0 8.4 Secundaire communicatiestoornissen 1 1 2 8.5 Ziektebesef 1 1 4 8.6 Waarnemen 1 1 5 8.7 Aandacht 1 1 6 8.8 Geheugen 1 1 7 8.9 Vertraagde informatieverwerking 1 1 9 9 Werken aan de trialoog 1 2 1 9.1 Inleiding 1 2 1 9.2 Ruimte maken 1 23 BSL - ALG_BK_2KZM - 3124r6_9789031382156 006
Inhoud 7 9.3 Werken aan vertrouwen en een gelijkwaardige relatie 1 23 9.4 Communicatieve vaardigheden 1 27 9.5 Kennisuitwisseling 1 29 9.6 Afstemming 1 32 10 Inhoud van de trialoog 1 37 10.1 Inleiding 1 37 10.2 In beweging komen 1 37 10.3 Eigen verantwoordelijkheid en regie 1 39 10.4 Eigen kracht ontdekken 1 42 10.5 Zingeving 1 44 10.6 Organiseren van woonplek, werk, leren en ontspanning 1 45 10.7 Behoud en onderhoud van een sociaal netwerk 1 5 1 10.8 Organiseren van passende zorg en ondersteuning 1 54 Kunstwerken 1 60 deel iv werken aan professionaliteit 183 11 Het onderzoeksproject Goeie snap van elkaar en de betekenis voor professionaliteit 1 85 11.1 Inleiding 1 85 11.2 Professionals en mensen met hersenletsel 1 85 11.3 Ontwikkelingen in denken over professionaliteit 1 86 11.4 Professionaliteit en maatschappelijke ontwikkelingen 1 87 11.5 Gevolgen voor professionals 1 88 11.6 Kwaliteitscriteria hersenletselzorg 1 9 1 11.7 Competenties 1 92 11.8 Visie, kennis, vaardigheden 1 93 12 Ervaringsdeskundigheid en ervaringskennis bij hersenletsel 1 99 12.1 Inleiding 1 99 12.2 Ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid 1 99 12.3 Impact van letsel omzetten naar leerervaring 20 1 12.4 Ervaringsdeskundigheid gebruiken voor herstel 202 12.5 Professionele inzet bij ervaringskennis 203 12.6 Ervaringskennis bij mantelzorgers 205 12.7 Gedeelde ervaringen: naar een community 205 12.8 Ervaringskennis en participatie 206 13 Mantelzorgondersteuning 2 0 8 13.1 Inleiding 2 0 8 13.2 Hulpvraag van de mantelzorger 2 1 0 13.3 Herkenning van de hulpvraag 2 1 1 13.4 Psychische veerkracht van mantelzorgers 2 1 2 13.5 Aanspraken op zorg en ondersteuning 2 1 5 13.6 Mantelzorg en werk 2 1 8 13.7 Respijtzorg 2 2 0 BSL - ALG_BK_2KZM - 3124r6_9789031382156 007
8 Communicatie bij hersenletsel deel v actuele ontwikkelingen en vraagstukken 223 14 Ketensamenwerking 2 2 5 14.1 Inleiding 2 2 5 14.2 Kenmerken van een goede keten 226 14.3 nah-zorgketen: stand van zaken 23 1 14.4 nah-zorgketen: toekomstperspectieven 2 3 6 14.5 Tot besluit 237 15 De vraaggestuurde organisatie 238 15.1 Inleiding 2 3 8 15.2 Cliëntvriendelijkheid en vraaggerichte zorg 239 15.3 Vraaggestuurde zorg voor mensen met hersenletsel 240 15.4 Organisatie 2 4 3 15.5 Normen, waarden en gedrag 244 15.6 Competenties 2 4 6 15.7 Tot besluit 247 16 Wet- en regelgeving 248 16.1 Inleiding 2 4 8 16.2 Algemene wet bijzondere ziektekosten (awbz) 248 16.3 Wonen in een zelfstandige woongroep of in een verpleeghuis 25 1 16.4 Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (bopz) 253 16.5 Invoering van de wmo 254 17 Cliëntenraden 257 17.1 Inleiding 2 5 7 17.2 Belang van medezeggenschap 257 17.3 Wettelijke kaders 259 17.4 De cliëntenraad in instellingen van de nah-keten 26 1 17.5 Ondersteuning van mensen met hersenletsel tijdens de cliëntenraadsvergadering 262 17.6 Samenwerking en onderlinge communicatie 262 18 Belangenbehartiging door patiëntenverenigingen 264 18.1 Inleiding 2 6 4 18.2 Doelgroepen van patiëntenverenigingen 264 18.3 Activiteiten van patiëntenverenigingen 265 18.4 Onderzoek 2 6 7 18.5 Positie van belangenverenigingen 267 18.6 Drempels om lid te worden 269 18.7 Patiëntenverenigingen: ook van belang voor professionals! 270 18.8 Landelijke samenwerking 27 1 18.9 De toekomst 27 1 BSL - ALG_BK_2KZM - 3124r6_9789031382156 008
Inhoud 9 Bijlage 1 De waaier 273 Bijlage 2 Methodisch werken in de trialoog 277 Bijlage 3 Competenties Begeleider nah 280 Bijlage 4 Overzicht van organisaties en medewerkers 283 Begrippen en afkortingen 285 Literatuur 293 Register 3 0 0 BSL - ALG_BK_2KZM - 3124r6_9789031382156 009