VOORWOORD INHOUDSOPGAVE



Vergelijkbare documenten
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD

Inkoop Forensische Zorg Informatiebijeenkomst

Inkoop Forensische Zorg 2015

Amarant Amar De W oens else oens else Poort Juni Jun

Zorginkoop september 2015

VOORWOORD. Vanaf deze plek spreken wij onze waardering uit naar alle medewerkers en samenwerkingspartners die daar aan hebben bijgedragen!

2017 was voor FPC Dr. S. van Mesdag een pittig jaar. De verwachting was dat het aantal bij ons geplaatste patiënten zou afnemen.

Zorgpaden: een oplossing voor het verbeteren van cliëntendoorstroom in de GGZ

Jaarplan 2011 ketenproject. Samenwerking VG en GGZ in Groningen en Friesland

ICT EN INFORMATIEBELEIDSPLAN

PATIËNTEN STROMEN DOOR TRANSFORE. Tinie Hendriks Sanne Geul Yvonne Bouman

DEEL I PRESENTATIE Marktconsultatie forensische zorg 8 juni 2017

De zorg is onze passie, verbeteren ons vak. Productive Ward

DEEL I PRESENTATIE Marktconsultatie DJI bijeenkomst 2 18 mei 2017

Actuele ontwikkelingen. Bijeenkomst Forensische zorg 10 september 2018

a. Hebben de professionals die rondom een cliënt samenwerken hetzelfde doel voor (eigen werkgebied overstijgend)?

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

- Gezamenlijke visie - Algemeen of specifiek - Doelstelling vastgelegd - Doel SMART geformuleerd

Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie verslagjaar 2013

Cijfers & bijzonderheden 2018

Forensische zorg en LVB. Een beter leven in een veilige maatschappij

Datum 27 juni 2016 Onderwerp Aanbieding onderzoeksrapport over forensische zorgtrajecten in het gevangeniswezen

FACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Iedereen denkt bij informatieveiligheid dat het alleen over ICT en bedrijfsvoering gaat, maar het is veel meer dan dat. Ook bij provincies.

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Externe brochure : toelichting

Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht

TBS.^- Nederland. Ministerie van Justitie en Veiligheid t.a.v. de Minister van Rechtsbescherming de heer S. Dekker Postbus EH DEN HAAG

POST-HBO OPLEIDING. Forensische psychiatrie. mensenkennis

Kwaliteitsbeleid 2017

Aanvraag VEZN Pro Vita

Zorgconferenties in de tbs. 15 jaar en langer in de tbs

Forensische Leerlijn: werken aan forensisch vakmanschap

Optimaliseren van zorglogistieke processen. YolandaVeerhuis Afdelingsmanager polikliniek Spaarnepoort

NVA BEROEPSNORMEN. Zorgprocessen

verwijzers Behandeling en begeleiding Forensische zorg voor mensen met een LVB

Aan: Zorgaanbieders DB(B)C Afzender: Projectorganisatie DB(B)C

Forensisch Psychiatrisch Toezicht; Evaluatie van de testfase van een vernieuwde vorm van toezicht op tbs-gestelden

Verschil richtlijn en zorgstandaard. Anja Stevens, psychiater Refereermiddag SCBS, 22 juni 2017

Domein 7 Management en organisatie

December Hoofdlijnen Meerjarenbeleid ( ) De Brug Midden-Nederland

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Hoofdstuk 2 Beleid en doelstellingen / directieverantwoordelijkheid

Beoordelingskader Dashboardmodule Betalingsachterstanden hypotheken

Stand van zaken Sociaal Domein

Op weg naar beter. Een continu veranderproces. Machiel Polak psychiater/ Raad van Bestuur de Kijvelanden en FPC 2 Landen

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Perceelbeschrijving Beschermd wonen

Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie. Eindrapportage

Concretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd

Beleidsdocument

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

College van Burgemeester en wethouders gemeente Tynaarlo

Informatie Piet Roordakliniek. Tactus

DEEL I PRESENTATIE Marktconsultatie DJI bijeenkomst 3 1 juni 2017

Functioneel meten en vakmanschap

Behandelvisie Forensische Verslavingskliniek Piet Roorda Kliniek

plan van aanpak opschaling e- health

Zorgpaden: wat, waarom en hoe

Datum 30 juni 2017 Onderwerp Aanbesteding forensische zorg en rechtspositie tbs-gestelde in FPK

Stichting Dimence Groep T.a.v. de raad van bestuur Postbus GC DEVENTER

Uitvoeringsregels Forensische Zorg DBBC s 2013

Grip op Zorgpaden. Best of both worlds!

TRANSFORE TOT EN MET 2020

Jaarplan , Jaarplan 2013/ vastgesteld RvB

Inspirerend Management. in de zorg. Een modulaire aanpak gericht op de ontwikkeling van nieuw leiderschap

Wie zijn onze patiënten?

B&W voorstel. Onderwerp. Gebiedsgerichte sturing sociaal domein Zaakid Versie. Auteur. Kummer, M. Gemeentesecretaris. Huykman, B.J.D.

Het Pi-manifest Kracht door persoonlijke groei & eigenheid

Professionals in jeugden opvoedhulp

EXPERIMENT UITVOERING UITBOUW/ MONITORING

Specialistische zorg. voor jongeren met complexe gedragsproblemen

Workshop HR-scan. Naar een duurzaam HRM beleid

Zienn gaat verder. Jaarplan 2014

HealthRatio Integrated Planning

Vier zorgprogramma s ingezet vanuit het veiligheidshuis. [ontwikkeld door Palier]

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017

Beleidsplan 2018 Stichting Combiwel Amsterdam

GRIP OP VAKMANSCHAP EN TOEKOMST

Feiten en Achtergronden. Sanctietoepassing voor volwassenen. Terugdringen recidive door persoonsgerichte aanpak en nadruk op nazorg

Leergang Leiderschap voor Professionals

Tafel 3: AFRONDING FASE 1

Nieuwsbrief forensische zorg

Koers en werkprogramma

Kwartaal rapportage Q1. Fysieke Overlegtafel Jeugd 15 juni

Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie. Eindrapportage

Zorgpaden.. en uitkomstmetingen

Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit

UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGGEVING

Startnotitie voor de totstandkoming van een handreiking Organisatie en bekostiging Ketenveldnorm Levensloopfunctie en Beveiligde Intensieve Zorg

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ

Strategische Personeelsplanning. Basisdocument

EFQM model theoretisch kader

Landelijke dag VMDB 18 maart Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden

Achtergronddocument Specifieke groepen binnen de GGZ

Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie

Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk

Samenvatting Het draait om het kind

Transcriptie:

INHOUDSOPGAVE Voorwoord 2 A3 Jaarplan 3 1. Leiderschap 4 2. Strategie en beleid 4 3. Management van medewerkers 6 4. Management van middelen 7 5. Management van processen 8 6. Waardering door patiënten 10 7. Waardering door (keten)samenwerkingspartners 11 8. Waardering door medewerkers 11 9. Waardering door de maatschappij 11 10. Producten en afspraken 12 Bijlage 1; Prestatie indicatoren DJI Bijlage 2; Exploitatiebegroting en liquiditeitsplanning Bijlage 3; DBBC - Productievoorstel - Conversietabel - Onderbouwing DBBC offerte incl. profielvergelijking Bijlage 4; Infra (renovatie en bouwplannen) Bijlage 5; Akkoordverklaring Duurzaam inkopen, Sociale voorwaarden en Social Return Bijlage 6; Uitvraag (brand )veiligheid VOORWOORD In dit document zet FPC Dr. S. van Mesdag haar doelstellingen uiteen voor 2014. De basis van de Mesdag is stabiel; we staan er goed voor en die lijn trekken we door. Volgend jaar willen we niet zozeer nieuwe zorginhoudelijke richtingen inslaan, maar juist de bedrijfsmatige ondersteuning van diezelfde zorginhoud optimaliseren. Door resultaten te boeken in het operationaliseren van het primaire proces, continueren we op rendabele wijze dat waar we goed in zijn: forensische zorg verlenen aan onze patiënten. Op moment van schrijven is de uitwerking van het voorgenomen Begrotingsakkoord 2014 2015 ons ongewis. Dat maakt dat onderhavige document meer dan ooit een conceptjaarplan is. We gaan uit van de afspraken die gemaakt zijn (meerjaren bestuursakkoord tussen DForZo en onze branchevertegenwoorder GGZ Nederland), het gestelde in het Masterplan DJI 2013 2018 en de kaders van de Handleiding P&C 2014. De Mesdag heeft voor 2014 in haar jaarplan de doelstellingen volgens de A3 systematiek uitgewerkt, met het INK model als ordeningsprincipe. Met verschillende kleurstelling naar analogie van kritische succesfactoren Klanttevredenheid, Effect / kwaliteit van zorg, Bedrijfsmatig werken en Innovatie. Harry Beintema Corstiaan Bruinsma Gerard Koorman Bert van der Hoek directie raad van bestuur

1. LEIDERSCHAP Sturen op realisatie van een forensische keten in Noord Oost Nederland Implementatie van de hernieuwde communicatie en besluitvormings structuur inclusief verbeterde borging van besluitvorming en opvolging van acties, waarbij MT Mesdag wordt samengevoegd met MT Forint Lentis MT leden fungeren als portefeuillehouders en bewaken binnen de kaders van het portefeuille de samenhang tussen de (aanpalende) processen Op basis van besluitvorming eind 2013, sturen op procesmatige verbinding tussen Mesdag en Forintonderdelen van Lentis: - vervolgstap positionering Zorgprogrammaleiders Forintbreed - verbinden logistieke processen in interne keten - positionering stafmedewerkers en ondersteunende diensten Sturing op flexibiliteit in personeelsplanning (flexibele schil; gedifferentieerd kijken naar primaire proces en ondersteunende diensten) en formatie is gerelateerd aan productie 3. MANAGEMENT VAN MEDEWERKERS Implementatie van de in 2013 opgestelde Integriteitscode Digitaliseren van de gesprekscyclus Uitvoering geven aan Meerjaren Opleidingsbeleid m.n. geprioriteerd binnen de (kwaliteits)kaders van de zorgprogramma s, het programma Lerend Ontwikkelen en de uitgangspunten van Movisie voor specifiek de sociotherapie Sturen op verzuimbeperking (verzuim 4%, frequentie 1,2) O.b.v. genormeerde zorgpaden/modules, bepalen personele inzet behandelaren zodat Centraal Plannen doorgevoerd kan worden Organiseren van flexibiliteit (vermogen om op andere werkplekken te werken) en mobiliteit (in en externe job rotation) en daarmee anticiperen op veranderende arbeidsmarkt, vraagstelling doelgroepen en/of productieomvang en kaders stellen voor overname personeel uit sluitende instellingen Implementatie van Moreel Beraad binnen de sociotherapeutische teams als hulpmiddel bij gestructureerde intervisie 2. STRATEGIE & BELEID Handhaven verlofkader bij overname patiënten sluitende instellingen (incl. transmuraal in de regio Noord Oost Nederland) en daarmee minimaliseren behandelstagnatie Operationaliseren van het primaire proces en grotendeels inbedden in het EPD Vergroten van de transmurale capaciteit Bouwen aan een forensische keten / circuit in Noord Oost Nederland, met verbinding tussen Mesdag, VNN Reclassering + poli, Forint Lentis en overige ketenpartners Vergroten productievolume middels tijdelijke capaciteit uit sluitende klinieken; open staan voor patiënt en personeel zendende instelling Opstellen meerjaren beleidsplan 2014 2017 Versterken van procesmanagement Beleid aanscherpen om invulling te geven aan doelmatigheidsindicatoren tbs i.h.k.v. behandelduurverkorting Afsluiten vernieuwd contract Phebe / Raet Continueren strategisch HRM beleid, gericht op mobiliteit, flexibiliteit en het verhogen van het kennisniveau Vergroten van de flexibiliteit binnen de patiëntenlogistiek, gericht op rendabele huisvesting en behandelduurverkorting 4. MANAGEMENT VAN MIDDELEN 100% juiste en volledige DBBC facturen Verbeteren verhouding directe indirecte tijd Realiseren gezonde liquiditeits en vermogenspositie Leveranciersbeoordeling toepassen op ingekochte FPA bedden Doorontwikkelen Huisvestingsplan en uitvoeren onderhoud (o.a. optimaliseren binnenbeveiliging en nieuwbouw magazijn) Investering plegen o.b.v. uitrol Informatiebeleid 5. MANAGEMENT VAN PROCESSEN 75% verweerschriften zijn afgewerkt binnen 2 weken na binnenkomst beklag en beroep Uitvoeren plan van aanpak o.b.v. bevindingen patiënttevredenheidsonderzoek 2013 Inbedding van patiënten uit sluitende instellingen in primaire proces Mesdag, incl. transmuraal Doorontwikkeling van het specifieke gedeelte (zorgpaden) per programma incl. LVB en verslaving, met expliciet aandacht voor actualiseren en operationaliseren van het leef en werkmilieu Recidivegegevens WODC betrekken bij verbeteren risicomanagement binnen de behandelcyclus per profiel en daarmee verbeterd sturen op behandelduur Inrichten processen beklagroute en PVP voor crisisopnames ggz (BOPZ) Operationalisatie work flow primaire proces: - Concrete vertaling van zorgpaden en modules (middelen incl. individueel/groepsgrootte, doorlooptijden en logistiek) - Modelleren en vaststellen van de (samenhang tussen de) hoofdprocessen - O.b.v. procesblauwdruk en verdere detailuitwerking van de gestandaardiseerde deelprocessen, inbedden basis van het primaire proces in het EPD - Centrale planning voor behandelaren is ingevoerd Toename sturingsmogelijkheden leidinggevenden door verdere ontsluiting middels de BI tool / User en daarmee het verfijnen van de managemenrapportages inclusief rapportage over prestatie indicatoren FZ en onderstaande behandelinhoudelijke parameters: - Geplande en gerealiseerde modules voor patiënten - Doorlooptijden van genormeerde verlofaanvragen - 100% actueel behandelplan na instroomfase - 90% signaleringsplannen - 85% gerealiseerde IFBE ROM - 50% gerealiseerde FSNA - 100% terugvalpreventieplan voor geïndiceerde patiënten Verbinden van patiëntenlogistiek tussen Mesdag en Forint, zodat interne keten ontstaat Implementatie geplande maatregelen meerjaren Informatiebeleidsplan: vervanging kantoorautomatisering, uitrol mobile devices, evaluatie Informatiebeleidsplan Informatiebeveiliging conform NEN 7510 Behouden ISO certificaat I.s.m. Lentis uitvoeren ehealth pilot met aanvullende verlofcontrole middels smartphonegebruik Uitvoeren verslavingsonderzoek middels neurofeedback 8. WAARDERING MEDEWERKERS Medewerkers onderschrijven actief de Integriteitscode N.a.v. WerkVermogensMonitor: iedere medewerker heeft zicht op voortgang in verbeterplannen 2013 Aantal gegronde klachten medewerkers 1 Medewerkers geven in gesprekscyclus aan dat zij eind 2014 in relatie tot eind 2013 overwegend gelijk of meer doelmatig en professioneel zijn Personeelsdossier digitaal beschikbaar voor medewerker en leidinggevende 6. WAARDERING PATIËNTEN 85% van de patiënten geeft eind 2014 aan inzicht te hebben in de logistieke planning en voortgang van zijn behandeling Aantal gegronde klachten < 15 Opgenomen patiënten uit sluitende instellingen behouden verlof Betrokkenheid Patiëntenraad bij implementatie Integriteitscode Patiënten geven aan zich te herkennen in verbeterdoelstellingen uit patiënttevredenheids onderzoek Vergroten uitstroomcapaciteit middels inzet Westgebouw als transmurale voorziening 7. WAARDERING (KETEN)SAMENWERKINGSPARTNERS Productbeschrijving crisisfunctie GGZ EVBG gereed incl. bijpassende interne rechtspositie Samenwerkingsbesluit Mesdag VNN Forint Lentis Versterking van de positie binnen de gebruikersvereniging en het netwerk rondom User Trainingen HKT R (incl. IFBE/ROM), FSNA en Moreel Beraad tegen kostprijs beschikbaar 9. WAARDERING MAATSCHAPPIJ Pi s voor kwaliteit van zorg tijdig aangeleverd Jaarverantwoording 2013 tijdig via DigiMV Bijdragen inrichten nieuwe pand Stichting Het Kopland (v/h Huis en Toevluchtsoord) Duurzaam en sociaal ondernemen: - Afname energiekosten t.o.v. 2011 conform Energie Efficiency Plan - Implementeren beleid werkervaringsplaatsen FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 3 van 14

1. Leiderschap Leidinggevenden sturen op het vormgeven van een forensisch circuit, waarbij naast de organisatorische verbinding vooral de te onderscheiden deskundigheden van de diverse ketenpartners elkaar versterken. Patiënten worden dan efficiënt en effectief van zorg voorzien. Daarmee beogen we de behandelduur te verkorten. Vanuit de uitwerking van het Masterplan DJI en het meerjaren bestuursakkoord, is Noord Oost Nederland onze natuurlijke regio. We sturen op onze samenwerkingsverband met Forint Lentis en de toetreding daartoe van Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) met haar forensische polikliniek en reclassering. Eind 2013 zullen we besluiten hoe we invulling gaan geven aan de procesmatige verbinding binnen onze interne keten van het samenwerkingsverband Mesdag en de Forint onderdelen van Lentis. Niet alleen door verdere positionering van de zorgprogrammaleiders die nu al Forintbreed aan het werk zijn, ook onderzoeken we waar we kunnen profiteren van elkaars expertise als het gaat om ondersteunende diensten en concerntaken. We hanteren het uitgangspunt dat het samenwerkingsverband zelf organiseert wat ze kwalitatief en kostenefficiënt kan oppakken. Door de behandelinhoud op elkaar af te stemmen, ontstaat er continuïteit van zorgverlening. Door bedrijfsmatig synergie te creëren, kunnen we de juiste dienstverlening blijven leveren bij dalende tarieven. Ter ondersteuning van bovenstaande, is eind 2013 de gewijzigde communicatie en besluitvormingsstructuur vastgesteld. Eén Management Team stuurt dan onder voorzitterschap van de directie zowel de Mesdag als de Forint onderdelen van Lentis aan. Daarmee ontstaat er eenheid van beleid, wat de kaders schept voor verbinding op procesniveau. We bestendigen daarmee onze interne forensische keten, met aansluiting op de reguliere ggz (Lentis). Gezamenlijk voeren we regie op het plaatsings en doorstroomproces en hebben daartoe de benodigde voorzieningen beschikbaar op de te onderscheiden zorg en beveiligingsintensiteiten: een FPC, een FPA, een polikliniek incl. FACT en forensische bedden binnen de ggz organisatie Lentis (klinisch en BW). We realiseren ons dat de gewenste organisatorische ontwikkelingen niet tot stand gebracht gaan worden met louter een structuurverandering. Ook het leidinggevende kader zal anders moeten handelen om sneller, efficiënter en doelmatiger resultaten te boeken. Daartoe starten we in 2014 onder leiding van een extern deskundige een ontwikkeltraject voor de MT leden, gericht op o.a. samenwerking en effectiviteit van besluitvorming. We verhogen daarmee de kwaliteit; we zorgen dat interne opdrachtgevers en portefeuillehouders / projectleiders competent zijn in hun rolvervulling. Dat zij de verbindende rol in het portefeuillehouderschap vastleggen (integraal binnen de organisatie, niet er buiten of primair bij een stafonderdeel) en dat zij regie nemen op het proces. 2. Strategie en beleid Op basis van de destijds verwachte te scheppen helderheid d.m.v. het meerjarenakkoord tussen DForZo en de branchevertegenwoordigers, is het opstellen van een meerjarenbeleid uitgesteld. Ondanks de grote FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 4 van 14

omgevingsonzekerheden op moment van schrijven, zullen we begin 2014 alsnog tot vaststelling komen. De ontwikkelingen in het forensische veld vragen een hernieuwde bezinning op zowel interne als externe strategische positionering van de Mesdag. Onze gerealiseerde kwaliteitsslagen en vervorven flexibiliteit en handelingssnelheid van de afgelopen jaren blijven we waarderen en vanuit die positie geven we invulling aan de richting die voortvloeit uit de Wet Forensische Zorg (WFZ) en de Wet Verplichte GGz (WVGGz) en de voorgestelde kaders uit het RVS rapport Stoornis en Delict. Daarnaast zullen we ons handelen afstemmen op de capaciteitsontwikkeling en de financieringsstructuur en willen we verdere kwaliteitsverbeteringen doorvoeren. De Mesdag zal op basis van haar WTZi toelating de wenselijkheid verder onderzoeken om andere doelgroepen te behandelen. De kern van het strategische beleid bestaat uit het verder operationaliseren van de interne keten die de Mesdag en Forint Lentis tezamen vormen en waartoe Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) in 2014 beoogt toe te treden. Middels grensoverschrijdende ketensamenwerking ontstaat er een continuüm aan zorg. Meer stringenter verbinding in de forensische keten draagt bij tot soepeler doorstroom van de patiënt met een strafrechtelijke titel naar voorzieningen met een lager beveiligingsniveau (kortere behandelduur, lagere kosten), waarbij continuïteit van zorg wordt gevonden in verdere behandeling dan wel begeleiding door reguliere zorggroepen van Lentis. Dat zorgt voor verdere verankering van ketenvorming. De toegang hiertoe wordt geflexibiliseerd aan de hand van de assen van beveiliging en zorgintensiteit. Dan kan er maatwerk worden geleverd richting zowel de maatschappelijke behoefte aan een veilige samenleving als de individuele patiëntbehoefte aan toegesneden zorg middels het stepped care 1 principe. We gaan aanvullend beleid formuleren dat sneller en toch veilig doorstromen in de keten waarborgt, waarbij invulling wordt gegeven aan de prestatieindicatoren Doelmatigheid. De Mesdag heeft per januari 2014 expliciet meer transmurale capaciteit beschikbaar in eigen beheer, zodat patiënten met een tbs maatregel soepeler door kunnen stromen naar een lager beveiligingsniveau. De Mesdag, Forint Lentis en VNN voeren najaar 2013 een tweetal pilots uit, voorbereidend op een samenwerkingsconstructie waarbij met ingang van 2014 gedurende de gehele periode waarin sprake is van een strafrechtelijke titel, de aangeboden ambulante ketenzorg zodanig op elkaar afgestemd wordt dat continuïteit van zorgverlening, een efficiënte behandelondersteuning, logistiek en het aanbieden in samenhang van specifieke modules, een verbeterde zorg oplevert voor de patiënt, zowel uitgedrukt in de verkorting van de doorlooptijd als in het kwalitatieve effect van de behandeling. Het terugdringen van recidive is hierbij het hoogste doel. Door bedrijfsmatig samen te werken blijven alle partijen kostenefficiënt. Dit initiatief tot 1 Volgens het uitgangspunt van stepped care (getrapte zorg) wordt een patiënt in eerste instantie de meest effectieve, minst belastende, minst beveiligde, goedkoopste en kortste vorm van forensische behandeling die mogelijk is gezien de aard en de ernst van de problematiek aangeboden. Een volledig uitgewerkt stepped care programma in vorm van een ketenbreed zorgprogramma, biedt een zorgcontinuüm (in de vorm van een stroomdiagram) voor forensische patiënten met een specifieke stoornis en control-behoefte. Naast het stroomdiagram worden behandelprotocollen opgenomen waarin specifieke interventies beschreven staan. FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 5 van 14

ketensamenwerking in de regio Noord Oost Nederland willen we niet pertinent limiteren tot de samenwerking tussen de huidige partijen. Waar het inhoudelijk dan wel bedrijfsmatig voor ons en andere partijen een meerwaarde oplevert, zal uitbreiding in de keten nadrukkelijk worden omarmd. Voor 2014 stelt de Mesdag zich open om (tijdelijk) capaciteit over te nemen uit sluitende instellingen op basis van voornoemde meerjarenakkoord, dan wel deze capaciteit een structureel karakter te geven in het veranderende forensische landschap. Vanuit het historische besef dat snelle en grote groei in omvang tot incidenten in de patiëntenzorg kan leiden, heeft de Mesdag ook de afgelopen jaren laten zien dergelijke capaciteitsontwikkelingen beheerst te kunnen doormaken. Naast dat vergroten van het volume ons de financiële middelen verschaft om de tijd te overbruggen om ons verder te prepareren op stelselwijzigingen (tijd kopen om de organisatie nog efficiënter in te richten), biedt capaciteitsuitbreiding vooral een kwalitatief goede uitweg voor de betreffende patiënten en mogelijk personeelsleden die elders een behandelsetting dan wel werkplek nodig hebben. 3. Management van Medewerkers De Mesdag wil het zelfcorrigerend vermogen van de organisatie vergroten. Dat vereist voorbeeldgedrag van leidinggevenden, frequente dialogen over ethiek en elkaar blijven prikkelen op integer handelen. We continueren de themalunches Ethiek, waarbij volgens een structurerend stappenplan ons denken over zorgethische kwesties wordt gefaciliteerd. Tevens is eind 2012 een werkgroep gestart met het verzamelen van ingrediënten voor een hernieuwde integriteitscode. Middels gestructureerde interviews van alle geledingen van het personeel en de Patiëntenraad, is eind 2013 de code vastgesteld welke specifiek toegesneden is op de Mesdag. De code is een relationeel ethisch richtsnoer voor ons handelen, waarbij zorgethiek samengaat met een gedragscode. In 2014 staat de Integriteitscode periodiek op de agenda van de werkoverleggen en komt het terug in de kliniekbrede themabijeenkomsten. Daarmee is er een dynamisch instrument ontstaan dat het nadenken over moreel handelen blijft stimuleren. Binnen het Human Resource Management staat de inzetbaarheid van medewerkers centraal: de mate waarin een medewerker professioneel zelfstandig in staat is zijn of haar functie uit te oefenen. Om de mate van inzetbaarheid vast te houden dan wel te vergroten, werken we in 2014 aan het verder flexibiliseren van het personeelsbestand. Flexibiliteit en mobiliteit is noodzakelijk om efficiënt en doelmatig te blijven werken onder wijzigende omstandigheden zoals het veranderen van doelgroepen of het veranderen van de omvang. Als de Mesdag in 2014 (tijdelijk) kan groeien door overname van patiënten en mogelijk ook personeel uit sluitende FPC s, dan zullen we tijdig moeten anticiperen door teams opnieuw samen te stellen en voor te bereiden. Gezien onze bereidheid tot eventuele overname van personeelsleden, zullen voorafgaand condities moeten worden vastgesteld. In 2014 wordt centrale planning voor alle behandelactiviteiten ingevoerd. Daarmee wordt een koppeling gerealiseerd tussen de agenda s van patiënten en medewerkers en kunnen we efficiënter werken waardoor de behandelduur FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 6 van 14

af kan nemen. Voorafgaand wordt in 2014 de gevraagde inzet vastgesteld op basis van de door de zorgpaden voorgeschreven, genormeerde, modules. We zijn ons ervan bewust dat dit consequenties heeft voor de werkbeleving en taakuitoefening van behandelaren. een training gegeven aan aandachtsfunctionarissen, die vervolgens de systematiek implementeren en continu begeleiden in de teams. Dit traject is onderdeel van de promotie van een onderzoekster van de Mesdag, met medewerking van de universiteiten van Amsterdam en Groningen. Het komende jaar hebben we verhoogde aandacht voor de ontwikkeling van met name de sociotherapie en de dagbesteding; zij die het meest frequente patiëntencontact hebben. De zorgpaden gaan begin 2014 de kaders voor het milieu typeren. Een werkgroep gaat vervolgens een leef en (werk)milieu verder uitwerken en implementeren dat recht doet aan de ontwikkeling van patiënten en wel zodanig dat met inachtname van het recidiverisico dat verondersteld mag worden dat het bijdraagt aan het terugbrengen van de gemiddelde behandelduur. Het leef en (werk)milieu wordt vertaald naar competenties en bijbehorend gedrag voor de sociotherapie, medewerkers Arbeid, Dagbesteding, Dienst Geïntegreerde Beveiliging en de leidinggevenden. Met het adequaat beschrijven van het leef en (werk)milieu en documenteren in het dossier, beogen we de dossiervorming te verbeteren: een expliciet advies dat voortkomt uit het WODC onderzoek TBS geprofileerd. 4. Management van middelen Evenals voorgaande jaren zal ook 2014 blijvend gestuurd worden op een gezonde financiële basis om de primaire doelstellingen van de organisatie kwalitatief goed te blijven uitvoeren. Uitgaven blijven binnen het niveau van de opbrengsten. Intern gaan we ons richten op het verhogen van de directe tijd in relatie tot de geregistreerde indirecte tijd. Extern blijven we actief de dialoog zoeken met DForZo ten aanzien van de (uitvoering van de) besluitvorming inzake de DBBC systematiek en aanpalend de financiering. In 2013 is een kostprijsonderzoek gehouden op basis waarvan de NZa de maximale tarieven heeft vastgesteld. Helaas neemt DForZo de tarieven niet over, wel beschouwen we de bevindingen van het kostprijsonderzoek als een nul meting. De werkgroep Ethiek werkt periodiek samen met personeelsleden uit alle geledingen op gestructureerde wijze ethische thema s uit, zodat medewerkers zorgvuldig weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Deze methodiek van Moreel Beraad wordt in 2014 verbreed naar de sociotherapie, zodat er een meer gestructureerde vorm van intervisie ontstaat dat de kwaliteit van hun denken en daarmee ook hun handelen vergroot. Begin 2014 wordt daartoe De afgelopen jaren heeft de Mesdag consequent aandacht besteed aan registratie en facturatie waardoor dit goed op gang is gekomen. Er zijn echter verschillende (externe) factoren die het facturatieproces in negatieve zin beïnvloeden, zoals vertraagde informatiestromen en technische problemen. In 2014 continueren we het goede overleg dat we met DForZo hieromtrent hebben en gaan we binnen ieders eigen beïnvloedingssfeer door met FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 7 van 14

probleemoplossing. Wel zorgen de knelpunten in combinate met het verder afbouwen van de bevoorschotting in 2014, voor vergroting van de risico s t.a.v. de liquiditeitspositie. In 2014 zijn we naar onze mening beland in een minimale situatie en is een verdere afbouw van de bevoorschotting in 2015 uiterst onwenselijk. In bijlage 2 geven we inzicht in de liquiditeitsplanning die dit onderschrijft. Qua huisvesting en onderhoud maken we een vervolgslag t.a.v. het verplaatsen van het magazijn en het verbouwen van de ruimte van de Technische Dienst, zodat deze functioneel en arbo technisch van betere kwaliteit zijn. Ook worden in 2014 verouderde binnencamera s vervangen. Een toelichting is opgenomen in bijlage 4. Als hoofdaannemer gaan we de kwantiteit en kwaliteit onderzoeken van de diensten die onze ketenpartners leveren voor de periode dat wij een patiënt met transmuraal verlof naar een FPA doorplaatsen. Dat stelt ons in staat om op termijn gerichter in te kopen en ons beter te verantwoorden. 5. Management van processen De Mesdag geeft vorm aan de implementatie van evidence based medicine en best practice door de beschrijving van de verschillende onderdelen van ons totaalaanbod aan zorg in de zorgprogramma s: - Patiënten met persoonlijkheidsstoornissen - Patiënten met psychotische kwetsbaarheid - Patiënten met Autisme Spectrum Stoornissen - Patiënten met seksueel grensoverschrijdend gedrag Kwaliteitsverbetering van de geboden zorg (speerpunt tbs / DForZo) De onderliggende zorgpaden zijn vastgesteld, in 2014 wordt een vervolgslag gemaakt om ze verder te concretiseren. De behandelcyclus wordt geevalueerd en desgewenst bijgesteld zodat de optimale mate van standaardisatie wordt bereikt. De afronding van het verhelderen van behandelmodules vindt begin 2014 plaats in termen van middelen, doorlooptijden en zorglogistiek. Vervolgens worden de processen op een hoog abstractieniveau geactualiseerd en beschreven, en vooral de samenhang tussen de processen wordt eenduidig vastgelegd. Een verdiepingsslag zal dan weer volgen door de gestandaardiseerde deelprocessen op meer detailniveau uit te werken. Gaandeweg 2014 zal de borging plaatsvinden met het geautomatiseerd inregelen van (onderdelen van) de informatiestromen in het EPD / User. Door vervolgens ook centrale agendaplanning t.a.v. de behandelactiviteiten in te voeren (koppelen agenda s behandelaren aan agenda s patiënten) en User (evenals andere systemen) te ontsluiten middels de Business Intelligence tool, levert dit de benodigde managementinformatie op om het aanbod planmatig af te stemmen op de zorgvraag (efficiënt werken = behandelduurverkorting), de kosten te beheersen en de (externe) verantwoording / interne controle efficiënt en betrouwbaar uit te kunnen voeren ook op inhoudelijke parameters zoals gerealiseerde risicotaxatie, ROM en andere risicomanagementinstrumenten. De Mesdag is regievoerder geweest in het HKT revisieonderzoek. De bevindingen zijn in 2013 gepresenteerd aan het veld. Het vernieuwde risicotaxatieinstrument HKT R gaat in 2014 de HKT 30 geheel vervangen. De FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 8 van 14

Forensische Sociale Netwerk Analyse (FSNA) wordt in 2014 meer gestructureerd afgenomen bij minimaal de helft van onze patiëntenpopulatie. Middels de FSNA wordt meer methodische verdieping aangebracht in het werk van de maatschappelijk werkers, door meer risicogestuurd te gaan denken. Daarnaast helpt de FSNA methode bij het helder in kaart brengen van het sociaal netwerk op steunend en risicovol gebied, waardoor de kwaliteit van de forensische behandeling stijgt. Tevens zal in 2014 de praktische start worden gemaakt met een initieel onderzoek naar het gebruik van neurofeedback (een methode die de hersenactiviteit EEG traint op een veilige, effectieve manier) bij verslaafde patiënten. Daarbij wordt de mate van craving van patiënten gemeten aan de hand van lichamelijke parameters. De bedoeling is dat dit gerelateerd wordt aan assessment van de ernst van de problematiek en aan het resultaat van de ingezette behandeling. De resultaten van de metingen kunnen verder in de behandeling gebruikt worden bij het opstellen van een stappenplan voor verlof, signaleringsplannen, inschatten van risico s bij verlof en bij het opstellen van risicotaxatie. Door de koppeling met de IFBE (Instrument voor Forensische Behandelevaluatie forensische ROM op basis van de HKT) te genereren, wordt op termijn effectmeting van de door te ontwikkelen verslavingsmodules mogelijk. We blijven in 2014 investeren in het gebruik van voornoemde IFBE; inmiddels ook gebruikt binnen o.a. de Kijvelanden, 2Landen en Forint Lentis. Onderscheidend ten opzichte van andere ROM instrumenten is de onderliggende methodiek èn de forensische signatuur: - dynamische risicofactoren worden gestructureerd multidisciplinair uitgevraagd op individueel patiëntniveau. Doordat de IFBE veranderingen op wetenschappelijk wijze kan aantonen en gebruik maakt van items die voor de forensische psychiatrische behandeling relevant zijn, is dit een goed instrument om de individuele forensische behandeling te evalueren en eventueel bij te stellen. - op basis van groepsgewijze aggregatie wordt evaluatie op moduleniveau mogelijk. Dit is de basis voor lerende behandelinterventies; - tevens kan de effectmeting op individueel patiëntniveau middels methodologie terug op zorgprogramma niveau worden gebracht. Daarmee vindt evaluatie plaats van de effectiviteit van het zorgaanbod voor de patiëntengroep. In 2014 wordt de IFBE geautomatiseerd. We beogen daarmee de administratieve lastendruk te verlagen en de response t.o.v. 2013 met 10% te verhogen naar 85% forensische ROM in 2014. De zelfrapportage voor patiënten is inmiddels ontwikkeld en zal in 2014 worden geïmplementeerd. Tevens zal de Mesdag ook in 2014 haar bijdrage leveren aan de kwaliteitsverbeteringen die geïnitieerd worden door het programma KFZ. De pre call voor de Sociotherapie zal worden opgeleverd voor het EFP. FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 9 van 14

Sinds enkele jaren vervult de Mesdag een last resort functie voor agressieve dan wel moeilijk hanteerbare patiënten uit de ggz dan wel verstandelijk gehandicaptenzorg. Hoewel van minimale omvang, onderschrijven we het belang van deze functie wanneer beveiligde zorg in de geëigende voorziening (bv. de KIB) niet langer toereikend is. Daar de BVT niet van toepassing is als interne rechtspositie, gaan we in 2014 bepalingen uit de BOPZ implementeren. Zo zal een Patiëntvertrouwenspersoon (PVP) aangetrokken worden en zal een beklagcommissie worden ingesteld. Op basis van het vastgestelde meerjaren Informatiebeleidsplan, voorzien de doelstellingen 2014 in de vervanging van de kantoorautomatisering door een veiliger, efficiënter en doelmatiger pakket. Daaraan gekoppeld volgt de uitrol van mobile devices, wat ondersteunt in het plaats en tijdonafhankelijk werken. Het gehele informatiebeleid wordt gaandeweg 2014 geëvalueerd. De doelstelling om de informatiebeveiliging op het niveau van de NEN 7510 te krijgen, blijft onverkort gehandhaafd. 6. Waardering door patiënten Middels de zorglogistieke vertaling van de programma s richting zorgpaden, beogen we in 2014 beter te weten welke modulen ongeveer op welk tijdstip aangeboden gaan worden in de behandeling van de individuele patiënt. De huidige behandelkaarten als kwaliteitsmiddel tot standaardisatie van zorg en het geven van inzicht in gevolgde en te volgen modules binnen het zorgpad, worden ingebed in het EDP. De doelstelling is dat 85% van onze patiënten eind 2014 ook daadwerkelijk kan aangeven dat zij hiermee van een meer helder perspectief zijn voorzien: ze hebben zicht op hun behandeltraject in de tijd. Eind 2013 is, op geleide van het LBHIV, een patiënttevredenheidsmeting uitgevoerd op met name het item Dagbesteding. Middels focusgroepen (gestructureerd interviewen) is informatie gegenereerd, welke begin 2014 wordt geanalyseerd. De verwachting is dat de uitkomsten voldoende handvatten bieden voor concrete kwaliteitsverbetering, waar de patiënt direct profijt van heeft en welke leiden tot hogere tevredenheid, op minimaal afdelingsniveau. De bevindingen zullen worden verwerkt in een verbeterplan, in samenwerking met de patiënten. We kiezen de insteek om patiënten die overgenomen worden uit sluitende instellingen, hun verlof te laten behouden. Als ontvangende partij zullen we gedurende 2014 met de zendende organisatie hierover afstemmen en de Verlofunit en het AVT betrekken bij een soepele handhaving van de machtiging, waarbij de Mesdag de ruimte krijgt om eerst ook goed kennis te maken met betrokken patiënten zodat veilige verlofbegeleiding plaats kan vinden. Bij aanvang van 2014 beschikt de Mesdag over een vergrote capaciteit voor patiënten met transmuraal verlof, ten koste van klinische bedden. Door deze capaciteit sinds eind 2013 beschikbaar en toegankelijk te hebben, zijn we verbeterd in staat patiënten door te laten stromen naar een lager en goedkoper beveiligingsniveau waarbij we onze forensische expertise blijvend kunnen aanwenden (voorziening in eigen beheer). Deze voorziening is een FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 10 van 14

schakel in de keten tussen klinisch verblijf (FPC dan wel transmurale patiënten in een FPA) en verder meer zelfstandig wonen (kliniekwoning, forensische BW van Lentis). We beogen een hogere waardering door patiënten, doordat zij in mindere mate een behandelbreuk ervaren. 7. Waardering door (keten)samenwerkingspartners Ketensamenwerking en continuïteit van zorg (speerpunt tbs / DForZo) In 2014 continueren we ons streven om de samenwerkingsrelaties te verstevigen, met name aan de uitstroomkant met o.a. de reclassering, forensische poliklinieken, beschermde woonvormen en Forensisch Psychiatrische Afdelingen (FPA) van verscheidene (geïntegreerde) GGz instellingen in Nederland en met de partners binnen Forint / Lentis en VNN in het bijzonder. Middels de ketensamenwerking kunnen we de te onderscheiden kwaliteiten (bv. verslaving) geïntegreerd aanwenden zodat de kwaliteit van de zorgverlening stijgt en op termijn de behandelduur afneemt. Als beschreven, heeft (mede) de Mesdag de afgelopen jaren enkele goede en praktisch toepasbare instrumenten of methoden ontwikkeld, zoals de HKT R, met in het kielzog de IFBE met zijn onderscheidende forensische signatuur en methodiek, de FSNA en het Moreel Beraad. In 2014 zullen voor de diverse instrumenten goede trainingsfaciliteiten en dito handleidingen ontworpen worden die zullen worden aangeboden in het veld. Temeer het merendeel tot stand is gekomen met gesubsidieerde middelen, hanteert de Mesdag geen winstoogmerk bij het bieden van dergelijke deskundigheids bevordering aan collega instellingen en anderszins professioneel betrokken instanties. 8. Waardering door medewerkers In 2013 is voor de tweede keer de WerkVermogensMonitor afgenomen, een onderzoek onder bijna 70% van de medewerkers naar de duurzame fit tussen medewerker en functie. Het verbeterd zicht hebben op het eigen werkvermogen (de mate waarin een medewerker zowel fysiek als geestelijk in staat is te werken), stelt medewerkers in staat met hun leidinggevende, waar nodig, in 2014 verder te kijken naar mogelijkheden tot verbetering. De bevindingen zijn ook op afdelingsniveau teruggebracht en plenair besproken. De acties uit de verbeterplannen worden in 2014 uitgevoerd. 9. Waardering door de maatschappij De Mesdag is overtuigd van het nut en de noodzaak van de tbs maatregel voor de samenleving én voor de patiënten. Door dit op gepaste wijze uit te dragen met respect voor slachtoffer en patiënt, wordt beoogd de beeldvorming rondom de tbs in het algemeen en de Mesdag in het bijzonder positief te beïnvloeden. Het doel is de waardering voor onze activiteiten en resultaten te vergroten. Recidivevermindering (speerpunt tbs / DForZo) De kern van de tbs behandeling, en daarmee ook de kern van de Mesdag, is primair gericht op het verminderen van delictrecidive. Recidive is echter nooit geheel uit te sluiten. Meerdere factoren spelen daarbij een rol van betekenis, ook buiten de invloedssfeer van het FPC. Wij vinden dan ook dat de organisatie niet aanspreekbaar is op de recidive sec, maar wel op het hanteren van een adequaat risicomanagementsysteem. Juist daarom is FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 11 van 14

procesborging en doorontwikkeling essentieel. Vrijwel het gehele onderzoeksprogramma van de Mesdag is gericht op recidivevermindering. Het wetenschappelijke onderzoek is immers toegepast onderzoek: resultaten worden gebruikt ter verbetering van het primaire proces. In 2014 gaan we onverminderd door met het betrekken van in en externe onderzoeksgegevens bij de doorontwikkeling van de zorgprogramma s en/of de organisatorische kant van de zorgverlening, zodat het geheel van dienstverlening verbetert. In 2015 opent de stichting Het Kopland (voorheen stichting Huis Groningen en stichting Toevluchtsoord Drenthe) een nieuw pand in Groningen. Voor iedereen die grip op het leven verliest, kwetsbaar is of uitgesloten dreigt te worden, zorgt Het Kopland voor verandering. Met begeleiding, behandeling en veilige opvang, hulp bij wonen, werken en relaties. In het kader van Groningen geeft thuis heeft de Mesdag aangeboden met kwalitatief goede, door patiënten vervaardigde meubels in 2014 voor de inrichting te willen zorgdragen. In het kader van duurzaam ondernemen, blijven we in 2014 uitvoering geven aan enkele acties uit het in 2011 vastgestelde energie efficiency plan waarin beschreven staat op welke wijze er energiebesparing kan plaatsvinden. Zo beogen we een afname van de energiekosten t.o.v. 2011 te realiseren d.m.v. efficiënte omgang met energie. Alle printers / multifunctionals zijn in 2013 vervangen door zuiniger apparaten en in 2014 wordt het gebruik van mobile devices uitgerold, waardoor een afname van papierverbruik wordt beoogd. Ook wordt er bij onderhoud en nieuw en verbouw gebruik gemaakt van duurzame materialen en worden bedrijfsauto s met schonere en zuiniger motoren aangeschaft wanneer deze vervangen dienen te worden. De Mesdag streeft naar 5% social return de komende jaren. Geheel 2014 hanteren we de richtlijnen voor werkervaringsplaatsen zoals vastgesteld in 2013 en blijven we per vacatureplaats kijken naar sollicitanten die op dat moment tot enige afstand staan tot de arbeidsmarkt. We realiseren ons dat de complexiteit van onze setting stevigheid en deskundigheid vereist, waardoor social return niet zondermeer te allen tijde van toepassing kan zijn. 10. Producten en afspraken Met betrekking tot de plaatsingsafspraken eerste opnamen laten we ons in 2014 primair leiden door de wachtlijst, ongeacht de pathologiekenmerken van de te onderscheiden doelgroepen. Of de Mesdag in 2014 ook vrouwen op gaat nemen van de wachtlijst, is afhankelijk van uitstroomprognoses van sluitende instellingen en het gesprek hierover met DForZo. Voorwaarde is dat er enige omvang in patiëntenpopulatie moet zijn om vrouwen adequaat te huisvesten op de patiëntenunits waarbij de kwaliteit van zorg / behandelbeleid gewaarborgd wordt. Op basis van de reguliere capaciteit, doorlopende Tenders IIIb, IV en V, handhaaft de Mesdag qua reguliere productie het gemiddelde niveau van 256 bedden in 2014. Het aantal eerste opnames is als volgt becijferd: de bezetting ultimo 2013 schatten wij op 256 patiënten. Om dit te handhaven, dient de uitstroom te worden gecompenseerd. Daarmee komt het totaal aan eerste opnames op 14. FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 12 van 14

Plaatsingsafspraken eerste opnamen Doel 2014 Eerste opname 14 Man pm Productieafspraken (ondergrens, naar producttype) Regulier vastgestelde capaciteit - Aantal plaatsen doorstroom - Aantal plaatsen verblijf Doel 2014 gemiddeld 181 112 69 Vrouw pm Aantal plaatsen tijdelijke capaciteit (op jaarbasis) Cap. III b 55 Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis (MNPs) pm Aantal plaatsen tijdelijke capaciteit (op jaarbasis) Cap. IV 12 Patiënten met psychotische kwetsbaarheid (MNPy) pm Aantal plaatsen tijdelijke capaciteit (op jaarbasis) Cap. V 8 IQ<80 pm Totaal capaciteit (op jaarbasis) 256 Totaal capaciteit op basis verzorgingsdagen 93.440 Risico Interventie Patiënten 12 Aantal Forensisch Psychiatrisch Toezicht (gemiddeld) 45 FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 13 van 14

EN ISO 9001 Auteur Versienummer en datum Status foto voorkant Directiesecretaris v06, 20 03 2014 Vastgesteld Liesbeth van Asselt / Stapfoto Naam rechtspersoon Bezoekadres Postadres Telefoonnummer Faxnummer Nummer Kamer van Koophandel ANBI/fiscaal nummer Emailadres Internetpagina Stichting FPC Dr. S. van Mesdag Helperlinie 2, 9722 AZ GRONINGEN Postbus 30.002, 9700 RC GRONINGEN 050 5221 221 050 5261 474 02100277 818385418 info@fpcvanmesdag.nl www.vanmesdag.nl FPC Dr. S. van Mesdag jaarplan 2014 pagina 14 van 14