1 BRONNEN OPTIMALISEREN VOOR GEBRUIK IN QUAYN Inleiding Wil je dat je Quayn-omgeving zo snel mogelijk werkt, zorg dan dat de gebruikte bronnen zo optimaal mogelijk hiervoor worden ontwikkeld of omgezet. In dit document enkele algemene aanwijzingen hiervoor. Om deze aanwijzingen te kunnen uitvoeren, dien je een meer dan gemiddelde kennis te hebben van multimediale bronnen. Auteur: Allard Bijlsma De Rode Planeet bv [1] AFBEELDINGEN Zorg dat afbeeldingen duidelijk worden getoond, maar zo klein mogelijk zijn opgeslagen. Klein slaat hierbij zowel op aantal pixels (wat je ziet) als op kilobytes (wat via internet moet). Afbeeldingstypen die te gebruiken zijn in Quayn: - JPG Te gebruiken bij afbeeldingen en foto s met meerdere kleuren. Let op: een jpg gebruikt meer geheugenruimte dan de grootte in kilobytes aangeeft. - GIF Te gebruiken bij krantenartikelen en zwart-wit-afbeeldingen of kleurenafbeeldingen met minder dat 16 kleuren. Let op: dit type afbeeldingen gebruikt weinig geheugenruimte. - PNG Zowel bruikbaar bij afbeeldingen met en zonder kleur. Let op: let goed op de grootte van het bestand. Soms is een JPG handiger. Tips algemeen: - Zorg dat afbeeldingen nooit breder en hoger zijn dan nodig. o Groot te tonen afbeeldingen via kleine bron : max. 900 pixels breed en max 550 pixels hoog. Mag groter, maar heeft meestal weinig zin, omdat de cursist toch weinig meer ziet in de player. Groter dan nodig betekent altijd: komt trager in beeld. o Afbeeldingen via Grote Bron : max. 550 pixels breed en max 450 pixels hoog. o Afbeeldingen in het stamvak (standaard passend): : max. 300 pixels breed en max 150 pixels hoog. Hoger betekent: of scrollen of lay-out aanpassen o Afbeeldingen in een antwoordvak (standaard passend): max. 300 pixels breed en max 25 pixels hoog. Hoger betekent: of scrollen of lay-out aanpassen. 1
2 Let op: dit zijn richtlijnen. Experimenteer zelf hiermee in de praktijk. - Neem alleen 72 dpi (dots per inch) afbeeldingen op. Screendumps van een scherm zijn altijd 72 dpi, maar scans van een scanner vaak 300 dpi. Zet deze afbeeldingen altijd om naar 72 dpi, voordat je ze in Quayn uploadt. - De meeste beeldprogramma s kunnen ook een PDF maken van een afbeelding. Ideaal voor grote afbeeldingen. Via de Acrobat Reader kan in- en uitgezoomd worden in de afbeelding. Zet deze PDF s bij voorkeur online op een eigen website en koppel de bron via een externe URL. Tips in Quayn: - Pas bij gebruik van afbeeldingen in Grote bron of in een tekstvak, via Lay-out de plaatsing en grootte van het vak aan, speciaal voor de gebruikte afbeelding. - Op het moment dat je een te grote afbeelding in een tekstvak wilt plaatsen, geeft de Quayn Editor een melding: Het vak waarin u de afbeelding wilt plaatsen is niet groot genoeg. We adviseren u een andere lay-out te kiezen of de afbeelding in een ander, groter vak te plaatsen. Figuur 1 - in de standaard lay-out van de meerkeuzevraag past deze bron niet. Kies een kleinere bron, kies een andere layout of accepteer dat de cursist nu moet gaan scrollen. Figuur 2 - door een aangepaste lay-out te kiezen, is de afbeelding passend gemaakt. 2
3 Figuur 3 - Links: bron is te hoog, rechts: met andere lay-out past de bron ruim. Figuur 4 - of deze bron niet te groot is, is afhankelijk van het type device en de schermresolutie waaronder wordt afgespeeld. Figuur 5- in dit voorbeeld is een kleinere afbeelding net zo goed, want groter dan dit is onder deze resolutie niet te tonen. In dat geval perst Quayn de afbeeldingen binnen de beschikbare ruimte, maar gaan er meer pixels dan nodig via het internet. 3
4 Tips voor als je wilt gaan aanpassen: - Via de Verkenner kun je met een rechtsklik van elke afbeelding de breedte/hoogte in pixels en resolutie in dpi opvragen. Zie afbeelding: Figuur 6 - rechtsklik een afbeelding vanuit de Verkenner. Deze afbeelding kan in Quayn prima gebruikt worden als Kleine bron. - Beeldmateriaal kun je aanpassen in honderden verschillende programma s. Een handig gratis programma hiervoor is: IrfanView (www.irfanview.com). Dat direct kan draaien vanaf een USBstick en waarvoor een Nederlandse versie beschikbaar is. In Irfanview kun je: o o o bestanden handmatig op tientallen manipuleren. bestanden omzetten en dat ook als batchhandeling. uitgebreide informatie (= EXIF) uit een bestand opvragen. 4
5 Figuur 7 - IrfanView kent een batchoptie, waarbij reeksen afbeeldingen in één actie voor vele tientallen zaken, waaronder resolutie en grootte zijn aan te passen. Voor gevorderden. Omdat het al meer dan tien jaar bestaat, zijn hier diverse handleidingen bij te vinden. Figuur 8 - een wereld aan afbeeldingsinformatie op opvraagbaar. 5
6 [2] GELUID Quayn kan intern overweg met het geluidsformaat MP3. Nu is niet elke MP3 optimaal geschikt gemaakt voor online gebruik. Een MP3 kan zowel mono- als stereogeluid bevatten en ook nog eens een opname bevatten in een in te stellen kwaliteit, uitgedrukt in kbps (kilobit per seconde). Stelregel: hoe lager het aantal kbps, hoe kleiner de mp3 is om via internet te versturen. Tips: - Gebruik nooit MP3 s die langer zijn dan 30 seconden. Het duurt anders gewoon te lang voordat ze binnen komen en afgespeeld kunnen worden. - Let op: een sterk verkleinde MP3 moet na binnenkomst door de processor weer worden uitgepakt. Hoe verder een MP3 is gecomprimeerd, hoe sneller hij binnen is, maar hoe langer het duurt voordat daarna het afspelen begint. - Test het werken met MP3 altijd uit met MP3 s van verschillende lengte en kwaliteit, in het netwerk via welke wordt uitgeserveerd en via de devices die de cursist daar gebruikt. Veel MP3 s gebruiken via een wifi-verbindingen wordt afgeraden bij groepswerk. Individueel gebruik kan dan vaak weer wel. - Gebruik een programma als het gratis Audacity (http://sourceforge.net/projects/audacity/) om geluid te knippen of op te slaan in een andere kwaliteit. Ondanks het feit dat dit programma veel opties heeft, is hier snel mee te leren werken. Omdat het al meer dan tien jaar bestaat, zijn hier diverse handleidingen bij te vinden. Figuur 9 - Een gratis programma, maar wel met alle bekende mogelijkheden, is Audacity. 6
7 - Maak MP3 s zo klein mogelijk, als gebruik wordt gemaakt van spraak. Vaak is mono-geluid prima. - Neem alleen het geluid in de MP3 op dat de cursist nodig heeft. Knip hiervoor het benodigde stuk uit het gehele bestand en sla dat los op. Figuur 10 - met een beetje zoeken zijn de optie voor het verkleinen van de MP3 in Audacity wel te vinden. 7
8 [3] VIDEO Videobestanden zijn niet toegestaan als bron te uploaden naar Quayn. Plaats in alle gevallen je bestanden op een eigen of andere externe server. Ook is het mogelijk de bestanden in een (eigen) YouTube-kanaal te plaatsen en daarna als link te koppelen. Formaat om te gebruiken bij eigen externe bestanden: MP4. Gebruik knop Voeg video in. Via link te koppelen: elk videobestand met een eigen URL. Gebruik knop Link. Figuur 11 - Gebruik de linkoptie om een link naar een YouTube-filmpje op te nemen. Figuur 12 - Hier is een extern MP4 videobestand aan te wijzen. 8
9 [4] DIVERSE BRONNEN In principe kan elke bron extern aangeroepen worden. Bedenk daarbij dat voor veel bronnen een plug-in nodig bij de cursist op de device, om die te kunnen afspelen. Heeft de cursist deze plug-in niet, dan is afspelen vaak niet mogelijk. Gebruik optie Link vanuit de Quayn-editor. Enkele voorbeelden van extern te koppelen bestanden: DOCUMENTEN - DOCx Word of OpenOffice of (gratis) Word Viewer benodigd - ODF (gratis) OpenOffice benodigd - PPTx PowerPoint of OpenOffice of (gratis) PowerPoint Viewer benodigd - XLSx Excel of OpenOffice of (gratis) Excel Viewer benodigd - PDF (gratis) Acrobat Reader of andere reader benodigd. GELUID EN VIDEO - MPG videoplayer benodigd. - MOV QuickTime-player benodigd. Let op: het aanroepen van externe video- en geluidsbestanden kan de internetverbinding en het wifiaccess point zo zwaar belasten, dat het lijkt alsof Quayn hapert. Figuur 13 - koppel een document, net als het koppelen van een weblink. 9
10 [5] WEBSITES Elke website is als link te koppelen in elk type tekstvak. Plak hiervoor de juiste url en geef de te tonen tekst op, waarop door de cursist geklikt moet gaan worden. Elke link begint met http (onbeveiligde verbinding) of https (beveiligde verbinding). Gebruik optie Link vanuit de Quayn-editor. Figuur 14 - Gebruik de linkoptie om een link naar een website naar keuze op te nemen. 10