Handleiding niveau A De Nieuwsbegripbieb Achteraan deze handleiding vindt u een lijstje met titels van informatieve en fictieboeken, die aansluiten bij het onderwerp van de Nieuwsbegriples. De boeken zijn geschikt voor nieuwsgierige leerlingen van diverse leeftijden en met diverse leesniveaus. Op de website van de Jeugdbieb vindt u bovendien leuke filmpjes, apps en interessante websites over het Nieuwsbegriponderwerp. Ga naar: www.jeugdbieb.nl/nieuwsbegrip Tip: geef het boekenlijstje ook eens mee voor thuis. Onderwerp De Week van het geld Strategie Ophelderen van onduidelijkheden (moeilijke woorden) (laatste keer in week 5: Michiel de Ruyter) Sleutelschema Mindmap (indelen en combineren) Intelligenties De lichamelijk-kinesthetische (beweegknap) en de intrapersoonlijke (zelfknap) intelligentie Clib-niveau 36/6 Leesles andere tekstsoort Informatieve tekst over de geschiedenis van het spaarvarken Woorden uit de basisteksten op Nieuwsbegrip XL: het startsein de aandacht omgaan met geld het zakgeld sparen de bank uitgeven omgaan met de aftrap bespreken de organisatie advies geven bepaald de inkomsten aanschaffen de uitgaven de bank financieel voorkomen het platform betrokken zijn bij recent het inzicht overbruggen afstemmen op de inkomsten doorgaans pagina 1 van 8 pagina 1 van 8
Voor elke leerling: de tekst De Week van het geld 2015 (niveau A); bijbehorende opdrachten voor niveau A; het stappenplan met woordhulp (op de website bij Download & print, tabblad Stappenplannen); het stappenplan Luisteren en kijken (op de website bij Download & print, tabblad Stappenplannen) voor de scholen die de filmpjes gebruiken; eventueel rolkaarten voor de leerlingen (op de website bij Download & print, tabblad Overig); voor opdracht 2: voor elke leerlingen een blanco A4-tje en gekleurde pennen of stiften; voor opdracht 4: drie kaarten (van karton), met daarop geschreven Eens, Oneens, Weet niet. Neem de algemene handleiding door (op de website bij Download & print, tabblad Handleidingen). Nieuwsbegrip biedt ook lessen aan voor schrijfonderwijs. Eenmaal in de twee weken verschijnen twee schrijflessen. Deze week zijn er wel schrijflessen. klassikaal/ drietallen Voorspellen: Doe het voorspellen van de inhoud van de tekst hardop denkend voor met behulp van de digibordtool Voorspellen, of laat de leerlingen dat doen (kort). Begin dat met het lezen van de tekst en behandel de volgende drie woorden hardop denkend met de digibordtool Ophelderen van onduidelijkheden: aftrap in regel 5 (het begin), aanwezig in regel 7 (als je op een plaats aanwezig bent, dan ben je daar), speciaal in regel 8 (bijzonder of apart). Tekst lezen: Laat de leerlingen vervolgens in drietallen de tekst actief lezen. Tijdens het lezen onderstrepen ze de woorden die ze moeilijk vinden. Moeilijke woorden: Bespreek de uitleg met de leerlingen. De leerlingen gaan vandaag de betekenis van moeilijke woorden opzoeken in het woordenboek. Leg uit hoe dat in zijn werk gaat. Ga in op het zoeken op alfabet, het kijken naar de eerste letter van een woord en de woorden die bovenaan de bladzijdes van een woordenboek staan. Vertel dan dat het niet alleen belangrijk is om naar de eerste letter van het op te zoeken woord te kijken, maar ook pagina 2 van 8 pagina 2 van 8
naar de volgende letters. Licht hardop denkend toe hoe u naar het woord groef zoekt in het woordenboek (dit is een uitbreiding/verduidelijking van het uitlegkader bij de opdrachten van de leerlingen. Ik zoek het woord groef. Ik zit nog op de bladzijde van grandioos groeten. Ik zit dan op de goede bladzijde. Dat zie ik aan de letters na de g. Want de tweede letter is de r en de derde de o. De o komt later in het alfabet dan de a in grandioos. De vijfde letter van groef is de f. Die komt eerder dan de vijfde letter t van groeten. Dus groef komt na grandioos en voor groeten. Ik kan het dus op deze bladzijde vinden. Antwoorden: zie antwoordenblad voor de leerlingen. NB: Als de leerlingen moeite hebben met de strategie Ophelderen van onduidelijkheden, zet dan eens een strategieles in. U vindt de strategielessen op www.nieuwsbegrip.nl bij Download & Print, tabblad strategielessen. individueel/ drietallen mindmap Een mindmap maken: Licht de opdracht voor de leerlingen toe. Bij een mindmap gaat het erom dat de leerlingen een eigen visuele representatie van de tekst maken. Hierbij gebruiken ze woorden, kleuren, pijlen en tekeningen. Laat de leerlingen vervolgens individueel werken aan hun mindmap. Na afloop vergelijken ze in het groepje de mindmaps met elkaar. Wat kunnen ze van elkaar leren? Hoe kunnen ze hun eigen mindmap nog aanvullen? Bij de nabespreking kunt u hiernaar vragen. Laat bij de nabespreking ook enkele leerlingen hun mindmap toelichten. drietallen/ klassikaal Vragen bij de tekst beantwoorden: Laat de leerlingen in drietallen de vragen bij de tekst maken. Bespreek de antwoorden klassikaal na. Antwoorden: Zie antwoordenblad voor de leerlingen. klassikaal Stemmen met je voeten: Deze opdracht is gebaseerd op een opdracht van Aflatoun, een organisatie die betrokken is bij de Week van het geld en die wereldwijd lesmateriaal ontwikkelt voor financiële en sociale educatie. Hang de drie kaarten op in de klas, zodanig dat er drie vakken ontstaan waar leerlingen kunnen gaan staan: een Eens-vak, een Oneens-vak en een Weet niet-vak. Nodig de leerlingen uit om te gaan staan en te reageren op de stelling die u noemt. Gebruik de volgende stellingen: pagina 3 van 8 pagina 3 van 8
1. Ik heb hulp nodig bij het sparen en uitgeven van geld. 2. Ik vind rijk worden heel belangrijk. 3. Geld lenen is geen goed idee. 4. Geld maakt gelukkig. 5. Kinderen met veel geld hebben veel vrienden. Vraag na elke stelling aan enkele leerlingen waarom ze voor een bepaald vak hebben gekozen. Kunnen ze dat uitleggen? Willen andere leerlingen hierop reageren? Zijn er nog leerlingen die nu van mening willen veranderen? U kunt de kijk- en luistervragen bij het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal downloaden bij Download & print van deze week. pagina 4 van 8 pagina 4 van 8
3. a. bespreken = als je iets met iemand bespreekt, dan praat je erover. Je overlegt samen. Dit is een woord met verschillende betekenissen; de betekenis die hier gegeven wordt, past in de zin. b. advies = als je iemand advies geeft, zeg je wat hij of zij volgens jou het best kan doen c. bepaald = iets wat bepaald is, is niet zomaar iets. Als je een bepaalde bloem zoekt, zoek je niet zomaar een bloem, maar bijvoorbeeld een madeliefje of een paardenbloem. d. inkomsten = geld dat iemand verdient e. aanschaffen = kopen f. bank = een kantoor waar je geld kunt sparen of lenen Dit is een woord met verschillende betekenissen; de betekenis die hier gegeven wordt, past in de zin. 1. om kinderen om te leren gaan met geld 2. Welke drie dingen moet je volgens het Nibud doen om al vroeg met geld te leren omgaan? Kruis de drie juiste antwoorden aan. Je moet altijd precies een week met je zakgeld kunnen doen. Je moet leren om met een bepaald bedrag een tijdje te kunnen doen. Je moet leren om alleen maar goedkope spullen te kopen. Je moet zorgen dat je wensen passen bij je inkomsten. Je moet zorgen dat je zakgeld van je ouders krijgt, ook al ben je nog heel jong. Je moet leren kiezen tussen dingen die je echt nodig hebt en dingen die je graag zou willen hebben. 3. 3 In een portemonnee 1 In een spaarpot 2 Op de bank pagina 5 van 8 pagina 5 van 8
De Nieuwsbegripbieb Titels bij week 11 Pippi Langkous Lindgren, Astrid Voor kinderen van 6 t/m 10 jaar Vrolijke avonturen van Pippi Langkous, het meisje dat alles kan en alles mag. Onder vuur Gemert, Gerard van Voor kinderen van 7 t/m 9 jaar Sem vindt in de bosjes een handschoen vol geld. Zijn vriendjes willen het geld uitgeven. Maar Sem wil naar de politie. Wat moet hij doen? 0-1 voor Pareltje Rooijers, Els Roversdochter Pareltje heeft veel geld geleend van meneer Meer. Maar nu wil hij zijn geld terug. De allerliefste jongen van de hele wereld Lieshout, Ted van AVI: M6 Tijm weet niet of hij later wel genoeg zal kunnen verdienen. Hij weet alleen maar heel veel van slakken. Maar volgens zijn moeder is hij de allerliefste jongen van de hele wereld. Kun je daarmee geld verdienen? De verdwenen taart Coolwijk, Marion van de Het schoolplein moet opgeknapt worden. Om geld in te zamelen wordt er een sponsoractie georganiseerd. De Cupcakeclub gaat cupcakes bakken en verkopen. Maar waar is de grote cupcaketaart gebleven? Het geheim van de liegschool Otterloo, Marly van Ze zouden met de hele school naar een pretpark gaan. Maar er is op school geld gestolen. Het reisje gaat niet door. Pien en Asna gaan op zoek naar de dief. Maar hoe weet je of iemand eerlijk is? De kunst van groep 4 Dalen, Gisette van Voor kinderen van 7 t/m 9 jaar Omdat op Brams school geld nodig is voor het opknappen van het schoolplein, houdt elke groep een actie. De groep van Bram gaat oude spullen opknappen en verkopen Benno en het drakengeld Clavie, Eric Benno gaat naar Halloween om zelf geld te maken. Maar dit geld is echt vals, want iedereen die ermee in aanraking komt, wordt besmet door onstuitbare hebzucht en koopwoede. De superhoofdprijs Gansewinkel, Annie van De ouders van Casper en Iris winnen een Superhoofdprijs van vijf miljoen. Ze ontdekken dat je met dat geld veel kunt kopen, maar geen vrienden. Geld Snijder, Lonneke Al duizenden jaren geleden is het geld uitgevonden. Lees hier over zakgeld en sparen, over het geld vroeger en het 'plastic geld' van nu. Het geheim van de maffiamoeder Heyden, Haye van der Daniël woont alleen met zijn moeder. Op een dag vraagt zijn vriendje Friso hoe zij aan geld komen. Daniël weet het niet en gaat met Friso op onderzoek. De Kameleon brengt geluk Roos, H. de De tweeling Sietse en Hielke beleven spannende avonturen als een man zijn geld verstopt in een holle knotwilg langs de polderweg. pagina 6 van 8 pagina 6 van 8
De badkuiprace Smit, Peter Dirk en zijn vrienden komen op het idee een vaarwedstrijd te organiseren. Zo willen ze geld inzamelen voor een kabelbaan. Maar iemand dwarsboomt hun badkuiprace. Een hond met zakgeld Woltz, Anna Bij Jep in de straat woont een nieuw meisje, Isa. Als hij een magere hond vindt, vraagt hij Isa of ze wil helpen om geld te verdienen voor hondenvoer. Worden ze vrienden? Eerlijk gevonden! Scholtens, Anneke In Japan worden enveloppen met geld gevonden. Kenshin en Linda proberen er achter te komen wie de gulle gever is en wat de bedoeling hiervan is. Het hanengevecht Hagen, Hans Pio staat met zijn haan in de ring. Straks begint het gevecht. Als de haan wint kan Pio hem voor veel geld verkopen. Dan hoeft Pio niet meer te werken en kan hij net als vroeger weer naar school. Jongen te huur Janssen, Kolet AVI: M6 Tobias wil graag een mobieltje hebben. Zijn moeder, die alleen is, vindt een mobiel maar onzin. Dus besluit hij zelf geld te verdienen door zichzelf als klusjesman aan te bieden via e-bay. Zijn moeder mag hier niet achter komen! De dochters van sjeik Boul-Boul Hoffman, Marjon De vrouw van de schatrijke sjeik Boul-Boul heeft genoeg van zijn koopziekte, hij wil zelfs een dierentuin kopen. Ze sluit een weddenschap met hem af: dat mag, als hij honderd dagen als een gewoon mens kan leven. De rover Hoepsika Biegel, Paul De mooie Josefien is in handen gevallen van een schurk. Hoepsika, de beleefde rover, kan veel geld verdienen als hij haar kan bevrijden. Een koffer met geld Sikkel, Manon Elvis Watt is de rijkste jongen van het stadje Sonsbeek. Sinds hij twee miljoen euro heeft gekregen van zijn opa, kan hij kopen wat hij wil. Zijn moeder mag er niks van weten. Wat moet Elvis nu doen? Elvis Watt miljonair Sikkel, Manon Elvis krijgt op zijn verjaardag een envelop met geld. Daarin zit niet een paar euro, maar een paar miljoen! Wat gaat hij daar mee doen? Joe Biljoen Walliams, David De vader van Joe is superrijk. Joe heeft alles en dan ook alles wat zijn hartje begeert. Maar er is één ding dat hij niet heeft: een vriend. Daarom besluit hij naar een gewone school te gaan, op zoek naar een echte vriend. Wolfje Jong, Claudia De vader van Wolfje is verongelukt toen ze klein was. Op een dag ontmoet ze de zwerver Rooie. Ze raken bevriend. Dubbel geheim Dijkzeul, Lieneke AVI: M4 Niek en Palle spelen stiekem in het bos. Ze zien daar een man, die een tas begraaft. Wat zou er in zitten? pagina 7 van 8 pagina 7 van 8
Geklutste geheimen met strafwerk toe Slee, Carry Het geld voor de schoolreis wordt gestolen. Jeroen is er getuige van maar durft niets te zeggen. Wat kost dat?! : wat je wilt weten over geld & economie - Antwoorden op vragen als: 'Hoe word je rijk?', 'Maakt geld gelukkig?' en 'Hoe wordt de prijs van een ijsje bepaald?'. Met foto's en tekeningen in kleur. Jackpot! Veerman, Arja Voor kinderen van 10 t/m 12 jaar Doenja krijgt een staatslot voor haar verjaardag. Ze verkoopt het aan haar moeder. Met dat lot wint haar moeder de jackpot en daardoor gaat ze opeens heel rare dingen doen. Verkocht Hagen, Hans Voor kinderen van 10 t/m 12 jaar Yaqub is pas vier jaar als hij door zijn straatarme ouders wordt verkocht. De man die Yaqub meeneemt belooft hen een gouden toekomst en vertelt dat hij geld zal gaan verdienen als kamelenjockey. Maar klopt dat wel? Je geld of je leven Hall, Alvin Voor kinderen van 11 t/m 13 jaar Hoe belangrijk is geld voor je en wanneer heb je er niets aan? Maakt geld gelukkig en waarom moet je sparen. Veel vragen over geld. Ook verhalen van rijke mensen hoe ze rijk zijn geworden. Veel kleurenillustraties. Hoe word ik snel rijk? en andere vragen van kinderen over geld Lier, Bas van Antwoorden op allerlei vragen over geld. Altijd feest in Goudkust Bon, Annemarie Voor kinderen van 10 t/m 12 jaar Bundeling van twee verhalen over Goudkust. De bewoners van Goudkust maken steeds meer ruzie over geld. Miljoenen Boyce, Frank Cottrell Voor kinderen van 10 t/m 12 jaar Twee Engelse scholieren krijgen door toeval veel geld, afkomstig van een roofoverval. Damian wil er iets goeds mee doen; Anthony wil het beleggen. Ze hebben weinig tijd om zwart geld wit te wassen voor de invoering van de euro. Geld : alles! wat je wilt weten Noort, Annelou van Voor kinderen van 10 t/m 13 jaar Stap in de wereld van geld en ontdek alles wat je wilt weten. Van de geschiedenis tot de toekomst van geld, contant en plastic geld. Van zakgeld tot pensioen. Over geld sparen en uitgeven. Want geld is meer dan een muntje en een bankbiljet. Prinsenleven Botman, Corien Voor kinderen van 11 t/m 13 jaar Charlie wint met een lot uit de Stratenloterij zes miljoen euro. Zal hij daar echt gelukkiger van worden? pagina 8 van 8 pagina 8 van 8