Inleiding (1) Fase-3-studies, welk bewijs geven zij? Engelbert Valstar, arts/ bioloog Lezing MBOG Ede 4 oktober 2003. Regulier is vaak een onderbouwing op basis van gerandomiseerd onderzoek afwezig.. of wordt een bewijs van niet werkzaamheid weggewuifd. Voorbeeld: van vele indicaties, waarvoor cytostatica geregistreerd zijn, ontbreekt gerandomiseerd onderzoek. Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 2 Inleiding (2) Van een niet gering aantal complementaire middelen bestaat juist wel gerandomiseerd onderzoek, in een aantal gevallen zelfs buitengewoon omvangrijk (zie www. kanker-aktueel.nl) Een aantal van deze onderzoeken zijn ook dubbelblind en dat terwijl regulier onderzoek aan deze eis vanwege de bijwerkingen bijna nooit kan voldoen. Inleiding (3) Placebo-effect in relatie met variabelen. De combinatie van RNA, L-arginine en omega-3-vetzuren en enkele varianten hierop. Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 3 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 4 Melkzuurbacteriën Lactobacillus casei in relatie tot oppervlakkige blaastumoren Melkzuurbacterieextract in relatie tot baarmoederhalskanker/longkankerpatiënten Melkzuurbacteriën in relatie tot bestraling buikregio Lactobacilli bevorderen selectieve darmdecontaminatie Boterzuur Vermindert voorkomen bestralingsproctitis bij bestralen onderbuik Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 5 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 6 1
Zhuling en het protocol volgens Lamm et al bij blaaskanker Coumarine Het gunstige effect van Zhuling is in zeker 2 gerandomiseerde studies aangetoond In relatie tot een melanoom met een hoge recidiefkans Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 7 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 8 Thymusextracten (1) In relatie tot: kleincellig longcarcinoom Melanoom non-hodgkin Lymfoom maligne borsttumor Vermindering kans op ernstige complicaties en daaraan gekoppelde mortaliteit bij abdominale ingreep i.v.m. kwaadaardige tumor door thymopentine Thymusextracten (2) Thymosine-alpha 1 verbetert de overleving van patiënten met een kleincellig longcarcinoom welke met chemo- en/of radiotherapie behandeld worden Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 9 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 10 In relatie tot: Melatonine (1) astrocytoom graad 3 of 4 niet-kleincellig longcarcinoom melanoom met hoge recidiefkans uitgezaaide niet-hormoongevoelige borstkanker hersenmetastasen van solide tumoren uitgezaaid niercarcinoom interleukine 2 Melatonine (2) Methoxytryptamine en melatonine in relatie tot thrombopenie bij patiënten met kanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 11 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 12 2
In relatie tot: darmkanker maagkanker PSK carcinoom van de nasopharynx longkanker borstkanker leukemische ziektebeelden slokdarmkanker Foliumzuur als leucovorin Leucovorin verbetert de genezingskans van darmkankerpatiënten stadium B en C, welke met 5-FU behandeld worden Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 13 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 14 Menaphtonon Aloë vera Oftewel vitamine K3 verbetert de genezingskans van patiënten met een wangcarcinoom welke radiotherapeutisch behandeld worden aanzienlijk. Verbetert bij patiënten met een uitgezaaide borst-, darm-, longkanker of een glioblastoom de levensverlengende werking van melatonine Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 15 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 16 Teunisbloemolie (GLA) Calorierestrictie Verlengt overleving patiënten met: primair levercarcinoom diverse inoperabele en/of uitgezaaide kanker Verbetert de ziektevrije overleving bij borstkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 17 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 18 3
In relatie tot: longkanker OK - 432 uitgezaaide maagkanker blaaskanker baarmoederhalskanker strottehoofdkanker pharyngeale kanker In relatie tot: BCG oppervlakkig blaascarcinoom non-hodgkin lymfoom kleincellig-longcarcinoom niet-kleincellig longcarcinoom maagkanker melanoom acute lymfatische leukemie darmkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 19 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 20 Retinol, beta-caroteen, atra, 9- en 13- cisretinoïnezuur (1) Retinol, beta-caroteen, atra, 9-en 13-cisretinoïnezuur (2) Retinol en longkanker Retinol en/ of acetylcysteïne en longkanker Retinol naast busulfan bij myeloïde leukemie Retinol bij postmenopausale patiënten met borstkanker Beta-caroteen als adjuvans in relatie tot keelkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 21 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 22 Retinol, beta-caroteen, atra, 9-en 13-cisretinoïnezuur (3) Retinol, beta-caroteen, atra, 9-en 13-cisretinoïnezuur (4) 13-Cisretinoïnezuur in relatie tot: keelkanker neuroblastoom gemetastaseerde Grawitztumor PSA Relatie tussen retinol en baarmoederhalskanker Relatie tussen Astra en promyelocytenleukemie Relatie tussen 9-cisretinoïnezuur en Kaposisarcoom Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 23 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 24 4
Zink Lycopeen Vermindert smaakverlies tijdens bestraling i.v.m. keelkanker en bevordert herstel van smaak erna Samen met Selenium gaat het bij patiënten die met chemo worden behandeld asthenie tegen en zorgt voor betere eetlust tijdens behandeling Remt in gerandomiseerd onderzoek de groei van primaire prostaat-kanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 25 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 26 In relatie tot: Lentinan uitgezaaide maagkanker uitgezaaide darmkanker borstkanker uitgezaaide prostaatkanker Vitamine B6 Vermindert in een onderzoek wel en in een ander onderzoek niet de recidiefkans van oppervlakkige blaaskanker; mogelijk heeft dat met een verschil in tryptofaanexcretie te maken Tryptofaan is in principe ongunstig, B6 bevordert het metabolisme Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 27 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 28 Vitamine C Destagnation Verbetert de overleving van darmkanker in 2 onderzoeken niet. Bij andere vormen van kanker, waaronder het melanoom, nier-kanker en borstkanker is vitamine C in combinatie met koper wel veelbelovend. Deze Chinese kruidencombinatie verbetert bij het nasopharynxcarcinoom wel, bij het slokdarmcarcinoom niet het resultaat van bestraling Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 29 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 30 5
Brucea javanica Juzentai-ho-to Dit kruid verlengt het leven van patiënten met longkanker, die wegens hersenmetastasen bestraald worden Deze Chinese kruidencombinatie met o.a. ginseng, vermindert bij patiënten met borstkanker de bijwerkingen van chemotherapie en verbetert hun prognose Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 31 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 32 Xiao-jin Liu Wei Di Huang Xiao-jin verbetert de overlevingsduur van patiënten met maagkanker stadium 4 Deze kruidencombinatie vermindert de bijwerkingen van chemotherapie bij het kleincellig longcarcinoom en verbetert de overleving Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 33 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 34 Fuzheng-Baozhen Antike Fuzheng-Baozhen vermindert de bijwerkingen van bestraling en chemotherapie; bovendien verbetert het zeer significant de overleving Geeft een betere respons op radiotherapie bij een nasopharynxcarcinoom Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 35 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 36 6
Gan ai 1 en 2 Chinese kruiden Verbeteren het resultaat van chemoembolisatie bij primaire leverkanker en verbeteren de overleving Verminderen: de complicaties van 5-FU-behandeling bij darmkanker, zoals mucositis en diarree de bijwerkingen van bestraling bij keelkanker ook de klachten van pijn, obstipathie en urineretentie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 37 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 38 Maretak Factor AF2 In relatie tot: uitgezaaide darmkanker astrocytoom graad 3 en 4 patiënten met borstkanker keelkanker oppervlakkige blaascarcinomen In relatie tot: borstkanker prostaatkanker urotheliale tumor Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 39 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 40 Nocardia SPG In relatie tot patiënten met: longkanker maagkanker myeloïde leukemie blaaskanker In relatie tot patiënten met: baarmoederhalskanker maagkanker eierstokkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 41 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 42 7
Coley-methode Glutathion Dit is een immuunstimulerende therapie met een bacterie Vermindert de bijwerkingen van cisplatinum Vergroot in het algemeen responskans (keel-, eierstok-, maagkanker) Vermindert mogelijk bijwerking (diarree) van bestraling op darmen Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 43 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 44 Coumarine / troxerutine Vitamine D ³ Deze combinatie vermindert aantoonbaar de bijwerkingen van radio-therapie bij bestraling Remt de progressie van MDS richting myeloïde leukemie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 45 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 46 Vitamine C, E plus A of NAC dan wel alleen vitamine E (1) De combinatie van C, E en NAC vermindert de bijwerkingen op het hart van o.a. adriamycine De combinatie van A, C, E vermindert de kans op complicaties bij operatie wegens maagkanker gigantisch Vitamine C, E plus A of NAC dan wel alleen vitamine E (2) E vermindert mucositis tijdens inductie chemo voor leukemie Bij chemotherapeutische behandeling in ander onderzoek liet E hetzelfde zien E gaat neurotoxiciteit van cisplatinum wel maar haaruitval door adriamycine niet tegen Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 47 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 48 8
ATP Gaat bij patiënten met longkanker, die bestraald worden, gewichtsverlies tegen (m.n. spiermassa blijft beter) en bevordert welbevinden Selenium Vermindert nefrotoxiciteit van cisplatinum Vermindert bij cisplatinum therapie eventueel benodigde bloedtransfusies Gaat samen met zink, eetlustverlies en asthenie tegen bij patiënten met kleincellig longcarcinoom, die behandeld worden met chemokuur Natriumseleniet gaat naast lymfedrainage, de oedeemvorming, t.g.v. diverse behandelingen bij borstkanker, tegen. Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 49 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 50 DMSO Methoxytryptamine In relatie tot darmkanker en maagkanker Allopurinol geeft vergelijkbaar resultaat Verbetert de remming van kankerprogressie door melatonine Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 51 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 52 L-carnitine Ukrain Vermindert de kans op cardiale complicaties tijdens de behandeling met interleukine-2 Verlengt het leven van patiënten met alvleesklierkanker, met en zonder gemcitabine Verlengt leven van patiënten met uitgezaaide darmkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 53 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 54 9
Chinese kruiden Kabol In relatie tot patiënten met non-hodgkin lymfoom of longkanker Verbetert de overleving bij kanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 55 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 56 Xiansu Shenqi Fuzheng Vermindert bij patiënten met maagkanker die een chemokuur ondergaan de bijwerkingen en verhoogt de responskans aanzienlijk Geeft bij behandeling van maagcarcinoom middels een chemokuur meer regressies en een betere kwaliteit van leven Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 57 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 58 Traditionele Chinese kruiden D-galactose In relatie tot patiënten met: hersenmetastasen uitgezaaide longkanker kleincellig longcarcinoom Deze kruiden gaan in het algemeen de bijwerkingen van reguliere behandeling tegen Remt metastasering naar lever bij patiënten die behandelt worden i.v.m. colorectale tumor Heeft tevens invloed op overleving Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 59 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 60 10
Glutamine Koper-zink-superoxidedismutase In totaal werden in 9 van de 14 studies met glutamine vermindering van bijwerkingen van reguliere behandeling e.d. gevonden Dit is meer dan op basis van toeval te verwachten was Vermindering bijwerkingen: bestraling bij blaaskanker bij zeer uiteenlopende tumoren die radiotherapeutisch werden behandeld; dit in gerandomiseerd onderzoek Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 61 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 62 Propionibacterium avidum KP-40 Histamine Verbetert als adjuvans de overleving van patiënten met darmkanker stadium 1 of 2 significant Verbetert de overleving van patiënten met melanoom, die met Interleukine 2 behandeld worden Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 63 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 64 Hasj Eiwitsuppletie Vermindert braken t.g.v. een chemokuur Gaat mucositis t.g.v. bestraling bij patiënten met keelkanker tegen; daardoor veelal minder onderbreking van de radiotherapie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 65 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 66 11
Methionine-restrictie Polyerga Vergroot in tenminste 5 gerandomiseerde studies de regressiekans van maagkanker door 5-FU Vermindert in gerandomiseerd dubbelblind onderzoek de bijwerking- en van carboplatin/ cisplatinum en 5-FU, hier gegeven aan patiënten met inoperabele keelkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 67 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 68 Glutamide als dipeptide Hesperidine Gaat de bijwerkingen van een chemokuur bij patiënten met een hematologische maligniteit niet tegen Vermindert in een gerandomiseerd onderzoek lymfoedeem bij patiënten met borstkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 69 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 70 Ginseng Propionibacterium granulosum Verbetert bij patiënten met keelkanker de anti-tumorimmuniteit en tevens lijkt het de overleving te verbeteren In relatie tot patiënten met: borstkanker darmkanker kleincellig longcarcinoom Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 71 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 72 12
Propionibacterium avidum Vitamine D In relatie met patiënten met maagkanker Remt al dan niet in combinatie met 13-cisretinoinezuur de progressie van MDS naar myeloïde leukemie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 73 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 74 Magnesium Essentiële voedingsstoffen Vermindert nierschade door cisplatinum Algehele basale suppletie vermindert complicatiekans en ligduur van patiënten, die zijn geopereerd i.v.m. kanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 75 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 76 Lijnzaadextract Astragalus Vermindert bijwerkingen van bestraling i.v.m. keelkanker Vermindert bijwerkingen van chemotherapie en verlengt de nietprogressieve periode Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 77 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 78 13
Kinine Kampo In relatie tot P-glycoproteinepositief MDS en glycoproteine-positieve myeloide leukemie Dit Japanse kruid vermindert diarree als bijwerking van Irinotecan Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 79 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 80 Cepharantine Cafeïne Blijkt leucopenie door bestraling of chemo onder diverse condities tegen te kunnen gaan Vermindert de negatieve effecten van morfine op cognitie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 81 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 82 E-coli Ursodeoxycholic acid Vermindert bijwerkingen van 5-FU bij uitgezaaide darmkanker In relatie tot primair galgangcarcinoom en stamceltransplantatie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 83 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 84 14
Vezelrijk dieet BCAA Blijkt bij hysterectomie i.v.m. baarmoederhalskanker, constipatie samenhangend met de behandeling tegen te gaan Bevorderen herstel na partiële leverresectie, verkort ligduur, maken sneller herstel mogelijk naar normale voeding na jejunostomie Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 85 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 86 Hyaluronzuurcreme Lithium Beschermt huid in belangrijke mate tegen bijwerkingen van bestraling In relatie tot myeloïde leukemie en kleincellig longcarcinoom Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 87 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 88 Psylliumvezels Pentosanpolysulfaat Gaan diarree als bijwerking van bestraling tegen Vermindert bindweefselvorming en mucusproductie in darmkunstblaas Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 89 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 90 15
D-peptidoglucaan Wobenzym Vermindert de bijwerkingen van TNF Papaïne en andere eiwitsplitsende enzymen verminderen de bijwerkingen van bestraling bij o.a. baarmoederhalsen keelkanker Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 91 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 92 Corynebacterium parvum Korte ketenvetzuren In relatie tot: niet-kleincellig longcarcinoom borstkanker melanoom myeloïde leukemie keel-, eierstok-, baarmoederhalskanker Bevorderen herstel van bestralingsproctitis Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 93 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 94 Mycobacterium vaccae Calcium en vitamine D Verbetert: overleving bij niet-kleincellig longcarcinoom / mesothelioom Slaap- en eetlust Gaan na totale thyreodectomie de hypocalciemie tegen Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 95 Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 96 16
Maltosetetrapalmitaat Verlaagt de recidiefkans van lokale, behandelde blaaskanker (vgl. BCG) Zaterdag 4 oktober 2003 Congres MBOG 97 17