RHET LEVEN VAN EEN. idder

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "RHET LEVEN VAN EEN. idder"

Transcriptie

1

2 RHET LEVEN VAN EEN idder De edele ridder 4 De ridderslag 6 Leven in een kasteel 8 Trouwe rijdieren 10 Het wapenschild 12 Ridderlijkheid 14 Wapenrusting 16 Toernooien 18 Veldslagen 20 Register 22 Tekst van Peter Chrisp Adviezen: Christopher Gravett De Vier Windstreken

3 De edele ridder In de loop van de middeleeuwen, vanaf het jaar 1000, waren ridders in Europa heel belangrijk. Ze kregen een speciale opleiding en waren altijd klaar om te vechten voor hun heer of koning. Tijdens de strijd droegen ze een zware wapenrusting. Met een zwaard en een schild in hun handen vochten ze te paard of te voet. Daarvoor was veel kracht, moed en vaardigheid nodig. Een ridder leerde al jong paardrijden en vechten. Als hij een jaar of zeven was, werd hij naar het kasteel van een machtige heer gestuurd. Daar werkte hij jarenlang als page, tot hij schildknaap werd en ten slotte ridder. De taken van een page Bedienen aan tafel hoorde bij de opleiding van een jonge page. Zo leerde hij beleefd en gehoorzaam te zijn. Als hij niet hielp in het kasteel, deed hij spelletjes en sporten om sterk te worden. Tijdverdrijf Schaken was populair bij de adel. Pages en schildknapen leerden het spel al vroeg. Onder de stukken zijn koningen, koninginnen, paarden, raadsheren en torens. De spelers doen zetten op het bord en proberen net als in een echte veldslag hun koning te beschermen. Spelletjes zoals schaken en dammen hielpen om de lange avonden door te komen. Schildknapen Elke ridder had een schildknaap, die hem hielp zijn wapenrusting aan te trekken. Als een page een jaar of veertien was, werd hij schildknaap. Hij moest de wapens en wapenrusting van zijn ridder schoonmaken, de paarden verzorgen en meevechten in de strijd. In ruil daarvoor leerde de ridder hem alles wat hij moest kunnen om ridder te worden. De lans is van hout met een stalen punt. De koning en zijn volk In elk Europees koninkrijk heerste een koning met hulp van zijn edelen. Voor hun hulp gaf hij hun land, waarop ze kastelen bouwden. Ridders woonden vaak bij een edele om meteen voor hem te kunnen vechten. Soms kreeg een ridder daarvoor ook land van zijn heer. Bisschoppen heersten over de kerk en steunden de koning. Kooplieden dreven handel in spullen zoals stoffen en serviesgoed, gemaakt door ambachtslieden. Maar de meeste mensen waren boer en bewerkten het land van hun heer. Dit doelwit heet een staak. De pages oefenen met een houten paard. Leren mikken Pages oefenden het steekspel vaak eerst met een houten paard. Ze trokken elkaar om beurten snel naar een staak. Als de lans het doel raakte, moest de jongen op het paard snel wegduiken om geen klap te krijgen van de rondzwiepende zandzak. Ook schildknapen oefenden nog vaak met een staak, maar dan meestal op een echt paard. 4 5

4 Leven in een kasteel Ridders woonden vaak bij hun heer in een groot kasteel met dikke muren en hoge torens, dat bescherming bood tegen aanvallen. Maar het kasteel was ook een fijne woning voor wel 200 mensen, met alle bedienden en gasten erbij. Het had een grote zaal voor feestmaaltijden, paardenstallen en een kapel. Er waren voorraadkamers, een wapenkamer en een schatkamer met afgesloten kisten voor het geld van de heer. Een hofmeester bestuurde het kasteel en zorgde er bijvoorbeeld voor dat er altijd genoeg brandhout en eten was. Grote heren hadden vaak een paar kastelen en trokken van het ene naar het andere. Goed verdedigd Bodiam Castle werd ruim 600 jaar geleden in Engeland gebouwd. Het kasteel werd beschermd door een slotgracht en een valhek, dat bij een aanval de toegangspoort afsloot. Boogschutters konden zich verschuilen achter de kantelen en door de openingen schieten. De ramen van het kasteel waren smal, om pijlen van aanvallers buiten te houden. Slotgracht rond het hele kasteel Smalle ramen om pijlen van aanvallers buiten te houden Samen aan het werk De kasteelvrouwe had bedienden om haar te helpen bij haar dagelijkse werk. Hier is ze, gekleed in een warme, rode wollen jurk, wol aan het spinnen, terwijl een van haar bedienden op de achtergrond aan het weefgetouw aan het werk is. Edelvrouwen waren er trots op als ze goed kleren en wandtapijten konden maken. Bij een aanval konden boogschutters van achter de kantelen schieten. Het valhek sloot de toegang af. Veel ruimte De hoofdingang van dit kasteel ligt achter de ophaalbrug en het valhek. De grote zaal en de keukens zijn aan de andere kant, net als de put met drinkwater. De kasteelheer en zijn vrouw hebben kamers aan de oostkant, naast de kapel. De bedienden wonen ver van hen vandaan, in een zaal aan de westkant. Het kasteel heeft 33 latrines, die rechtstreeks uitkomen op de slotgracht Feestmaaltijden De grote zaal was de grootste en belangrijkste kamer van het kasteel. Hier werden feestmaaltijden gegeven voor gasten. Ze aten wilde zwijnen en herten, die edelen schoten bij de jacht. De heer en zijn vrouw zaten op een verhoging aan het eind van de zaal. Ook met een groot vuur in de haard was het vaak zó koud binnen, dat iedereen dikke kleren en een muts droeg Kapel 2 Kamers van de kasteelheer en zijn vrouw 3 Grote zaal 4 Keuken 5 Waterput 6 Valhek 7 Ophaalbrug 8 Gastenkamers

5 Het wapenschild In volle wapenrusting waren ridders moeilijk te herkennen. Om verwarring op het slagveld te voorkomen, begonnen ridders kleurige patronen en afbeeldingen op hun schild te dragen. Deze werden heraldieke emblemen genoemd. Elke ridder was nu herkenbaar aan zijn wapenschild met embleem. Herauten hadden lange lijsten hiervan, die ze meenamen naar het slagveld en zo nodig aan iedereen lieten zien. Zo wisten de koning, heren en ridders wie hun vijanden waren. Lijst Een heraut hield op perkament een lijst van wapenschilden bij. Hij kon nieuwe wapenschilden bedenken, maar veel ridders gebruikten hun eigen familiewapen. Een heraut was herkenbaar aan zijn korte herautenmantel. Heraldiek voor toernooien Ridders trokken hun paarden kleurige kleden aan, waarop hun wapen was afgebeeld. Bij een toernooi waren ze rijker gekleed dan voor een echte veldslag. Toernooien vonden plaats in de open lucht buiten kastelen en steden. Het waren kleurrijke gebeurtenissen met wapperende vaandels en versierde tenten. De rijke wapenrustingen en kleurige heraldiek vergrootten het spektakel. Bijzondere patronen Een wapen kon op allerlei manieren worden samengesteld. De achtergrond kreeg een kleur en soms een patroon. Daarop kwam een afbeelding, zoals een vogel of een ander dier. Die keken meestal naar links, zodat ze vooruit keken als de ridder zijn schild aan zijn linkerarm droeg. Verdelingen van de achtergrond Kruis, een schild verdeeld in een rechtopstaand kruis Houdingen van dieren Geschaakt, een schild met vierkantjes in twee kleuren Schuin gevierendeeld, een schild met een X-vormig kruis Gaand, een lopend dier met één opgetilde poot Klimmend, een leeuw die zich opricht op zijn linker achterpoot Opvliegend, een staande vogel met opgeheven vleugels Samengevoegde wapens De vijand herkennen Voor een veldslag begon, wees een heraut de rijkste en belangrijkste ridders bij de vijand aan. Het was aantrekkelijk om die gevangen te nemen, want ze konden een hoog losgeld betalen voor hun vrijheid. Herauten dienden ook als boodschappers tussen de legers en mochten niet worden aangevallen. Na een veldslag hielpen herauten om op te schrijven wat er die dag gebeurd was. Wapen van Engeland ( ) Het Engelse wapen had drie gouden leeuwen op een rode achtergrond. Wapen van Frankrijk (circa ) Het Franse wapen had gouden lelies op een blauwe achtergrond

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam: Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat

Nadere informatie

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6 Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Kastelen De eerste kastelen De eerste kastelen werden tussen 800 en 1000 na Christus gebouwd. In die tijd maakten de Noormannen de kusten van Europa onveilig: ze plunderden dorpen en boerderijen. De mensen

Nadere informatie

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:

een zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam: Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat

Nadere informatie

Voorleesverhaal. Het leven in een kasteel. Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs

Voorleesverhaal. Het leven in een kasteel. Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs Voorleesverhaal Het leven in een kasteel Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs Beste leerkracht, Kinderen vinden kastelen vaak heel spannend. En terecht, want een kasteel is meestal

Nadere informatie

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind

Nadere informatie

Naam: DE MIDDELEEUWEN Ridders en kastelen

Naam: DE MIDDELEEUWEN Ridders en kastelen Naam: DE MIDDELEEUWEN Ridders en kastelen De eerste ridders De eerste ridders waren vroeger gewoon soldaten te paard. Pas vanaf de 12de eeuw moesten deze soldaten zich aan strenge voorschriften en regels

Nadere informatie

Quiz Kleed de Ridder. versie 2017

Quiz Kleed de Ridder. versie 2017 Quiz Kleed de Ridder versie 2017 Een ridder was een vechtersbaas. En daar was hij op gekleed. Wanneer je deze quiz gespeeld hebt, dan weet je waarom een ridder langer dan uur nodig had, om zich aan te

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl

Kastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl Kastelen Dit werkboekje is van: Naam: Hoi! Super leuk dat je dit boekje hebt open gedaan. Wanneer je dit boekje helemaal hebt uitgewerkt weet je een heleboel over kastelen! Lees straks eerst de teksten

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: ridders en kastelen

Auditieve oefeningen bij het thema: ridders en kastelen Auditieve oefeningen bij het thema: ridders en kastelen Boek van de week: 1; Ridders 2; Burchten en kastelen 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe

Nadere informatie

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers

Begrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.

Nadere informatie

Torenroute Ga snel naar het kasteel! Klim dan naar boven Er is haast bij!

Torenroute Ga snel naar het kasteel! Klim dan naar boven Er is haast bij! Torenroute Ga snel naar het kasteel! De wachters roepen dat er hulp nodig is. Loop onder de poort door en ga rechtsaf door de deur naar binnen. Je bent nu in de Oostertoren. Wil je meteen weten wat er

Nadere informatie

De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6.

De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6. De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6. Inhoud 1.De pest 6. Het kasteel 2. Waarom middeleeuwen? 7.Straffen 3.Belegeringswapens 8.Karel de Grote 4. Kinderen

Nadere informatie

Informatie voor groep 5 t/m 8 van het basisonderwijs. Het leven in. een kasteel

Informatie voor groep 5 t/m 8 van het basisonderwijs. Het leven in. een kasteel Informatie voor groep 5 t/m 8 van het basisonderwijs Het leven in een kasteel Tja, wat is een kasteel eigenlijk? Als je een bezoek gaat brengen aan een kasteel is het fijn om te weten waarom er kastelen

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Het ontstaan en de ontwikkeling van familiewapens. Lezing door Cees Heystek op de bijeenkomst van de HCC-regio Noordoost-Brabant

Het ontstaan en de ontwikkeling van familiewapens. Lezing door Cees Heystek op de bijeenkomst van de HCC-regio Noordoost-Brabant Het ontstaan en de ontwikkeling van familiewapens Lezing door Cees Heystek op de bijeenkomst van de HCC-regio Noordoost-Brabant Wat is een familiewapen? Een familiewapen is een embleem van een persoon

Nadere informatie

Voorwoord Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1. Wat zijn ridders?

Voorwoord Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1. Wat zijn ridders? Werkstuk door een scholier 2593 woorden 10 mei 2005 5.8 467 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Wij hebben voor het onderwerp ridders gekozen omdat we voor geschiedenis een werkstuk moesten schrijven

Nadere informatie

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12. Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.

Nadere informatie

5,8. Werkstuk door een scholier 2065 woorden 7 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoud

5,8. Werkstuk door een scholier 2065 woorden 7 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoud Werkstuk door een scholier 2065 woorden 7 juni 2007 5,8 232 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud 1. Voorwoord 2. Wat is een kasteel? 3. Wat zijn ridders? 4. Toernooien 5. Het leven in een kasteel 6.

Nadere informatie

QUIZ OVER TIJD EN RUIMTE gemaakt door kinderen van unit 2

QUIZ OVER TIJD EN RUIMTE gemaakt door kinderen van unit 2 Unit 2 kernconcepten kwartaal 4 In de eerste weken van het laatste kwartaal heeft het kernconcept Macht centraal gestaan met als insteek de gevolgen van macht binnen het thema de middeleeuwen. De kinderen

Nadere informatie

De Middeleeuwen het leven in de middeleeuwen

De Middeleeuwen het leven in de middeleeuwen De Middeleeuwen het leven in de middeleeuwen Na de val van het Romeinse rijk begonnen de Middeleeuwen. Ze noemde deze periode de Middeleeuwen, omdat het de periode was van 1000 jaren tussen het beschaafde

Nadere informatie

Introductieles schaken voor beginners Voor groepen 3 en 4 op de basisschool

Introductieles schaken voor beginners Voor groepen 3 en 4 op de basisschool Introductieles schaken voor beginners Voor groepen 3 en 4 op de basisschool Duur: 30 minuten Wat is een introductieles? Een introductieles gaat vooraf aan de inschrijving voor een schaaktraining. De les

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 2609 woorden 13 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

5,9. Werkstuk door een scholier 2609 woorden 13 juni keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2609 woorden 13 juni 2007 5,9 71 keer beoordeeld Vak Geschiedenis KASTELEN Kastelen werden in de middeleeuwen gebouwd. Deze kastelen werden bewoond door de koning en zijn familie.

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische

Nadere informatie

1 e druk. Uitgever: vzw Schaakschool. Tekeningen: Jo Goigne. Website: Copyright 2014: Peter D hondt

1 e druk. Uitgever: vzw Schaakschool. Tekeningen: Jo Goigne. Website:    Copyright 2014: Peter D hondt Handboek om te leren schaken via Schaakschool.be 1 e druk Uitgever: vzw Schaakschool Tekeningen: Jo Goigne Website: www.schaakschool.be E-mail: info@schaakschool.be Copyright 2014: Peter D hondt Niets

Nadere informatie

RIDDERS SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT

RIDDERS SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT PROFESSOR KLEINBREIN helm met beweegbaar vizier strijdros gevelde lans braies of lange onderbroek snavelschoenen Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de RIDDERS SARAH DEVOS met illustraties

Nadere informatie

HeRALDIeK OF WAPeNKUNDe Wapen van Friesland

HeRALDIeK OF WAPeNKUNDe Wapen van Friesland HeRALDIEK OF WAPENKUNDE Wapen van Friesland Naam : ----------------------------------------------------------------------------------- Klas: -----------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Extra spullen - Stickers met de namen van de kinderen. - Voldoende kopieën van het uitdeelvel Loop van de stukken ; 1

Nadere informatie

Het leven op en om een kasteel

Het leven op en om een kasteel Hoe zijn kastelen ontstaan? De eerste kastelen werden gebouwd tussen 800 en 1000 na Christus. Dit kwam omdat in die tijd de Noormannen de kusten van Europa onveilig maakten met hun plunderingen. De mensen

Nadere informatie

Kastelen en Ridders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45291

Kastelen en Ridders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/45291 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 27 June 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45291 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

inhoud 1. Kastelen 2. Castellum 3. Het kasteel 4. Soorten kastelen 5. De delen van een kasteel

inhoud 1. Kastelen 2. Castellum 3. Het kasteel 4. Soorten kastelen 5. De delen van een kasteel Kastelen inhoud 1. Kastelen 3 2. Castellum 4 3. Het kasteel 5 4. Soorten kastelen 6 5. De delen van een kasteel 8 6. De belegering van een kasteel 12 7. Kastelen in Nederland 14 8. Filmpje 16 Pluskaarten

Nadere informatie

Ahrend v.d. Dussen weetjeskrant

Ahrend v.d. Dussen weetjeskrant Ahrend v.d. Dussen weetjeskrant Hallo nieuwsgierige wijsneuzen, Wijsneuzen, opgelet! Leuk dat jullie vandaag een kijkje komen nemen in mijn kasteel. Je kunt nu zelf zien hoe ik 600 jaar geleden woonde.

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: De beginstelling, de Toren en de Loper

Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: De beginstelling, de Toren en de Loper Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: De beginstelling, de Toren en de Loper Extra spullen - Lijst van alle kinderen. - Stickers met de voornamen van de kinderen. - Werkboek 1 (SamenSchaken) voor

Nadere informatie

Samenvatting Middeleeuwen ABC

Samenvatting Middeleeuwen ABC Samenvatting Middeleeuwen ABC Week 1ABC: Middeleeuwen algemeen Info: De middeleeuwen De middeleeuwen duurden van het jaar 500 tot het jaar 1500. Vóór de middeleeuwen waren de Romeinen de baas in ons land.

Nadere informatie

KOPIEERBLADEN. THEMA 5: Ik wil ridder worden! Plantyn - TotemTaal - Thema 5: ik wil ridder worden!

KOPIEERBLADEN. THEMA 5: Ik wil ridder worden! Plantyn - TotemTaal - Thema 5: ik wil ridder worden! KOPIEERBLADEN THEMA 5: Ik wil ridder worden! 97 97 Wat moet je doen om ridder te worden? Vind je dit goed? Moet er nog iets bij? Als je de opdrachten hier goed uitvoert, krijg je een ridderdiploma. Page

Nadere informatie

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk

Nadere informatie

Ridders. Antwoord: 21 jaar

Ridders. Antwoord: 21 jaar Ridders Duizend jaar geleden leefden er ridders. Ridders waren soldaten op een paard. Zij verdedigden het gebied van hun kasteelheer of koning. Alleen jongens van rijke ouders konden ridder worden. De

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs

Docentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs Docentenhandleiding Het leven in een kasteel Het leven in een kasteel Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs Voorwoord este leerkracht, Een kasteel is meestal heel oud en er heeft zich

Nadere informatie

5,5. Werkstuk door een scholier 2300 woorden 20 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave

5,5. Werkstuk door een scholier 2300 woorden 20 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave Werkstuk door een scholier 2300 woorden 20 november 2003 5,5 89 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Kastelen Mensen van toen Het leven Het leven Wapens en Ridders Eerste kastelen De eerste kastelen

Nadere informatie

Traptorens. meestal veel hoger gemaakt dan noodzakelijk. Men

Traptorens. meestal veel hoger gemaakt dan noodzakelijk. Men Informatiekaart Traptorens Traptorens Ooit bouwden de rijkste Zutphenaren torens tegen hun huizen aan met een wenteltrap erin. Zo n traptoren gaf status. Nu zijn ze vaak vergeten en verborgen. Iedereen

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Werkstuk-wijzer. School: CBS De Wegwijzer te Zuidbroek. Groep:.. (Om je te helpen bij het maken van een werkstuk)

Werkstuk-wijzer. School: CBS De Wegwijzer te Zuidbroek. Groep:.. (Om je te helpen bij het maken van een werkstuk) Werkstuk-wijzer (Om je te helpen bij het maken van een werkstuk) School: CBS De Wegwijzer te Zuidbroek Naam: Groep:.. Hoe maak je een goed werkstuk? Als je bij de voorbereiding van je werkstuk de stappen

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Toen God begon met zijn schepping, was het donker en leeg. Maar God zei: Laat er licht zijn! En opeens was er licht. Nu was het niet donker meer, maar nog

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:.

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE De Middeleeuwen Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. 1 Hoi! Ik ben Tim de Wekker! Ik wil graag weten hoe vaak en hoe lang je bezig bent met een taak. Daarom heb ik een

Nadere informatie

Het leven in de middeleeuwen

Het leven in de middeleeuwen Steden en Staten Het leven in de middeleeuwen TIJD VAN MONNIKEN EN RIDDERS 500 600 700 800 TIJD VAN VAN STEDEN EN STATEN 900 1000 1100 1200 1400 middeleeuwen Minimum 60 1. Hoeveel standen waren er in de

Nadere informatie

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te:

DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6 Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: 1 In de museumzaal hangen banieren met tekst. Een banier is een soort vlag. Er staan ook

Nadere informatie

Woordenschat: thema ridders

Woordenschat: thema ridders Taal Actief groep 4 Woordenschat: thema ridders ridder kasteel toren ophaalbrug harnas helm zwaard lans katapult schild toernooi vlag jonkvrouw draak stilletje ridderzaal paard vuur vijand galg wapen page

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN

ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN ond het einde van de twaalfde eeuw regeerde de goede koning Richard Leeuwenhart over Engeland. Toen hij koning werd, was de schatkist leeg en waren de knagers arm en

Nadere informatie

Samenvatting Middeleeuwen DEF

Samenvatting Middeleeuwen DEF Samenvatting Middeleeuwen DEF Week 1DEF: Middeleeuwen algemeen Info: De middeleeuwen Vóór de middeleeuwen waren de Romeinen de baas in ons land. De middeleeuwen duurden van het jaar 500 tot het jaar 1500.

Nadere informatie

Een nieuwe manier van bouwen

Een nieuwe manier van bouwen Steden en staten LES 3 DE MACHT VAN DE KERK In s-hertogenbosch bouwt men een kathedraal. Daar ga ik mijn stenen verkopen aan de bouwmeester. JE LEERT wat er zo bijzonder is aan een kathedraal; wat een

Nadere informatie

De brief voor de koning

De brief voor de koning TONKE DRAGT De brief voor de koning leopold/amsterdam eerste deel De opdracht 1 De nachtwake in de kapel Tiuri lag geknield op de stenen vloer van de kapel en staarde naar de bleke vlam van de kaars die

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 2736 woorden 28 april keer beoordeeld. Geschiedenis

5,7. Werkstuk door een scholier 2736 woorden 28 april keer beoordeeld. Geschiedenis Werkstuk door een scholier 2736 woorden 28 april 2007 5,7 334 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De inleiding: Ik doe mijn werkstuk over de middeleeuwen, omdat ik het een boeiend onderwerp vind en, omdat

Nadere informatie

Inleiding 3. Hoofdstuk 1: Hoe word je een ridder 4. Hoofdstuk 2: Wapenuitrusting 4. Hoofdstuk 3: Riddertoernooien 5. Hoofdstuk 4: Veldslagen 5

Inleiding 3. Hoofdstuk 1: Hoe word je een ridder 4. Hoofdstuk 2: Wapenuitrusting 4. Hoofdstuk 3: Riddertoernooien 5. Hoofdstuk 4: Veldslagen 5 Voorwoord In dit werkstuk ga ik het hebben over ridders. Omdat ik het ook over andere dingen wou hebben dan alleen over ridders heb ik mijn werkstuk De riddertijd genoemd. Ik wil graag meer weten over

Nadere informatie

Ontdekking. Dorestad teruggevonden

Ontdekking. Dorestad teruggevonden Dorestad teruggevonden Ontdekking Het vroegmiddeleeuwse Dorestad verdween na de negende eeuw van de kaart. Pas rond 1840 werd de stad teruggevonden, bij toeval. Kort daarna deed het RMO opgravingen en

Nadere informatie

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland 2016 Lesbrief voor de groepen 7 van de basisscholen in Midden-Delfland Deze les is de voorbereiding voor de Kindermonumentendag op

Nadere informatie

Ridderroute. Hoe verdien je een stempel? Doe eerst de opdracht. Vouw je oorkonde uit dit boekje. Schuif je oorkonde in het stempel-apparaat.

Ridderroute. Hoe verdien je een stempel? Doe eerst de opdracht. Vouw je oorkonde uit dit boekje. Schuif je oorkonde in het stempel-apparaat. Ridderroute Hoe verdien je een stempel? Doe eerst de opdracht. Vouw je oorkonde uit dit boekje. Schuif je oorkonde in het stempel-apparaat. Pers de stempel op je oorkonde. De laatste stempel komt op de

Nadere informatie

BSO WERELDPLEK 1 PRESENTEERT

BSO WERELDPLEK 1 PRESENTEERT BSO WERELDPLEK 1 PRESENTEERT 2 Welkom Tijdreizigers! STAP MAAR IN ONZE TIJDMACHINE Deze zomer staat er een heel bijzonder apparaat op de Wereldplek: een echte tijdmachine! Met een tijdmachine kan je reizen

Nadere informatie

k a s t e l e n i n n e d e r l a n d

k a s t e l e n i n n e d e r l a n d k a s t e e l Inhoudsopgave k a s t e l e n i n n e d e r l a n d Wat is een kasteel? Blz. 2-3 Ringwalburchten Blz. 4 Motteburchten Blz. 5 Ronde Waterburchten Blz. 6 Vierhoekige Waterburchten Blz. 7 Woon-

Nadere informatie

Hoe heette de reus die door David verslagen werd? Hoe heet de vrouw van Adam?

Hoe heette de reus die door David verslagen werd? Hoe heet de vrouw van Adam? Hoe heette de reus die door David verslagen werd? Hoe heet de vrouw van Adam? Wie is de huidige paus? Ken je namen van pausen? Hoe heette de man die het volk van Israël uit de slavernij van Egypte bevrijdde

Nadere informatie

Extra: Waarom hebben mensen paarden

Extra: Waarom hebben mensen paarden Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding

Nadere informatie

Info plus Het leenstelsel

Info plus Het leenstelsel Project Middeleeuwen F- verrijking week 1 Info plus Het leenstelsel Inleiding De Middeleeuwen betekent letterlijk de tussentijd. Deze naam is pas later aan deze periode in de geschiedenis gegeven. De naam

Nadere informatie

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal Verloren grond Murat Isik in makkelijke taal Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 84. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Mijn geboorte Mijn verhaal

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Kinderroute. Kinderroute pag. 1

Kinderroute. Kinderroute pag. 1 Kinderroute Kinderroute pag. 1 EEN UITHANGBORD Aan de gevel van het Vechtstreekmuseum hangt een uithangbord. Vroeger was dat een manier om aan te geven wie er woonde en welk beroep er werd uitgeoefend.

Nadere informatie

Wie waren boos dat de muren van Jeruzalem hersteld werden?

Wie waren boos dat de muren van Jeruzalem hersteld werden? Samaritanen proberen de bouw van de muur te beletten. Wie waren boos dat de muren van Jeruzalem hersteld werden? Nehemia 4:7-8 7 Het gebeurde, toen Sanballat, Tobia, de Arabieren, de Ammonieten en de inwoners

Nadere informatie

Lancelot Das Königliche Spiel Mattel, 1990 SIEGERS Roland 2-5 spelers vanaf 10 jaar ± 60 minuten

Lancelot Das Königliche Spiel Mattel, 1990 SIEGERS Roland 2-5 spelers vanaf 10 jaar ± 60 minuten Lancelot Das Königliche Spiel Mattel, 1990 SIEGERS Roland 2-5 spelers vanaf 10 jaar ± 60 minuten Lancelot : het koninklijke spel Het edele spel van de Ronde Tafel voor voortreffelijke ridders en voorname

Nadere informatie

De sprookjesverzamelaar

De sprookjesverzamelaar De sprookjesverzamelaar Lieve ogen die dit boek lezen, lieve warme handen die het vasthebben. Sprookjes zijn de beste reizigers en de succesvolste migranten die ooit op onze prachtige planeet hebben bestaan.

Nadere informatie

Maar ook de fijnere werkjes kregen aandacht: parels, hamertje tik, tekenmachine

Maar ook de fijnere werkjes kregen aandacht: parels, hamertje tik, tekenmachine Klasnieuws week 17 Maandag startte de dag met een turnles die ik eens gaf. Vanaf nu sport Evi elke maandagvoormiddag met de kindjes van de blauwe klas in het zaaltje. Af en toe (Want andere klassen zullen

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Ridders

Werkstuk Geschiedenis Ridders Werkstuk Geschiedenis Ridders Werkstuk door een scholier 4962 woorden 2 december 2002 6,1 659 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De inleiding. Voor het vak geschiedenis heb ik een werkstuk moeten maken.

Nadere informatie

Op zoek naar Dorestad

Op zoek naar Dorestad Dit speurboekje is van 1 2 Inhoudsopgave 2 Colofon Samenstelling: Marjolein den Ouden, Marieke Peters, in samenwerking met Bureau Nebti, Hilversum Redactie: Annemarieke Willemsen, Tanja van der Zon Illustraties:

Nadere informatie

2

2 2 Het kerstverhaal Kijk ook op: www.ploegsma.nl www.viviandenhollander.nl www.miesvanhout.nl ISBN 978 90 216 7085 0 / NUR 227 Tekst: Vivian den Hollander 2012 Illustraties: Mies van Hout 2012 Vormgeving:

Nadere informatie

De brief voor de koning

De brief voor de koning De brief voor de koning 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Gegevens van het boek 3 Samenvatting van het verhaal 4 Bespreking van het boek 5 Biografie van de auteur 7 Eigen mening 9 2 Gegevens van het boek

Nadere informatie

Maar hij ziet niemand. Ik zal het wel gedroomd hebben, denkt hij dan. Hij gaat weer liggen en slaapt verder.

Maar hij ziet niemand. Ik zal het wel gedroomd hebben, denkt hij dan. Hij gaat weer liggen en slaapt verder. Over dit boek Karel en Elegast is een oud verhaal. Het gaat over trouw aan de koning en over verraad. Het is één van de eerste verhalen die in de Nederlandse taal zijn opgeschreven. De Karel in dit verhaal

Nadere informatie

Willem van Oranje. Over Willem. Info. Bekenden van Willem. Willem van Oranje. Tijdlijn Info Foto s. wsw. Dillenburg. Willem van Oranje Lente, 1545

Willem van Oranje. Over Willem. Info. Bekenden van Willem. Willem van Oranje. Tijdlijn Info Foto s. wsw. Dillenburg. Willem van Oranje Lente, 1545 Over Willem Willem krijgt op 11-jarige leeftijd door het overlijden van een neef een grote erfenis. Daar hoort ook bij dat hij verhuist van zijn ouders in de naar de grote stad. Daar wordt hij opgevoed

Nadere informatie

Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen

Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen 1 Naamsverklaring: Een gilde is een vereniging van mensen die hetzelfde beroep uitoefen(d)en, vb bakkers of wevers waren allemaal

Nadere informatie

Warcraft: The Dark Age

Warcraft: The Dark Age Warcraft: The Dark Age Gemaakt door: Adriaan Heystek 1 Spelomschrijving The Dark Ages is een R.T.S. game en laat zich het eenvoudigst omschrijven als Warcraft meets Settlers. De speler zal doormiddel van

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een

Nadere informatie

Dit brachten we allemaal mee:

Dit brachten we allemaal mee: Projectkrant: Is een fort een in elkaar gevallen kasteel? Na de Hinkelsproke in het Fort van Bornem hadden onze kleuters toch wel enkele vragen over forten en kastelen. Hun basisvraag was: Is een fort

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Hoe beschrijft de Bijbel de kampvechter van de Filistijnen en hoe heette hij?

Hoe beschrijft de Bijbel de kampvechter van de Filistijnen en hoe heette hij? David en Goliath. Hoe beschrijft de Bijbel de kampvechter van de Filistijnen en hoe heette hij? 1 Samuel 17:4-7 4 Toen kwam er een kampvechter tevoorschijn uit het leger van de Filistijnen. Zijn naam was

Nadere informatie

Ik leer schaken. KVDC Karel van Delft

Ik leer schaken. KVDC Karel van Delft Ik leer schaken KVDC Karel van Delft www.schaaktalent.nl 0 Inhoudsopgave - Inhoudsopgave (1 ) - Inleiding (2 ) - Bord (4) - Namen van de stukken (6) - Beginstelling (7) - Partij (8) - Stukken en pionnen

Nadere informatie

Peter de Grote. Dit werkboekje is van:

Peter de Grote. Dit werkboekje is van: Peter de Grote Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je allerlei

Nadere informatie

OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL

OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL Lokatie: school en stadswandeling Doelgroep: groep 5 en 6 Duur: aantal lessen naar eigen inzicht. (2 a 3) doel: leren van feitelijke en begripmatige

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

Flourish. (Vroeger bekend als Veldslag ) Concept Document v Dennis Haverhals

Flourish. (Vroeger bekend als Veldslag ) Concept Document v Dennis Haverhals Flourish (Vroeger bekend als Veldslag ) Concept Document v2.0 20 10 2009 Dennis Haverhals Introductie Flourish is een spel waarin spelers de rol innemen van een commandant in een fictieve oorlog. Spelers

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

IN GESPREK MET Nieuwe Testament

IN GESPREK MET Nieuwe Testament IN GESPREK MET Nieuwe Testament Ontdekkingsreis 11: Jezus, Gods Zoon Goed nieuws! Keziah en haar moeder en vader (Alison en Peter) lezen samen dit bijbelverhaal. De 7 jaar oude Keziah heeft allerlei vragen

Nadere informatie

Schaak mat. weten over het eeuwenoude schaakspel

Schaak mat. weten over het eeuwenoude schaakspel Schaak mat Alles wat je moet weten over het eeuwenoude schaakspel Een woord van dank Een schaakspel win je niet met één schaakstuk. Pas doordat verschillende stukken goed samenwerken, kan het uiteindelijke

Nadere informatie

Chess Tutor Stap

Chess Tutor Stap Chess Tutor Stap 1 5-1-2014 10 3: en slaan Wit zet, zwart zet In deze les begint de echte strijd. De tegenstander gaat ook meespelen. Bij het schaken begint altijd de witspeler. Na een witte zet is zwart

Nadere informatie

in Brussel? In de 14 de eeuw bestond België nog niet.

in Brussel? In de 14 de eeuw bestond België nog niet. Wie heeft de macht in Brussel? 1 Antwerpen Gent 9 2 Brussel Luik 3 4 Namen 5 6 7 8 In de 14 de eeuw bestond België nog niet. Kleur elk van de gebieden op deze kaart en raad de titel van de verschillende

Nadere informatie

100% Romeins. op zoek naar de Romein in jezelf

100% Romeins. op zoek naar de Romein in jezelf 100% Romeins op zoek naar de Romein in jezelf 1 Wist je dat alle voorwerpen op deze tentoonstel- hoi, dit is de route, begin bij leger, dan door naar haard en huis en zo verder. dit is de 2e verdieping

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie