Stichting BSO Voor af en toe Televisiebaan 106a 3402 VH IJsselstein Telefoon: 06-15677584 Mail: info@bsovoorafentoe.nl Pedagogisch beleidsplan BSO Voor af en toe 1 e versie: September 2008 2 e versie: December 2008 3 e versie: November 2009 Goedgekeurd door Bestuur: Ja Goedgekeurd door Oudercommissie: ja Goedgekeurd door GGD: ja
Inhoudsopgave: Voorwoord blz. 3 Visie Bso Voor af en toe blz. 4 20 basisprincipes van het Jenaplanonderwijs blz. 5 & 6 Leefregels blz. 7 Opvang in de praktijk blz. 8 Groepsindeling blz. 8 Groepsleiding blz. 8 Accommodatie blz. 8 & 9 Werken met thema s blz. 10 Computeren blz. 10 Televisie blz. 10 Snoepbeleid blz. 10 Oudercontact blz. 10 Oudercommissie blz. 11 De compententies vanuit de wet kinderopvang blz. 12 - Sociaal emotionele veiligheid blz. 12 - Persoonlijke compententies blz. 13 - Sociale compententies blz. 13 - Overdracht van waarden en normen blz. 14 Bijlage: Protocol Vermissing Protocol Vriendjes op de BSO Pestprotocol blz. 15 t/m 21
BSO Voor af en toe Bso Voor af en toe is een, in 2007 opgerichte, nieuwe BSO die aansluit bij het Jenaplan onderwijs. Begin juni 2008 hebben wij het nieuwe, specifiek op de opvang van kinderen gerichte gebouw, in de zeer directe omgeving van Jenaplanschool De Overkant in gebruik genomen. De kinderen blijven de hele dag in een vertrouwde omgeving en hoeven niet vervoerd te worden om van de voorschoolse opvang bij school te komen of van school bij de naschoolse opvang. Ook op pedagogisch vlak streven wij er naar zoveel mogelijk aan te sluiten bij de leefomgeving thuis en op school. Echter aangepast aan voor- en naschoolse opvang. Kinderen brengen hun vrije tijd bij ons door. Wij bieden opvang in een huiselijke sfeer waar kinderen zich kunnen ontspannen. Basis is dan ook de vrije keuze in activiteiten. We trachten kinderen te stimuleren zich te ontwikkelen op gebieden die hen aanspreken met mogelijkheden ter ontspanning en inspanning. We bieden een rijke uitdagende omgeving waarin kinderen diverse mogelijkheden hebben om zich op een stimulerende manier te vermaken.
Visie BSO Voor af en toe sluit aan bij de lijnen die het Jenaplanonderwijs kenmerken. De 20 basisprincipes die door Peter Petersen opgesteld zijn vormen hiervan de kern zij het aangepast aan de kinderopvang. Dat vertaalt zich in de praktijk in een positief klimaat waar elk kind zichzelf kan en mag zijn. We zorgen voor een omgeving waarin kinderen zich kunnen ontplooien als totale persoon. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd waar mogelijk. Net als in een gezin en in een stamgroep op school en later in de maatschappij spelen de kinderen samen in groepen met kinderen van diverse leeftijden. Daarbij heeft een kind de kans diverse rollen te leren kennen. Ervaren hoe het is om jongste maar soms ook oudste te zijn. Anderen helpen maar ook geholpen worden. Samen delen en samen doen. Jezelf erkennen maar ook de ander respecteren. Binnen het Jenaplan herkennen we 4 pedagogische situaties die we ritmisch toepassen: gesprek, spel, werk en viering. Deze vier situaties zijn ook in de BSO te herkennen. De nadruk in de BSO ligt echter op het spel in al zijn facetten. Maar ook gesprek en werk hebben een functionele rol en vanzelfsprekend zullen er diverse momenten zijn om gezamenlijk iets te vieren.
De 20 basisprincipes van Jenaplan. De basisprincipes geven het kader en de speelruimte aan voor de ontwikkeling van onze BSO. De eerste 5 principes gaan over mensen: Ieder mens: 1. is uniek met eigen waarde en waardigheid; die onvervangbaar zijn 2. heeft ongeacht zijn ras, nationaliteit, geslacht, seksuele geaardheid, sociaal milieu, religie of levensbeschouwing, het recht een eigen identiteit te ontwikkelen, die in ieder geval wordt gekenmerkt door zelfstandigheid, kritisch bewustzijn, creativiteit, gerichtheid op sociale rechtvaardigheid. 3. heeft voor het ontwikkelen van een eigen identiteit persoonlijke relaties nodig: met andere mensen; met de zintuiglijk waarneembare werkelijkheid van natuur en cultuur; met de niet zintuiglijk waarneembare werkelijkheid. 4. wordt steeds als totale persoon erkend en waar mogelijk ook zo benaderd en aangesproken. 5. wordt als een cultuurdrager en vernieuwer erkend en waar mogelijk ook zo benaderd en aangesproken. Dan volgen 5 principes over de samenleving. Mensen werken aan een samenleving: 6. die ieders onvervangbare waarde respecteert. 7. die ruimte en stimulans biedt voor ieders identiteitsontwikkeling. 8. waarin rechtvaardig, vreedzaam en constructief met verschillen en veranderingen wordt omgegaan. 9. die respectvol en zorgvuldig aarde en wereldruimte beheert. 10. die de natuurlijke en culturele hulpbronnen in verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties gebruikt.
De laatste 10 principes gaan origineel over school maar worden hier herschreven en toegepast in het kader van BSO. Het accent zal binnen de BSO meer gelegd worden op keuzevrijheid in activiteiten en ontspanning, echter de basis is universeel en ook toepasbaar in de kinderopvang. 11. De BSO is een autonome coöperatieve organisatie van betrokkenen. Ze wordt door de maatschappij beïnvloed en heeft er zelf ook invloed op. 12. In de BSO hebben de volwassenen de taak de voorgaande uitspraken over mens en samenleving tot pedagogisch uitgangspunt voor hun handelen te maken. 13. In de BSO worden de activiteiten zowel ontleend aan de leef- en belevingswereld van de kinderen als aan de cultuurgoederen die in de maatschappij als belangrijke middelen worden beschouwd voor de hier geschetste ontwikkeling van persoon en samenleving. 14. In de BSO wordt het klimaat vorm gegeven door middel van pedagogische situaties en met pedagogische middelen. 15. In de BSO wordt het klimaat vormgegeven door een ritmische afwisseling van de basisactiviteiten spel, gesprek, werk en viering. 16. In de BSO vindt overwegend heterogene groepering van kinderen plaats,naar leeftijd en ontwikkelingsniveau, om het leren van en zorgen voor elkaar te stimuleren. 17. In de BSO worden zelfstandig spelen en leren afgewisseld en aangevuld met gestuurd en begeleid leren. In dit alles speelt het initiatief van de kinderen een belangrijke rol. 18. In de BSO neemt wereldoriëntatie een centrale plaats in met als basis ervaren, ontdekken en onderzoeken op zo breed mogelijk terrein. 19. In de BSO nemen we de eigen ontwikkelingsgeschiedenis van het kind in ogenschouw bij het aansturen en eventueel corrigeren van gedrag en de eisen die we aan het kind stellen. Zoveel mogelijk in samenspraak met het kind zelf. 20. In de BSO worden verandering en verbeteringen gezien als een nooit eindigend proces. Dit proces wordt gestuurd door een consequente wisselwerking tussen doen en denken.
De basisprincipes worden in de praktijk vertaald in de volgende leefregels en omgangsvormen. Deze vinden hun oorsprong in de school ( Jenaplanschool, de Overkant) en worden doorgetrokken in de BSO. Ik ben rechtvaardig. Ik kom op voor anderen en voor mezelf. Ik gebruik woorden om problemen op te lossen. Ik zoek naar oplossingen waar iedereen voordeel bij heeft. Ik kies ervoor om het weer goed te maken. Ik houd rekening met een ander. Ik luister naar de ander. Ik ben stil als de ander met iets bezig is. Ik houd rekening met wat de ander belangrijk vindt. Ik doe dingen die de ander blij maken. Ik ben respectvol. Ik ben netjes in wat ik zeg en wat ik doe. Ik waardeer mezelf. Ik laat de ander in z n waarde. Ik houd me aan de regels. Ik ben voorzichtig met de ander. Ik ben voorzichtig met spullen van de ander. Ik zorg voor veiligheid. Ik ben voorzichtig. Ik loop rustig in de gang. Ik zorg voor mijn eigen veiligheid. Ik zorg voor de veiligheid van anderen. Ik ben vriendelijk. Ik vind mezelf aardig. Ik ben aardig voor anderen wat er ook gebeurt. Ik glimlach naar anderen en groet anderen vriendelijk. Ik toon belangstelling voor anderen. Ik geef anderen het gevoel dat ze welkom zijn.
De opvang in de praktijk Groepsindeling Bij BSO Voor af en toe is er plek voor dertig kinderen. In praktijk is het op dit moment geregeld dat op maandag 30 kinderen welkom zijn en dat de overige dagen gewerkt wordt met maximaal 20 kinderen per dag. Omdat de kinderen afkomstig zijn van de Jenaplanschool, is de verdeling in groepen ook gekoppeld aan onderbouw (groep 0, 1, 2)/middenbouw (groep 3, 4, 5) en bovenbouw (groep 6, 7, 8) leeftijden. In praktijk zie je een natuurlijke scheiding ontstaan in twee leeftijdsgroepen te weten 4-6/7 jaar en 7+ jaar. Het gebouw heeft meerdere ruimten om te gebruiken. Indien er voldoende begeleiding is, kan de groep zich splitsen in meerdere subgroepen met meerdere activiteiten. Dit noemen we workshops. Naast deze vaste plaatsen bieden we ook de mogelijkheid om kinderen flexibel op te vangen. Dit betreft twee kindplaatsen per dag. De kinderen ervaren echter niet zozeer gescheiden groepen doordat de onderverdeling op natuurlijke wijze plaatsvindt via de aangeboden activiteiten. Soms zal een activiteit voor een bepaalde leeftijdsgroep bedoeld zijn en soms zal het de inhoud van de activiteit zijn die de groepsindeling bepaalt. Tussendoor zijn er telkens gezamenlijke momenten voor alle kinderen. Vaak valt dit samen met een eet/drink moment. Groepsleiding We houden ons aan het wettelijk kader van één groepleidster op 10 kinderen. Er is te allen tijde in elk geval een professioneel bevoegde groepsleider aanwezig. Alle groepsleiders zijn bevoegd en hebben hun BHV-diploma. Daarnaast is er een uitwisseling mogelijk met het naastgelegen kinderdagverblijf Dante s vriendjes. Ook voor die groepsleiders geldt dat zij BHV-ers zijn. Eén groepsleider heeft de eindverantwoording. Zij is ook degene die 1 e BHV-er en aanspraakpunt is bij calamiteiten (bijvoorbeeld bij ontruiming van het pand). De groepsleiders worden voor bepaalde activiteiten/ workshops ondersteund door ondersteunende medewerkers. Te denken valt aan activiteitencategorieën als drama/muziek, knutselen/creatief, sport en spel, techniek en koken.
BSO Voor af en toe heeft twee keer in de week een ondersteunend medewerkster in dienst die gespecialiseerd is in muziek en drama. Zij komt twee middagen in de week om met de kinderen gerichte drama en muziek activiteiten te doen. Daarnaast bieden wij workshops aan, waarbij we mensen van buitenaf en/of ouders, teamleden willen vragen. Dit zijn allemaal extra diensten die de BSO aanbiedt voor de kinderen, bovenop het wettelijk kader. Accommodatie BSO Voor af en toe is gevestigd in een gebouw achter Jenaplanschool De Overkant aan de Televisiebaan. Het gebouw wordt gedeeld met Kinderdagverblijf Dantes Vriendjes, echter de BSO heeft zijn eigen afgescheiden ruimtes en ook een eigen ingang op het schoolplein. In het gebouw zijn er drie ruimten elk met een eigen aanbod van activiteiten en zo ingericht dat de kinderen er vooral in een bepaald gebied uitgedaagd worden. Zo is er een huiskamer annex technieklokaal. Hier kunnen kinderen knutselen en creatief bezig zijn maar ook bouwen en onderzoeken. Er is ook ruimte om een spelletje te spelen of om heerlijk in de loungehoek te lezen of te ontspannen. In deze ruimte staan twee computers en een TV. In voorafgestelde blokuren mogen deze gebruikt worden, gedurende max. 15 minuten per kind. Daarnaast hebben wij een toneelruimte met daarin een podium, een spiegelwand, een muziekinstallatie en een rode loper. Maar ook een poppenkast of een tentoonstelling is hier mogelijk. De derde ruimte is het kooklokaal. Centraal staan twee kookeilanden in deze ruimte die dient voor kookactiviteiten. De ruimte wordt ook gebruikt om te verzamelen en om gezamenlijk aan de drie grote tafels te eten en drinken. De ruime gang waarop deze ruimten uitkomen biedt bovendien nog tal van mogelijkheden tot activiteiten zoals bijvoorbeeld een verkeersparcours, tafeltennistafel (mobiel) en pooltafel. Buiten spelen doen we op het afgeschermde onderbouw schoolplein van Jenaplanschool De Overkant en het aangrenzend voetbalveldje.
Bij sommige sport en spel activiteiten en bij slecht weer maken we gebruik van het speellokaal van de school. Het speellokaal is ingericht als kleinschalige sportzaal en kan gebruikt worden voor diverse sport- en spelactiviteiten. Buiten BSO tijden kunnen er in de BSO ruimten activiteiten vanuit school georganiseerd worden bijvoorbeeld koken of technieklessen of drama-/ danslessen. Een middag op de BSO Afhankelijk van de tijd waarop de schooldag eindigt is het programma voor de rest van de middag als volgt: - de kinderen worden door de groepsleiding in school in de middenruimte opgevangen waarna de kinderen in overleg zelfstandig (8+) of gezamenlijk onder begeleiding van één of twee groepsleiders naar de BSO-ruimten gaan. Afhankelijk van de afstemming met de ouders mogen de kinderen vanaf de middenbouw zelfstandig en/of in groepjes naar de BSO ruimte lopen, waar ze ontvangen worden door een tweede groepsleidster. De kinderen van de onderbouw lopen altijd met de groepsleiding mee naar de BSO ruimte. - In de keuken wordt er samen geluncht, gepraat over de schooldag, kinderen kunnen hun verhaal kwijt of maken alvast plannen voor de rest van de middag. - Een keuze activiteit. Er is altijd keuze tussen vrij spel ( waarbij vanzelfsprekend begeleiding aanwezig is) en een wisselende activiteit. - +/- 15.00 uur. Gezamenlijk fruit eten. - Een keuze activiteit. - +/- 16.30 uur is er weer voor iedereen iets te drinken met een koekje. - Tijd voor vrij spel tot de kinderen opgehaald worden. Een hele middag vrij spel is dus mogelijk evenals een middag een gerichte activiteit volgen, net waar een kind zin in heeft. Buiten spelen ( onder begeleiding ) is in principe altijd mogelijk; vrij spel of juist in het kader van sport en spel geleid. Eigen speelgoed mag mee genomen worden, maar dat is op eigen risico. Bij het spelen met eigen speelgoed worden de regels die op de BSO gelden toegepast.
(Denk bijvoorbeeld aan computerspelletjes (3+) waarmee een beperkte tijd gespeeld mag worden of speelgoed delen met de andere kinderen.) Werken met thema s Binnen de BSO wordt er met thema s gewerkt. Sommige thema s zullen aansluiten op die van school, maar dat is niet de basis. Het team beslist met welk thema ze aan de slag gaan. De duur van de activiteiten zal de ene keer ook langer zijn als een andere keer. Computeren Op de BSO hebben we twee computers tot onze beschikking waar de kinderen een spelletje op kunnen spelen. De regel hiervoor is wel dat de computer pas vanaf 4 uur aan mag, mits de aangeboden activiteit nog bezig is. Dit om te voorkomen dat kinderen niet mee willen doen met een activiteit, om dan zo snel mogelijk achter de computer te kunnen. Zo zouden wij aan onze visie voorbij gaan, waarbij het met elkaar spelen en stimuleren om mee te doen aan de aangeboden activiteiten centraal staat. Kinderen kunnen door zich in te schrijven een kwartier speeltijd bemachtigen. Om half 6 gaan de computers uit en kunnen de kinderen zich nog even bij de groep samenvoegen om iets met elkaar te doen. Internet Op de computers zit internet. Dit is beveiligd, zodat kinderen niet zomaar overal bij kunnen. Het internet is er voor kinderen om informatie voor school op te zoeken, of een spelletje te spelen. De tijdsbesteding op de computer is gelimiteerd. Televisie De televisie, video en dvd worden op de BSO spaarzaam gebruikt. De televisie gaat soms aan als een programma aansluit op een thema waar wij mee aan het werk zijn. Een voorbeeld hiervan is het sinterklaasjournaal in november / december. Snoepbeleid Op de BSO wordt geen snoep aangeboden. Wel zullen er lekkere dingen gemaakt worden met de kinderen als kookactiviteit, waarna dit gezamenlijk opgegeten kan worden. Natuurlijk zijn uitzondering daargelaten, bijvoorbeeld met
sinterklaas. Wij adviseren ouders als kinderen willen trakteren op de BSO, om geen snoep uit te delen.
Oudercontact Betrokkenheid van ouders vinden we van groot belang. Het is belangrijk voor kinderen om te weten ( ervaren, voelen ) dat de ouders en de BSO elkaar op een positieve wijze aanvullen. Aanvullen in activiteiten die de BSO een uitdagende omgeving maken maar ook aanvullend in de zin van wat er die dag is voorgevallen. Dat kan zijn op de BSO maar ook op school waarbij de leiding als tussenpersoon fungeert. Voor de ouders is het van belang dat ze zicht hebben op waar hun kind mee bezig is ( qua ontwikkeling maar ook qua bezigheden ) Dat ze informatie tijdig ontvangen en zelf signalen kunnen geven. Voor de BSO is het van belang dat BSO en thuis op elkaar aansluiten. Dat er uitwisseling is van wat er leeft en speelt bij het kind en in zijn omgeving zodat daar op ingespeeld kan worden. In de praktijk Dagelijkse mondelinge overdracht bij het halen van het kind; De nieuwsbrief die ongeveer 10 keer per jaar bij de factuur meegestuurd wordt; De algemene ouderavond die 2 keer per jaar plaatsvindt; 10-minutengesprekken; De website die een algemene indruk van de BSO en de activiteiten geeft; Een tussentijds gesprek op afspraak. Dit kan zowel door de ouders als door de leiding geïnitieerd worden; E-mailadres waar ouders vragen en opmerkingen over de opvang kunnen plaatsen. Mededelingenbord naast de ingang om ouders op de hoogte te brengen van activiteiten of algemene aandachtpunten. Bij de aanmelding van nieuwe kinderen vindt er na het aanleveren van de gegevens een intakegesprek plaats. Hierin wordt een toelichting gegeven over de daadwerkelijke opvang en is er plaats voor het aangeven van wensen en opmerkingen van ouders met betrekking tot de omgang met hun kind.
Oudercommissie De oudercommissie vormt een schakel tussen de ouders en de BSO. De oudercommissie kan zaken aan de orde stellen die ouders bezig houden. Daarmee levert de oudercommissie een belangrijke bijdrage aan het optimaal functioneren van de BSO. De leden van de oudercommissie bestaan uit ouders van kinderen van de BSO, zoveel mogelijk in afspiegeling van de leeftijdsopbouw van de BSO-kinderen. De leden van de oudercommissie hebben zichzelf bekend gemaakt op de BSO. Omdat er een verregaande samenwerking met school ligt, zijn ouders enkele ouders van de oudercommissie leerkracht van school of maken deel uit van het schoolbestuur. Bereikbaarheid De BSO is bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 7.30 tot 18.30 uur via het mobiele telefoonnummer. Daarnaast is er een emailadres : info@bsovoorafentoe.nl Openingstijden Voorschoolse opvang Iedere ochtend van 7.30 uur tot 8.30 uur Tijdens de voorschoolse opvang wordt van 7.30 uur tot 8.00 uur ontbeten. Daarna is het vrij spelen tot 8.20 uur, waarna de kinderen naar school gebracht worden. Naschoolse opvang Maandag 15.00 uur tot 18.30 uur Dinsdag 13.00 uur tot 18.30 uur Woensdag 12.00 uur tot 18.30 uur Donderdag 13.00 uur tot 18.30 uur Vrijdag 15.00 uur tot 18.30 uur Studiedagen/vakantie Tijdens studiedagen en vakantie is de BSO op weekdagen geopend van 7.30 uur tot 18.30 uur.
De competenties vanuit de wet kinderopvang In de wet kinderopvang worden een viertal competenties genoemd die in elk pedagogisch beleidsplan uitgewerkt dienen te zijn. Deze worden als volgt bij BSO Voor af en toe toegepast. Sociaal emotionele veiligheid Dit willen we vorm geven door: Binnen de groep moeten kinderen zich veilig en op hun gemak voelen, zichzelf durven zijn, zich geaccepteerd weten en vertrouwen in zichzelf en anderen kunnen hebben. Dit willen we bereiken door kinderen het gevoel te geven dat ze welkom in de groep zijn, als leidster belangstelling te tonen in wat ze op school of thuis hebben gedaan of meegemaakt. Een luisterend oor zijn. Veel plezier met elkaar hebben vinden we belangrijk. Maar ook als het wat moeilijker gaat, open zijn en met elkaar praten. Er moet geen drempel zijn voor een kind om naar en leidster toe te gaan. We noemen de kinderen bij hun naam en nemen de tijd om naar hen te luisteren. We hebben respect voor ieder kind, zoals het is door zowel zijn leuke als minder leuke kanten te accepteren. We willen het kind de ruimte geven voor zijn of haar emotionele ontwikkeling. Dit doen we door met het kind te praten over hoe hij over bepaalde dingen denkt of voelt, het kind te begeleiden in de dingen die hij moeilijk vindt maar ook door hem te stimuleren in het ondernemen van nieuwe activiteiten op allerlei gebied. De al eerder genoemde leefregels zijn in schol samen met de kinderen bedacht en opgesteld. Door de kinderen meer verantwoordelijkheid hierin te geven worden ze ook meer betrokken bij het groepsproces. Zij bepalen daardoor mede de sfeer op de groep. Zoals al eerder genoemd wordt er aandacht besteedt aan de verhouding in de groep doordat de kinderen met leeftijdsgenootjes van school kunnen spelen, maar ook met jongere en oudere kinderen. Zodat alle leeftijden dingen van elkaar kunnen leren, anderen kunnen helpen en een aanvulling kunnen zijn in ieders ontwikkeling.
Persoonlijke competentie Dit willen we vorm geven door: Een vertrouwensband met het kind op te bouwen. De groepsleidster leert het kind kennen en het kind leert de leidster kennen. Het kind veiligheid bieden hierin is een belangrijk aspect. Het kind wordt gestimuleerd in spel- en of contact zoeken met andere kinderen in de groep. Veel te communiceren met de kinderen, spelletjes aan te bieden, allerlei gesprekjes te voeren en belangstelling te tonen voor wie ze zijn en wat ze doen. Een groot aanbod in spelmaterialen aan te bieden. Er is speelgoed aanwezig voor de fijne en grove motoriek maar ook om creatief, ontspannend en ontwikkelingsgericht bezig te zijn. Door dat de kinderen de hele dag al binnen hebben gezeten, stimuleren we het buitenspelen. Dit doen we vooral door spelactiviteiten buiten te organiseren. Bij slecht weer mogen we gebruik maken van de gymzaal van de school. Spelactiviteiten die in de vakanties georganiseerd worden geven we vorm aan de hand van verschillende thema s. Kinderen worden begeleid in hun spel en individuele ontwikkeling. Sociale competentie Dit willen we vorm geven door: De contacten onderling te stimuleren en kinderen ook te leren op welke wijze ze contact kunnen leggen met elkaar maar ook hoe ze respect kunnen hebben voor elkaar als de dingen misschien anders lopen dan ze van te voren verwacht hadden. Bijvoorbeeld als ze willen meespelen maar de ander dat niet wilt of iets voor zichzelf wil doen. De kinderen te helpen bij het voorkomen en oplossen van problemen. We stimuleren het zelfoplossend vermogen en kijken daarbij goed naar de leeftijd en vaardigheden. Eventueel grijpen we in door de kinderen bij ons te roepen en ieder zijn verhaal te laten doen, uit te leggen wat er gebeurd is. Samen wordt er dan naar een oplossing gezocht. De kinderen mede verantwoordelijk te maken voor de sfeer in de groep. De kinderen worden hier actief in betrokken. Zo hebben de kinderen op school zelf de leefregels opgesteld en worden deze ook betrokken bij het
oplossen van groepsproblemen en het plannen en uitvoeren van leuke activiteiten. Overdracht van waarden en normen Dit willen we vormgeven door: Door met name als groepsleiding het goede voorbeeld te geven. De manier waarop we de kinderen benaderen en de manier waarop we handelen en spreken willen we deze waarden en normen laten zien aan de kinderen en aan de ouders en collega s. Goed voorbeeld doet volgen. Een aantal regels en afspraken zijn al opgesteld in school en overgenomen door de BSO. Verdere invullingen zal samen met de kinderen plaats vinden. Deze hangen centraal in de gang en zijn zichtbaar voor iedereen. Belangrijke regels en afspraken zijn: 1. We houden met het spelen rekening met de andere kinderen die er zijn; 2. Rustig fietsen want er spelen nog meer kinderen buiten; 3. Niet in de buurt van het water spelen; 4. Niet door de klapdeuren naar het kinderdagverblijf; 5. Jassen aan de kapstok, Tas en schoenen in de bakken; 6. Speelgoed eerst opruimen voordat je aan iets anders begint; 7. Niet in de bergruimte van de groepsleiding komen; 8. Niet binnen met de bal. Belangrijke omgangsvormen zijn: 1. Ik ben rechtvaardig. 2. Ik houd rekening met een ander. 3. Ik ben respectvol. 4. Ik zorg voor veiligheid. 5. Ik ben vriendelijk.