Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Clinical Evaluation of Language Fundamentals (CELF-4- NL ) 20 augustus 2010.

Transcriptie

1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Clinical Evaluation of Language Fundamentals (CELF-4- NL ) 20 augustus 2010 Review: L.Verlaet, M. D hondt, A. Coussens (Arteveldehogeschool) Invoer: E. v Engelen 1 Algemene gegevens Lichaamsregio Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren (ICF) Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Algemeen, overig, ongespecificeerd Overige (Overig, ongespecificeerd) Communicatie, Stem en spraakfuncties, Mentale functies Korte beschrijving De CELF-4- NL is een individueel af te nemen instrument om taal- en communicatieproblemen bij kinderen en jongeren te diagnosticeren. Hij bevat 16 subtests en een pragmatieklijst en observatieschaal om de verschillende aspecten van de taalvaardigheid (receptieve taal, expressieve taal, taalinhoud, taalvorm en werkgeheugen) te beoordelen. Er kan ook een verkorte vorm worden afgenomen van vier vaststaande subtests waarbij een kernscore wordt bepaald die snel een taalprobleem kan signaleren. Doelgroep kinderen van 5 tot 18 jaar met spraak-taalstoornissen of bij neuropsychologisch onderzoek Auteur: Oorspronkelijke versie Semel, E., Wiig, E.H., & Secord, W.A. (2003) 1 Nederlandse versie Kort, W., Compaan, E., Schittekatte, M., & Dekker, P. (2008) 2 2 Doel van het meetinstrument Combinatie van diagnosticerend, inventariserend en evaluatief

2 3 Soort / Vorm van het meetinstrument Instrumenteel en vragenlijst Opbouw De CELF-4- NL is opgebouwd uit 16 subtests en 2 vragenlijsten voor de ouders, leerkrachten of het kind zelf als het oud genoeg is. De pragmatieklijst onderzoekt de sociale vaardigheden en de observatieschaal de communicatievaardigheden. SUBTESTS LEEFTIJD ITEMS 1. Begrippen en aanwijzingen volgen (BAV) 5-12 jaar 49 items 2. Woordstructuur (WS) 5-8 jaar 30 items 3. Zinnen herhalen (ZH) 5-18 jaar 31 items 4. Zinnen formuleren (ZF) 5-18 jaar 20 items 5. Woordcategorieën (WC1) (WC2) 5-7 jaar 8-18 jaar 19 items 20 items 6. Zinnen begrijpen (ZB) 5-8 jaar 27 items 7. Actieve woordenschat (AW) 5-9 jaar 28 items 8. Definities van woorden (DW) jaar 25 items 9. Tekstbegrip (TB) 5-18 jaar 15 items 10. Semantische relaties (SR) 9-18 jaar 20 items 11. Zinnen samenstellen (ZS) 9-18 jaar 13 items 12. Fonologische bewustzijn (FB) 5-8 jaar 45 items 13. Cijfers herhalen (CH) 5-18 jaar 30 items 14. Reeksen opsommen (RO) 5-18 jaar 12 items 15. Woordassociaties (WA) 5-18 jaar 3 items 16. Snel benoemen (SB) 5-18 jaar 3 items Bij iedere subtest worden de leeftijd, het materiaal, de herhalingsregels, de instap- en afbraakregels vermeld op het scoreformulier. Er zijn twee verschillende antwoordformulieren beschikbaar: voor de leeftijd van 5-8 jaar en van 9 jaar en ouder. Invulinstructie De instructies worden per subtest duidelijk beschreven in de opgavenboeken en het scoreformulier. Bij elke subtest zijn er eerst voorbeeld- en oefenopgaven. Bij de productieopdrachten noteert de therapeut letterlijk wat het kind heeft gezegd. Meetniveau Per item: wijze score variabel (meetniveau nominaal) Meetniveau Per subtest: het aantal correcte items wordt opgeteld (ruwe score). De normscore, het betrouwbaarheidsinterval, de percentielscore, het betrouwbaarheidsinterval van de percentielscore en het leeftijdsequivalent kunnen worden berekend (meetniveau ordinaal) Meetniveau Totaalscore bepaalde subtests: kernscore, receptieve taalindex, expressieve taalindex, taalinhoudindex, taalvormindex, werkgeheugenindex: wijze score variabel (meetniveau ordinaal)

3 4 Verkrijgbaarheid Opvraagbaar bij Pearson Assessment and Information B.V. Radarweg 60-A NT Amsterdam Nederland T: +31 (0) F: +31 (0) E info-nl@pearson.com I: Kosten Complete set: 1198,00 Antwoordformulieren 5-8 jaar (25 stuks): 81,00 Antwoordformulieren 9 jaar en ouder (25 stuks): 81,00 CELF-4-NL Handleiding: 320,00 CELF-4-NL Observatieschaal (blok van 50 vel): 44,49 CELF-4-NL Pragmatieklijst (blok van 50 vel): 44,49 Copyright Ja, Pearson 5 Methodologische kwaliteit Interne consistentie Gehele lijst: De gemiddelde Cronbach s alfawaarden liggen tussen de.64 en.94. In het artikel van Kort et al zijn de volgende toevoegingen beschreven: De subtests die samen de Kernscore vormen (BAV, WS, ZH, ZF, WC2 Totaal en DW) zijn voldoende gescoord. De betrouwbaarheid van de Indexscores zijn over het algemeen zeer bevredigend tot goed. Enkel de subtests Cijfers herhalen, Zinnen begrijpen en Woordcategorie 1 receptief scoren onder de.70 en hebben een te lage interne consistentie. Wat betekent dat de vragen binnen de subtest te weinig samenhang met elkaar vertonen, waardoor er niet het gene gemeten wordt waarvoor het bedoeld is. Deze subtests zijn dan ook onvoldoende betrouwbaar. 2 Reproduceerbaarheid Betrouwbaarheid (reliability) Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: De waarden zijn zeer bevredigend (waarden tussen.80 en.99). In het artikel van Kort et al zijn de volgende toevoegingen beschreven: de meeste subtests kennen een objectieve scoring. Voor een aantal subtests (WS, AW, DW, WC1 en 2, ZF en WA) moet de testleider zich echter de verschillende scoringscriteria eigen maken om tot een goed oordeel te komen. Hierbij komt enig klinische inzicht kijken. Omdat hier ruimte is voor interpretatie, is het voor deze tests nodig te evalueren in hoeverre verschillende testleiders overeenstemmen in hun interpretaties. Twee onafhankelijke beoordelaars scoorden deze 7 subtests. Onderstaande tabel geeft aan in hoeverre de beoordelaars overeenstemmen wat betreft de scores.

4 Tabel 1: Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid voor subtests waarvoor een oordeel nodig is (Kort et al, 2008) 2 Subtest 5-6 jaar 7-8 jaar 9-11 jaar jaar N r 12 N r 12 N r 12 N r 12 ZF WA AW WS WC WC DW Test-hertestgegevens: steekproef van 132 kinderen uit de drie leeftijdsgroepen. De gemiddelde tijd tussen de afnames bedroeg 4 maanden 9 weken. De correlaties (zie handleiding) liggen voor de subtests op een redelijk niveau, met waarden tussen.58 en.89. De waarden bij de jongste leeftijdsgroep blijkt het hoogste te liggen, terwijl deze bij de oudste leeftijdsgroep duidelijk lager zijn (vooral bij TB, SR en SB). Dit lijkt vooral toegeschreven te zijn aan het feit dat in enkele gevallen scoreverschillen van 5-8 punten optraden. Omdat het een kleine groep betrof van ten hoogste 6 kinderen (afhankelijk van de subtests) en de verschillen niet gerelateerd bleken te zijn aan de leeftijd, opleiding of duur van de periode tussen de afnames, lijkt het hier te gaan om toevalsfluctuaties. 2 Overeenkomst (agreement) Validiteit Content validity Wat betreft de structuur (factoranalytische gegevens) van de CELF is aandacht geschonken aan de vraag of de structuur van de oorspronkelijke test in de Nederlandse bewerking teruggevonden kon worden. In de eerste plaats zijn daartoe exploratieve factoranalyses uitgevoerd op alle subtests, waarbij in verband met het verschillende leeftijdsbereik van de subtests uitgegaan is van een tweetal leeftijdsgroepen (5-9 jaar en 10 jaar en ouder). Deze analyses wijzen op het bestaan van één algemene factor wat overeenkomt met de bevindingen in eerder Amerikaans onderzoek. Criterion validity De CELF-4-NL is vergeleken met de test Wechsler Intelligence Scale for Children-III (WISCIII) en voor de jongste groep kinderen met de Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence Revised (WPPSI-R). Verder is bij een aantal kinderen de Peabody Picture Vocabulary Test III NL (PPVT-III-NL) afgenomen. De samenhang met deze testen lagen tussen.04 en.72. De samenhang van de schoolresultaten lagen tussen.12 en.57. Deze resultaten wijzen erop dat er een positieve samenhang is. 2 Construct validity De correlaties tussen de afzonderlijke subtests en groepen van subtests zijn terug te vinden in de handleiding. 2 Uit deze analyses blijkt dat er tussen veel subtests een sterke mate van samenhang aanwijsbaar is, met name bij de subtests die de verschillende indexscores vormen.

5 Responsiviteit / longitudinale validiteit Geen informatie bekend 6 Hanteerbaarheid / Feasibility Taal Nederlands Benodigdheden handleiding, scoreformulier voor 5-8 jaar en voor 9 jaar en ouder, 2 opgavenboeken, pragmatieklijst, observatieschaal, pen/potlood, chronometer Randvoorwaarden individuele afname, de testleider moet goed vertrouwd zijn met de test, rustige en goed verlichte testomgeving Benodigde tijd 30 à 45 minuten om de vier subtests van de Kernscore af te nemen. Bij de overige subtests is de tijd afhankelijk van de gekozen subtests, de leeftijd en de motivatie van het kind. Gebruikershandleiding ja, te koop bij de uitgeverij 7 Normgegevens Uitkomstklassen en normgegevens Normgroep: De normen zijn gebaseerd op een representatieve steekproef van 1356 Nederlandse en Vlaamse kinderen in de leeftijd van 5 tot 15 jaar die minimaal 7 jaar in Nederland of Vlaanderen wonen en niet lichamelijk of verstandelijk gehandicapt zijn. De normgroep werd in 11 leeftijdsgroepen verdeeld. Door middel van extrapolatie werden de normen ontwikkeld voor de leeftijdsgroepen 16 tot 18 jaar. Doordat er een schatting is gemaakt, moeten de resultaten van de normgroep 16 tot 18 in twijfel worden getrokken, om dat deze niet gebaseerd is op een bestaande normgroep. Klassen: Normscores met een gemiddelde van 10 en een standaardafwijking van 3 per subtest en per leeftijdsgroep. Interpretatie: Normscore Afstand tot het gemiddelde Percentielscores SD Boven gemiddeld Tussen + 1 SD en 1 SD Gemiddeld Tussen 1 en 1.5 SD Iets beneden gemiddeld Tussen -1.5 en 2 SD Duidelijk beneden gemiddeld 70-2 SD Veel minder dan gemiddeld

6 8 Overige gegevens Op basis van vier subtests van de CELF-4- NL kan een kernscore bepaald worden om de algemene taalvaardigheid vast te stellen. De kernscore wordt verkregen door de normscores van deze subtests bij elkaar op te tellen. Als het kind spraak- of taalmoeilijkheden heeft (kernscore < 85) is het nodig om meer informatie te verzamelen over de taalvaardigheid van het kind d.m.v. de andere subtests of een andere taaltest. De COTAN heeft het onderdeel van de normen van de CELF-4 NL als onvoldoende beoordeeld voor Nederland. Daarom wordt eind september 2010 een herziene handleiding uitgebracht met een uitgebreidere Nederlandse normgroep. 9 Literatuurlijst 1. Semel, E.M., Wiig, E.H., & Secord, W. (2003). Clinical Evaluation of Language Fundamentals (CELF-4). San Antonio:The Psychological Corporation. 2. Kort, W., Compaan, E., Schittekatte, M., & Dekker, P. (2008). Clinical Evaluation of Language Fundamentals. Vierde editie: Nederlandstalige versie. Amsterdam: Pearson Assessment and Information B.V. 3. D hondt, M., Desoete, A, Schittekatte, M., Kort, W., Compaan, E., Neyt, F., Polfliet, M., & Surdiacourt, S. (2008). De CELF-4-NL: een opvolger voor de TvK? SIGnaal jaargang 17 nr. 65