Taaldiagnostiek in Nederland en Vlaanderen: meerwaarde van de Renfrew Taalschalen Nederlandse Aanpassing (RTNA) Inge Zink Taaldiagnostiek Nederlandse taalgebied Taaltests Limitatieve lijst RIZIV Preverb Fonologie Lexicon Semantiek Morfologie Syntaxis Prag Leeftijd Normen uitgave R P R P R P R P R P R P NNST ** ** * * * * * * * * * 1;00-1;09 VL 2000 RTOS * (*) ** ** ** ** * ** ** ** * 2;00-5;00 VL 2003 STTB + STTP II ** * ** ** ** * * * ** ** * 2;00-7;00 NL (+VL) 2010 CELF-4-NL ** * * ** ** ** * ** ** ** * 5;00-16;00 NL+VL 2010 CELF-Preschool 2-NL ** * * ** ** ** ** ** ** * 3;00-6;11 NL+VL 2012 PPVT III-NL ** * 2;09-99 NL 2004 TAK (A= alle) ** ** ** * ** ** ** ** ** * groep 1-4 NL (+VL) 2001 Nijmeegse Pragmatiektest ** 4;00-6;11 NL (+VL) 2005 ** in grote mate aan bod * in beperkte mate aan bod woordvinding? Woordvinding Woordenschat Test 4;00 tot 10;00 jaar 50 kaartjes met zwart-wit tekeningen 1. K moet tekeningen benoemen (ZN) tijd: binnen 10 sec correct benoemen: 1 punt binnen 4 sec binnen 10 sec 2. K moet werkwoord geven (Wat doe je hiermee?) 3. semantische cue 4. fonologische cue (v, cv, cc) getrapte afname 1
Wat is dit? Wat doe je hiermee? Wat is dit? Waar gebruik je dit voor? Wat is dit? lexicon: benoemen (4-10 sec) Wat doet deze? semantiek: werkw. uitlokken Het zit aan je hand. Je kan ermee wijzen. Vi..., Ving..., Vinge... Je kunt zien hoe koud of warm het is. Te..., Ter..., Term...,... Hij sist. Hij kronkelt over de grond en is vaak gevaarlijk. kwal: semantische cue Sl..., Sla... kwal: fonologische cue 2
4;00 tot 10;00 jaar Woordvinding Woordenschat Test presuppositie: barrier game K trekt een kaartje, TL ziet niet wat erop staat, K moet zo goed mogelijk de actie omschrijven 10 plaatjes algemene vraag: (Wat gebeurt hier? Wat is hier gebeurd?) punten per plaatje variëren van 6 tot 16 punten maximum 100 punten scoring deels gebaseerd op subtest Taalinhoud RTOS bij RTOS geen specifieke woordkeuze, bij APT wel!! bij RTOS punten voor SI, bij APT punten per idee correcte /specifieke woordkeuze (semantiek) afstemmen op wat luisteraar niet weet (pragmatiek) 4;00 tot 10;00 jaar Het meisje knuffelt haar beer 6 punten Het kindje pakt haar knuffel 3 punten Die heeft een beer 2 punten Oh, lieve knuffel Popje slapen 1 punt 0 punten TL: Wat gebeurt hier? semantiek, pragmatiek Woordvinding Woordenschat Test 3
K moet een modelverhaal navertellen 12 gekleurde afbeeldingen (3 per pagina) score voor: kwaliteit van informatieoverdracht gemiddelde uitingslengte 5 langste uitingen (ML5LU) aantal zinnen met onderschikkend zinsverband totaal aantal uitingen (enkel Nederland) Er was eens een heel ondeugende bus. Op een dag wilde de buschauffeur met zijn bus gaan rijden. Maar die was kapot. Dus moest de buschauffeur zijn bus eerst repareren. Terwijl de buschauffeur daarmee bezig was, besloot de bus er vandoor te gaan. Hij schoot over de weg. kwaliteit van informatieoverdracht: exacte verwoording Er was eens een heel ondeugende bus. ondeugend: 1 p stout, gevaarlijk, brutaal: 0 p bus, dubbeldekker: 1 p auto, wagen: 0 p semantiek, pragmatiek gemiddelde uitingslengte 5 langste uitingen Terwijl de buschauffeur daarmee bezig was, besloot de bus er vandoor te gaan. MLU5LU: 13 +... syntaxis 4
aantal zinnen met onderschikkend zinsverband Terwijl de buschauffeur daarmee bezig was, besloot de bus er vandoor te gaan. syntaxis Normering 4;00 jaar tot en met 10;00 jaar 10 normgroepen 4;00-8;00 jr (6 mdn) 8;00-10;00 jr (12 mdn) 1701 kinderen (901 Nl + 800 Vl) totaal 16 normtabellen 3 WWT (N, Vl, tot) 3 APT (N, Vl, tot) 10 BVT (4 N, 3 Vl, 3 tot) gemiddelde scores op WWT Betrouwbaarheid 50 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30 28 26 24 22 20 4;00-4;06 4;06-5;00 5;00-5;06 5;06-6;00 6;00-6;06 6;06-7;00 7;00-7;06 7;06-8;00 8;00-8;06 9;00-10;00 totale groep Nederland Vlaanderen Interne consistentie: voldoende tot goed Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: zeer goed Test-hertestbetrouwbaarheid: vold. tot zeer goed 5
Validiteit begripsvaliditeit: matige correlaties tss WWT, APT en BVT convergente validiteit sterke corr. tss WWT en AW van CELF-4-NL matige corr. tss APT en ZF van CELF-4-NL sterke corr. tss BVT en VT van STTP-II lage corr. tss BVT en VT 1&2 TAK divergente validiteit Raven receptieve taaltests predictieve validiteit matige tot sterke corr. (4;11 jr 8;02 jr) Klinische groepen K met verstandelijke beperking K met ASS K met Williams syndroom K met Velo-Cardio-Faciaal syndroom K met ontwikkelingsdysfasie Relatie met leeftijd Samenvattend WWT APT BVT r =.75 (p<.001) r =.58 (p<.001) r =. 61 (p<.001) meerwaarde RTNA: woordvinding (getrapte afname) semantiek (specifieke verwoording) pragmatiek (voorkennis gesprekspartner) basispakket vlotte afname (45 min) en scoring degelijke normering veel informatie naar therapie toe dieptediagnostiek mogelijk 6
Met dank aan - alle kinderen, hun ouders en leerkrachten - docenten en studenten van opleidingen logopedie, LAW, LW en TSP uit Nederland en Vlaanderen - vrienden van St. Marie en Damsté-Terpstrafonds -... - Kino Jansonius, Mieke Ketelaars, Marja Borgers, Ellen Van Den Heuvel, Hilde Roeyers, Eric Manders 7