Het leven op en om een kasteel

Hoe zijn kastelen ontstaan? De eerste kastelen werden gebouwd tussen 800 en 1000 na Christus. Dit kwam omdat in die tijd de Noormannen de kusten van Europa onveilig maakten met hun plunderingen. De mensen voelden zich niet zo veilig meer en wilde hun land en woning beschermen tegen die indringers. De mensen begonnen wallen of muren om hun huis heen te bouwen. Zo ontstonden de eerste kastelen. De eerste echte kastelen waren van hout. Ze bestonden uit een houten toren met daaromheen een aarden wal en een gracht. Op die wal stond meestal een pallisade (houten omheining van palen met scherpe punten). De toren in het midden noemt men een donjon. Zo rond 900-1000 ontstonden de eerste stenen kastelen. Die waren wel een stuk beter dan de houten kastelen, omdat ze niet konden wegrotten zoals hout. Daarnaast kon een kasteel van steen niet in brand gaan en het was bovendien veel sterker dan hout. De eerste kastelen van steen waren rond, maar vanaf 1400 werden steeds meer vierkanten kastelen gebouwd. Dit kwam omdat ze beter te verdedigen waren, je had een beter overzicht over de omgeving. En ze waren prettiger om in te wonen. Een kasteel bouwen! Een kasteel kon je niet zomaar bestellen en kopen. Ieder kasteel zag er wel anders uit. De heer was degene die bedacht hoe het kasteel eruit zou komen te zien, hij was dus ook de eigenaar van het kasteel. Om een kasteel te laten bouwen was het als eerste heel belangrijk om een geschikte plaats te zoeken. Een omgeving moest veel natuurlijke hindernissen hebben; een steile heuvel of een brede rivier). Dat was om het voor de vijand extra moeilijk te maken. Daarnaast was het ook heel belangrijk dat er zoet water en voedsel in de buurt waren. Er waren veel mensen nodig om een kasteel te kunnen bouwen. Je had slootgravers, steenhouwers, metselaars, timmerlieden en mensen die gespecialiseerd waren in het aanleggen van een waterput. Het duurde wel twee tot vier jaar om een kasteel te bouwen. Bij hele grote kastelen kon het zelfs tien tot twintig jaar duren voordat het helemaal klaar was. Een kasteel als verdediging! Veel steden werden in de middeleeuwen door kastelen beschermd. Soms werd een kasteel gebouwd als de stad allang bestond. Ook kon het wel eens voorkomen dat er al een kasteel stond en er een stad rondom de muren van het kasteel gebouwd werden. Als er gevaar dreigde werd het poortgebouw van het kasteel dag en nacht bewaakt door soldaten. Die soldaten hadden het recht om alle karren en manden te doorzoeken en vreemde mensen te ondervragen. Verkopers op weg naar de markt zouden heel vaak iets van hun waar hebben moeten afstaan om toch binnen te komen. De soldaten maakten daar dus eigenlijk ook wel misbruik van. En bezoekers die niet welkom waren moesten uitkijken dat ze niet gedood werden Bron : http://mediatheek.thinkquest.nl/~kla027/kastelen.htm Het leven op en om een kasteel De meeste kastelen die gebouwd werden waren bedoeld om in te wonen. Koningen en hoge adel waren degene die vaak in de kastelen woonden. Ze hadden vaak wel meer dan een

kasteel. Door het jaar heen reisden ze dan heen en weer tussen hun kastelen. De gewone ridders woonden vaak in kleinere versterkte landhuizen, die wel een grote zaal en soms ook een kapel hadden. Ridders leefden samen met hun familie, pages en schildknapen, soldaten, bedienden, koks en stalknechten. In het kasteel zorgde de kasteelvrouwe dat alles goed geregeld werd. Zij lette op de bedienden en ontving bezoek van andere adellijke dames. Als de kasteelheer er niet was zorgde zij ervoor dat de voorraden met eten aangevuld werden en bezocht zij zelf ook de boerderijen. Die tijd was een echte mannen wereld waarin vrouwen niet echt serieus genomen werden. Jammer voor de kasteelvrouwe, want zij mocht geen land bezitten of een testament hebben. De kinderen mochten vrij in het kasteel rondlopen en spelen. Ze liepen de stalknechten in de weg of werden verjaagd uit de keuken als ze weer eens van het eten hadden zitten snoepen. In de zomer konden ze lekker buiten spelen en in de winter zaten ze veel binnen bij het vuur waar hun moeder borduurde en verhalen vertelde. Naast het spelen moesten de kinderen ook wel mee helpen in het huishouden en kregen les. Vanaf hun zes jaar werden de kinderen naar een ander kasteel gestuurd. Daar leerden de jongens vechten en werden opgeleid tot pages. Meisjes daarin tegen leerden nette manieren bij en hoe zij het huishouden moesten regelen. Op veertien jarige leeftijd werd men uitgehuwelijkt. Dit lijkt voor onze begrippen heel jong, maar je moet bedenken dat de mensen van toen niet ouder werden dan veertig jaar. Vroeg in de middeleeuwen waren de kastelen en huizen vaak koud en vochtig. Dit kwam omdat men toen nog geen glazen in de ramen had. Glas bestond toen al wel maar het was in die tijd een duur en lux iets. In plaats van glazen ramen hadden ze tralies en luiken. Als je dus wat daglicht wilde zien of gewoon naar buiten wilde kijken kreeg je altijd de wind van buiten erbij. Gelukkig hadden de meeste kamers een eigen open haard waardoor je er toch prettig kon wonen. In de torens van het kasteel bevonden zich meestal de kamers. Het bovenste deel van de toren was het vertrek van de persoonlijke bedienden van de kasteelvrouwe. Al het linnengoed werd daar ook in opgeborgen. De kamer daaronder was de leef -en slaapkamer van de hofdame. Daaronder kwam de privé-woonkamer van de kasteel heer. Daar at hij en kon hij uitrusten. In de kelder werden wapens en kostbaarheden bewaard. Kastelen werden vaak bezocht door rondreizende artiesten. Zij zorgden voor vermaak. De kasteelheer en kasteelvrouwe maakten zelf ook graag muziek, zongen en maakten gedichten. Verder vermaakten zij zich door te schaken, te borduren (vrouw) en te luisteren naar ridderverhalen. Bron: http://mediatheek.thinkquest.nl/~kla027/dagelijks%20leven.htm Slot Loevestein Informatie:

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050614_middeleeuwen08 (beeldbank kastelenen) http://www.schooltv.nl/vroegerenzo/pagina.jsp?nr=vz_werkstuk&wsnr=146938#filmpje http://www.schooltv.nl/vroegerenzo/2502495/filmpjes/item/2503214/ridders-en-kastelen/ Schooltv pagina ridders en kastelen.

Activiteitenschema: Kasteel bouwen suikerklontjes Soort activiteit: Kasteel bouwen met suikerklontjes. Tijdsindeling: verzamelen om 16:00. Inleiding 5 min, uitvoering 20-25 min, afsluiting 5min, opruimen 10 min. Aantal deelnemers: ongeveer 4 deelnemers per groep. Afhankelijk van ruimte en materiaal Voor wie: Met de leeftijd van 10 t/m 12 jaar. Materialen: suikerklontjes, lijm (poedersuiker met beetje water), theelepeltjes en bakjes voor de lijm, stevige kartonnen of papieren ondergrond voor het kasteel, tafels en stoelen. Doel: ze laten samen werken, door in een team een kasteel/ vesting te kunnen bouwen van suikerklontjes. Laat de kinderen overleggen hoe ze dit het best kunt doen. Beschrijving van de activiteiten. Inleiding. Bespreek samen met de kinderen wat zij weten van kastelen en hoe deze gebouwd zijn. Indien mogelijk kun je gebruik maken van bovenstaande informatie en filmpjes. Activiteitenbeschrijving. De bedoeling is dat kinderen in groepen samen een kasteel of vesting gaan maken van suikerklontjes. Hierbij is het de bedoeling dat de kinderen samen gaan werken De kinderen worden verdeeld in 2 of 3 groepen (afhankelijk van hoe groot de groep is). Kinderen kunnen gaan bouwen met de suikerklontjes, dit doen ze zelfstandig. Help waar nodig: Let erop dat de lijm niet te dun of te dik is. Voor stevige muren stenen laten overlappen (verband) en of meerdere stenen naast elkaar. Let erop dat er niet teveel bouwmateriaal wordt opgegeten! Afronding. Na een bepaalde tijd (20-25 min) mogen de kinderen stoppen met het bouwen. De groepen mogen zelf hun spullen opruimen. Na dat alles netjes is mogen de kinderen zich weer verzamelen en gaan we de resultaten van de kastelen bekijken en bespreken. Samen met de kinderen kan er ook een tentoonstelling mee worden ingericht om ouders en andere BSO bezoekers het thema te laten zien.

Activiteitenschema: kasteel bouwen toiletrolletjes. Soort activiteit: schilder en bouw activiteit Tijdsindeling : 5 tot 10 minuten uitleggen. Dan gaan de kinderen wc-rollen schilderen. Als het op is gedroogd gaan ze het op een karton plakken zodat het een kasteel word. Als het kasteel staat gaan we vragen hoe ze het vonden. Aantal deelnemers: 14 Materialen: Gekleurd verf 28 Wc-rollen, 4 keukenrollen. Een groot vel papier A4 gekleurd papier Kwasten Lijm Voor wie: Deze activiteit is voor kinderen van 4 t/m 8 jaar die op een BSO zitten. Schaar Doel: We willen de kinderen iets leren over kastelen. De kinderen ontwikkelen zo ook de fijne motoriek en leren samen bouwen Beschrijving van de activiteit: Ieder kind gaat een wc-rolletje schilderen met vrolijke kleuren. Als de wc-rollen zijn opgedroogd gaan de oudste kinderen het in knippen, zodat ze de wc-rollen op een karton kunnen plakken. Dit wordt gedaan in een vorm van een kasteel. We geven alle kinderen 2 wc-rollen, die ze mogen schilderen in vrolijke kleuren. De wc-rollen laten we opdrogen, zodra ze droog zijn gaan we samen met de kinderen de wc-rollen inknippen langs de rand. De ingeknipte rand naar buiten vouwen en op ondergrond vastlijmen. Tijdens het drogen van de rolletjes kun je met de kinderen samen de ondergrond tekenen. Meestal wordt kasteel gezien met dikke muren en 4 torens zoals op de tekening. Maar er zijn natuurlijk ook andere vormen (zie blad hierna) en misschien hebben de kinderen zelf eigen ideeën? Als extra onderdelen kan er bijvoorbeeld een gracht omheen geplakt of geschilderd worden. Met een ophaalbrug. Voor de torens kunnen daken gemaakt worden van papier rondjes. Knip een kwart uit het papieren rondje. En vouw deze in een kegel. Het voltooide kasteel kan ook worden tentoongesteld bij de BSO.

(Bron: http://www.kastelen.nl/content/educatiefpakket_deel1.html)