Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13 1
Wat is Mezzo? Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg Visie: Wij maken het mogelijk dat mensen op eigen wijze voor elkaar zorgen. Wij doen dit vanuit onze expertise en met hart voor de informele zorg. Strategisch beleidskader 2010 2014 2
Definitie mantelzorg Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulpbehoevende door één of meerdere leden van diens directe omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. 3
Mantelzorg Vrijwilligerszorg Mantelzorg Mantelzorg vloeit rechtstreeks voort uit de relatie en is ongeorganiseerd Mantelzorg overkomt je, je rolt er in Intensieve mantelzorg kan leiden tot psychische en/of lichamelijke overbelasting Vrijwilligerszorg Vrijwilligers verrichten werkzaamheden meestal in georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald ten behoeve van anderen Voor vrijwilligerswerk kies je bewust Vrijwilligerswerk wordt vaak als vrijetijdsbesteding ervaren 4
Wat cijfers 3,5 miljoen bieden hulp aan mensen die zorg nodig hebben ± 27% van de bevolking 18+ 2,6 miljoen langdurig of intensief ± 20% van de bevolking 18+ 1,1 miljoen langdurig en intensief ± 9% van de bevolking 18+ 450.000 zwaar- of overbelast ± 3,5% van de bevolking 18+ 420.000 vrijwilligers zijn actief in de zorg ( extramuraal. 1 miljoen zorgvrijwilligers, 5,5 miljoen totaal) * Bron: SCP, Mantelzorg een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers in 2007, NOV en WRR) 5
Wie zijn de leden van Mezzo? Mantelzorgers Lokale en regionale belangenbehartigers mantelzorg Lokale en regionale organisaties die mantelzorgers ondersteunen en vrijwilligers inzetten, namelijk: Steunpunten mantelzorg Vrijwillige thuishulp Buddyzorg/Vriendendiensten Georganiseerde burenhulp 6
Wat doet Mezzo? Belangenbehartiging: mantelzorg en vrijwilligerszorg. Ontwikkeling sector: beleid, methodiekontwikkeling, scholing en training. Producten en diensten: - Mantelzorglijn - Sociaal Juridische Dienst - Nationaal Mantelzorg Panel - Informatie: folders & website - Advies 7
Mantelzorg is hot Oorzaken: Bezuinigingen in de zorg Bewustwording: 80 % informele zorg/20%formele zorg Ontevredenheid over huidige zorg Maatschappelijke ontwikkelingen: - Vergrijzing - Individualisme/eenzaamheid - Arbeidsmarkt is veranderd - Families vaak ver uit elkaar 8
Welke richting? AWBZ wordt kleiner, Wmo (veel) groter: Alleen opname als het echt niet anders kan. Meer nadruk op eigen kracht en inzet van het sociale netwerk Meer aandacht voor lichtere vormen van hulp, dichtbij mensen. Eigen regie centraal: zelfredzaamheid & participatie 9
Wat is er aan de hand? Huidige zorg sluit vaak niet aan bij behoeften/wensen zorgvrager + familie. De positie/rol van de mantelzorger binnen intramurale zorg is onduidelijk. Het samenspel tussen de zorgprofessional en de mantelzorger staat (vaak) nog in de kinderschoenen. 10
Inzet: Zo lang mogelijk voortzetten van het gewone leven, ondanks ziekte of beperking. 11
Rollen van mantelzorgers In eerste instantie is de mantelzorger gewoon : persoonlijk betrokkene (partner, ouder, kind, broer, zus, vriend, vriendin). Dit is de rol die voorop staat. Daarom herkennen veel mantelzorgers zichzelf vaak niet als mantelzorger. Wat is vanuit zorginstelling van belang? Erken en herken de mantelzorger en faciliteer hen zodat ze ook deze rol kunnen blijven vervullen. 12
Mantelzorg mogelijk maken Help mantelzorgers bij het vormgeven/ voortzetten van hun relatie met hun naaste. Ondersteun mantelzorgers bij het aanleren van vaardigheden Veranderingen in de zorgsituatie zijn vaak moeilijk: bied actief hulp aan! Geef informatie over bv het ziektebeeld Wees gastvrij! 13
Samenwerkingspartner in zorg Mantelzorger als partner in zorg De mantelzorger blijft bepaalde taken op het gebied van zorg, steun, zaakwaarneming, financiën vervullen. Ook als er professionele zorg is. Wat is vanuit zorginstelling van belang? Werk samen met de mantelzorger als gelijkwaardige partner in zorg 14
Mede- of schaduwcliënt De mantelzorger kan door spanningen of overbelasting zelf steun nodig hebben. Die ondersteuning kan bestaan uit: Informatie geven Waardering uitspreken Vragen waar behoefte aan is Verwijzen naar steunpunt mantelzorg 15
Ervaringsdeskundige De mantelzorger kent de cliënt en zijn of haar gewoonten, gebruiken en voorkeuren vaak erg goed. Stem de zorg van de cliënt dus af op de ervaringen van mantelzorgers. Betrek het sociale netwerk van de cliënt. 16
Wat werkt? Enthousiasme/betrokkenheid van medewerkers: Wat zou je zelf prettig vinden? 17
Inzetten op: Goed contact en optimale communicatie Aansluiten bij informele zorg + afstemmen! Mantelzorg mogelijk maken Goede samenwerking! 18
Contact & Communicatie Leer elkaar kennen en ga in gesprek! Luisterend oor betekent al heel veel! Zorg voor een open communicatie. Benoem wederzijds een contactpersoon. Geef informatie, durf te vragen, nodig uit. Wees bereikbaar! 19
Aansluiten en afstemmen Help mee aan het vormgeven van het gewone leven. Erken de rol van de mantelzorger/familie. Ontdek wie de bewoner/cliënt was (en is) Sluit aan bij gewoonten/cultuur Wees alert op signalen van overbelasting 20
Goede samenwerking Goede samenwerken verhoogt de kwaliteit van zorg en is uiteindelijk goedkoper! Maak bij start van de zorg afspraken Leg deze vast in het Zorgplan Wees eerlijk over (on)mogelijkheden! Zorg voor een goede mix: ervaringsdeskundigheid mz - professionele deskundigheid zp. 21
Kortom: In gesprek gaan met mantelzorgers loont! 22
En verder? Visie op mantelzorg in organisatie Actief en praktisch mantelzorgbeleid Aandachtsfunctionaris per team Samenwerking met lokale steunorganisaties: bv Steunpunt Mantelzorg/ praktische hulp/ vrijwilligers 23
Nog even dit: 1 op de 8 werknemers is mantelzorger. In de zorg: 1 op de 5!!! 24
Interview met Marian Denekamp 25
Vragen? 26
Werkvorm Wissel uit in tweetallen: Wat is de cultuur rondom mantelzorg/familie in jouw organisatie? Wat zijn de knelpunten in de samenwerking met mantelzorg/familie? Welke goede voorbeelden zie je? Tips voor je collega s. 27
28
1 29
2 30
3 31
4 32
5 33
6 34
7 35
8 36
9 37
Wat is jouw score? 38
Zet achter elke vraag de punten: Altijd = 3 punten Regelmatig/Soms = 2 punten Weinig/Nooit = 1 punt Tel vervolgens de punten van alle vragen bij elkaar op 39
Uitslag 1: 23 punten en hoger Jij gaat altijd in gesprek met mantelzorgers Daarmee help je zowel degene voor wie je zorgt als de mantelzorger. Je verstrekt informatie, werkt samen waar dat gewenst is en signaleert wanneer mantelzorgers zelf steun nodig hebben. Dat maakt je eigen werk natuurlijk ook leuker en interessanter. En verbetert de zorg die je levert. Nieuwsgierig naar tips? Je vindt alle tips op www.mezzo.nl/zorgprofessional 40
Uitslag 2: 15 t/m 22 punten Je bent al aardig op weg Je wilt wel met mantelzorgers in gesprek gaan, maar soms vergeet je informatie te geven, af te stemmen of te signaleren wanneer mantelzorgers zelf steun nodig hebben. Je kunt degene voor wie je zorgt en de mantelzorger nog beter helpen. En je eigen werk nog leuker en interessanter maken. Zo verbeter je de zorg die je levert. Bekijk alle tips op www.mezzo.nl/zorgprofessional 41
Uitslag 3: 9 t/m 14 punten Je gaat weinig tot nooit in gesprek met mantelzorgers Dat is jammer voor degene voor wie je zorgt en de mantelzorger. Maar ook voor jou. Vaak verbetert de kwaliteit van de zorg die je levert als je wel informatie uitwisselt en afstemt met anderen. Mantelzorgers kunnen een belangrijke bron van informatie zijn over de zorg voor je cliënt. Maak gebruik van die kennis! Daarom geven we je tips op www.mezzo.nl/professional 42
Resultaten: Landelijk: 2200 ingevulde lijsten. 55 % zorgprofessionals werkt samen met mantelzorgers. 40 % Zorgprofessionals werkt een beetje samen met mantelzorgers. 5 % Zorgprofessionals werkt niet samen. 43
Tot slot: Jij kunt het verschil maken! 44
Handige websites: www.mezzo.nl www.werkenmantelzorg.nl www.wehelpen.nl www.expertisecentrummantelzorg.nl www.vilans.nl 45
Bedankt voor uw aandacht! www.mezzo.nl 0900 20 20 496 Mantelzorglijn ( 0,10 p/m) 030 659 2222 h.vangils@mezzo.nl 46